Wp/cnr/Marko Milov Martinović
Marko Milov Martinović, komandir. Rođen 12. decembra 1883. godine na Cetinju u porodici komandira Mila Savova i majke Anastasije iz ugledne porodice Todora Berberovića iz Morinja. Preminuo je 1950-tih godina na Cetinju.
Biografija[edit | edit source]
Osnovnu školu završio na Cetinju, a gimnaziju isto na Cetinju školske 1896/97. godine. Nakon gimnazije kao stipendista crnogorske Vlade upućen je na školovanje u Sofiji u Bugarskoj. Tamo je završio Vojnu akademiju artiljerijski smjer u činu potporučnika bugarske vojske. U bugarskoj vojsci službovao je u brdskoj bateriji. U crnogorskoj vojsci stupio je 1906. godine. U čin potporučnika prouzveden je 19. septembra 1906. a 13. oktobra iste godine u čin poručnika kada je postavljen za pomoćnika šefa Tehničkog odsjeka u Artiljerijskom odjeljenju Ministarstva vojnog. Nakon ovoga nalazio se na raspoloženju u Ministarstvu vojnom kao artiljerijski poručnik. Ubrzo je napredovao i unaprijeđen je u čin kapetana. U Prvom balkanskom ratu nalazio se u štabu Primorskog odreda, a radio je i kao komandir u Ministarstvu vojnom. Za vrijeme ovog rata obavljao je i poslove vojnog sudije i vojnog isljednika. Pukovnik Potapov koji je bio ruski vojni izaslanik na Cetinju pominje ga na više mjesta u svojim dnevnim bilješkama.
Pred Prvi svjetski rat, kao komandir bio je član tročlane Komisije za razgraničenje Crna Gora sa Austrougarskom. Ova Komisija bila je naročito aktivna početkom juna 1914. godine, njen predśednik je bio komandir Risto Hajduković, a članovi komandir Marko Martinović i kapetan Đuro Vrbica.
Prvi svjetski rat i zarobljeništvo[edit | edit source]
U Prvom svjetskom ratu nalazio se u štabu Lovćenskog odreda na dužnosti starijeg ađutanta, a bio je i izaslanik ovog odreda prilikom komunikacija sa stranim predstavnicima u ime komandanta. Nakon sloma crnogorske vojske bio je u austrougarskom zarobljeništvu do novembra 1918. godine.
Božićni ustanak[edit | edit source]
Uoči Božićnog ustanka 1919. godine bio je uhapšen zbog učešća u pobuni kao komandir crnogorske vojske, nalazio se na spisku zatvorenika, 14. februara 1919. godine, u Centralno kaznenom zavodu (Jusovača) u Podgorici.
Vojska kraljevine SHS[edit | edit source]
U Vojsci KSHS bio je potpukovnika, a prema nekim informacijama i pukovnika ali je ubrzo penzionisan. Njegov brat, general Petar Martinović, ispunjavajući svojeručno podatke za sebe i svoga brata 1928. godine napisao je da je već tada bio u penziji u svojoj 44 godini života kao vojnosudski potpukovnik.
Drugi svjetski rat[edit | edit source]
Tokom Drugog svjetskog rata nije uzimao aktivnog učešća ali je poznata njegova netrpeljivost prema okupatorima. Tokom Drugog svjetskoj rata bio je zastupnik osiguravajućeg društva “Slavija” iz Ljubljane.
Odlikovanja[edit | edit source]
Sva odlikovanja i grbove svog oca komandira Mila Savova poklonio je Muzeju na Cetinju u kojem se ona i danas čuvaju. Odlikovan je većim brojem odlikovanja, između ostalog i Ordenom knjaza Danila za nezavisnost IV i III stepena i drugim. Napisao je dnevničke bilješke u kojem je izložio događaje u kojima je učestvovao, a koje su kasnije koristili brojni istoričari. Vodio je vojni dnevnik, a istovremeno i lični dnevnik o Lovćenskom odredu od njegovog formiranja 1914. do 1916. godine jer je kao starijem ađutantu kroz njegove ruke prolazila sva službena korespodencija ovog odreda. Bavio se prevođenjem sa ruskog jezika, a govorio je bugarski i do određenog nivoa francuski jezik. Rukopisi njegovih prevoda Kovaljevskog i Rovinskog čuvaju se u Centralnoj biblioteci na Cetinju i prema mišljenju stručnjaka prestavljaju njihove najbolje prevode koji nažalost nijesu objavljeni. Živio je na Cetinju u Bajovoj ulici preko puta Zetskog doma. Preminuo je 1950-tih godina na Cetinju, kao visoki vojnosudski oficir. Sahranjen je u Bajicama.
Porodica[edit | edit source]
Bio je oženjen Jeftelijom sa kojom je imao jednog sina koji je mlad preminuo usljed bolesti. Jeftelija se nakon njegove smrti odselila za Podgoricu i doživjela je duboku starost. Brat general Petar, sestra Jelena solista na kraljevom Dvoru, otac komandir, stric general Jovan, đed kapetan Garde Savo, prađed oficir Mato.
Poveznice[edit | edit source]
Izvori[edit | edit source]
- Martinovic, Srdja, Martinovici iz Bajica u Bozicnom ustanku 1919. godine, Crnogorski anali, br. 12, Cetinje, januar 2017.