Wp/cnr/Marko Popović vojvoda i brigadir

Marko Popović vojvoda i brigadir rođen je 1833. godine na Medunu u Kučima kod Podgorice u porodici Miljana i Borike, rođene Milić s Orahova. Umro je 2. februara 1901. godine u Herceg Novom.

Bigrafija

Učestvovao je u borbama još 1847. godine . Nakon sukoba u kojem je ubio osmanskoga vojnika priključio se ustaničkim četama, a od 1848. godine nalazio se u četi Joša Stanojeva . Knjaz Danilo I Petrović primio ga je na službu na crnogorski Dvor 1855. godine kao perjanika, a ubrzo je postao i kabadahija . Kao perjanik službovao je i od početka vladavine knjaza Nikole 1860. godine. S Jošom Stanojevim, i pored zabrane knjaza Nikole da se bave četovanjem, uskakao je u podgorički kraj i obračunavao se s osmanskom vojskom . Knjaz Nikola ga je 1861. godine postavio za vojvodu. Učesnik je crnogorsko-turskoga rata tzv. Druge Omer-pašine godine 185253. godine kad je razrušio tursko utvrđenje u Kučima, a zatim se s odredom od 400 ljudi priključio glavnini crnogorske vojske . Tokom 1870. godine vodio je pregovore s Klimentima, Hotima i Miriditima u cilju izmirenja ovih plemena s Kučima i Vasojevićima. Među śevernim albanskim plemenima uživao je ugled, a kao predstavnik knjaza Nikole s njima je pregovarao u cilju organizovanja zajedničke borbe protiv osmanske vlasti . Prema Ustrojstvu crnogorske vojske po brigadama izvršenom reformama iz 1871. godine kao komandir bio je komandant Trećega bataljona u Četvrtoj brigadi . Knjaz Nikola je imao namjeru da ga imenuje za crnogorskoga konzula u Skadru čemu se suprotstavila ruska diplomatija . Nalazio se 1873. godine kao član pratnje knjaza Nikole prilikom puta na svjetsku izložbu u Beč, u kojem su proveli 15 dana . Za člana crnogorskoga Senata postavljen je 1874. godine. Sukobio se 1874. godine u Podgorici s Jusufom begom Krnjićem, kad je bio ucijenjen .

Velji rat

U crnogorsko-turskome ratu, tzv. Veljem ratu 1876–1878. godine komandovao je odredom koji je bio u sastavu Južne crnogorske vojske pod komandom vojvode Boža Petrovića. Na početku rata određen je za člana Komande Južne vojske . Sa svojim odredom učestvovao je u borbama na Fundini, oslobođenju Meduna 19. oktobra 1878. godine, oslobođenju Podgorice itd. Naročito se istakao u borbama na Fundini 1876. godine. Učesnik je u borbi za oslobođenje Nikšića 1877. godine. Kad je u septembru 1877. godine s vojskom ušao u oslobođeni Nikšić upoznao je Stefu Đapić iz Nikšića koja mu je ubrzo postala druga supruga. Na mjesto upravitelja varoši Podgorice naslijedio je Iliju Plamenca 7. februara 1879. godine. Ministar vojni Ilija Plamenac mu kao komandantu brigade u Podgorici 1879. godine naređuje da izvrši odabir vojnika iz svoje brigade i organizuje pokret za Gusinje .

U vrijeme Plavsko-gusinjske afere početkom decembra 1879. godine komandovao je jednim odredom crnogorske vojske u oblasti Plava i Gusinja prilikom težnji Crne Gore da ti krajevi uđu u njen sastav. Taj odred poražen je u Novšićima decembra 1879. godine , a 1880. godine odnio je pobjedu kod Murine . U februaru 1881. godine izvještava ministra inostranih djela Stanka Radonjića o napadu jedne neprijateljske čete na stanovnike Fundine . U reformama crnogorske vojske 1880–1881. godine proizveden je u čin brigadira i postavljen za komandanta Pete brigade . Na čelu Pete brigade bio je do septembra 1882. godine .

Ostavka i smrt

Ostavku na sve državne poslove podnio je 1882. godine zbog neslaganja s određenim državnim reformama i organizacijom vlasti . Od toga perioda živio je na Medunu, bavio se pčelarstvom, držao je vinograd , a slobodno vrijeme provodio je sticanjem pismenosti, čitanjem i pisanjem. Član je kulturno-umjetničkoga društva „Gorski vijenac“ od njegova osnivanja 1894. godine od strane Valtazara Bogišića . Teško je obolio 1900. godine kad odlazi na liječenje u Beč, a potom u Herceg Novi iz kojeg je uputio pismo knjazu Nikoli u kojem opisuje nepravdu koja mu je nanešena . Umro je 2. februara 1901. godine u Herceg Novom. Sahranjen je na Medunu. U 51. godini života se opismenio, zapisivao je stare priče i događaje, u tome mu je veliku pomoć pružila supruga Stefa.

Porodica

Ženio se dva puta, prvi put 1858. godine s Milosavom, kćerkom popa Rista Popovića koja je umrla 1876. godine, a drugi put 1877. godine sa Stefom Đapić. Imao je sina Sava koji je mlad umro i kćerke: Anđeliju udatu za Filipa Petrovića-Njegoša, Milicu udatu za Jovana Punišinog Lazovića i Joku udatu u Gvozdenoviće.

Književni rad

U 51. godini života se opismenio, zapisivao je stare priče i događaje, u tome mu je veliku pomoć pružila supruga Stefa. Napisao je „Primjere čojstva i junaštva“ (1901), „Pleme Kuči u narodnoj priči i pjesmi“ (1904), „Život i običaji Arbanasa“ (1907), a objavljena su i njegova sabrana djela.

Odlikovanja

Odlikovan je s više domaćih i stranih odlikovanja, među kojima: Ordenom knjaza Danila za nezavisnsot Crne Gore, ruskim Ordenom Sv. Đorđa IV stepena (1877) .

Poveznice

• GENERALI CRNOGORSKE VOJSKE (1881-1921)

Izvori

• Martinović Srđa, Generali Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, FCJK, Cetinje, 2016.