Wp/kek/LAJ YO

Chi re jun li nima' "Q'antawal", so' xwent li tenamit K'iche'. Kiwan jun winq aj Kolax xk'ab'a, ink'a' nawulak chi ru k'irisink ketomq, ab'an junes tib' naraj xtzekankil. A'b'an li rixaqil a'an jun ixq jwal aj k'anjel.

Laj yo.

Ab'an jun kutan kixk'a'uxla laj Kolax li B'aqxuL li Halaw, li Sis, li Ow, ut li Aaqam. Ut ki'ok chi elk li xya'al re so' xk'a'uxlankil xk'uxb'aleb' li ralal tzuultaq'a. Ut kixye. Ha ninnaw k'a' ru tinb'aanu, tink'ameb' li xyiib', aj sal aj tz'i' linyuwa', re naq tintaweeb' li xul te'intaqla chi xwob'al.

Ut ki'eq'la'o' li kutan Romink, kiyiib'ak li xtzakahemq xb'aan li rixaqiL kixb'ak'eb' kitz'i' ut ko'o chi yo'ob'k, ab'an naq owulak se pim, oxk'ixeb' li xtz'i' ab'an chi rix nak'ekookot, toj reetal naq kichal xjosq'il, ut kixteni'eb' chi che' li xtz'i'. Ki'ewu'o' kisutq'i chaq so' rochoch chi xiikil li xjosq'il toj reetal o po' chi ru li rixaqil.

Ab'an o'ik'e' li ratz'um repom li loq'laj kutan kiko'o wi chik chi yo'ob'k, ut naq ki'ewuhen jwal naq oxkamsi'eb' chaq li aaqam, ut eb' li b'aqxuL so' xk'iche'il laj Q'antawal ha', toj reetal naq nat'anatje' aj chik rub'el li riiq so' xk'ab'a naq jwal wi chik li aaqam ut li b'aqxul kixkamsi'eb'. Ut kik'aay reetal naq wulaj, wulaj aj chik chi yo'ob'k.

Ab'an li tzuultaq'a otitz' chi rilb'al, toj reetal naq ke'tz'ape' li xtz'i' so' li tzuul, kilub' chi xjapb'al re ut kixaqli, tojo' naq kiril jun ch'ina al t'ust'u ut kiye' re. Qawa'chin, xye chaq we linyuwa' naq taraj aawatinankil jun k'amokaq, xb'aan naq jwal xtitz' chawilb'al chi xrahob'tesinkileb' li xkok'al, ut jo'kan naq matk'a'uxlak, eb' laatz'i' wankeb' so' ochoch mutz' laawu ut taawil b'ar wankeb'.

Ink'a' kirek'a naq kixmutz' li ru, naq kiril akwan chik so' ochoch pek, ut ki'elchaq li ch'ina tiixil winq so' li rob' saqpuk'in aj chik li rismal, ut kixtaqla jun xtaql chi xk'amb'al jun li tem, a'ut li taqal kixjuki chi xye jun li b'aqxul, ut nawulujunb'ak naq kinaq chi ru ch'och' ut kihilan laj Kolax so' xb'een Tojo' naq ki'ok chi rab'inkil neke'tz'uyuynak, nake'inlok, neke'siqan, ut akaneb'. Ut o' ye' re xb'aan li cheekel winq a'b'i li rahilal nakab'anu'eb' re linkok'al. Tojo' naq o' k'ute' chi ru wan yokb'ileb', wan hopb'il xsa'heb', wan toqol ruq'eb', ut wan puk'ul se' ru'eb' ut toj taak'irtasi'eb' tatruuq chi q'aj chi ux re. A'a ut kilub' tona li b'aqxul rub'el laj Kolax, kixk'e ranil toj reetal naq kib'olk'osik so' poqs, Kichape' chi xye xb'aan li cheek'el winq ut kikute' chi rix li ochoch pek, ut naroloqonb'ak naq koxnaq so' xyanqeb' li chanqal pim.

Toj reetal naq oxb'aneb' li xul tojo' naq kiye'e re laj Kolax, ak taanaw naq li walq', tento naq tz'aamak aj wi' naraj, ut jo'kan naq ink'a' chik nawaj rilb'al aawu chi xrahob'tesinkileb' linkok'al. Ut kixrisi li xk'aamal li xsa', tojo' naq kijile' lajeeb' so' xxala rit laj Kolax, ut jo' aj wi' ox'ox ke'tzaqon eb' li tz'i'. Ut kiye' re naq ti xye resil so' li k'aleb'aal naq maajunwa naru yal reelq'ankil, li xxulel li k'iche'. Ut ke'k'e' chiqb'il kik' rochb'en, saqi motzo' chi xtzeka'eb', ut jun ninqal joom li ya'al ru eb' li xul chi ruk'. Ut laj Kolax kixb'aanu li kiye' re, ak oxib'aq kutan chik xk'ulunik so' rochoch naq ke'kam li xtz'i', ut so' li x'ewu'il aj wi' li kutan a'an naq laj Kolax kikam.

Naraj xyeeb'al naq li xul, juntaq'eet aj wi xloq'al rochb'een li poyanam, us ta kok' malaq ninq, ab'an, xyo'tesihom aj wi' li nimajwal ajaw.

Relato de la tradición oral del pueblo maya q'eqchi' tomado de: https://www.url.edu.gt/publicacionesurl/pPublicacion.aspx?pb=508