Wp/cnr/Savo Drljević, general-pukovnik

Rođen je 11. jula 1912. u Žircima (Kolašin) u porodici Đura Miraševa, jednog od najstarijih boraca Narodnooslobodilačkog rata u ovom kraju i učesnika Prvog balkanskog i Prvog svjetskog rata.

Biografija

Zajedno sa majkom, đedom i petoro braće i sestara kao petogodišnjaka austrougarske vlasti su ga sredinom 1917. godine odvele u logor u Vuksan-Lekiće kod Tuzi. Austrougarske vlasti su porodicu Drljević odvele u logor jer se Đuro Mirašev sa četiri svoja brata nalazio u komitama. U logoru Vuksan-Lekići ostao je skoro godinu dana. Osnovnu školu završio je u rodnom mjestu, a gimnaziju je učio u Kolašinu i Peći . Kao učenik četvrtog razreda gimnazije u Peći prvi put dolazi u dodir sa komunističkim omladinskim pokretom. Vojni rok u Vojsci Kraljevine Jugoslavije služio je u Školi za rezervne oficire koju je uspješno završio kao rezervni oficir, nakon čega se 1933. godine zaposlio u Državnoj željeznici u Batajnici . Odmah se uključio u rad sindikalnog pokreta, na organizovanju kulturnih aktivnosti, organizovanju čitaonice u selu. Učestvovao je u nabavljanju komunističke literature, organizovanju kulturno-zabavnog života itd. Zbog ovih aktivnosti ali i obavljanja političke propagande pred majske izbore 1935. godine dobio je otkaz iz Državne željeznice. Drugi radni angažman započeo je u Savezu nabavljačkih zadruga državnih službenika u Beogradu. Već naredne godine nastavio je sa učešćem u organizovanju sindikalnog rada u savezu u kojem je radio. U svom preduzeću organizovao je prikupljanje priloga za „Crvenu pomoć“ . Učestvovao je u pripremi sindikalnih akcija-izleta, predavanja i drugih aktivnosti u okviru beogradske podružnice „BOTIČA“ (Sindikalna organizacija bankarskih, osiguravajućih i trgovačkih činovnika) koja je prešla pod uticaj KPJ. Aktivno sarađuje u sindikalnoj štampi i podgoričkom listu „Zeta“ . Učesnik je svih demonstracija i akcija koje je organizovala KPJ i „BOTIČA“ protiv postojećeg režima za poboljšanje prava radnika. Postavljen je za člana koordinacionog komiteta za objedinjavanje aktivnosti činovničkih i sindikalnih organizacija „BOTIČA“ i Saveza privatnih namještenika . Zbog ovih aktivnosti nekoliko puta je hapšen i proganjan od strane policije. Kao rezervni ofciir bio je mobilisan 1938, 1939. i 1940. godine. U svom preduzeću krajem 1940. godine organizovao je štrajk i u decembru postao kandidat za člana KPJ .

