Wp/bgn/بلوچی تاریخ

بلوچی تاریخراستی ایش بازسکین کاری اینت که 11 هزارسالګن تاریخا به کاګدی چنت تاکدین هما ګشن ،بلوچئ تاریخ شه ایشی هم ګوستګی داریت . به ډګاری دیما بلوچ شه برکتئ واوندین مردمان انت،امی ټوه ومزن پهنادین وطن شه مادی ومعنوین ګنجان پُرانت، اماشه جهانی هماملتان ان که سور(طلا)ګیس،یورانیم وپربهاین سینګانی کان وکنډی داریت و 1700 کیلومتری کاسا شه هرمزی تنکی تابحرهند وشه کمبران(بندرعباس) تاکراچی به بحری کرا(تیابا)کپتګیت ، امامرواریدی رازا روشنین آپ،میګو،دولفین،نهنګ ودایناسوردارن. بلوچستان مزنی 690000کیلومترمربع اینت که 280000 کیلومترمربعئ ایران واوندی کورته ،350000کیلومترمربعئ پاکستان ګیپته و60000کیلومترمترمبعئ اوگانستان ګیپتت.

نفوس و جمعیت

بلوچئ نفوسئ حساب به 30 میلیون مردمارسیت وتا انون به آزاتین ډولی نفوس حساب نبوته به ایرانا کاسی 5 ملیون، اوګانستان 3 ونیم ملیون و21 میلیون به بنجایین (مرکزیین)بلوچستان و روچ داراتئ بلوچستان که به پاکستانابه سه(3) ولایتان باربوتګنت زندګیه کننت. بلوچستانئ مزنین نفوسی به عربی،اروپایی و امریکایین وطنان وهندوستان تنک و تالان بوتګنت.امی وطن اروپا ګون آسیاوجالی آسیاګون بنجایی(مرکزی)آسیالچینیت. ای سرډیګار به جهانی تاریخا باز اهمیت کرزین ستراتیژیکین جا ګهی واوند اینت. ګشتګه کنن که امی ملت شه جهانی تمدنئ واوندین ملتان اینت که په اولی وارا شاریین جاور و حالتا بریبر وبه میانجینا آورت .یازده هزار سال دیما وهدی که بنیادمانی ګیشترکی به جنګل وکوهانی کونډان زندګیه کرتنت: چنتین ملیون سال دیما بلوچستانی سرډیګارآبات وسبزات وشه وت راز رازی باګ وباګات وخوت و ورګانی واوند ات . آ دور و زمانګا دایناسورانی دوره ای ناما یاته کننت که ای دایناسورانی هډبندی (اسکلت)به بلوچستانی ډیره بوګټی پيدابوتګنت که به بلوچی زوانا تیریومی ناما یاته بینت به بلوچستانا. باستان شناسیی بازین سایتی اینت که امی حیرانیی وړئ کهنین تاریخ و بارونډدارګا به بنیادمانی تمدنا نشانه دنت. مهرګر ګوستګین ترخی ودیما روګی هنکین ونپاد اینت که بنیادمانی دیما روګئ بنیادیین وسیله وبه پروتوی ناما نمشته کرتنی نشان وعلامه به همدا جوړ بوتګنت وهزاران سال پدترا شه آوان کار ګپتګ بوت،عرابه (wheal) که ترخیی بنیادګشتګه بیت که آیی پیدا بوتن روَګ وآیګ وبرتن وآورتنا آسان واقتصادیین دیما روګی کارا ترُند کُرت، ایش امی شان وبالګ انت که عرابه به بلوچستانی مهر ګرجوړ بوت . بلوچئ مروچین زندګی بارو چانټ وآیی سرډیګار قبضه و واوندی بوته وبلوچ ګون دولتانی زورانسریی سکین ګام ګیجان دیم په دیم انت که شه علم وزانګا دور ساتتګ وشه ترخی ودیما روَګا پداماننت، اګه کسی شه دیما شتګین اروپا به ادا سفر بکنت و ای زندا بګندیت فکره نکنت که اما بنیادمانی ترخی ودیما روګا (تمدنا) بار و ونډی داشتګن.