Wp/cnr/Andrijevica

Andrijevica je grad u dolini Gornjeg Polimlja u śeveroistočnnom dijelu Crne Gore. Nalazi se na 798 metara nadmorske visine, na fluvioglacijalnoj terasi 50 metara iznad korita rijeke Lima.

Istorija

Opštinski centar Andrijevica je relativno mlado naselje, jer njeni prvi začeci počinju tek sredinom XIX vijeka. Međutim, teritorija opštine je odvijek prostor ljudskog djelovanja i prostor sa privredno aktivnim mjestima, koja su u zatišju nastajala ili nestajala najezdom osvajača.

Arheološkim ispitivanjima Zavoda za zaštitu spomenika sa Cetinja 1956. godine, ustanovljeno je da tragovi materijalne kulture iz doba neolita postoje u ivangradskoj kotlini. Sem toga pronađeni su i tragovi ilirske materijalne kulture, pa se može pretpostaviti da je i okolina Andrijevica bila ekumenski prostor svih starih naroda. Otkriveni su i brojni lokaliteti rimskih naseobina ne samo u Ivangradskoj kotlini, gđe je postojao rimski grad Municipium S, već i u okolini Andrijevice. Na rimskim nekropolama nađeno je više spomenika. Naročito je dobro očuvan spomenik u selu Zabrđu ispod Žoljevice. Na osnovu ovih dokaza može se zaključiti da je prostor opštine Andrijevica bio društveno ekonomski aktivan počev od najstarijih vremena.

Jugozapadno od Andrijevice, na daljini od 1 km, u selu Božiću, nalazi se uzvišenje Grace, đe je u Srednjem vijeku postojala tvrđava – grad, što i samo ime kaže. I danas je primjetan prostor đe je bila tvrđava, koja je imala strategijski značaj na raskrsnici puteva uz rijeku Lim i njenu pritoku Zlorečicu. Ovi putevi su bili sastavni dio glavnog puta između stare Raške i Zete.

Brojni srednjovjekovni spomenici: hrisovulje, akti, ljetopisi, tipici i zapisi, zabilježili su poveći broj sela koja se i danas nalaze u zaleđu Andrijevice i koja su bez sumnje starija od same varošice. Zabilježeno je da je ovaj kraj bio gusto naseljen srpskim življem i u doba Nemanjića, a da je gravitacioni centar bio Budim grad u Budimljanskoj Župi, 15 kilometara udaljen od Andrijevice i njene okoline.

Po Rimskoj povelji iz XIII vijeka, Komska župa i dotične župe pripale su Rastku Nemanjiću i potomcima Miroslava Nemanjića, pa je njegov sin Andrija, zahumski knez, podigao u svoju slavu crkvu u Međurečju (današnja stara Andrijevica). Crkva „Andrijevna“ imala je radionicu rezbarenog karaktera, ali je dolaskom Turaka više puta spaljivana, rušena i obnavljana, da bi konačan razor doživjela 1765. godine, za vrijeme pohoda Kariman – paše koji je spalio sva sela u Komskoj Župi. U kasnijem periodu (1853. godine), staro ratničko pleme Vasojevići podizalo je često ustanke protiv turske vlasti, počelo je i da razvija naselje oko crkve „Andrijevne“ po kojoj je i dobila ime ova varošica. Godine 1858. istaknuti vojvoda plemena Vasojevića, Miljan Vukov proglašava Vasojeviće sastavnim dijelom Crne Gore. Od 1878. godine, Andrijevica postaje glavno političko jegro za čitavu śevernu Crnu Goru.

U Andrijevicu dolaze i srpski emigranti na savjetovanje i radi primanja oružja. To je doprinijelo razvoju kraja, a i varošice, tako da je već 1882. godine u njoj bilo 20 kuća. U ovo vrijeme ona se razvija u više pravaca. Sem vojničke funkcije, ona stiče administrativno-upravnu, trgovačku, a otvaranjem škola i prosvjetno-kulturnu funkciju. Tako je Andrijevica do 1912. godine, šireći se uz glavni polimski put na fluvijalno glacijalnoj terasi iznad Lima, dobila fizionomiju varošice. Razvoj kraja i varošice biva prekinut tokom Balkanskog i Prvog svjetskog rata, da bi tek poslije oslobođenja od Austrougarske nastao njen značajan procvat. Odmah poslije Prvog svjetskog rata, Andrijevica je najprije bila okružno mjesto sa četiri sreza: Andrijevački, Kraljski, Ljevorečki i Plavsko – Gusinjski. Ukidanjem okruga od 1921. godine, ona postaje sredsko mjesto za sve pomenute srezove. I poslije Drugog svetskog rata u Andrijevici je bilo śediste sreza, sve do 1951. godine, zahvatajući veliko gravitaciono područje: Lijevu Rijeku, Mateševo, Bare Kraljske, Plavsko – Gusinjsku kotlinu, Trebačko-Šekularsku opštinu i sadašnje područje opština.

Zakonom o osnovama društvenog i političkog uređenja Narodne Republike Crne Gore, od 22 jula 1957. godine, ukinuti su srezovi i prestao da postoji 1. januara 1958. godine. Od tada je Andrijevica bila opština sve do donošenja novog Zakona o podjeli Narodne Republike Crne Gore na opštine. Tim Zakonom 15. aprila 1960. godine, izgubila je i status opštine, njena teritorija podijeljena je i ustupljena suśednim komunama, a sve administrativno upravne funkcije, privredni, obrazovni u kulturni subjekti priključeni Beranskoj opštini.

Tačno nakon 30 godina od ukidanja opštine, Skupština Republike Crne Gore ponovo je, donošenjem izmjena i dopuna Zakona o teritorijalnoj podjeli Crne Gore na opštine vratila status opštine i ovoj sredini, pa je 1991. godine ponovo formirana opštinska Skupština i njeni izvršni organi lokalne vlasti.

Prirodna bogatstva

Opština Andrijevica raspolaže značajnim prirodnim bogastvima, koja još na pravi način i u dovoljnoj mjeri nijesu valorizovana a to su:

1. Šumski fond (šume pokrivaju prostor od 13 912 ha, od toga privredne šume se rasprostiru na 8 106 ha, a visoke ekonomske šume na 7 687 ha)
2. Poljoprivredno zemljište (5 971 ha zemljišta pogodnog za poljoprivrednu proizvodnju, 7 692 ha pašnjaka)
3. Mineralne sirovine (brojna nalazišta ukrasnog kamena i minerala i značajno nalazište kvalitetnog rječnog šljunka i pijeska)
4. Hidropotencijali koji čine brojne rijeke, manji vodopadi, izvori i vrela.
5. Ljekovito bilje i šumski plodovi
6. Prirodne ljepote (Komovi, Bjelasica i Prokletije,Doline rijeka Lima, Zlorečice, Kraljštice, Trebačke rijeke i druge)