Wp/cnr/Vasilije I Makedonac i pokrštavanje južnih Slovena

Vizantijski car Vasilije I poslao je 867. godine veliku flotu u Jadran da bi razbio saracensku (arapsku) opsadu Dubrovnika. Dolazak tog brodovlja označio je povratak vizantijske dominacije u regionu.

Predistorija

Hrvatski istoričar Neven Budak o tome piše: „Da su prilike u Carigradu ostale iste kao ranijih godina Dubrovčani se ne bi mogli nadati pomoći, jer je carstvo već dulje vrijeme posvećivalo vrlo malo pažnje svojim jadranskim posjedima. No, upravo tada našao se na carskom prijestolju kao jedini vladar energični Bazilije I, čiji je cilj bila obnova svjetske moći Bizanta. Jadran je u njegovim planovima morao imati važno mjesto, pa se car spremno odazvao pozivu Dubrovčana i uputio im u pomoć snažnu flotu. Razbijanjem arapske opsade započeto je razdoblje bizantske inicijative na Jadranu. Bazilije je uz pomoć svog brodovlja obnovio vlast ne samo nad dalmatinskim gradovima, nego i nad sklavinijama koje su se nalazile izvan franačke interesne sfere“ („Prva stoljeća hrvatske povijesti“, Hrvatska sveušilišna naklada, Zagreb, 1994, 22).

Pokrštavanje

Vasilije I je 867. godine obnovio vlast i nad sklavinijama (slovenskim oblastima) u zaleđu. Slovenski kneževi su brže-bolje izrazili pokornost vizantijskom caru. Istovremeno su i konačno prihvatili hrišćanstvo. U Hronici Jovana Skilice nalazi se i crtež na kojem su prikazani južnoslovenski kneževi kako šalju poslanike caru Vasiliju I. Na lijevoj strani crteža vide se četiri slovenska kneza kako vijećaju, u sredini su dva izaslanika koji nose glasove vizantijskom caru, skroz desno je Vasilije I na prijestolu, kao simbolu vizantijske dominacije. Na crtežu se nalazi i poduži komentar. U literaturi se u vezi toga kaže samo da je riječ o arhontima (kneževima) Srba i Hrvata. Međutim, na slici nijesu prikazana samo dva, već četiri slovenska kneza.

Konstantin Porfirogenet o tome piše da Hrvati, Srbi, Zahumljani, Travunjani, Konavljani i Dukljani nijesu imali arhonte (tj. knezove) već samo starce župane “na isti način kao i ostale sklavinije”. “Šta više, većina ovih Slovena ... dugo vremena ostadoše nekršteni. Za Vasilija, hristoljubivog cara, pošalju poslanike tražeći i moleći da nekrštene među njima pokrsti. Ovaj ... saslušavši ih, posla carskog predstavnika sa sveštenicima i pokrsti sve one koji se kod napred rečenih plemena zatekoše nekršteni i posle njihovog pokrštavanja postavi im tada arhonte, koje su oni hteli i izabrali, od roda od koga su oni želeli i voleli. I otada do danas su arhonti kod njih iz istih rodova i ne iz nekog drugog” (Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije, II, Beograd, 1959, 14-16).

Vanjske veze

• Istorija Crne Gore 477 - 1186
• Doseljavanje Slovena Na Balkan

Izvori

• Neven Budak, „Prva stoljeća hrvatske povijesti“, Hrvatska sveušilišna naklada, Zagreb, 1994, 22.
• Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije, II, Beograd, 1959, 14-16