همی راز بوت وهدی که فرانسویین باستان شناسین ډل به واجه جین فرانکواس جرګ مزنیا بربیر ګون بلوچئ کماش ومزن ریسانی لوټګابه 1974 سالی دسامبر ماها ادا آت ،باستان شناسیی سایت وجاګهانا ګندو چارکُرت په آوان ای فکروخیال ودی بوت که مهرګر لچینوک ولکوم دیوکین راهروی انت که کاروان شه ایی سونی منجودارو هارپا، ترکمانئ سوتګن شار کندهاری منډیګک شتګنت وآ چیز شه آوان منتګنت ، وهدی که آ باستان شناسی سایتاناپه هورت چاری چارتنت وپټ وپول کرتنت ای ډل حیران وهبکه بوت که مهرګر مچین جهانی ترخی ودیماروګی پس بوته پمیشا دیګه سایتانی پدا نه ګشتنت آوانا یک پانادا ایشتنت وبه مهرګری سرا باز دلګوش کرتنت و37 سال به مهرګری ایشک وآشکا کار کرتنت که بنیادمانی ترخی ،اجتماعیین رابطه ، اقتصادین تچ وتاګ وبه بنجاین آسیا ،ایران ،اوګانستان وهندوستانی ترخی ودیما روګی جغرافیایین لچتن وپیوندئ بنا شه مهرګر بوته. منابه2000 مئ سالا به بلوچستانا درستی کرتنا به لاهورلوټتنت ،من مهرګری ترخی ودیماروګی بارووا هبر داتون آوناګون ای جاګها درستی کرتون په آوان بازسک ات که به بلوچستانی ای فخرو بالګاګردن بلنت، پد تِرا یک پنجابیین احوالکاری شه من جست کرت که چون ثابت کرتګه کنی بلوچ مهرګری پِس وپیروک انت؟ من مهرګری هما نخشا که به بلوچیین جنین زاګیئی پوړی پُچان ات ومدام هایرا ګورا کننت نشان داتون وپه آوان ګشتون که بلوچیین جنین زاګ ای نخشانا به پُچ وپوش و غالینان دوچنت وګوپنت وای دابا زندګه ساتنت. کردئ مزنین ملت بلوچئ پس وپیروک انت. کَلدانی ،ادرګانی ،نارویی ،براخوی ،زنګانا، ماملی وشئ حسنی بلوچانی غدیمین پس وپیروک اتنت که به بلوچانی انونیین نبیرګئ دروشم وډولا بار بوتګنت . کردی مردمانی زوان بلوچی وبراهویی انت. شه مروچی صدان سال دیمترا بلوچئ مزن نام وتوارین نویسوک آخوند صالح به کرد ګل نامیک ناما یک کتاب نمشته کرتت که به آیی کرد وآیی امیرانی باروا مچین هبرګشتګ بوتتنت. آ شه مکران تا بنجایین آسیا جوانین زندګی واوند اتنت، کرد بلوچئ پس وپیروک شه وت باز وشین یاتانا ایشتګنت .