Wp/kck/Martin Luther
Martin Luther (Mathini Luda) (1483-1546) wakabe alindiyiwa weBhayibhili wakanyanyayidzana nezwidiyo nezwiyeto zwebutungamili gweGubungano letshipi yeMakhatolika eRoma. Nsi wa 31 Hhedzi 1517 wakakwala mibono ili makumi alihhanalume anakuhanu (95) inolayidza zwiyeto zwegubungano leKhatolika yeRoma zwinoleya nedama leNdzimu leBhayibhili. Waka siya akowomela mudendele letshipi ye Withenibhegi kwaakabe ali ndiyiko. Kubvila iwoyo nsi ndiko kwakatanga musidzigwa kwedama leNdzimu kutebegwa Bhayibhili. Tshipi dzose dzebugalimoyo gwetjiKhirisitu dzoyi ma "phurothesitenti" kuleba kuti dzo nyanyayidzana nemaKhatolika. Mathini Luda uno zibgwa nezwidiyo zwihanu zwinoyi ma Sola kunoleba kuti "bukoga" gwezwinhu walila buKhiristu. Zwidiyo zwizwe zwimile sawhoku: 1. Bhayibhili koga; 2. Khirisitu koga; 3. Bugalimoyo koga; 4. Ngoni koga: 5. Lumbidzo kuNdzimu koga.