Jump to content

Wp/fmp/Nǔfʉ̀ Royauté Bamiléké

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | fmp
Wp > fmp > Nǔfʉ̀ Royauté Bamiléké

Nǔfʉ̌ lɑ́’ pɑ̀mfí’kè’è : Tɑ̀ fʉ̌ nját fʉ̀ ʉ̀ ? Tɑ̀ pɑ̀mfʉ̌mfʉ̌ nját mbīɑ̄ lɑ̄’ ɑ̀ ?

[edit | edit source]

Fʉ̀ lɑ̌'bɑ̄ mbhì mɑ̄ngə́ə́, wěn lɑ̀ īmbátngə́ə́, ndēn, wěn lɑ̀ īndēn. Ncwēh, wèn kō ndáh nsī’ nā ì, nnū mbɑ̀ nū. Yāā lɑ̌’bɑ̄ mɑ́ shʉ̀ɑ̀yɑ́’ nkù’nǐ mbí pɑ̌lɑ̄’ làh mfɑ́’ mbí fʉ̀.

Fʉ̀ lɑ̌’cō’ wèn mɑ́ á tʉ̄ʉ̄ nʉ̀ɑ̀ ī, ngà’ŋwā zhī hə̀’ ndáh ncá’sí mɑ́ fʉ̌ wēn ī fɑ̀’. Fʉ̀ lɑ̌'tōh mɑ̄nzhì, póálɑ̄' pʉ̄ɑ̄ nā, nné’ mbɑ̌ sīē, à sǐ’ ntōh tɑ̀ nzhì yōm bɑ̄, wěn lɑ̀ pʉ̄' tū í thʉ̄. Ngwè’ lɑ̌’lǎh fʉ̀ ngʉ́ Sīē. Wǎ ! Hèè sì zhī, fʉ̀ lɑ̌’bɑ̄ mɑ́ Sīē.

Mbɑ̀kɑ́lɑ́ lɑ̄’ lɑ̌’bɑ̄ mɑ́ yǐ fʉ̀. Kīkēē nzhwīē ō bɑ̄ mɑ̀ ǎ pě’ngòò, mɑ̀ nǔ ghʉ̀ ō. Nkwèè póálɑ̄’ lɑ̌’bɑ̄ mɑ́ póó fʉ̀. Ò lɑ̌'ghʉ̀ mbèè nò, à kwē’ mɑ̀ ǎ nkō ; kīkēē ò zhʉ̄’ ngʉ̀’, mɑ̀ ǎ njók ó lɑ̄', nkwé' mɑ̀ ǎ mfén ō mbɑ̀ pù’.

Pɑ̀ndʉ̄ɑ̀’lɑ̄’, nzhī ndēn mɑ́ pɑ̀mɑ́njwè' píá nŋwátlɑ̄’ lɑ̌’yū’ ndɑ̌’ mbí fʉ̀. Pɑ̀mvá’nkà’, pɑ̀nzhʉ̀’ntèn, píá pɑ̀ ntámnkòò lɑ̌’ sì mbōk. Yāā lɑ̌’ghěn kǒ Mɑ̄nǐnkwèè pō tām vʉ́ nkòó pō mìmìè. Fà’á lɑ́, mbɑ̀ fhʉ̄ yɑ̀ɑ́ lɑ̀ īmbát lɑ̄’ mbátnjǎm ɑ́ lɑ̄’.

Pō lɑ̌’ sì mmíé ncēh fʉ̀ mɑ́ Nə̀ə̀sìmɑ̀’, Mbə̄lòknshì, Wūsìpə̀’, nsknk. (Nsāh kɑ́ nnʉ́ɑ́ kɑ́).

Tɑ̀ yāā yǎt zě’è sì’ fà’á à ? Wèn pɑ̌’ mɑ́ ŋ̄h, mɑ̀ ǎ fʉ̀ɑ̀ yēē, mbát mfʉ́ɑ́ mbɑ̀ nā ì.  Mbʉ̀ɑ̀’ mfʉ̌mfʉ̌ mbɑ̄ zè’è ngə́ə́ wēn tēn njōkò lì ndēn mɑ́ : « Yʉ̄ɑ̄ wɑ̄ ? Nzèn fī’ ī ». Fʉ̌ zè’è nnák wèn tīē’ ī tɑ̄ ntōh. Fʉ̌ zè’è ncō’ wèn mɑ́ á tʉ̄ʉ̄ nʉ̀ɑ̀ ī, à pɑ̄’ mɑ́ : « Pō í pʉ̄ɑ̄’ ɑ́ ? », mò’ pɑ̄’ mɑ́ : « À sǐ’ nsɑ́’ ntʉ̄ʉ̄ yǎ bɑ̄ í ? »