آپی بازین بند،ګابربند،کاریز،آپکاریی چیرډیګاریین مو و جو که به مکران،جاله وان، سراوان،رخشان وسیبی دیستګ بوتګنت شه هما وختان منتګنت . خضدار وکلات شه هما سری وهدا بلوچستانی بنجاه اتنت،کرد بلوچ شه بازین سکیانی دارګا ګون وتی همسروګ و همسایګین ملتان شه سوریه،کسپینی بحیره و البرزی کوهئ کش و ګورا لډوبار کرتنت که آوانی ربیدګی ،اقتصادی و وتی ساتتنی سیستمی پرواک بوتنئ سبب ګون سیم ودمګه بلوچان بوت وباز واران کردبلوچ په ایشی که ګون وتی بلوچان امنین زندګی داشتګ بینت سفرکُرتنت که لهتین وختان تاریخ نویسوک ای مزنین سفرانا بلوچانی پورهین تاریخه شنت که هبر راست بوتن باید معلوم بیت. په ایشی که هزار سال دیمترا به اینګو دیما شه نوسنګ که دیماشه سینګی صیقل دیګئ(صیقل سینګ) دورا انت زندګیه کرتنت. نوسنګئ دور وباریګ ات که بنیادم حیوانانا ګو وت هیل داتنت وموتګ کرتنت وکشت وکشاری کارا بنا کرتنت. بلوچ شه هما دور و باریا تا مروچیین علم وزانګی وهدا هندسیین راز رازی دروشم و ډولانا به دست و دوچی قلاب دوچی،غالی ګواپی وسستنئ(حکاکیی) رازا جوړ کرتګنت وایش ثابته کنت که مهرګرا اما جوړ کرتګن ، کردبلوچئ جنین زاګ شه یازده هزار سال دیمترا به اینګو هندسیین دروشم وډولانا باز شرین رنګه داتنت که سک براهدار معلومه بوتنت وانکس پکتګ وجوانین رنګی ات که هور و آپ هم آونا زیان کرتګه نه کرت و آګه سَریش اپ بریتن ګیتر معلومه بوتنت، انون هم به مهرګر شه سیاه وسپیتن رنګان کار ګیپتګه بیت وهزاران سال دیمترا به رسم ونفاشی ونشان وعلامهانی اشتنا به سنګانی سرا به بلوچستان وکردستان کار ګپتګه بوت.انون هم پل لټ کنو کین دوز به امی تاریخی وکهنین جاګهانی زیان کنګی کارا دست ګټ و مشکول انت ، هرجاییکه ای دوزنا دیستت بګرت وبه وتی کماش ومزنانی سلا وشورا آوانا سکین سزای بدیت آ لوټنت امی ګنج و میراثانه شه اما بګرنت. دیمترا شه هخامنشی سلسله کلات کردبلوچئ بنجا ه ات کردګل نامیک به ای باورا انت که کرد کسانین جد(بُن پیروک) مروچیین بلوچستانئ ذاتیین بُن پیروک انت که کرد بلوچئ هشت براس بلوچ کومانی بنیادین بُن پیروک انت آدرګان کردبلوچ به مکران زندګیه کرت. ناروی کردبلوچ به سیستان ،رخشان تانیمروز وهرات،براخوی کرد بلوچ به جاله وان وسراوان یګجایی زندګیه کرتنت،وپه وتی ساتن ودفاعا مزنین واکی واوند اتنت ،زنګانه کردبلوچ به بلوچستانی برز سرا انونی اوګانستانا ولهتین دګه کوم به حلب وسوریه زندګیه کرتنت. به بلوچانی تاریخا باز مزنین مهاجرت کلدانی کردبلوچئ44 کومانی هجرت ات که یګجایی به میر جلال خانی مزنیا شه حلب به مکران هجرت کرتنت وشه مکران تا سیبی و ډیره جات همی برز همتین بلوچ زندګیه کننت که به بلوچانی ازاتیی جدو جهدا مزن و اثرناکین تاثیر دارنت چو مری وبوګټی هشت صد سال دیمترا کرد بلوچی باترین کماش امیرقمبر ریس مروچیین بلوچئ خاندانی سلسلی بنیاد داشت . امیر میرو ،میرعمر ،میرحمل جیند،میرچاکر، نوری نصیرخان ،میرمهراب خان به بلوچئ تاریخا مزن نام وتوارین حاکم بوتګنت .