Drugi svjetski rat

U aprilskom ratu 1941. godine kao rezervni oficir zalagao se za borbu, bio je protiv dezerterstva. Kada je njegov komandir čete dezertirao, kao zamjenik komandira preuzeo je rukovođenje četom. Kada je i komandant bataljona napustio jedinicu, sazvao je komandire četa i predložio pružanje otpora i organizovanje izvlačenja kako bi izbjegli zarobljavanje od strane njemačkih jedinica . Na ovom sastanku izabran je za vršioca dužnosti komandanta bataljona. Istakao se kao rukovodilac jedinice u okolini Zaječara u borbi protiv njemačke vojske. Jedino je njegova jedinica pružila otpor njemačkoj vojsci od čitavog njegovog puka. U članstvo KPJ primljen u julu 1941. godine . Nakon napada njemačkih jedinica na SSSR, prelazi u ilegalu po direktivi KPJ, ali uskoro biva hapšen. U zatvoru je ostao do 17. jula 1941. godine kada je na intervenciju rođaka oslobođen. Odmah se uputio u Crnu Goru, u koju je stigao 20. jula u Tomaševo kada je oslobođeno Bijelo Polje . Delegat Centralog komiteta KPJ na prijedlog Sreskog komiteta postavio ga je za vojnog rukovodioca Bjelopoljskog sreza . Nakon nekoliko dana postavljen je za komandanta ustaničkog Šahovićkog bataljona, i uključio se u formiranje drugih jedinica. Početkom 1942. godine postavljen je za komandanta Bjelopoljskog partizanskog odreda sa kojim je učestvovao u borbama na Uroševini i oslobođenju Mojkovca 3. marta 1942. godine. U martu 1942. godine postavljen je za komandanta Komskog partizanskog odreda (za srezove Kolašin, Berane i Andrijevicu) sa kojim je učestvovao u borbama u aprilu 1942. godine u Gornjoj Morači. Kada je formirana Četvrta (crnogorska) proleterska brigade postavljen je za komandanta Četvrtog bataljona, a nakon borbi na Kupresu postavljen je za komandanta Drugog bataljona koji je bio sastavljen od boraca Drugog i Četvrtog bataljona. Svojom jedinicom komandovao je na Kladnju i Kupresu. Za komandanta Četvrte dalmatinske brigade na Biokovu postavljen je početkom januara 1943. godine. Nakon rasformiranja ove brigade raspoređen je u štab Druge proleterske divizije u kojem je ostao sve do 10. juna 1943. godine kada je postavljen za komandanta Druge dalmatinske brigade. Po naredbi Vrhovnog štaba zajedno sa grupom vojnopolitičkih rukovodilaca i radio-stanicom upućen je u avgustu 1943. godine u Srbiju kada je postavljen za načelnika Glavnog štaba za Srbiju . Nakon neuspjelog prebacivanja u Toplicu, vraća se u Crnu Goru sa rasporedom u štab Drugog korpusa. Ubrzo je postavljen za načelnika štaba Druge proleterske divizije. Za načelnika štaba udarne grupe divizije za prodor ka Srbiji postavljen je sredinom 1944. godine. U operaciji oslobođenja Beograda oktobra 1944. godine bio je načelnik štaba Prve armijske grupe kada je učestvovao u planiranju i organizaciji ove operacije, a potom je bio i načelnik štaba Prve armije. Zbog pobune u Drenici, 8. februara 1945. godine odlučeno je da se na Kosovu i Metohiji zavede vojna uprava. Od februara 1945. godine pa do kraja rata kao pukovnik postavljen je za komandanta operativne grupe divizije i komandanta Vojne uprave za Kosovo i Metohiju .

Poslijeratni period

Nakon rata u septembru 1945. godine postavljen je za načelnika štaba Pete armije, a jedno vrijeme bio je i vršilac dužnosti komandanta Pete armije. Za komandanta pozadine u Ministarstvu narodne odbrane postavljen je u aprilu 1946. godine. U ovom periodu završio je Višu vojnu akademiju nakon čega je postavljen za načelnika artiljerije u Sekretarijatu za narodnu odbranu. U čin general-majora unaprijeđen je 1950. godine. Za narodnog heroja proglašen je 27. novembra 1953. godine. U čin general-pukovnika unaprijeđen je 1955. godine. Obavljao je dužnost načelnika štaba Prve armije i zamjenika načelnika Više vojne akademije. Sa ove dužnosti penzionisan je 1966. godine na lični zahtjev. Ostala je upamćena „Savova komanda“ po njegovim riječima „ravnaj se po komandantu“ koju je koristio prilikom borbi.

Porodica

Zasnovao je brak sa suprugom Markom Nacev narodnim herojem iz Kumanova. Umro je 13. januara 1994. u Beogradu (urna je položena u porodičnu grobnicu na Crkvini 23. juna 1994). Njegova bista podignuta je 1998. godine na Trgu boraca u Kolašinu.

Odlikovanja

Između ostalih odlikovan je: Ordenom narodnog heroja, Ordenom partizanske zvijezde itd.

Poveznice

Izvori

Martinovic, Srđa, Crnogorska vojna elita JNA ‎1943-1992, Matica, br. 70, Podgorica, 2017, str. 543-658.