Wp/arq/لوغات الامازيغية (ال)

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | arq
Wp > arq > لوغات الامازيغية (ال)

Lluɣat amaziɣiya huma luɣat tabɛin l Lluɣat afroaziatik, ihedru-hum waḥed 30 melyun ɛebd f nnor teɛ lafrik (nelqaw-hum majoritérman f dzayer u lmerruk). Golottog hṣeb-hum u lqa 27 luɣa amaziɣiya.

Had lluɣat kanu bekri yettenketbu b tifinaɣ leqdim, mi mɛa lweqt geɛ lberber nsaw-h ḥaca ttwareg bqaw yesteɛmlu-h. L'académie berbère teɛ muḥend aɛrab bessaɛud ɛawdet xelqet alfabé jdid anspiré menn-u, isemmu-h tifinaɣ jdid, u rejjɛett-u lmerruk alfabé ofisyél f lektiba teɛ tamaziɣt.

Lluɣat amaziɣiya llewla ɛla ḥsab lli ihedru-ha hiya ccelḥiya, tji mura-ha leqbayliya.

Laṣel[edit | edit source]

Les linguistes yeklasifyiw lamaziɣya meɛ lluɣat afroaziatik lexrin: samiya, meṣriya (teɛ lefraɛna), kuciya, tcadiya u umutiya.

Tsiparat lamaziɣya men lafroaziatik ɛendha waḥed 9000-10000 n sna qbel weqtna, wecnu, Les linguistes ma qedruc iɛawdu yebniw lluɣa proto-amaziɣya ḥetta hadek lweqt, lmaksimum lli leḥqu-lu huwa 200 beɛd ma nzad ɛisa. Hada huwa lli yekspliki weɛlac lamaziɣya ma ɛendhac bezzaf lefruɛ ki nkompari-ha mɛa lluɣat afroaziatik lexrin.

Lefruɛ[edit | edit source]

Lamaziɣiya tettneqsem l 4 lefruɛ:

  • Ccerq: Yettenhedru f libya u maṣer: ɣdamsiya, tawjilt, nafusiya... ra-hum qrib imutu.
  • Nror: Yettenhedru f lmerruk, dzayer u tunes, tettneqsem amaziɣiya teɛ nnord l 3 fruɛ:
    • Znatiya (cawiya, rifyia, mzabiya, cenwa...etc).
    • Qbayliya.
    • Lluɣat teɛ laṭlas f lmerruk (celḥiya...etc).
  • Lɣerb: F had legrup, kayen zuj luɣat berk, u bin zuj bqal-hum waḥed l ɛecrin n sna u imutu.
  • Tergiya: Keyen 3 luɣat tergiya: tamaceq (national f lmali), tayert, tawellamt (national f nnijér).