Wp/cak/Taq ch’ab’äl pan Iximulew

Ruwäch setul solchi’ richin Iximulew

Chupam ri nima amaq’ pan Iximulew yech’ab’ex jalajöj taq ch’ab’äl. Ri kaxlan ri nab’ey ch’ab’äl k’a ri’ ri maya’ ch’ab’äl xa xe ri kich’ab’al garífunas chuqa’ ri xinka ch’ab’äl xketaman jun ch’ab’äl toq xq’ax ri nïm k’ayewal chupam 1960-1996. Ri kaxlan k’ïy winaqi’ nikikusaj, yek’axaj chuqa’ yech’o’. Xa xe’ ri 2% winaqi’  man yetikïr ta nikikusaj. Ojer kan xech’o’ taq nawat ch’ab’äl (achi’el ri pipil) po chuqa’ ri nahuatl ch’ab’äl (xech’on pa taq Jutiapa, santa rosa chuqa’ Iximulew po toq xq’ax ri majonïk pa Salamá, san agustin acasaguastlan chuqa’ Almolonga) xa xe’ jumul xek’is pa [./Https://es.wikipedia.org/wiki/Siglo_XIX ok’ala’ XIX].

Chupam ri taq uxlak'u'x tzib'anem 1996 xeb’e’apon pa jun tz’ib’anem chi rij ruq’ajuj ri jalajöj taq ch’ab’äl, ke ri’ xk’oje’ jun k’ich’ab’äl nimatinamït. Pa cholk’aslemal xetz’ib’aj ke k’atzinel  naya’ ruq’ij chuqa’ rejqalem.

xeb’anon jalajöj taq samaj rik’in nikik’üt ri maya’ ch’ab’äl po jujun yech’o’ k’ayew xb’an ruma man xekik’ut chi ke ak’wala’. Wakami ri ch’ab’äl k’ïy winaqi’ yech’on ja ri q’eqchi’, ri k’iche’, ri mam, ri kaqchikel chuqa’ ri poqomchi’, e k’o jun, ka’i’, oxi’ taq rub'eyalil kemchi' junam jub’a’.

maya’ ch’ab’äl

ri taq maya’ ch’ab’äl pan Iximulew epetenäq chi rij ri mayatzij, la jun ch’ab’äl ke eqal xjäl ruma kikojol rik’in ri taq tinamït. Xapon wakami ri juk’al ka’i’ ch’ab’äl ketaman.