بلوچ شه دګرانی دید ونظرا

بلوچانی باتری وغیرت شه دګه ملتانی شاعروتاریخ نویسوکانی نیمګا ستا وصفت بوتګیت. یونانین تاریخ نویسوک سالوکیز نمشته کرته که بلوچه لشکر چرمین جاکت به ګورا داشتنت و ګون تیزین زعم وسګاران(شمشیران)جنګه کرتنت و هچبر پروشه نه وارتنت. سندیین مزن نامین شاعر ،شاه لطیف بلوچانا په باز وشنامی یات و آوانی کول و عهدی وفا کنګی خوا باز ستا کرتګیت. فارسی مزنیین شاعرګشتګیت:بلوچی لشکربه جنګی وهدا بیرغی که سری پلنګی عکس ات برزه کرتنت وهیچبر پروش نه وارتګنت. پنجابیین مزنامین شاعر وارث شاه ګشتګیت بلوچ به جنګی وهدا ترس ندارنت وپه باز دلاوری و باتری جنګه کننت. کول لمبرک وکول براون به وتی سیایګان نمشته کرتګنت که اما بلوچانی رازا کسی نه دیستګن که به وتی وعده وکولئ سرا بوشتیت وپه دلاوری جنګ بکننت. میرحمل جیند مجسمه به هندوستانی ګوای شارا که ده سال جنګ کرته جوړ بوته که یک باترین ملتی دلیریا به دګه باترین ملتی نشان بدنت. به نزدهمی پیړیی ګډ سرا بریتانیا هندا تا پنجاب ګپت بلی وهدی که به بلوچستانی سرا هلګر کرت بلوچ به مری بلوچی مزنیا ګون آوان سکین جنګ کرتنت وآوانا پروش وبی سوبیا دیم په دیم کرتنت که به ای جنګا کشتګ بوتګین انګریزانی لاشه و 3 توپ به جنګی ډاکامنت و ادګه جستنت. به دګه جنګی که به تفتانی کوه و شیلګان بوت هم بلوچ به میرشاهسوارخان،سردارخلیل خان، سردارمیر جیند خانی مزنیا ګون ګمشادزهی،اسمعیل زهی،یارمحمدزهی وریکی سرمچارین لشکران به انګریزی لشکرانی خلاپا جنګ کرتنت وجنرال دیرا ګون أیی پُوجا ګون پروش وبی سوبیا دیم په دیم کرتنت که مجبور بوتنت که کلات خواش،رباط،میرجاوه، نصرت آبادا ویل کننت وبرونت. بریتانیا پد به پد 30 سال په بی تپاکیی ودی کرتنا به بلوچانی میانجینا کوشت وتلواسګ کرت وګون وتی چګول وجاسوسان به بلوچانی میانجینا بی تپاکی پرینتنت که به بلوچستانی تها ګسویین جنګ بنا بوت وپدی انګریز به بلوچستانی سرا هلګر کرتنت که بلوچانی کماش ومزن به میر مهراب خان مزنیا ګون آوان جنګ کرتنت وبه ای راها شهید بوتنت. انګریز ګون بلوچانی دګه پادشاهی په لهتین استراتیژیکین جاګهانی کر کرتنا هما جایکه پنجابا ګون اوګانستان لچینیت هبر داتنت . آ بی وس مجبور بوت به وتی مردمانی خلاپا ای هبرا ګون انګریزان منیت ومنګی دسخط بکنت. انګریز همیت کرزین جاګهانا په کری ګپتنت که به آوان کویټه وبولان هم ات وایرا ګون اوګانستانی جالی دمګا لچینت که پیشین ،چمن، ژوب به انګریزی واوګانی دومی جنګا شه انګریزانی نیمګا ګپتګ بوتنت و آ پشتون و بلوچین وصل بوتګین جاګهانی سرا برتانوین بلوچستانی ناما اشتنت . برتانیا ګون سامراجیګین (استعماریین) واکی دارګا سوبین بوت که بلوچستانا چار بار بکنت. بلوچی بنجایین بار،بلوچی آزاتیین جاګه که شه پادشاهی نیمګا اداره بوت. بلوچستانی روچ نشتنئ بار شه ګولدسمتی نیمګا به بمپوری کانفرانسا که به 1869 سالا به بلوچ،ایران وانګریزئ میانجینا بوت جتا بوت. جالی نیمګا که کندهاری ولسوالی ریګستانی و ولسوالی شورآوکی مکمل بلوچ به ای ملکه سرډیګارا زنده ګوازیننت ،نیمروز اوګانستانی بلوچستانی ولایت انت، هلمندی ولایتی ولسوالی دیشو ، خانشین،هزارجفت ،ګرم سیل مکمل بلوچ انت ،فراهی ولایتی ولسوالی لاش جوین و قلعه کاه پشت کوه مکمل بلوچ انت، هراتی ولایتی کلاته نظر،غوریان ، کهسان ،ګلران ،کشک رباط سنګی ،کشک کهنه ،کرُخ ،پشتون زرغون اکثریت و ګیش بلوچ انت ای معلومات تانا شه مرزی کرا اینت که مچین به بلوچی دود وربیدګی و بلوچئ زوانا ګپ وتران کننت و انګریز ګون دیورندی خطا جتا کرته و اوګانستانا دات ، ای کار په ای وطنانی دور کرتنا شه روسیه و جرمنی موک و رشوه رازا به انګریز ـ اوګانستانئ سیمسریین (سرحدیین)کمیسیونئ فیصلا تسر بوت. بلوچستانی روچ دراتی نیمګ دیره جات ، خان ګر،جکیب آبادو کاراچی یا انګریز کری ګپته وګون برتانویین هند لوړکرتنت. پاکستان به 1947 سالئ مارچئ 27 روچ دراتئ بلوچستان و بریتانویین بلوچستانا ګپت وبه 1948 سالا به بنجایین (مرکزیین)بلوچستانی سرا هلګرکرت وآزات بلوچستانا هم ګپت وآیی پادشاها که میراحمد یارخان ات زندانا پرینت وسلطنته مچین خزانګا برت. پاکستان وایران به بلوچانی سرا شه هیچ رازی ظلم وبی توریی کوتاهیه نه کننت و بلوچانا ګون جنګ ،بمګواری وآپانی جور(زهر)دار کرتنا کشنت. ګیش شه 20 هزار بلوچ که به آوان جنین زاګ هم انت سرزیان انت ، هزاران خانواده شه وتی وطنا به دګه جاګهان مهاجربوتګنت وپه باز سکی وجلا وطنی زندګیه کننت. بلوچ به دګرانی ګندګین کوشستانی خلاپا جنګ وجدوجهدئ دیریین ګوستګی دارنت که لهتین شه آوان نام ګپتګه بنت.

