Wp/cps/Adolf Hitler

'Si Adolf Hitler. (Laragway halin sa Arkibo Pederal sa Alemanya)'

'Si Adolf Hitler. (Laragway halin sa Arkibo Pederal sa Alemanya)'

Si Adolf Hitler (Abril 20, 1889 – Abril 30, 1945) ang dati nga Kansilyer sang Alemanya halin 1933, kag ang "Führer" (Lider) sang Alemanya halin 1934 asta sa iya pagkapatay. Siya ang lider sang Partido sang Pangpungsod nga Sosyalistang Manug-ubra nga Aleman (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei o NSDAP), nga mas kilala nga Partido sang Nazi.

Naka-angkon si Hitler sang gahum sa isa ka Alemanya nga nagaatubang sa krisis matapos ang Una nga Giyera Pangkalibutan. Paagi sa paggamit sang propaganda kag maanyag nga mga binalaybay, nahimo niya nga mag-apela sa kinahanglanon sang mga imol kag pabaskugon ang mga ideya sang nasyonalismo, kontra-Semitismo, kag kontra-Komunismo. Sa pagpatindog sang maayo nga ekonomiya, ginpabaskug nga militar, kag isa ka rehimen nga totalitarian , naggamit si Hitler sang isa ka agresibo nga patakaran nga pangguwa (foreign policy) sa luyag nga mapalapad ang Lebensraum ("living space") sang mga Aleman, nga nagpasugod sang Ikaduha nga Giyera Pangkalibutan sang salakayon sang Alemanya ang Poland. Sa pinakadaku nga nasakupan sini, napaidalum ang kalabanan sang Europa sa kontrol sang Alemanya, ugaling kaupod ang iban nga Axis Powers, sa katapusan, napyerde man gihapon ini sang mga Gahum nga Mag-apinay (Allied Powers). Halin sadto, natapos ang mga patakaran nga panlahi ni Hitler sa pagpamatay sang masobra-kumulang sa 11 milyon ka tawo, kaupod man ang pagpapatay sang 6 ka milyon nga mga Hudyo, nga sa subong kilala sa tawag nga Holocaust.

Sa mga katapusan nga adlaw sang giyera, si Hitler, kaupod ang iya nga bag-o nga asawa nga si Eva Braun, nagpakamatay sa iya nga taguan sa idalum sang duta sa Berlin pagkatapos mapalibutan sang hukbo nga Sobyet sang syudad.