Wp/kiu/Hukmat

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kiu
Wp > kiu > Hukmat

Hukmat seba idare u organizasyonê mewzuyanê neteweyan yan dewletan berpırsiyaro. Politikaya hukmati, mavaji politikaya zerreyi yan ê teberi, bıredayişê (qerardayiş) xo sero tesir keno. Çıqas ke form u siyasetê hukmatan ciya-ciyayi yê, anciya ki miyanê inan hirê tewranê bıngeyênan asenê: komari, monarşiye u diktatoriye.

Hukmatê Demokratiki[edit | edit source]

Serokê khani yê Dewletanê Yewbiyayanê Amerika, Abraham Lincoln, serra 1863 de vati bi ke demokrasiye "hukmatê şari, şari rê u şar ra"yo. 2000 serran ra ver, filozofê namdarê yunanıj Plato "Komare" nuşte u naye ra fıkrê demokrasiye izeh kerdê: hukmatê de şari. Demokrasiyan de heqê de henên esto ke merdım şeno (bese keno / eşkeno) tesir hukmatê welatê xo bıdo. Hukmatanê demokratikan de wekilanê şari ênê weçinıtene hukmati rê. Aye ra zi dot, her hemwelatiyo reşid bêferq şeno weçino u yan bêro weçinıtene. Coka raydayişê bıngeyi de merdımi şonê u wekilanê xo rê ray danê ke badê cu dezgehanê hukmati de, mavaji Parlamento de, beşdar benê. Partîya ke tewr zaf reyi gırewti naye ra o wext şeno hukmatê bıvırazê. Hukmatanê demokratikan de ciyatiya hêzan esto yani hêzê dewleti cêra benê. Hen hirê hêzi asenê: ramıtış, qanundariye u hukım.

Bewni / Niyadê[edit | edit source]