Wp/cnr/Danilo Petrović-Njegoš

Danilo Petrović-Njegoš divizijar rođen je 29. juna 1871. godine na Cetinju kao peto dijete i prvi sin kralja Nikole i kraljice Milene, kćerke vojvode Petra Stevanova Vukotića. Umro je u Beču 24. septembra 1939. godine.

Biografija

Po pravu primogeniture kao prvo muško dijete pripreman je od najranijih dana za nasljednika crnogorskoga trona. Ime nosi po rodonačelniku dinastije Petrović (vladici Danilu) i prvome svjetovnom vladaru, knjazu Danilu. Prvo obrazovanje stekao je na crnogorskome Dvoru na Cetinju kod privatnih učitelja iz inostranstva. Vojno obrazovanje stekao je u Rusiji . Prilikom sticanja punoljetstva francuski predśednik Žerar odlikovao ga je 1889. godine Velikim krstom Legije časti . Zajedno s knjazom Nikolom boravio je u pośeti Rusiji kod cara Aleksandra III maja 1889. godine. U aprilu 1893. godine prisustvovao je svečanosti povodom 25 godina braka kralja i kraljice Italije. Član je 1895. godine glavne komisije za odabir kandidata za školovanje na Vojničkoj školi . Prvi je komandant Stojeće vojske Knjaževine Crne Gore uspostavljene avgusta 1896. godine . Već 1900. godine pominje kao brigadir kad mu se obraća tadašnji ministar vojni Ilija Plamenac . Tokom odsustva kralja Nikole kao knjaz nasljednik bio je zastupnik Gospodara Crne Gore u inostranstvu . Boravio je 1902. godine u pośeti Velikoj Britaniji. Prisustvovao je septembra 1904. godine svečanosti krunisanja kralja Petra Karađorđevića. Kao član dinastije brzo je napredovao u vojnoj karijeri, proizveden je u čin divizijara. Prilikom svečanosti proglašenja Kraljevine Crne Gore u avgustu 1910. godine ruski car Nikolaj II proizveo ga je u čin general-majora ruske carske vojske.

Balkanski ratovi

Učesnik je Prvoga balkanskog rata 1912–1913. godine kao komandant Zetskoga odreda čiju je komandu preuzeo 9. oktobra 1912. godine. Taj odred djejstvovao je u pravcu Bardanjola i Skadra. Po njegovoj naredbi 21 cm topovi s Lovćena prenešeni su za potrebe operacije opsade Skadra . Nakon osvajanja Skadra komandant Skadarskoga armijskog korpusa Esad-paša Toptani predao mu je 25. aprila 1913. godine ključeve tvrđave u prisustvu oficira i vojske. Nakon zauzeća Skadra vratio se na Cetinje da podnese raport kralju Nikoli . Nakon balkanskoga rata postavljen je za glavnoga inspektora crnogorske vojske što je po vojnoj nomeklaturi crnogorske vojske iza vrhovnog komandanta bilo najviše zvanje u vojsci.

Prvi svjetski rat

Uoči Prvoga svjetkog rata boravio je u Francuskoj u kojoj ga je i zatekao početak rata, nakon čega se vratio u Crnu Goru. Tokom Prvoga svjetskog rata nije zauzimao komandne dužnosti, iz Crne Gore je u avgustu 1915. godine otišao za Švajcarsku. Iako je pripreman za mjesto nasljednika prijestola, poznato je da to objektivno nije nikad želio, zato kralj Nikola u političkome testamentu, namijenjenom prestolonasljedniku Danilu piše: ,,Primijetio sam da ne osećaš volju da vladaš. Često puta si mi dao poznati to tvoje raspoloženje. Svakako, pravo suverena ne može se nekome nametnuti, i zato odluči po slobodnoj volji, da li ćeš vladati ili živjeti kao običan privatan građanin. Za taj slučaj tebi je poznata moja želja. Ako se odrekneš prava nasljedstva, želim da me naslijedi moj unuk Mihailo. Ti i suviše ljubiš tvojega sinovca, a da mu ne bi u svako doba ukazao tvoju potporu i davao tvoje dobre savete.”