Nzhwíé pʉ̌ mbɑ̄ zè’è mvɑ́h. Yáá ndéndēē mɑ́ mbɑ́ wěn lɑ̀ nū ngùh yāā, ndʉ̀’ nù mɑ̀ mbɑ̄’ Njòómbísīē, mɑ̀ nzhì nshʉ̀’ bɑ̄ nshʉ̀ɑ̄ mbâ’ngwè’. Pó zě’è ndáh fʉ̀ ngén ndʉ̄ɑ̀ncà’ mbōsī ī, nnʉ́ɑ́ sì zhʉ̄ɑ̄’ í ndʉ̄ɑ̄tēnɑ̄ ɑ́ ? Wūsìkwà’ ! Wèn vɑ̌h mɑ̀ ǎ njēē !

Ǹ dɑ̀ tǒh mɑ̄nzhì mó’ līē’ njīī mɑ̀ wěn sǒ njwè’ shʉ̀ɑ̀’ ndáh ncɑ́’sí fʉ̀. Mò’ sāh pō ī ɑ́ lǎh cɑ̀’sǐ fʉ̀, mó’ khʉ̄ɑ̄ndʉ̄ɑ̄ ɑ́ sɑ̌’ tā’sī ī, mò’ fhʉ̄ mɑ̀ kò nsɑ́’ nzhʉ̄ɑ̄’ nkɑ́ɑ́ nɑ́ zíí fʉ̌, ɑ́ lǎh zhʉ̀ɑ̀ ī.

Yáá mbɑ̄ fà’á mfhʉ̄ nɑ́ kɑ́ wū ? Nshù’ bɑ̄ ncō tú póálɑ̄’ ɑ́ ? Mbò’ pí sʉ̄ɑ̀’ngō’ bɑ̄ nsɑ̀’ nzɑ̄ nzhʉ̌’tú wéé ngù’ é é ? Póó ngù’ é sīē ntāmnkòò yɑ̀ɑ́ mbí mfʉ̌mfʉ̀ mɑ́ kɑ́ wū ū? ɑ́ pèn sāh tɑ̄ nsōk ā yēē lɑ́ póómɑ̄.

Mɑ̀ nɑ́ yà tū, mʉ̀ Ca᷅mnà’, mēn mbɑ̄’ Nzhìāndə̀ə̀, mēn Lə́ndə̀ə̀, mēn Nkə̌nì, mēn fhʉ̄ Mbʉ̂’ Nǎ’mbū’. Ngɑ̌ kwà’ mɑ́ pó pɑ̀mfʉ̌mfʉ̌ nɑ́ nù lè.

-      Fʉ̌ mbɑ̄ zè’è, mɑ̄ngén ghə̀ə̄ nǔ mbí ngə̀’, ntēh mbú’ ncə̀ə́ pʉ̀ɑ́ ì, ntō’ làh ndɑ́h nɑ́ ncə̀ə̀ lɑ́ pɑ́’ mbhʉ̀mbhʉ̀ lɑ́ mbī’tū mɑ́ flàŋsī yì pō ntìē nā lɑ́ sī mɑ̀nnāk fʉ̀āngə̀’ bɑ̄, tɑ́’, ǎ lɑ̀ bɑ̄ kɑ́ nāk nā ì !  Ò lī’ ghə̀ə̀, à mɑ́ á ngə́ə́ fà’á, ɑ́ ngwè’ láh njū’. Fʉ̀ ā lɑ̄’ è, ngěn ndī’ sɑ̌’ mbhì ó mɑ̄ntē’ tɑ̀ flàŋsī lō’, tɑ̀ nglǐsì lō’, tɑ̀ njámān lō’, mɑ̄ncə̄ə̄ mɑ̀ wò ó ? Wèn sǐ’ njū’ ghə̀ə̀ zō bɑ̄, mɑ̀ ǎ ngén ndáh tɑ̀’ mfâhghə̀ə̀ mfɑ̀’, ngə̌’ lɑ̀ ghén mbhì í ?

-      Zìmó’ mfʉ̌ mbɑ̄ mɑ̀ pó wɑ̄’ túfhù tɑ̌ ntám nshǐ Mɑ̄ngà’nshì, mɑ̄ngén ndʉ̄ɑ̄ zénshì mɑ̄nnó’sí póóngòò. Pó ìnhɑ̄ yò nkù’nì mɑ̀ lāhā fʉ̀ ā lɑ̄’ è. Nɑ́ mó’ pàh,

-      Nǔ ngèé ndák sɑ̀’ mvā’sī yòh nǔfʉ̀. Fʉ̌ zě’è mɑ̀ ǎ có ntám ngèè ndāk tɑ̀ mbát nshʉ́ɑ́ ngà’ngèè. Tɑ́ mɑ̀ ngèè tōm pí ngèé lɑ́’ pɑ̀mfí’kè’è mɑ́ zū njēn pʉ́ɑ́, nzhī ndēn mɑ́ yāā sǐ’ mfōh bɑ̄, yáá lɑ̀ mɑ̄ngén lɑ̄’ pòm sə̀ə̄līē’.

