Wp/cnr/Blažo Jovanović, general-major

Rođen je 28. marta 1907. godine u Veljem Brdu kod Podgorice u porodici Miljana Jovanovića.

Biografija[edit | edit source]

Rano je počeo da radi i zarađuje za školovanje, s obzirom da je njegovo djetinjstvo bilo mučno i puno odricanja.

Revolucionarni rad[edit | edit source]

Još kao gimnazijalac, pristupio je radničkom pokretu, a 1924. godine postao je član Komunističke partije Jugoslavije. Ubrzo poslije primanja u Partiju postaje sekretar partijske ćelije u rodnom mjestu. Nakon završetka gimnazije u Podgorici, odlazi u Beograd, đe prvo upisuje Medicinski, a potom prelazi na Pravni fakultet. Za vrijeme studija aktivno je učestvovao u radu studentskog pokreta na Beogradskom univerzitetu. Poslije zavođenja Šestojanuarske diktature kralja Aleksandra Karađorđevića, 1929. godine, kao apsolvent prava, odlazi u Zagreb, đe se zapošljava u Sreskom sudu kao zapisničar. Diplomirao je Pravnom fakultetu u Zagrebu, 1931. godine, i dobio mjesto sudskog pripravnika u Sreskom sudu u Varaždinu đe oživljava partijski rad. Formirao je prve partijske ćelije, a potom i mjesni komitet, čiji je bio sekretar. Njegova partijska djelatnost se kasnije proširila i na okolna mjesta, pa je formiran i Okružni komitet KPJ za Varaždin, a Blažo je bio njegov sekretar tri godine. Uspio je i da uspostavi partijsku vezu sa Zagrebom i Pokrajinskim komitetom KPJ za Hrvatsku. Krajem 1934. godine, premješten je u Okružni sud u Podgorici, ali je ubrzo napustio sudski posao i prešao u advokate. Povremeno se bavio i novinarstvom, bio je politički komentator u više crnogorskih listova: „Ceti“, „Slobodnoj misli“, „Glasu Crne Gore“ i dr. U periodu od 1934. do 1936. godine bio je sekretar Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru, Boku, Sandžak i Kosovo i Metohiju i član Centralnog komiteta SKOJ-a. Poslije velike policijske provale u partijsku organizaciju u Crnoj Gori, 1936. godine, došlo je do rascjepa partijske organizacije. Veliki broj komunista je pohapšen, određeni broj je prešao u Albaniju, a ostali su prešli u ilegalu. Aktivno je učestvovao u organizovanju demonstracija na Cetinju, povodom hapšenja komunista, 1936. godine. Kao jedan od glavnih organizatora, uhapšen je i zabranjeno mu je kretanje van Crne Gore na godinu dana. Prelazi u ilegalu i aktivno nastavlja politički rad. Organizator je više štrajkova u Podgorici i Nikšiću. Bio je izabran za predśednika Radničko-seljačke stranke, preko koje je djelovala tada ilegalna KPJ. Na izborima 1938. godine, dobio je najveći broj glasova za narodnog poslanika podgoričkog sreza, ali je iste noći poslije izbora, skinut s poslaničke liste, zbog komunističkog djelovanja. Godine 1938. na Sedmoj pokrajinskoj konferenciji izabran je za sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru, Boku, Sandžak i Kosovo i Metohiju. Bio je jedan od organizatora Osme pokrajinske konferencije, održane 16. i 19. avgusta 1940. godine u selu Žugića Bare, kod Žabljaka. Na Petoj zemaljskoj konferenciji KPJ, održanoj oktobra 1940. godine u Zagrebu, izabran je za člana Centralnog komiteta KPJ. Takođe, tokom 1940. godine bio je slušalac kursa CK KPJ održanog u Zagrebu.