Emigracija

U emigraciji živio je sa suprugom u Švajcarskoj, potom u Kap Martinu , pa u San Remu. Tokom toga perioda liječio se od tifusa . Bio je protiv povratka kralja Nikole u Crnu Goru bez odobrenja velikih sila . Pokrenuo je sudski postupak pred francuskim krivičnim sudom protiv Nikole Pašića zbog optužbi protiv njega.

Poslije smrti kralja Nikole princ Danilo je 2. marta 1921. godine pod pritiskom crnogorskih oficira objavio je da preuzima prijesto. Kralj je bio svega nekoliko dana, za taj period imenovao je vladu pod predśedništvom Jovana Plamenca . Nakon sahrane kralja Nikole sastavio je tekst abdikacije u kojem se odriče prijestola u korist sinovca Mihaila. Tekst abdikacije pročitan je u Sali hotela Royal u San Remu u kojem je prisustvovalo i 40 crnogorskih oficira iz Gaete koji su prisustvovali sahrani kralja Nikole početkom marta 1921. godine. Oficiri su prekinuli tekst čitanja i počeli da kliču kralju Danilu. Kako bi umirio oficire izjavio je da prihvata prijesto. Nakon što su oficiri otišli obavijestio je predśednika vlade Jovana Plamenca da podnosi abdikaciju u korist sinovca Mihaila. Abdikaciju je zvanično objelodanio 7. marta 1921. godine nakon sahrane smrti kralja Nikole. Sastao se s knezom Pavlom Karađorđevićem na Bledu 20. avgusta 1937. godine od kojeg je tražio da jugoslovenska vlada preuze brigu o grobovima njegovih roditelja o kojima je brinula italijanska vlada . Zasnovao je brak 1899. godine s vojvotkinjom Jutom (1880–1946), kćerkom Adlofa Fridriha vojvode od Meklenburga – Sterlic koja je kad je prešla u pravoslavlje dobila ime Milica i s kojom nije imao potomaka. Bavio se komponovanjem, na očevu himnu „Onamo, onamo“ komponovao je muziku čiji je zapis štampan i objavljen u Pragu, 1910. godine. Vodio je lični dnevnik. Umro je u Beču, u kojem je živio posljednjih godina, 24. septembra 1939. godine od posljedica duge i teške bolesti .

Odlikovanja

Odlikovan je: austrijskim Ordenom gvozdene krune, bugrskim Ordenom Sv. Aleksandra I stepen (1898), Ordenom za hrabrost (1898) i Vojničkom medaljom (1898), francuskim Ordenom Legije časti (jul 1889), grčkim Ordenom Spasitelja I stepena (krajem 1898), italijanskim Ordenom Sv. Mauricijusa i Lazara (1893), Ordenom Anuncijate (Orden Blagovijesti, 1893), persijskim Ordenom sunca i lava (1889), Ordenom rumunkse zvijezde (1910), ruskim Ordenom Aleksandra Nevskog (14. maj 1889), Ordenom Andreja Prvozvanog (avgust 1910), srpskim Ordenom takovskog krsta I stepena (jun 1893), Ordenom Belog orla I stepena (1896), Ordenom Karađorđeve zvezde (septembar 1904), turskim Ordenom Medžedije (1884) i medaljom Imtijaz, vatikanskim Ordenom Pija IX (), jerusalimskim Ordenom krsta groba Hristovog, britanskim Ordenom Viktorije II stepenom (1898) i Medaljom spomenicom krunicanja Edvarda VII (oktobar 1902).

Poveznice

• GENERALI CRNOGORSKE VOJSKE (1881-1921)

Izvori

• Martinović Srđa, Generali Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, FCJK, Cetinje, 2016.