Wp/hke/AKIBANGALA
Abangala
[edit | edit source]Akibangǎla (neri Akingǎla) muneenere wa baBantu ananeenwa mwa ndangalishi lye luulu lya mwa Repubulika ya Kitemokarasǐa ya Kongo, mwa kihuo kye Kongo Burasa, na mwa kihuo kya Sudani ye tako, na mwa luoloolo lwa mwa kihuo kye Bukanda. Akibangǎla kihikire mwa luoloolo lwa Kongo ya Kitemokarasia. He mwa luoloolo lwe tako Akibangǎla ni kya binduka Lingǎra kubushi amineenere ibiri uno aixondeshushana. Mwa bunyetako Akibangǎla ni kyafumbibwa n'aKiswairi.
Amikolesere
[edit | edit source]Akibangala muneenere akolesibwa na bandu bangi na bobate babangala n'aboshi ba Bantu ho, na bandi amineenere yabo ipfungire kwa mineenere mwa kihya kya lwichi lunene lwa NIL na mwa bweru bwa Sahara. Hali na indi mineenere ya mwa kihya kya mwa lwichi lunene lwa Nishe. Amuneenere uyu atakolesibwa nga muneenere weuxukya abana (langue maternelle). He mwa mwaka 1991 abaa awete baneeni 3500000 nga muneenere wa kabiri[1].
Hofi nga mu mwaka1980, kubushi bw'arefuma r'amalǐnga n'amisiki ye iimbirwa mu Lingǎra abatabana boshi ba mwa mitsi na mwa kisamba niabanatangira itsiira alingǎra kulengya akibangala[2].
Angotsi "iba" ishanchwire mu kashangi kanokano mwa Kibangala kikelingiriranyibwa na mwa Lingara
Kihunde | Lingara | Kibangala |
---|---|---|
Niri | nazali | nazi |
Uli | ozali | ozi |
Ali | azali | azi |
Kiri | ezali | azi |
Tuli | tozali | tozi |
Muli | bozali | bozi |
Bali/ Biri | bazali | bazi |
Biri | bizali | bizi |
Akakiche (ko- kakabwerekya ku angotsi itashanchwire mwa Lingara nikabinduka ku- mwa Kibangala.
Kalolero: kosala (ikola) mwa lingara ni yabinduka kusala mwa Kibangala
Mitondekere y'asandabi s'amineenere.
[edit | edit source]Ikulikirana n'amitondekere y'amineenere mwa SIL amuancho w'akibangala =C.30 . Mwa itondekere ya Guthrie ne Bastin/ Coupé/ ne Mann batawete muneenere yalukwa batya. Abinwa bya mwa Kibangala binaba birebire. Julien Malgrange iyeye niabula mbu areia aKibangala mulimo mulemule[réf. nécessaire]
Xóko y'abinwa bino
[edit | edit source]Xondera na hano
[edit | edit source]Na hano naho
[edit | edit source]Bitabo
[edit | edit source]Liens externes
[edit | edit source]Bangala
Bangála | |
Kihuo | République démocratique du Congo,République du Congo, Soudan du Sud, Ouganda |
---|---|
Muancho w'abaneeni | 3 500 000 (1991) |
Mitondekere y'bipfunga by'amineenere. | |
| |
Kode s'amineenere | |
IETF | bxg
|
ISO 639-3 | bxg
|
Buǎli | langue individuelle |
Bwóko | langue vivante |
Glottolog | bang1353
|