Wn/vi/Tổng thống Haiti bị ám sát tại tư dinh

Jovenel Moïse.

Thứ 3, ngày 7 tháng 7 năm 2020 Template:Wn/vi/Bắc Mỹ

Vào sáng ngày 7 tháng 7, tại tư dinh của ông ở Pétion-Ville, Tổng thống Haiti Jovenel Moïse bị ám sát và vợ ông là Martine Marie Etienne Joseph bị thương. Tổng thống năm nay 53 tuổi và nhậm chức từ tháng 2/2017, khi người tiền nhiệm Michel Martelly từ chức. Trước mắt, các nhiệm vụ của Chủ tịch nước đang được Thủ tướng Claude Joseph thực hiện.

Vụ tấn công

Vụ giết người diễn ra vào đêm đầu tiên ở Pelerin, quận 5 của Pétion-Ville - một khu vực sang trọng, nơi trên những ngọn đồi phía trên thủ đô Port-au-Prince sinh sống các doanh nhân và chính trị gia giàu có. Một nhóm người nói tiếng Tây Ban Nha và tiếng Anh bước vào dinh thự. Các nhà chức trách gọi họ là "yếu tố nước ngoài" vì người Haiti nói tiếng Pháp và tiếng Creole. Trong video lan truyền trên mạng xã hội, một người đàn ông nói giọng Mỹ hét lớn: "Hoạt động của DEA [Cơ quan quản lý Hoa Kỳ về cuộc chiến chống ma túy]. Mọi người tránh sang một bên. Mọi người tránh ra, tránh xa."

Lời buộc tội và bạo loạn

Claude Joseph.

Cựu doanh nhân Jovenel Moïse đã chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2017, cuộc bầu cử có rất ít cử tri tham dự. Năm 2019, có một số cuộc biểu tình chống đối, do cảnh sát giải tán. Kể từ năm 2020, ông đã cầm quyền mà không có quốc hội, vì ông không thông qua các sửa đổi đối với luật bầu cử cho phép tổ chức một cuộc bầu cử quốc hội mới trước khi kết thúc nhiệm kỳ của mình. Trong bốn năm, ông đã bổ nhiệm và cách chức bảy thủ tướng. Jovenel Moïse tuyên bố rằng ông có quyền cai quản đất nước cho đến ngày 7 tháng 2 năm 2022, trong khi phe đối lập nói rằng nhiệm kỳ của ông sẽ kết thúc vào ngày 7 tháng 2 năm 2021. Các ý kiến ​​khác nhau là do tổng thống chính thức tuyên thệ chỉ một năm sau cuộc bầu cử.

Một cuộc trưng cầu dân ý sẽ được tổ chức vào tháng 9, theo đó tổng thống nhằm củng cố cơ quan hành pháp. Cải cách hiến pháp không được ưa chuộng và đã bị hoãn hai lần với lý do đại dịch COVID-19. Hiến pháp được thông qua vào năm 1987 sau khi nhà độc tài François Duvalier sụp đổ và văn bản của nó ghi rõ: "bất kỳ cuộc tham vấn phổ biến nào nhằm sửa đổi Hiến pháp bằng cách trưng cầu dân ý, đều bị cấm".

Vào tháng Hai, 23 người, bao gồm một cảnh sát trưởng cấp cao và một thẩm phán Tòa án Tối cao, đã bị bắt với cáo buộc âm mưu đảo chính và âm mưu ám sát tổng thống. Vào ngày 30 tháng 6, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Haiti đã kêu gọi chính phủ ngăn chặn hành vi vi phạm nhân quyền có hệ thống, các cuộc tấn công vào quyền tự do báo chí và kiềm chế sự cai trị của băng đảng. Hôm nay nó đã thông báo đóng cửa tạm thời do tiếp tục mất an ninh. Tổng thống Cộng hòa Dominica láng giềng Luis Abinader đã sắp xếp một cuộc họp khẩn cấp. Biên giới giữa hai nước bị đóng lại. Tổng thống Colombia Iván Duque đã kêu gọi Tổ chức các quốc gia châu Mỹ khẩn trương gửi một sứ mệnh "bảo vệ trật tự dân chủ ở Haiti."

Haiti là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới, với 60% dân số sống dưới hai đô la một ngày. Hậu quả của trận động đất, giết chết hơn 200.000 người Haiti vào năm 2010 và phá hủy phần lớn đất nước, tiếp tục là tình trạng vô gia cư, nghèo đói và sự sụp đổ của cơ sở hạ tầng.

Nguồn dẫn

• "Haiti President Jovenel Moïse killed in attack at home" – BBC, 07-07-2021
• "Haitian president assassinated at home in 'barbaric act' -PM" – Reuters, 07-07-2021
• "Haitian President Jovenel Moise assassinated in his home" – Deutsche Welle, 07-07-2021
• "The president of Haiti was assassinated at home" –  07-07-2021
• "Haitian President Jovenel Moise assassinated" – France 24, 07-07-2021
• "Haiti president Jovenel Moïse assassinated" – The Guardian, 07-07-2021