Wp/cak/Ri b'anoj
Ri b'anoj
[edit | edit source]jun b'anoj tajin nub'än jun winäq, jun chiköp, jun wachinäq. Chupam wawe' k'o jalajöj taq b'anoj niqakusaj q'ij q'ij pa qak'aslem.
B'anoj:
- B'ixanïk
- Q'etenïk
- Samajinïk
- Tijonïk
- Etz'anïk
- Tz'ib'anïk
- B'iyinïk
- Uxlanïk
- Ropinïk
- Q'ejelonïk
- Mesonïk
- Oyonïk
- Okenïk
RUPACH'UNEM B'ANOJ
ri b'anoj k'o ka'i' rub'ey (jub'anoj chuqa' kab'anoj) ka ri' nikijäch pa oxi' peraj akuchi k'o ri ruq'ijul, ri winäq chuqa' ri b'anoj.
RI Q'IJUL: nch'on chi rij oxi' peraj.
q'ijul kan: akuchi' niqakusaj ri tz'ib' "X"
q'ijul wakami: akuchi' niqakusaj ri tz'ib' "y" - "T"
q'ijul apon: akuchi' niqakusaj ri tz'ib' "XK" - "XT"
RI WINÄQ: chupam la jun chik kajtz'ïk npe achike tikirel nakusaj chi ruwäch jun b'anoj
K’exeb’i’aj - pronombre personal | Richin ch’ak’ultzib’ - Preconsonante | Richin k’uxatz’ib’ - Prevocal |
Rïn /yo | I | In |
Rat /tú | A | At |
Rija’ /él o ella | -- | -- |
Röj / Nosotros | Oj | Oj |
Rïx /ustedes | Ix | Ix |
Rije’/ ellos o ellas | E | E’ |
B'ANOJ: ronojel ri b'anoj k'o ruxe'el achi'el re tz'eteb'äl re'.
- B'ixanïk - b'ixan
- Q'etenïk - q'etej
- Samajinïk - samäj
- Tijonïk - tijoj
- Etz'anïk - etz'an
- Tz'ib'anïk - tz'ib'an
- B'iyinïk - b'iyin
- Uxlanïk - uxlan
- Ropinïk - ropin
- Q'ejelonïk - q'ejelon
- Mesonïk - meson
JUB'ANOJ
nab'ey naya' ri q'ijul ka ri' ri winäq pa rukisib'äl ri ruxe'el ri b'anoj.
tz'eteb'äl: xib'ixan
X - I - B'IXAN
K'AB'ANOJ