Wp/cak/Ninwetamaj ri k'oj chi qawäch

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | cak
Wp > cak > Ninwetamaj ri k'oj chi qawäch
Xokoq'a'/Arco iris

Lema'

Ri tata José


Ri Ixcha’im chuqa’ ri b’alam yalan ye’ajowäx kuma ri kimama’.

Ronojel retaman rija’… retaman janipe nqa jäb’, janipe k’oj chi ntiko’n jape nuyïk ruwäch…

Ri kimama’ retaman janipe qitzij yojch’on.


K’o jun q’ij, ri kite’ kitata’ ri B’alam chuqa’ Ixcha’im xeb’e pa ri nimatinamït.

Ri kite’ kitata’ ri Ixcha’im, ri a B’alam xb’ekik’ayoj ruwäch kitiko’n.

Ri ak’wala’ xwk’oje kan ruk’in kimama’ José.


Re’ xkulwachitäj pa jäb’ ruma ri’, ri ak’wala man yetikir ta yeb’etz’an.

Ruma k’ari kimama’ xunojij. “¡Ri etz’anen, ri bi’yajnen man nk’isel ta!”

Xub’än jun achib’äl richin jun inamït k’a ri’ xub’ij:

- ¿Xixk’achoj yan richin yojb’e pa b’iyajnem richin nqetamaj k’ak’a’ taq tinamït?

- ¡Ja ja ja – xkib’ij ri a B’alam chuqa’ ri Ixcha’im.

Ri mama’ José xjel ruk’in ri achib’äl, ruk’in ruch’ame’y xuk’ut ri tinamït k’ari’ xub’ij:

-Tiqatz’apij runaq’ qawäch, tiqasutij qi’ oxi’ mul pa qajkiq’a’ k’a ri ka’i’ pa qajxokom.

¡Kojxik’an achi’el malax!


Chi e oxi’ xkichäp ri sutz, xb’ekiq’ejela ri q’ij, chuqa’ xetz’en kan chi re ri qat’it Ik’.

Xetzopin pa kiwi’ri ch’umil. Chiri’ ckitz’et ri xokoqa’.

-Ri xokoqa’ nuk’waj qab’ey -xub’ij ri kimama’.

Chi e oxi’ xeb’ejilijo’ pe pa ruwi’ ri xokoqa’.

¡Chi pluq’, chi pluq’!, xkib’än taq xetzaq pa raqän ya’.

-¡ütz iwäch! Ütz ipetik -xub’ij chke ri raqän ya’-. Tab’ana utzil. Ch’umil, kinach’ajch’ojirisaj xch’a ri ya’.


Ri kimama’xub’ij chike chi ri raqän ya’ xuk’utuj ruto’ik ruma rukwan q’ayïs chuqa’ xab’on.

-numama’ -xuk’utuj ri xtän -¿achike’ ri ch’umil?

-Ch’umil ja rat-xub’ij ri raqän ya’-. Ri ab’i’ Ixcha’im pa Kaqchikel nub’ij ch’umil. K’a ri, ri xuq’ejela ri a B’alam chuqa’ ri kimama’ xkich’ajch’ojirisaj ri raqän ya’.

Taq xek’achoj xkichäp chïk ri kib’iyajnem, taq xkitzet jun masat xjel pe kuk’in, k’a ri, rid xuq’ejela ri a B’alam.

-¡ütz awäch B’alam!- ri a B’alam chuqa’ xretamaj chi ri rub’i’ k’oj ruq’ajarik.

Ri masat xerukwaj chuxe ri rumujal ri  inup, ri k’oj wok’al rujuna’.


Ri inup xutzijoj chike chi rija’ ntok kochoch ri chikopi’ e k’oj pa ruqa’.

Rije’ chuqa’ xecho’n chi rij ronojel ri k’oj chi kinaqaj.

K’a ri, ri kimama’ xutz’et ri ruq’ijob’äl. K’oj chi yojtzolin.

K’a ri, ri ch’ok xuk’utuj utzil chi re ri kumättz chi keruk’waj ri b’iyajnela’ pa juyu’.

Akuchi’ nk’iy wi ri xokoqa’.

Chi ri’ jun saqasutz’ xok kiq’am.

Ri q’am xk’atzin chike richin yejote’ k’a ri yeb’ejiljo’pe chi rij ri xokoqa’.


¿Nawajo’ jun ab’iyajnem achi’el re’?

Rat chuqa’ yatikir yab’iyaj ruk’in anojib’al.