Drugi svjetski rat[edit | edit source]

Nakon Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, aktivno je učestvovao u organizovanju ustanka naroda Crne Gore. Učestvovao je na Majskom savjetovanju KPJ u Zagrebu, na kome su donešene instrukcije za pokretanje Narodnooslobodilačke borbe. Kao sekretar PK KPJ za Crnu Goru, učestvovao je u radu svih śednica i savjetovanja Pokrajinskog komiteta, kao i u organizovanju Trinaestojulskog ustanka. Poslije splašnjavanja ustanka u Crnoj Gori i povlačenja partizanskih jedinica i Vrhovnog štaba NOPOJ-a iz Srbije, krajem 1941. godine učestvovao je u sređivanju stanja u partizanskim jedinicama i formiranju Glavnog štaba NOP odreda Crne Gore i Boke. U tom periodu vršio je nekoliko odgovornih funkcija: bio je organizacioni sekretar Pokrajinskog komiteta, politički komesar Glavnog štaba i komandant Zetskog NOP odreda. Kao komandant Zetskog NOP odreda rukovodio je partizanskom akcijom na Jelinom Dubu, u Bratonožićima, kada je uništeno 40 italijanskih kamiona i zarobljeno više vojnika i oficira. Učestvovao je u pripremi i radu Ostroške skupštine, održane 8. februara 1942. godine u manastiru Ostrog, na kojoj je izabran Glavni narodnooslobodilački odbor za Crnu Goru, Boku i Sandžak. U martu 1942. godine preuzeo je funkciju zamjenika političkog komesara Glavnog štaba. Juna 1942. godine postavljen je za zamjenika političkog komesara, tek formirane, Pete proleterske (crnogorske) NOU brigade. U septembru 1942. godine dobija specijalni zadatak, od generalnog sekretara KPJ i Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita, da ide u Albaniju i pomogne albanskim komunistima u organizovanju oružane borbe. S grupom od 15 boraca, početkom oktobra krenuo je iz Prozora za Albaniju đe je proveo osam mjeseci. Pružio je veliku pomoć albanskim komunistima u organizovanju Prve konferencije Komunističke partije Albanije, kao i u organizovanju oružane borbe. Bio je predstavnik KPJ i Kominterne u KP Albanije. Poslije povratka iz Albanije, u proljeće 1943. godine imenovan je za političkog sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak. Bio je član Crnogorske antifašističke skupštine narodnog oslobođenja i Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Jugoslavije.

Poslijeratna biografija[edit | edit source]

Prvi predśednik Vlade Narodne Republike Crne Gore postao je aprila 1945. godine i na toj dužnosti ostao je do 1953. godine. Od decembra 1953. do jula 1962. godine bio je predśednik Narodne skupštine NR Crne Gore. Dužnost sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru obavljao je od 1943. do 1963. godine, a kasnije Komunističke partije Crne Gore. Bio je prvi predśednik Narodnog fronta, a kasnije Saveza socijalističkog radnog naroda Crne Gore i prvi predśednik SUBNOR-a Crne Gore. Od 1940. do 1954. bio je član CK KPJ, a od 1954. do 1969. godine član Izvršnog komiteta CK SKJ. Za poslanika Savezne skupštine je biran od 1945. do 1963, a od 1963. do 1975. godine bio je predśednik Ustavnog suda Jugoslavije. Učestvovao je na održavanju Prve konferencije evropskih ustavnih sudova i Pete međunarodne konferencije „Evropski mir putem prava“. Jula 1971. godine izabran je u Izvršni komitet Svjetske organizacije pravnika „Svetski mir putem prava“, a 1973. godine učestvovao je na konferenciji ove organizacije. Autor je više političkih tekstova, kao i monografije Aktuelna pitanja Ustavnog suda Jugoslavije. Imao je čin rezervnog general-majora JNA i bio član Savjeta federacije.

Odlikovanja[edit | edit source]

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i velikog broja stranih i jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 10. jula 1953. godine. Umro je 4. februara 1976. godine u Igalu, a sahranjen je u Podgorici.

Poveznice[edit | edit source]

Izvori[edit | edit source]

Martinovic, Srđa, Crnogorska vojna elita JNA ‎1943-1992, Matica, br. 70, Podgorica, 2017, str. 543-658.