Wp/cps/Suba sang Panay
Ang Suba sang Panay [1] ang pinakamalawig nga suba sa probinsya sang Capiz.Ang pamuno sang tubig nga guinahalinan sining suba nagikan sa putokputokan nga katalunan sa tiilan nga bahin sang Mt. Baloy kag naga-ilig padulong sa daku nga tilipunan sang tubig ukon “basin” sa brgy. Hilwan, banwa sang Tapaz, nga kon lantawon ang tubig diri matin-aw nga nagapanganinaw sang duag-berde. Sa sini nga “basin,” ang tubig nagagua bilang suba nga nagapanghubaybay sa nabagatnan-nakatundan sang Tapaz nga guinhingadlan sa Suba sang Panay, sa diin ini nagapanglusotlusot sa madabong nga kadutaan sang masobra sa 30 ka milya. Ang nasambit nga suba nagaliko-liko pakadto sa aminhan-nasidlangan sang Dumalag, dayon ini nagasugpon sa suba sang Mambusao sang mga banwa sang Dao kag Ma-ayon. Ini naman nagalusot sa aminhan sang Panitan kag nagapihak gikan sa suba sang Pontevedra, nagadiretso pakadto sa aminhan nga bahin sang Panay kag sa ulihi nagagua agud magsimpon sa kadagatan pinaagi sa nasidlangan nga bahin sang Syudad sang Roxas. Samtang, ang Suba sang Panay sa Syudad sang Roxas nagaliko-liko nga nagaagi sa Loctugan, Milibili, Tiza, Banica, sentro sang syudad, Cagay, Barra kag Libas tubtob magtingob sa kadagatan sa bahin sang Culasi.
Ang katunggan sang “mangrove” nga naberdehan sang “nipa palms” nagapasangkad sang Panay river kalakip sa dalagku sini nga mga sanga ukon “tributaries.”
Uno sa mga mangunguma, isa ka daku nga bagay ini nga suba sa ekonomiya sang Capiz para sa irigasyon nga nagabulig sang pagpasanyog sang agrikultura sang probinsya.
Dugang pa, nagaagi sa sini nga suba ang mga “motorboat, speedboat kag “banca” kada adlaw agud magdala sang mga patubas halin sa kaumhan padulong sa Syudad sang Roxas kag sa iban pa nga duog nga guina-agyan sang nasambit nga suba. Magluwas sini, ang Suba sang Panay isa man ka guinakuhaan sang ilimnon sang madamo nga tawo diri sa Capiz.
Guinhingalanan nga Panay ang suba sadtong panahon sang Katsila. Ini nga ngalan ang guin-adoptar gikan sa lugar nga guintukoran sang ikaduha nga minuro ukon “settlement” sang mga Katsila nga guinatawag nila nga Pan-ay.