1 ــ مغولانی خلاپی جنګ.

2 ــ یونانیانی خلاپی جنګ.

3 ــ په بلوچستانی ساتتـنا به پانزدهمی پیړیا(قرنا) میرحمل جیندی جنګ به پرتغالیانی خلاپا. ای جنګ که حمل و پرتغالیانی جنګ ګشتګه بیت باز سکین جنګی ات. حملی پسئ نام جیند، پیروکی نام دری خان ،بُن پیروکی نام زردار خان ات به تهماسب صفوی دورا ګون پرتغالیان جنګ کرت. حمل بلوچستانی سیریک ، جاسک،لیردف،کاروان دشتیاری، تیس ، زرین بګ،ګوادار بسنی تا هورماره دمګا به وتی واکی چیرا داشت . به حملی واکداریی وهدا پرتغالیین مردی که نامی هرکس دیفتری ات به سوداګریی نیمونا به بلوچستانئ جالی تیابان په وتی کالاهانی بها کرتنا شوت وکات. اولسرا پرتغالی به وتی کاروکاسبیا مشکول اتنت و همله وهلګری نه کرتش ، بلوچ هم ګونش جوانین سلوکی به دیما ګپتنت و آوانا مهمانی رازا عزته کرتنت . همیکه پرتغالی په وت سوداګری بندر ودی کرتنت هوایش بدل بوت وشه چتا دربوتنت و وتی دستانا ګون هما مردمانی هونان ککړ کرتنت که به اوانی پانادا کاره کرتنت. حمل جیند شه اوانی ای کرداران سک ناوش وخفه بوت پمیشابه مکرانی تیابا آوانی شوتن وآتنی دیما ګپت ، پرتغالی وبلوچانی میانجینا سکین جنګی بنا بوت ،پرتغالی مجبور بوتنت ګون شاه تهماسب بندوبستی دست خط بکننت وبه هرمز بندر بګرنت به بندو بستی چارمی مادها ګشتګ بوته که هر وهدی که ایرانی دولت به بلوچستانی سرا هلګر بکنت باید پرتغالی کمک کننت و بازین امکانی په ایی بریبر کننت وهدی که حمل جیند و پرتغالیانی جنګ بنا بوت، آ په جنګی حلګا شه حمل لوټنت که ګون پرتغالیین جنګی سانګ بکنت مګر حمل اوانی ای هبرا نه منیت.

