Wp/cnr/Tri antička vodovoda na tlu Podgorice
U okolini rimskog grada Duklje (Dokleje) postojala su tri zidana rimska vodovoda. Pored njih je postojao i četvrti u Dinoši, koji je zapravo bio kanal uśečen u stijenama na obali Cijevne (Ivan Novicki, „Četiri rimska vodovoda u okolini Podgorice“, „Zetski glasnik“, Podgorica, 1938). Nema mnogo gradova koji na svome tlu imaju tri antička vodovoda. Podgorica je po tome jedinstvena i u evropskim razmjerama.
Dukljanov jaz[edit | edit source]
Od ova tri (zidana) kanala najpoznatiji je veliki rimski, takozvani „Dukljanov jaz“ koji se zahvaljujući visinskoj razlici od oko 33 metra, protezao u dužini od 14 kilometara, od početka kanjona Cijevne u današnjoj Dinoši do korita Morače u Zagoriču. Za ovaj veliki kanal se u literaturi obično navodi da je dovodio vodu do same Duklje (Dokleje), što je povezano sa okolnošću da su u samom gradu postojale terme. Ali, nad time lebdi velika zagonetka. Jer, na obalama Morače nikada nijesu nađeni tragovi akvadukta kojim je voda prevođena preko rječnog korita. Pavle Rovinski je zbog toga otvoreno posumnjao u tvrdnju da je vodovod ikada prelazio korito Morače. U međuvremenu su se pojavile i pretpostavke da veliki rimski vodovod nikada nije bio dovršen i to na osnovu konstatacije da na njegovom dnu nijesu uočeni tragovi kalcifikacije – što ukazuje da nikada nije pušten u upotrebu.
Žalanski i Ribnički vodovod[edit | edit source]
Pored velikog rimskog vodovoda, Dukljanovog jaza, jednako su važna i dva manja vodovoda, koji su takođe izgrađeni u kasnoj antici. Zbog konfuzije koju je oko toga stvorio Ivan Novicki treba naglasiti da su ti vodovodni kanali crpili vodu sa nezavisnih izvorišta. Prvi, Žalanski (ili zlatički) vodovod, dolazio je sa zlatičkih i sjeničkih strana, sabirajući vodu sa bogatih izvorišta poput Žalane i Peute i dovodeći je u Zlatičko i Zagoričko polje. Drugi, Ribnički vodovod, polazio je sa izvora na Vrelima Ribničkim i protezao se po lijevoj obali Ribnice oko dva i po kilometra – idući prema području na kome je kasnije začeta Podgorica. Ivan Novicki je 1937. godine istražio trasu tog malenog vodovoda i zaključio da je dosezao do tačke na kojoj se nalazi današnja podgorička katolička crkva na Starom aerodromu.
Izvori[edit | edit source]
- Ivan Novicki, „Četiri rimska vodovoda u okolini Podgorice“, „Zetski glasnik“, Podgorica, 1938.