Wp/dtp/Kenyah

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | dtp
Wp > dtp > Kenyah
Tulun Kenyah
Dayak Kenyah
Paganakan ongomulok do Kenyah id North Kalimantan, pre-1944.
Total population
69,256 (toun 2000 - Malaysia om Indonesia)[1] 72,000 (toun 2023 - Malaysia om Indonesia ) [2]
Regions with significant populations
Borneo:
Template:Wp/dtp/Country data Indonesia (East Kalimantan)44,000 (2000)[3]
 Malaysia (Sarawak)25,000 (2000) = 56 600 (2023)[3]
Languages
Kenyah languages (Mainstream Kenyah), Indonesian, Sarawak Malay
Religion
Christianity (Majority 94,27%), Bungan (Folk religion),[4] Islam
Related ethnic groups
Bagai people, Kayan people, Penan people

Tinaru Kenyah nopo nga iso tinaru tulun sandad di tagayo ii poingion id watas Telung Usan om Belaga id boogian Miri, Kapit om Bintulu id Sarawak, Malaysia om minoriti nogi id Kalimantan, Indonesia. Kaum nogi diti nga tergolong miampai do kaum mantad id Utara Sarawak, miagal ko Kayan, Penan, Kelabit, Lun Bawang om nokowonsoi do golongan di lobi umum, ii nopo nga kaum Tulun Ulu (id Sarawak no). Id Kalimantan nopo, Kaum Kenyah nopo nga kosuang id istilah do lobi gayo, ii nopo nga kaum Dayak. Kaum Kenyah nopo nga mantad do tinimungan sub-kaum tokoro miagal ko Kenyah Lirung (Long Nuah), Kenyah Jamok, Kenyah Badeng om suusuai po. Kaum Kayan om Penan nopo nga binoros do mantad sub-kaum Kenyah miimpohon sajara mololohing ii nopo nga Lenjau Suuh + Bawe'.

Tadon[edit | edit source]

Tadon do koulunan Kenyah nopo nga id Dataran Takawas Usun Apau mantad di 1400 - 1700 Masihi. Kaum Kenyah nopo nga nokoimpuun do tuminayad kumaa sub-Kenyah tokoro ontok 1400 - 1600 Masihi ii nopo nga tinaru Kenyah Jamok, Badeng, Lepo' Tau, Lepo' Maut, Kenyah Sambop om suusuai po. Mantad do sub-kaum Kenyah, ii nokosimban nopo kopio id aspek boros nopo nga Kayan om Penan. Sundung do ingkaa, kiwaa o piagalan diolo i milo rotion om amu osodu o pisuayan.

Tinimungan Sub-etnik[edit | edit source]

Tinaru Kenyah nopo nga mantad do mogikaakawo tinimungan sub-etnik mantad duo pogun misombol ii nopo nga Sarawak, Malaysia om Kalimantan, Indonesia ii okito id siriba:

Sarawak, Malaysia[edit | edit source]

  • Kenyah Badeng
  • Kenyah Bakung
  • Kenyah Jamok
  • Kenyah Lepo' Abong
  • Kenyah Lepo' Agak
  • Kenyah Lepo' Anan
  • Kenyah Lepo' Bam
  • Kenyah Lepo' Gah
  • Kenyah Lepo' Jalan
  • Kenyah Lepo' Jengan
  • Kenyah Lepo' Ke'
  • Kenyah Lebu' Kulit
  • Kenyah Lepo' La'ang
  • Kenyah Lepo' Maut
  • Kenyah Lepo' Sawa'
  • Kenyah Lepo' Tau'
  • Kenyah Lepo' Tepu
  • Kenyah Lepo' Timai
  • Kenyah Lirong
  • Kenyah Long Ulai
  • Kenyah Long Sebatu
  • Kenyah Long Belukun
  • Kenyah Long Tepuan
  • Kenyah Long Tikan
  • Kenyah Ngurek
  • Kenyah Sebop
  • Kenyah Uma' Bangan
  • Kenyah Uma' Baha
  • Kenyah Uma' Kelep
  • Kenyah Uma' Lasan
  • Kenyah Uma' Lung
  • Kenyah Uma' Pawa'
  • Kenyah Uma' Sambop
  • Kenyah Uma' Tukung

Kalimantan, Indonesia[edit | edit source]

  • Kenyah Badeng
  • Kenyah Bakung
  • Kenyah Lepo' Bem
  • Kenyah Lepo' Jalan
  • Kenyah Lepo' Tau
  • Kenyah Lepo' Tepu
  • Kenyah Lepo' Ke
  • Kenyah Lepo' Kuda
  • Kenyah Lepo' Ndang
  • Kenyah Uma' Alim
  • Kenyah Uma' Tukung
  • Kenyah Uma' Maut
  • Kenyah Lebu' Timai
  • Kenyah Lebu' Kulit
  • Kenyah Uma' Ujok
  • Kenyah Uma' Lasan
  • Kenyah Uma' Lung
  • Kenyah Uma' Kelep

Koubasanan[edit | edit source]

Di pogulu po, koulunan asli Kenyah nopo nga asaru do sarangon kaum-kaum sombol om nokoumbal do nasarang di penjajah Barat (Pomorintaan Brooke) sabab do sumaap yolo tu au manu porintaon do tulun suai. Nokoumbal nogi yolo do sumaap tulun labus, miagal ko tulun Iban om suai po, toi ko' tulun Kenyah sondii mantad watas suai. Koulunan asli Kenyah om Koulunan asli Iban nopo nga haro kouyuyuo peperangan ii kopiagal hinombo koulunan asli kenyah nogi nga momunggul tulu do susumaap om owiton tulu di kumaa kampung sabaagi do tutungkap keperwiraan dau. Nung songulun dii nopo nga kaanu tulu di togumu, ii nopo nga sosongulun di pantangon id kampung di om lobi gumu o koonduan ii orohian tu iyau nopo nga wira kampung. suai ko ii, tulu ii naanu nogi nga silihon do roromu upacara "Ule' Ayau" ontok upacara karamayan Sumamba id suang adat koubasanan.

Sukuon[edit | edit source]

  1. William W. Bevis (1995). Borneo Log: The Struggle For Sarawak's Forests. University of Washington Press. ISBN 9780295974163.
  2. Kenyah, Mainstream language resources | Joshua Project
  3. 3.0 3.1 Wil de Jong, Denyse Snelder & Noboru Ishikawa (2012). Transborder Governance of Forests, Rivers and Seas. Routledge. p. 54. ISBN 978-11-365-3809-4.
  4. Paul C. Y. Chen, ed. (1990). Penans: The Nomads of Sarawak. Pelanduk Publications. p. 35. ISBN 96-797-8310-3.