Wp/chn/sakʰləmintu, kʰaliponiya-iliʔi
| sakʰləmintu Sacramento (bastən-wawa pi spanyol-wawa) | |
 | |
 | |
| chaku-tənas: | 1848 kʰul |
| iliʔi: | bastən-iliʔi |
| tənəs-iliʔi: | kʰaliponiya-iliʔi |
| qʰənchi-hayu tilixam: | 524,943 (kʰapa 2020) |
| qʰənchi-hayu iliʔi: | 100 mi² (258 km²) |
| ZIP-kʼwinin-ikta: | 94203–94209, 94211, 94229–94230, 94232, |
| qʰa sakʰləmintu miɬayt kʰapa kʰaliponiya-iliʔi |
  sakʰləmintu
|
kʰaliponiya-iliʔi tayi-tʰawn sakʰləmintu. 524,943 tilixam ɬaska miɬayt kʰapa ukuk tʰawn. alta dret ayaq sakʰləmintu chaku-hayash, pi 15.3 tak’umunaq-tak’umunaq-tak’umunaq tilixam ɬaska chaku kʰapa ukuk tʰawn kʰapa ixt kʰul. kakwa "stik-tʰawn" tilixam ɬaska kəmtəks sakʰləmintu.
anqati
[edit | edit source]hayu kʰul anqati maydu, maklaks pi miwok tilixam ɬaska ɬatwa kʰapa ukuk iliʔi qʰa alta sakʰləmintu miɬayt. anqati ɬaska məkʰmək hayu k’anawi, kakwa hayu tilixam kʰapa ɬaska iliʔi. yawa kʰapa 1808 ixt spanyol-man yaka ɬatwa, pi Gabriel Moraga yaka yax̣al. yawa Moraga yaka wawa "Sacramento" pus ixt loʔloʔ-iliʔi pi ixt stalu.
kʰapa 1839 John Sutter yaka ɬatwa kʰapa qʰa alta sakʰləmintu miɬayt. 1 kʰul kʰimt’a yaka chaku, yaka munk Sutter-skukum-haws. ukuk skukum haws t’uʔan iliʔi-q’əlax̣.
James Marshall yaka t’ɬap hayu gul wik-saya Sutter yaka lemula, 50mi./80km. saya Sutter yaka skukum-haws ukuk lemula. alta hayu tilixam ɬaska ɬatwa sakʰləmintu pus t’ɬap gul. kʰapa 1848 Sutter yaka tənəs-man (wəx̣t yaka t’uʔan uk yax̣al "John") yaka munk ixt pipa: mayka nanich kʰapa ukuk pipa qʰata yaka tiki munk sakʰləmintu-tʰawn.
.jpg)
kʰapa 1850 ixt hayash-tsəqw munk-kakshət hayu haws kʰapa sakʰləmintu pi munk-miməlust hayu tilixam kʰapa sakʰləmintu. kʰapa 1854 sakʰləmintu chaku kʰaliponiya-iliʔi tayi-tʰawn, anqati Monterey-tʰawn kʰaliponiya-iliʔi tayi-tʰawn.
ukuk iliʔi
[edit | edit source]kʰapa ixt dret-hayash pi ɬəqəɬ iliʔi katsaq kʰapa kʰaliponiya-iliʔi sakʰləmintu. kʰapa sakʰləmintu mayka t’ɬap hayu stik. kʰəpit 25'/8m sax̣ali saltsəqw ukuk tʰawn.
kusax̣
[edit | edit source]kʰapa wam-iliʔi sakʰləmintu-tʰawn chaku dret-wam: hayu tʰaym kʰapa wam-iliʔi sakʰləmintu manaqi-wam pi 90°F əbə 32°C. manaqi-kʰul pi 32°F/0°C hilu hayu san kʰapa kʰul-iliʔi. manaqi-ɬush. ixt kʰul wik saya 18"/461mm snas chaku: manaqi-hayu snu chaku. hilu snu sakʰləmintu.
qʰata sakʰləmintu iskam dala
[edit | edit source]kʰanumakwst ɬaska tayi-tilixam hayu tilixam kʰapa sakʰləmintu ɬaska x̣iləməɬ, qʰiwa kʰaliponiya-tayi-tʰawn sakʰləmintu. alta wəx̣t hayu tilixam kʰapa sakʰləmintu ɬaska chaku dakta əbə munk-mashin-man.