Wn/shn/ၸုမ်း Bi-2 ရတ်ႈသျႃး ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းပၢင်တိုၵ်း လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇ တီႈ မိူင်းထႆး

ဝၼ်းသဝ်၊ ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 3၊ 2024 

ၸုမ်း Bi-2

ၸုမ်း Bi-2 မွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် လုၵ်ႈၸုမ်း Bi-2 ဢၼ်ပဵၼ် ၸုမ်းၽဵင်းရွၵ်ႉ ရတ်ႈသျႃး-ပႄႇလႃႇရုတ်ႈ ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းသိုၵ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ႈလႆႈမႆႈၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇသူင်ႇၶဝ်ၶိုၼ်း မိူင်းရတ်ႈသျႃးလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် လုၵ်ႈၸုမ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈ လႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸူး မိူင်းဢိတ်ႇသရေးယူႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸုမ်းၽဵင်းရွၵ်ႉ Bi-2 ၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၶႂၢင်းပၼ်သေ ၶဝ်လႆႈႁဵတ်း ပၢင်လဝ်ႇမူၼ်ႈ တီႈပၢင်လိုဝ်ႈသိုဝ်း မိူင်းထႆးဢၼ် ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇ ရတ်ႈသျႃးၶဝ်ၵႆႉမႃးၼၼ်ႉလႄႈ လုၵ်ႈၸုမ်းၶဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ ထုၵ်ႇၺႃးၺွပ်းလႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇ လႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈတူင်ႉၼိုင် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ဢေးသျႃး Phil Robertson ဝႃႈတႄႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ထုၵ်ႇသူင်ႇၶိုၼ်းမိူင်းရတ်ႈသျႃးၼႆ လႆႈမႆႈၸႂ် လွင်ႈၶဝ်တေၸၢင်ႈ ထုၵ်ႇၶႃႈလႄႈ လႆႈတိုၵ်းသူၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး ယႃႇပေ ပၼ်တၢမ်ႇလိုပ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ Bi-2 ၼႆႉ လႆႈၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ ဝဵင်းတႄးလ်ဢဝီႇ မိူင်းဢိတ်ႇသရေးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၶၢဝ်ႇ Radio Free Europe ဝႃႈဝႆႉတႄႉ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းတွႆႇတိုင်ႈ Bi-2 ဢၼ်ပဵၼ် Yegor "Lyova" Bortnik ၼၼ်ႉ ႁွတ်ႈထိုင် ဢိတ်ႇသရေးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၸုမ်း Bi-2 လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတီႈ ၼႃႈလိၵ်ႈသိုဝ်ႇတူင်ႇဝူင်းၶဝ်ဝႃႈတႄႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းပုတ်ႉၼၼ်ႉ “လုၵ်ႈၸုမ်းတင်းသဵင်ႈ လႆႈဢွၵ်ႇယၢၼ်မိူင်းထႆးမႃး လီလီငၢမ်းငၢမ်းယဝ်ႉသေ ယၢမ်းလဵဝ် တိုၵ်ႉသိုပ်ႇၵႂႃႇ ဝဵင်းတႄးလ်ဢဝီႇယူႇ။ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈမႃး တေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈပၼ် လွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆးမၼ်းယူႇ“ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၶဝ်လႆႈထုၵ်ႇၺွပ်းတီႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၽူႈၵဵတ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇရတ်ႈသျႃးၶဝ် မႃးႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉသေ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၶဝ်ထုၵ်ႇၶင်ဝႆႉ တီႈ ဝဵင်းလူင်ၵုင်းထဵပ်ႈယဝ်ႉ။

တီႈၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ ဝႃႈဝႆႉတႄႉ တီႈဢၼ်လွင်ႈၸုမ်းၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းထႆးၶဝ် တိၺွပ်း ၸုမ်းတွႆႇတိုင်ႈၼၼ်ႉ ႁဵင်းတဵၵ်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ထၢၼ်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈပဵၼ် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈယူႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ Bi-2 ၶဝ်မွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ထုၵ်ႇပဵၼ်ႁႅၵ်းတဵၵ်းၼင်ႇၼႆၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈၶႂ်ႈတွပ်ႇတႅၼ်းၶိုၼ်းၼိူဝ် လွင်ႈႁဝ်းၶူင်သၢင်ႈ၊ တၢင်းႁၼ်ထိုင်ႁဝ်း၊ လွင်ႈၸုၵ်းယၼ်ႁဝ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃးႁူႉယူႇ“ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၸုမ်းတွႆႇတိုင်ႈၼၼ်ႉ လႆႈဢွၵ်ႇမႃးရတ်ႈသျႃႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ 2022 ၼၼ်ႉသေ လႆႈလႄႇႁႃ လဝ်ႇမူၼ်ႈယူႇတီႈ ၼွၵ်ႈမိူင်းသေ မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶဝ်ႈပႃးတီႈ သျူဝ်း ဢၼ်ႁဵတ်းတီႈ ယူးရူပ်ႉၼၼ်ႉယူႇ။ ၼႂ်းလိူၼ်မေႇၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ထၢၼ်ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ထတ်းသိၼ် မိူင်းရတ်ႈသျႃး လႆႈမၵ်းမၢႆ ႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်းတွႆႇတိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် Bortnik ၼႆႉ ပဵၼ် ပယေႃးၵ ၼွၵ်ႈမိူင်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶေႃႈလၢတ်ႈမၼ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈသၢၼ်ၶတ်း ဢၼ်ရတ်ႈသျႃးၶဝ်ႈတိုၵ်း ယူႇၶရဵၼ်းသေ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းရတ်ႈသျႃး လႄႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းရတ်ႈသျႃႈၶဝ်ၵေႃး မၼ်းလႆႈလၢတ်ႈၸႃႉမႃး ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၸုမ်းတွႆႇတိုင်ႈ Bi-2 ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ် ၽူႈသၢၼ်ၶတ်းရတ်ႈသျႃးၼႆလႄႈ ဢမၢတ်ႈသၽႃးရတ်ႈသျႃးၶဝ် လႆႈၸင်းၶဝ်မႃးယူႇ ၸဵမ်ဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ ဢမၢတ်ႈၽွင်းၶဵဝ်ရတ်ႈသျႃး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းမိူင်းထႆး Yevgeny Tomikhin လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈ တီႈ ငဝ်းႁၢင်ႈသဵင်မိူင်းရတ်ႈသျႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်းၼၼ်ႉဝႃႈတႄႉ ရတ်ႈသျႃးၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈတုၵ်းယွၼ်းမိူင်းထႆး တႃႇသူင်ႇၶိုၼ်းပၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိၺွပ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးသွင်ပီ တႄႇဢဝ် ပၢင်တိုၵ်းယူႇၶရဵၼ်းမႃးၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇ ရတ်ႈသျႃးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ လႆႈၶဝ်ႈမႃးဢႅဝ်ႇတီႈ ၵုၼ်ၽူႈၵဵတ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းရတ်ႈသျႃးၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇပၢႆႈ တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းတီႈရတ်ႈသျႃးလႄႈ ဢွၼ်ႇၵၼ်ဢွၵ်ႇမႃးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ မိူၼ်ၼင်ႇၼႆယူႇ။ ၶေႃႈလၢမ်းတူၺ်းၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈတႄႉ ၼႂ်းၵႃႈၶိုင်ႈပီ 2023 ၼၼ်ႉၵူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းရတ်ႈသျႃး ဢၼ်ပၢႆႈမႃးၽၢႆႇ ၵုၼ်ၽူႈၵဵတ်ႇၼႆႉ တေမီးယူႇ မွၵ်ႈႁႃႈသႅၼ်ၼႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း

• Patrick Jackson. "Bi-2: Russian anti-war band leaves Thailand for Israel" — BBC, February 2, 2024
• Pjotr Sauer. "Dissident rock band Bi-2 leave Thailand after Russia deportation fears" — The Guardian, February 1, 2024