-      Zìmó’ mfʉ̌ mbɑ̄ nzɑ́ è, mfén pōō mbɑ̄ɑ̄ sìé kòlə̀’, nɑ́ nǔ ngèè tōm. Fʉ̌ mbɑ̄ nɑ́ nzɑ̄ ngù’ è mɑ̄ mbēn ntʉ̀ɑ́’ mbí ngèè ndāk, yáá ìngʉ́ lāhā tɑ́ póá lɑ̄’ pāt nkú’ní pʉ́ yì pō lɑ̀’ mbhì mbɑ̄ mɑ́ Sīē Ninì yòh lɑ́ ɑ̄ ?

-      Pɑ̌nkɑ́ɑ́ zè’è ndáh fʉ̀ ngʉ́ pù’ yɑ̀ɑ̀, fʉ̀ mɑ̄mbēn ntʉ̀ɑ́’ mbí pō. Yáá ìngʉ́ mɑ̀ lāhā tɑ̀ fʉ̀ lɑ̄’ ncà’ mbōk ? Nɑ́ mó’ pàh,

-      Lə́’ ìnzhī mfʉ̌mfʉ̀. Mbɑ̀ fà’á, mbɑ́ ń dɑ̀ láh ndɑ́’ yɑ̄ɑ̄. Yāā lɑ̌’bɑ̄ mbhì, ngə̀’ mɑ̄mfɑ́’ mbí fʉ̀. Zìmó’ mfʉ̀ yǎt sī zhī mɑ́ zɑ̌ hèē nkhǔ ncāt. Mbʉ̀ɑ̀’ mfʉ̌mfʉ̌ nját zè’è mbīɑ̄ mɑ́ ngə̀’ shīī yɑ̄ɑ̄, yáá lɑ̀ mɑ̄ sīē nnāk póángə̀’.

-      Ghá’ nǔfʉ̀ mɑ́ mǒ’ wū yì yáá ngát mó’ póálɑ̄’ lɑ́. Mó’ pʉ̀ sǐ’ mbēn mɑ́ fʉ̀ kɑ́ mɑ̄mfhʉ̄ sì’ ndɑ̌’ nɑ́ tɑ̀’ těndʉ̄ɑ̄ shʉ̀’ bɑ̄, mɑ́ mbɑ̀ pó ìmbɑ̄ yɑ̀ɑ́ fʉ̀. Mɑ́ sì’ kɑ́ bɑ́ tɑ̀ fě’è. Yāā lɑ̌’ bɑ̄ mbhì, mbɑ̄ tɑ̀ ngát póálɑ̄’ fà’á, mó’ pʉ̀ khʉ̄ɑ̄ lɑ̄’ ngén ntʉ̄ɑ̄ yɑ̀ɑ̀ lɑ́’ nɑ́ mǒ’ zʉ̀’, nɑ́ mǒ’ ngʉ̀ɑ̀kò, mbēn fʉ̌ nɑ́ báá ncábzʉ̀’ lɑ́. Nǔ ghʉ̀ yɑ̄ɑ̄ zě’è, pó yá’ ghɑ̀ɑ̄ lɑ̄’ wǎ’ !

Tɑ́ pɑ́’ pěn mfhʉ̄ sáá lɑ́ yū’ mó’ mvǎk nzhǐnzhǐ póózū yì yáá ngʉ́ tɑ́ nǔfʉ̌ lɑ́’ pɑ̀mfí’kè’è mɑ̄ntāk lɑ́, tɑ̀ pɑ́’ nǔfʉ̀ pāt mbátnjàm pɑ́’ mbhì lɑ́ ɑ̀ ? Ò pěn ŋ̄h, mɑ̀ ǒ mbēn nǔkɑ́ ɑ̄ ? Kwɑ̀’ kɑ́ tɑ́ mbɑ́ pɑ̀h ghʉ̄ tɑ́ lɑ̄’ pát nshì njǎm nɑ́ nkà’ à ? Ǒ īmbɑ́’ mɑ́ ngǎ’, ò sōk yōh nù yì ǒ ngā’ nā lɑ̄ pɑ̀h yū’.

Nɑ́ kwà’sì pí tìē …

Shck Ca᷅mnà', Yɔ̂k fī, līē' 24, Ndʉ̌'zɑ̄, ngù’ 2018.