Wp/kek/ANIHO

ANIHO

LI XNAWB’AL ANIHO HA’AN TZ’AQAL XB’EHUL LI WAKLIIK

Qawa’ Lix Kus Muk’u’

Ex qana’ qawa’, ex kok’laj winq ex kok’laj ixq, chi wanq ta xaq xsahil eech’ool sa’ li honal anaqwank ut sa’ leejukab’al, chi wanq ta li tuqtuukilal.

Wi tz’aqal naqaj li wakliik ut xwaklesinkileb’ xch’ool li qatenamit, li xb’een ch’olch’ooq chi qu ha’an naq:  LAA’O LAJ Q’EQCHI’, AJ RALCH’OCH’ RALAL XK’AJOL AJ MAYAB’.

Li q’eqchi’il malaj li mayab’il moko yal aatin ta chi kama’an, wank b’an nakuutunk re, wank nak’utb’esink re; wank tiqtook wi’, wank k’ub’k’uuk wi’. Ha’aneb’ ut li qakuut ut li qasok.  Chanchan junaq li ochoch, wank k’ub’k’uuk wi’ wank xaqxook wi’. Junaq li wajb’, tiqtook, k’ub’k’uuk ru re naq sa tyaab’aq.

Qilaqeb’ kiib’ oxib’aq li qakuut, li qasok malaq li tiqtook k’ub’k’uuko wi’ laj MAYAB’.

Li qaatin

Li qilob’aal

Li qab’aatal

Li qatzakab’aal

Li xsum qak’ab’a’

Li qajlab’aal kutank

Li xchamal xsasal qana’leb’

Li roxloq’inkil qib’ chi qib’il qib’

Li roxloq’inkil li loq’laj tzuultaq’a

Li yeeb’il uxb’il chaq chi qix chalen xchal li kutank

Li xk’anjelankil li loq’laj ch’och’ ut li k’ila b’aanuhem

Li xna’leb’il xtuqub’ankil ru li ch’a’ajkilal nak’ulmanje’k sa’ qayanqil.

Arin naqak’e reetal naq wank tz’aqal nak’utb’esink qe naq laa’o laj MAYAB’. Moko yal aatin ta, moko yal ratawankil ta. Ak ha’ano chaq, ha’ano anaqwank ut ha’anaqo chalen.      

YAAL NAQ WANKEB’ LI QAKUUT WANKEB’ LI QASOK, AB’AN:

Ink’a’ naqak’e xloq’al li qakuut li qasok.

Nakooxutaanak chi aatinak sa’ q’eqchi’.

Naqatz’eqtaana qib’, wank naq xik’ naqil qib’, wank naq naqakaqali qib’.

Ink’a’ naqatzol rix xchamal li qana’leb’.

Moko chi anchal ta yookeb’ xk’utb’al sa’ li tzoleb’aal li qaatin ut li qana’leb’.

Moko naqaj ta chik roksinkil li xk’ihal li qakuut li qasok.

Moko naqanaw ta li yeeb’il uxb’il chaq chi qix, chalen chaq naq toj maji’ nake’k’ulunk laj

junpak’al palaw, chi rix naq ak xe’k’ulunk ut toj anaqwan.

Ink’a’ chik naqanaw ajlank sa’ q’eqchi’, li raatinul li b’isok, li raatinul li k’ila k’anjelob’al.

QAPATZ’ QIB’ CHI QIB’IL QIB’:

K’a’ ut naq jo’ka’ano.

Jo’q’e qu wi jo’ka’anaqo junelik.

Ma ha’an xb’ehul xwaklesinkil qib’.

B’ar chik tchalq qakawilal wi tqatz’eqtaana li qakuut li  qasok.

Ma wank ta wi’ junaq jultik re naxtz’eqtaana xmaatan.

Ma nake’xtz’eqtaana xmaatan eb’ laj q’an’is, eb’ laj aleman, la chiin, laj japon.

Ex qana’ qawa’, ex kok’laj winq ex kok’laj ixq, li k’ila patz’om a’in relik chi yaal naq kaw rab’inkil, ab’an  tentook xyeeb’al, re naq chi jo’ka’an twaklesi chaq qak’a’auxl, ttoch’ chaq li qach’ool, tooxk’am sa’ xchamal li toj b’ar xaqxooko wi’. Relik chi yaal naq nim li qach’a’ajkilal, ab’an nink’a’uxla naq toj tz’aqal tooruhanq chi risinkil  qib’ chi sa’ li sachk sub’suuko wi’.

Wi tqachap xch’olob’ankileb’ chi ruheb’ li saaj ut chi ruheb’ li kok’al sa’ xyaalal ut sa’ tuqtuukilal, te’xtaw ru.  Ab’an qatikib’aq, wi ink’a’, naru aj wi’ nanumtaak li qasachik ut toxtzukle rib’ li qana’leb’, ink’a’ chik ch’olch’ooq ru li qayu’am jo’ jun nimla tenamit, chi kama’an tchalq li rahilal, li ak yook  chi k’utunk anaqwank: wankeb’ chik xmolamil aj elq’, xmolamil aj kamsinel, xmolamil aj takchi’inel, aj b’alaq’, aj k’atol poyanam.

Laa’o li poyanam moko naruhank ta toowanq yal chi cha’aq re ru, tentook ch’olch’ooq xna’leb’il li qawanjik. Li xna’leb’il li wank moko yal ta natiklaak chi kama’an, moko yal minb’il ta raj, wank b’an xkuut, wank b’an xsok ut a’in nak’ub’laak ru chalen chaq sa’ xnimal xyu’am li tenamit. Toj aran natiklaak chaq xnawb’al sa’ li qaxe’ sa’ li qatoon.

ARIN AAJEL RU NAXTOCH’ CHAQ JUN XNIMAL LI NA’LEB’AK.

Aniheb’ b’i’ chaq li qaxe’ qatoon.

Jo’q’e kitiklaak chaq li resilaleb’ sa’ xteepal a ch’och’ a’in.

K’a’ ru xnimqal na’leb’ ke’xk’uub’atq chaq ut ma toj nak’utunk anaqwank.

CH’OLCH’OOK NAQ LI QASOK LI QAKUUT, EB’ LI QAMAMA’ QIXA’AN QAXE’ QATOON KILAJE’TUSUB’ANK CHAQ RE.

Aban wanq sa’ qach’ool naq li qaxe’ qatoon ha’aneb’ laj MAYAB’, li ke’na’leb’ak ut ke’awab’ejink chaq sa’ xteepal li ch’och’ wanko wi’. Moko jalaneb’ ta chik li qaxe’ qatoon. Moko aj junpak’al palaweb’ ta. Wi naqataw ru a’in, relik chi yaal tkawuuq qach’ool ut tqak’e xwankil li k’ila oxloq’il na’leb’ ke’xtus chaq ru li qamama’ qixa’an cho’q re xb’eresinkil qayu’am.

Xb’een raqal. Toj chalk re xkom. 18/3/2022