Wp/fvr/Isyʉ̂pɨa

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | fvr
Wp > fvr > Isyʉ̂pɨa

Isyʉ̂pɨa, ségǎŋ kʉldɨŋaba̱rʉŋ Jʉmbʉta'ŋkuri naŋ Kuriŋdittǐŋ Isyʉ̂pɨa, namá ba̱rʉ ila-ii asá dééŋ sʉʉrʉ́rrɨ́ŋ ine Aprikɨyáŋ Dolpá-le. Isyʉ̂pɨa'ŋ lóó dɨó namá nii 1,100,000 km2 na sʉʉrʉ́ŋkwa 117 míriŋa na írí na yé namá ba̱rʉ 12 kwǎŋdiigiŋ appâkʉŋŋi da̱ldɨ'ŋ dɨó a̱w kwǎŋ kí kwǎŋ suŋŋɨŋ Apríkɨya dɨó. Na barʉ́ŋá’ŋ deemkuri saasuŋŋá appâ dééŋ deem namá A̱dɨ́s Ábaba-ii. 

Isyʉ̂pɨa a̱tɨnɨneŋas kee saasuŋá toya da̱ldɨ́ŋkwě'ŋ a̱ŋga̱nyɨ́ŋ-sí kʉmmé ɨde sʉʉrʉ́ŋa̱rɨ, namá lóóŋá suŋŋâ-lé nyaalíŋ ila lóó-le ǎl dʉldɨ́ŋ kwě waarkʉŋo dée-lé kuro mǐŋ tóóríŋ ɨdé Sǎba Túlékʉŋo-lé namaŋ lóóŋá kerŋa-lé. 

Isyʉ̂pɨa ba̱rʉ dítǐnjaari naŋ jéláŋáŋ kur'íŋ paál-i kí ayéŋá míriŋa suŋŋâ asá bɨtʉl. Isyʉ̂pɨa kuriŋa'ŋ dorá aŋá namá ba̱rʉŋ ábakuri eŋá suŋŋáŋere dééŋ sime-lé. âl gis ʉtobeléŋ ta̱wre páálíti ba̱rʉ́ŋ Abakuri'ŋ dorá asá tuuŋa kí ayéŋápíri IW (Isa’ŋ Waar) na dééŋ kuri'ŋdɨɨrɨ́e Ábakuri Salmaany'íŋ ná Yáakuri Sáabaáŋ dóŋa kiá, Ba̱rʉ́ŋabakuri Ábakuri Minilík waarkʉŋo'ŋ dóŋá kiyâ. Ba̱rʉŋabakuri A̱ksʉ́ʉ́m namá bʉgʉlɨŋ dorol aŋá ɨdé sʉʉrʉ́a̱rɨ́ mǐŋ kí (1st) ayéŋápíri waarkʉŋo-lé IA (Isa’ŋ ayé-lé) namaŋ-si pôyyá (10th) ayéŋápíri-lé. Namaŋ ila dɨo-lé (19th) ayéŋápíri ka̱rɨ kwǎ-lé, Isyʉ̂pɨa Apríkia-sís Járríŋí, yé ila tin-lé namá ba̱rʉ dítǐnjaari kééŋá tog bɨ́ɨ̂r Aprikia dɨó asá taga ba̱rʉŋa'ŋ gorgôs ás eŋa ba dêlliŋ, ná dééŋ suur sís keera Urʉ́bbíŋáŋ ba̱rʉŋa'ŋ korgôs-lé.  

Isyʉ̂pɨa yé órréŋá kʉ́óŋ lé-ii na órréŋás kerker-si kee, naŋ-si jombóró kee, dorá kuriŋdittǐŋ na kuriŋa dééŋ juuŋ-lé kí órréŋá tá̱á̱rɨ́ saasuŋá appâ Misíŋá  namá lia Isláám. Ayé 2010-lé Isyʉ̂pɨa'ŋ jombóró saasuŋá appâ keŋá kí TGN (Téréŋá Gábál Nyétiŋ) ine Apríkiaŋ Sǎba. Na inlâlláŋ, namás ka̠ɨŋ ná dííg da̱ldɨ́ŋá-lé saasuŋá ire, kí rimíŋjɨwɨŋ ɨlol délliŋ 49%.