4 ــ مری جنګ به نفسک خان به 1826 سالا به انګریزی خلاپا.

5ــ میر مهراب خانی جنګ ګون انګریزان په بلوچستانی ساتنا و به کلات آی شهید بوتن.

6ــ بلوچی جدوجهد به بمپور کانفرانسی فیصلانی خلاپا که به بلوچ ، ایران وانګریزی میانجینا به 1896 سالی اولا بوتـت وایرانی واکی در کرتن شه روچ نشتنئ بلوچستان.

7ــ جاسکی پاد آیګ به 1873 سالا.

8ــ سیمسری (سرحدیین) انقلاب به 1888 .

9ــ مزنیین پاد ایګ به 1889 سالا.

10ــ به سردار حسین خان ناروی مزنیا مزنین پاد آیګ به 1896سالا.

11ــ دوست محمدخانی بارانزئی جدوجهدبه ایرانی خلاپا به 1928 سالا.

12ــ به مکرانی حکمران شازدګ عبدالکریم وپادشاهی کسانین براسی مزنیا جدوجهد به هما منګی خلاپا که پاکستانی حکومت په زور به کلاتی خانئ سرا مناینتت و سرئ دسخط کرتت.

13ــ به 1958 سالا بوچستانی پادشاه خان احمد یار خان ګپتګ بوت و به ایی خلاپا نواب نوروز خان لشکر بریبر کُرت ، آ زندانی بوت و شه آیی خانوادها هفت مردم شهید بوتنت.

14ــ به شیرمحمد مری مزنیا زرمبشیین اوشتاتګی شه 1963ـ1969 سالا ګیشتر سک و پرواک بوت و بلوچانی خشم به بنجایین حکومت خلاپا ګیش بوت.

15ــ به میر رحیم زرد کوهی ویارمحمد ملازهی بی وطن مزنیا زرمبشی ډلی غیرپوجی به 1972 سالئ سرئ روچان به لشکری خلاپا جدو جهد بنا کرتنت و به 1979 سالی دسامبری 26 شهید بوتنت.

16ــ بلوچ شه 1973 سالی آخرا وتی سکین جدوجهدا به پاکستانی سپاهی و ایرانی شاهی خلاپا رادګ ساتتنت آوان شه ترسان ګون هلیکپترا به بلوچانی سرا هلګر کرتنت.

17ــ به انونیین روچا آزاتیی زرمبش ګیشتر پرواک بوته وشه هما وهدا که پاکستان به بلوچستان هسته یین آزمایګا تسر کرته وچینای ګوادری بندرا جوړ کرتنت و نواب اکبر بګټی شهید بوت جنګ رادګ انت و روچ په روچ لمبی ګیشتر زراب ودیه کنت.

بلوچ شیره زالین جنیین زاګ

بلوچ شیره زالین جنین زاګ به امی وطنی تاریخا مزنین تأثیرداشتګنت که مهرګری اداره کرتن هم یک وهدی شه جنین زاګانی نیمګا بوت وباستان شناس ثابت کرتګنت که جنین زاګ به اجتماعیین زندګیا کاریین بارو ونډی داشتګنت که جامعی رهدربری شه جنین زاګانی نیمګا بوت. نه تانکا ایشکه بنیادمانی مزنین وکهنین تمدن شه جنین زاګانی نیمګان به میانجینا آته بلکین هزاران به باز سکین جاوروحالتی آیرا ساتتګنت و به وتی دست دوچی و دست ګواپیان انچین جغرافیایین دروشم وشکلانا ګواپ و دوچ کرتګنت که آوانی برزین زانګ وسرودلا نشانه دنت، آ په علاج و درمان کرتنا هم کاریین تچ و تاګانا تسر کرته راز رازی دوا به نادرواییانی درمان کرتنا بریبر و آزماتګنت ای کسانا پا پو بلوک ګشتنت که پاپو بلوکانی حساب بازات . آ نه تانکا به دارو دوا آنی نز آورتن و بریبر کرتنا بلکین په سوروک و ګرومپوکی دیمګیری و درمان کنګ وپروشتګین هډانی بستن وراز رازی میکروبانی زیان کرتنا شرین حکیمیه کرتنت وپه شیر، نکل و اسمانکئ ګشتنا هم جوانین وس وواکی واوند اتنت. ای شیره زال شاعر اتنت:

• رابعه خضدار
• هانی
• سمیک
• رانی

آ به شیروشاعریا برزین فکرو خیالئ واوند اتنت که بی درورین چیدګ و مثال زانتګه بنت، من وت مهنازی یک شیری را باز پسندو وش دارین که وتی برزین همتا ګون وشین لبزان به شیری تها بیان کرته که مانای به منی هوشا منته. (من چون انجیری پرواکین درچګی اون که منا هیچ رازی سکین هاروهیرو چوټ کرتګه نکنت وهیچ رازی هوری منی ریشګانا سست کرتګه نه کنت.) کلاتی خانی ګوار شیره زال بیبو ومیرچاکررندی جنک(دوهتګ)شیره زال بناری هما وشنامین جنین زاګ انت که وتی مچین عمرا په دلیری و همت جدوجهد کرتنت . بیبو په سیبی ګپتنا 16 وار ګون بارکزی جنګ کرت و بانوک بناری بلوچی لشکری مزن به هندوستان ات. ای شیره زال برزین همت شه آیی ای هبران که ګشتګیت : زندګی چو دستی دلا حاکوپُلکا انت که یک روچا تنک وتالانه بیت بلی پت وعزت ابد مان انت ، په زندګ منتنا فکرمه کنیت ، په بلوچی پت وعزتا فکرکنیت) ای شیره زال به جنګا سوبین وسربرز ات. بلوچی باز خانواده شه هما وختا به هند منتګنت که تا انون همودا زندګیه کننت . بلوچ هر وهدا وتی وت واکی و آزاتیئ جزبګ ومارګا زندګ ساتتګنت و په براسی تپاک په ای مخسدی رسګا جدوجهد کرتګنت.

بلوچی زبانی شعران

اولامیر حمزہ ؓ ھیئگوں

سوب درگاہ ءَ گو تر انت

اش حلب ءَ پاد کایوں

گوں یزید ءَ جیڑو انت

کلبلا بھمپور مس نیام ءَ

شہر سیستان منزل انت

ترجمہ به اردوی زبانا:

ہم امیر حمزہ کی اولاد ہیں

نصرت ایزدی ہمارے ساتھ ہے

ہم حلب سے اٹھ کر آئے ہیں

یزید سے لڑنے کے بعد کربلا اور بمبور

کا پیچھے چھوڑ کر سیستان کے

شہر میں ہم نے ڈیر ے ڈال دئیے ہیں

بست شه ای واب ګران		بست که ګوست کاروان
خلق شتنت به کهکشان		من وته کپته ناتـــــــوان

نعت بلوچی

جکتہ پنج مرد بلوچیں

گوں رسول£ ءَ شامل ءَ

دوست نماز ءَ کہ پڑھگن

سرہ کننتی پانگی ءَ

جنگ اڑ تہ گوں کفاراں

شہ حساب ءَ زیادھی ءَ

ترونگلی تیر ءِ شلیاں

در کپاں ڈاؤزمی ءَ

جکتیش ایمان مس ہند ءَ

ڈبنگ ءَ نہ اشتش وتی ءَ

تنگویں تاجے بلوچار

داتہ آ روچ ءَ نبی ءَ

ترجمہ به اردوی زبانا:

پانچ بہادر بلوچ

رسول اللہ کی خدمت میں کھڑے تھے

جب خدا کے دوست نماز پڑھتے

تو وہ پہرہ دیا کرتے تھے

جب کفار کے ساتھ لڑائی چھڑی

کفار کا لشکر بے شمار تھا

تیر اولوں کی طرح برسے

اور زمین سے دھواں اٹھنے لگا

مگر وہ ثابت قدم رہے ان کا ایمان قا ئم رہا

دشمن ان کو مغلوب نہ کرسکا

اس دن پاک نبی£ نے

بلوچ کے سر پر طلائی تاج رکھا

ګیپتجاه

اردو ویکی

• Balochyouth Afghanistan
• Mir Omar Mingal's facebook