Wp/fvr/Mʉʉrʉ́

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | fvr
Wp > fvr > Mʉʉrʉ́

Mʉʉrʉ́ŋá (Panthera leo) Apríkiaꞌŋ Rɨ́ɨ na Âsiaꞌŋ Sǎ̱ɨddʉgʉ́ ayéŋá líriŋa ka̱rɨkwǎ ittaꞌŋ dɨó wa̱rɨ ɨŋɨ. Ayéŋá 10,000 asá bɨtʉl, mʉʉrʉ́ (Felidae) karâb ka̱nsʉdʉŋo ɨt kéŋá ǎl suŋŋâ perra in eŋa inná kʉldɨŋa. Yeeŋ Apríkiaꞌŋ suŋŋâŋere ka̱ɨ́ŋ, namaŋ níŋ joo kí Âsia-urubaꞌŋ ila na Urûbaꞌŋ sǎ̱ɨd namaŋ níŋ Hɨ̂ndɨ jaagó, namaŋ Emérékáŋá-le, míŋ Yukon namaŋ níŋ Peru jaagó. Mʉʉrʉ́ ereŋalésjásáríŋíŋ jaluŋtog-ii. Apríkia'ŋ mʉʉrʉ́ŋá ittíŋ ka̱rɨ́ŋ píŋíe kin ayéŋáweyyeꞌŋ dɨó píriꞌŋ 30-50% táas-lé, kin ayéŋápíriŋa 20ꞌŋ sabbara a̱wkʉŋoꞌŋ dɨó. Dɨ́eŋ jaiŋíŋlóó ittí píŋí na kí kʉldɨŋaŋ-si kórŋá póítía in namá yé-ii nás geleg a̱ppʉ̂ ʉ́ndʉl.

Mʉʉrʉ́ŋá-sí tettebe “karábasálláŋaꞌŋ ábakuri" ka̱rɨ́a. Yeeŋ-sí in-si táárí kawe inná ósoma na kilmâŋpʉttɨŋ na kʉrɨŋꞌíŋ lóó-le kɨréli. Yeeŋ toŋkurikwǎŋósom-lé karába kerŋa-lé suŋá tettebe lóŋítía.

Mʉʉrʉ́ŋá iladɨo ǎl jutá ka̱ɨ́ŋ ayéŋá 10 wala gal 14-si ʉŋɨe. Na abá kéyé, bás ayéŋá 20-lé suŋá ʉŋɨe. Jutá, mʉʉrʉ́ŋáꞌŋ keya ayéŋá 10-lé suŋá ás ʉŋɨeba. In namá kila kíáŋáꞌŋ ʉʉ́ŋ-ii ǎl kí bârŋa keya kerŋa eere, namás dɨ́eŋ jaiŋ bʉdde pɨe. Abás kí biísá kerŋaŋ arrá jáa, yeeŋ "mʉʉrʉ́ŋá" suŋá suúrdɨó a̱wɨ. Mʉʉrʉ́ŋáꞌŋ daara-lé, pârneŋa ka̱ɨŋ nás tɨɨlɨ, kɨ́eŋ dollê, na dee appâ wala gal keya appáŋa a̱w. Mʉʉrʉ́ŋá pârneŋaꞌŋ daara-ii ná tettebe awla pii.

Mʉʉrʉ́ŋá nɨ́nójâmkwǎ na padísajâmkwǎ ge. Padísa dɨ́eŋ na̱mɨ́e píriꞌŋ 50%-lé suŋá pii. Mʉʉrʉ́ŋá padísa aame kila ǎl waja pʉɨ wala gal kila ǎl kerŋajâmkwǎ pʉɨŋɨ. Yeeŋ kʉlloŋa sʉgʉ́ra-sís tullên a̱ndɨŋ pɨe ǎl arda pɨe, ɨdɨ̂ɨ́ŋ nás in paalítía ɨ́de dakki âl karâbsállâ wa̱ɨtól kee wala gal âl a̱rɨ kee ná áwreŋ eŋa.