Wn/vi/TT Trump muốn HĐBA ‘‘tái lập toàn bộ các trừng phạt’’ với Iran

Thứ 5, ngày 20 tháng 8 năm 2020

Sau thất bại trong ý đồ triển hạn cấm vận vũ khí với Iran, do không được sự ủng hộ của các thành viên Hội Đồng Bảo An, chính quyền Donald Trump hôm qua 19/08/2020, thông báo sẽ kích hoạt một cơ chế pháp lý gây tranh cãi, với hy vọng buộc Hội Đồng Bảo An « tái lập toàn bộ các trừng phạt của Liên Hiệp Quốc đối với Iran ».

Tổng thống Donald Trump tuyên bố đã yêu cầu ngoại trưởng Mike Pompeo thông báo với Hội Đồng Bảo An về ý định của chính phủ Mỹ. Về phần mình, ngoại trưởng Hoa Kỳ khẳng định sẽ đến trụ sở Liên Hiệp Quốc tại New York ngay vào chiều hôm nay, 20/08, để chính thức chuyển thông báo của Washington đến Hội Đồng Bảo An, cho biết ý định của Mỹ kích hoạt cơ chế « snapback ». Chuyển thông báo là một thủ tục đầu tiên trong toàn bộ tiến trình kích hoạt cơ chế « snapback ».

« Snapback » là một cơ chế được dự kiến trong Thỏa thuận 2015 về hạt nhân Iran, giữa Teheran với nhóm lục cường (Anh, Đức, Nga, Mỹ, Pháp, Trung Quốc), đánh đổi việc dỡ bỏ các trừng phạt quốc tế với việc Teheran ngưng chương trình vũ khí nguyên tử. Theo cơ chế này, « các thành viên » của Thỏa thuận có thể đơn phương tố cáo việc một bên khác không tuân thủ cam kết. Toàn bộ các trừng phạt quốc tế với Iran có thể tự động có hiệu lực trở lại sau 30 ngày. Theo cơ chế này, các thành viên khác, như Nga và Trung Quốc, không có quyền phủ quyết.

Tuy nhiên, theo AFP, vấn đề là đa số các thành viên Hội Đồng Bảo An không công nhận Mỹ có quyền kích hoạt cơ chế snapback, bởi Hoa Kỳ không còn là thành viên của Thỏa thuận hạt nhân Iran, chính quyền Trump đã đơn phương rút khỏi Thỏa thuận này từ năm 2018. Sau khi rời khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran, Washington đã tái lập, thậm chí siết chặt thêm các trừng phạt song phương chống lại Iran. Để trả đũa việc Hoa Kỳ từ bỏ các cam kết, Teheran cũng bắt đầu dần dần rút khỏi thỏa thuận, đặc biệt với việc gia tăng khối lượng nhiên liệu uranium dự trữ, vượt quá mức được phép theo thỏa thuận.

Cho đến nay, các nước châu Âu tham gia Thỏa thuận, gồm Đức, Anh và Pháp, cũng như Nga và Trung Quốc, vẫn cố tìm cách cứu vãn Thỏa thuận. Theo nhiều nhà quan sát, việc chính quyền Donald Trump khăng khăng muốn tái áp đặt toàn bộ các trừng phạt quốc tế nhắm vào Iran có nguy cơ khiến Hội Đồng Bảo An thêm chia rẽ, Hoa Kỳ thêm bị cô lập.

Nguồn dẫn

• "TT Trump muốn HĐBA ‘‘tái lập toàn bộ các trừng phạt’’ với Iran" – RFI, 2020/08/20