Wp/isv/Karl Veliky
Karol Veliky, na slovjanskoj zemji takože Karlo Veliky ili Karel Veliky (rodženy 2.04 747 v Akvizgranu, umrl 28.01 814 tamže) byl kralj Frankov od 768 lěta, Lombardov od 774 lěta i rimsky car od 800 lěta. Byl syn Pipina Kratkogo i Bertrade Laonskoj. Po smrti otca v 768 lětě, vladal so bratom, Karlomanom I, no po jego neočekyvanoj smrti v 771 lětě stal jedinym vladcem Frankov.
Vojny
[edit | edit source]Karol Veliky vodil mnoge vojny, jih cělj bylo širjenje jego carstva i podkrěpjenje vlady. Jedin iz jego najvažnějših protivnikov byli germanski Sasi, s ktorymi on bojeval bliz 30 let. Nakonec on smogl jih pokoriti pod vladu Frankov i vvesti hristijanstvo na tereny aktualnoj sěvernoj Němcije.
V 774 lětě on prěmogl Longobardov v Italiji i oglasil sebe kraljem Longobardov, tako sjedinjajuči dva kraljevstva. Karol tako i vojeval v Išpaniji, kde proboval zavojevati zemje, ktorymi vladali Mavri. Jego pohod v 778 lětě zakončil se zlo – frankska armija byla napadena v Prěhodě Roncevaux, čto je vzpomnjeno v Pěsni o Rolandu.
Carska koronacija
[edit | edit source]25.12 800 lěta Karl byl koronovany rimskym carjem od papěža Ljva III v Bazilikě sv. Petra v Rimu. To obnovilo nazvu rimskogo carstva na Zapadu, kako znak prodolženja Rimskogo carstva. Koronacija Karola byla takož početok Svetoho rimskoho carstva, ktoro potom bylo ješče mnogo stolětij. Koronacija ta stvorila takože ješče veličejši spor s Vzhodnjim Rimskym Carstvom, kde byl uže Vzhodnji Rimsky Car. V 812 Carigrad uznal Karlovo carsko dostojenstvo, no jednočasno politično superničstvo silněje naznačilo vzhodno-zapadne raznice.
Naslědstvo
[edit | edit source]Karl Veliky počel t. zv. karolinsko vzrodženje, čas vzrodženja kultury, uměnja i nauky v Evropě. Jego vladanje umožnilo utvrdženje hristijanstva na kontinentu i osnovu razvoja pozdnějšej srědnjevěčnoj Evropy.
Gledaj ješče
[edit | edit source]Bibliografija
[edit | edit source]- Collins Roger, Charlemagne, Macmillan, 1998 978-0333613885 }}
- Einhard, Vita Karoli Magni, 9 stoletije
- Burda, Bogumiła, ed. Historia. 1, cz. 2, [Hauptbd.]: Średniowiecze: podręcznik dla liceum ogólnokształa̜cego, liceum profilowanego i technikum ; zakres podstawowy / Bogumiła Burda. Wyd. 2., Zmien. Gdynia: Operon, 2007.