Wp/igl/Igala People

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | igl
Wp > igl > Igala People
Igala people
ethnic group
CountryNigeria Nwọ́che
Located in the administrative territorial entityKogi State Nwọ́che

Ichi Igala chi ichi ka efu KOGI . Nigeria.Igala chi ichi ka ojanẹ Nigeria, Abo Igala defu abo ku ma che tẹ eñyi Nigeria, Todu Lokoja ki dẹ Kogi state chi headquarter Nigeria igbele. Agboji Nigeria ẹgbalẹ ma dọ Lord Lugard chi Lokoja i kwo. Efu ewo ki che ugwẹta abo Igala chakadu chi Idah local government area ojanẹ Kogi state. Abo Igala chi Kogi ma jọ wewe.[1] Ojanẹ Igala chi Idah, Igalamela/Odolu, Ajaka, Ofu, Olamaboro, Dekina, Bassa, Ankpa, Omala, Lokoja, Ibaji, kpai Ajaokuta Local government ọchaka du ma dẹ efu Kogi state.[2]

Culture

Onu anẹ Igala chakadu chi Attah ma dọ. Efu ama Attah chakadu ku ma jofẹ lale i, Atta Ayegba Oma Idoko kpai Atta Ameh Oboni amonẹ du Ojima ñwu ma tule.[3] efu Igala lore, Oma Idoko fi Oma Ufedo ñwu ji udeju tudeju atodu ki Abo Igala kuma neke du uja ogwu jẹ iko ki abo Jukun aju ma uja. Atta Ameh Oboni nugo mi ọla ñwu du kpa iko ki agboji Britain ka ñwu ka kini ki ko ẹñwu ogwu anẹ Igala janẹ ki la ra tẹ kòis.[4]

Idakwo Micheal Ameh II mudi Attah ẹkẹ ogwu ñyọwọ mebie alu ki Attah Alhaji Aliyu Obaje kwu efu ọdọ 2012.[5][6] Iko uja ogwu abo Igala ma di ina ñwu ọlama todu ku ma neke na mọla ma i muda gbeju daba lẹ abajọi geñ.[3]

Ọda Igala che ka kini, che ewñ ki ma tene chi Attah titọ, ama jọfẹ mẹlẹ ama chi dago i, ama la chi ( Aj’Ameacho, Aj’Aku, Aj’Akogu and Aj’Ocholi) abo ma du ọwọ tọ chi ami ajọfẹ Igalamela Ma du onẹ jọfẹ.[7][8] Ami Onu Ku ma du Attah jọfẹ anẹ Igalamela chi onẹ mẹla ma che (Etemahi Igalamela, Agbenyo, Onubiogbo, Onede, Aleji, Okweje, Achadu Kekele Ukwaja, Ananya Ata, Achanya Ata) Etemahi Igalamela chi onu ma chakadu.[9][10] Ami odo onẹ chi Attah che ewuñ ku ma fi Attah chi, la ka mi odu du ñwi Achadu oko-ata, ki neke dọ du lẹ ñwi Governmenti Kogi State ku ma du ọwọ tọ.

Ọla Igbele

Ojanẹ anẹ Igala che ugbo ki abo ku ma ki ichi Igala jọ.[11][12] Efu uñyi abaki ofigbeli oñwu amonẹ gbeju dodo, ama agboji ma chi am'onofe -unyi.[13] abo ki ma neke defu odo ki de i chi amọma onobulẹ.ami am'ana kpai am'adu.[14]


Amino ogbogaga Ojané Igala

References

  1. https://www.readcube.com/articles/10.4314%2Fog.v10i1.7
  2. https://academic.oup.com/mississippi-scholarship-online/book/22493/chapter/182800290
  3. 3.0 3.1 Abdullahi Attah (2001). "Igala History and Culture". Igala Language Studies: 241. 
  4. https://www.readcube.com/articles/10.4314%2Fog.v10i1.7
  5. Igala Kingdom Gets New Attah. Information Nigeria.
  6. Boston, J. (1967). "Igala Political Organisation" African Notes 4.2
  7. https://kogireports.com/the-making-of-next-attah-igala-the-twist-and-need-for-legal-guidance/
  8. http://sgojahds.com/index.php/SGOJAHDS/article/view/264
  9. https://www.ajol.info/index.php/ijah/article/view/124702
  10. https://thenigerianpost.com.ng/ojuju-amomane-igala-kingdom-throws-its-weight-behind-igala-mela-king-makers-achadu-igala-in-selection-of-new-attah-of-igala/
  11. J.H Greenberg (1996). Languages of Africa. p. 22. 
  12. R.G Armstrong (1970). The Igala: the people of the Niger -Benue confluence. p. 77. 
  13. Joseph N. Ukwedeh (2003). History of the Igala Kingdom C1534 - 1854: A study of political and cultural integration in the Niger -Benue Conference area of Nigeria. Kaduna: Arewa House, Ahmadu Bello University, Kaduna. pp. 25–35. 
  14. Haruna Onucheyo (1980-04-13). "Interview with Ejuchegahi Ike on Igala Kongdom". 
  15. "'My father's death altered Kogi politics' | The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News — Politics — The Guardian Nigeria News – Nigeria and World News". guardian.ng (in en-US). 27 November 2018. Retrieved 2021-07-08. 
  16. "Attah Igala, Aliyu Obaje dies at 102 | Premium Times Nigeria" (in en-GB). 2012-07-17. Retrieved 2021-07-08. 

External links


Template:Wp/igl/Ethnic groups in Nigeria

Reference