Wp/cnr/Todor Ikov Piper
Todor Ikov Piper crnogorski je pjesnik-pjevač.
Biografija[edit | edit source]
Godine 1835. Petar II Petrović Njegoš piše, iz manastira Maine, Vuku Karadžiću, u Beč, da je na Cetinje pribavio guslara Todora Ikova iz Pipera koji „znade 120 pjesanah dosta dobrijeh“. Onda Vladika Rade sugerira svome prijatelju Vuku da bi bilo dobro ako bi se prepisane pjesme od Todora štampale u Beču. Veli Njegoš da bi to štampanje bilo „za udivljenje ljudima“ kako jedan prosti čovjek može upamtiti toliko pjesama u „svoju prostu glavu“. Nažalost, to što je Njegoš rekao Vuku sve je što se zna o pjesniku–pjevaču iz Pipera Todoru Ikovu. Ne znamo mu ni prezime ni selo iz kojega je ponikao.
Vuk nije smatrao vrijednim poslom da o Todoru Ikovu pribavi najosnovnije podatke, nego on jednostavno saopštava da su te i te pjesme zabilježene „od nekog Todora Ikova iz Pipera“. Vuk je već bio postigao slavu svojim zbirkama, odnosno vrhunskom književnom umjetnošću ne maloga broja pjesama iz te zbirke, pa nije imao potrebe da promoviše ni sebe ni usmenu poeziju, koju sakuplja i objavljuje, biografskijem podacima o čovjeku koji je u svoju „prostu glavu“ smjestio stotinu i dvadeset epskih pjesama. Inače, Vuk je cijenio Todorove pjesme što pokazuje činjenica da je zapažen broj njegovih tekstova uveo u zbirku Srpske narodne pjesme.
Za Todorovu pjesmu Čovjek–paša i Mihat čobanin Ljubomir Zuković, u svojoj knjizi Vukovi pevači iz Crne Gore (Beograd, 1988) kaže: „Ovoj pesmi sigurno pripadaju zasluge što je u Vukovoj štampanoj zbirci epskih narodnih pesama ostala istaknuta jedna značajna odlika našeg epskog pesništva: sposobnost da se ljudi i život sagledaju i prikažu kompleksnije, da se u tom prikazu preskoče verske i nacionalne barijere u traganju za ljudskim i plemenitim u životu.“
Bilo bi interesantno znati ko je Njegošu preporučio Todora Ikova da mu dođe na Cetinje đe bi se od njega junačke pjesme prepisivale. Vladika Rade cijenio je Pipere koji su vodili česte borbe protiv Turaka, naročito spuških, podgoričkih i nikšićkih, ali se znao i krvavo obračunati s piperskim plemenicima koji su se opredjeljivali za Skadar a ne za Cetinje.[1]
Literatura[edit | edit source]
- Radosav Medenica: Naša narodna epika i njeni tvorci, Obod, Cetinje – Beograd, 1975.
- Vladan Nedić, Vukovi pevači, Novi Sad, 1981.
- Ljubomir Zuković, Vukovi pevači iz Crne Gore, Beograd, 1988.
- Novak Kilibarda, Studije i ogledi o crnogorskoj usmenoj književnosti, ICJK, Podgorica, 2012.