Wb/skr/گزر ڳئی گزران (ستواں حصہ)

ناول گزر ڳئی گزران لکھت عبدالباسط بھٹی

ݙاہ یارھاں وڄے جو روٹی چلݨ تھئ، تراے ساݙھے تراے وڄے ایہ سلسہ مک ڳیا، ملک الہی بشک یکا نگرانی کریندا رھے ڳیا، آڄ کوئ راہ ویندا راھی ہایا کوئ فقیر نکے ٻال ھن یا وݙے ہر ہک کوں روٹی ملی ملک الہی بشک آوݨ آلے ہک ہک فقیر کوں پاتری بھر ݙتی تے نال ٻہہ کھوایا،. جیڑھے ویلے ڈھیر. ساری برادری بھگت ڳئ تاں ملک الہی بشک رحیمݨ نائ کوں ہکل ماری ووے پتر رحیم بشک،

یار ایں کر ایہ جیڑھے چاول پاتریاں اچ بچیے پن انھاں کوں کٹھا کر تے او سامݨے چنڈ اچ جیڑھی ڄال کھڑی ہے، اوندے تے سارے پکھی اللہ دے کٹھے ہوندن اوں ڄال دے منڈھ اچ ایہ چاول ویٹ آ، ھا سچی خیال کریں ڄال دے منڈھ اچ مکوڑیاں دیاں کھݙیں ھن متاں انھاں شودیاں کوں لتاڑی آویں، ایہ وی اللہ دی مخلوق ھن، پکھی، چیڑیاں، لالیاں، ھیڑے، کاں،. پھدیاں چیڑیاں چاول کھاسن تے دعا کریسن، 

رحیمݨ ہک پاتری چاولاں دی چاتی تے ڄال دے تلے کھنڈا آیا، رحیمݨ کوں واپس آندا ݙیکھ ملک الہی بشک ٻولیا پتر جی ملک صاحب ابا، پکھیاں کوں چاول سٹ آئیں جیا، سیں، سٹ آیاں، اچھا یار ایہ کر وستی دے لوسی کتے وی ول ول منہ ݙیہدے تے اندروں ٻاہروں پھردے ودن، انھاں کوں وی زری پروبھری ھݙیاں دی پاتری تے ٻوٹیاں سٹ آ، ھا، سچی آپݨا تلھا کتا نہ پیا کھولیں نہ مراد انھاں شودیاں کوں کائیناں کھاوݨ ݙیسی، ایں کر ملک احمد یار کنوں پچھ تے اوندی،، چٹھ،، اچ وی ھݙیاں سٹ آ، میݙا دل آھدے سویل دا بھونکدا کھڑے، نہ کیہں اینکوں لسی سٹی اے نہ کھیر، ملک صاحب میں تاں سویر دا کم کار اچ ردھا کھڑاں میں نہ کراں تاں ݙوجھے ٻیلی پرواہ ای نی کریندے، ابا، او وی کیا کرن انھاں کوں پتہ ہے جو ایہ ساری زمے واری تیݙی اے اچھا خیر اے جو تھئ اونکوں بھل ونج پرھوں کھوہ تے مال کوں وی نظر ماری آ اجھو برادری آئ،، نیندر،، ݙیوݨ، کھوہ دی وݙی ٻوھڑ تلے پڑچھے وچھ ڳے، پرے، پرے توں آے ماہرے ھشݨ لڳے، کئ لوک آپݨیاں گھوڑیاں تے آے، جیڑھا آیا پڑچھیاں تے ٻاھندا ڳیا،. عصر ویلے پڑچھیاں تے ٻاھݨ دی جاء نہ ھئ، کٹھ دے ادھ اچ ہک وݙا سارا کٹ دا تھال رکھیج ڳیا، مہتر ملک اللہ یار آپݨی جاء آ سنبھالی، نال ہک منشی آ ٻیٹھاں، رحیمݨ نائ نیندر ہکریندا ݙڈھ سو روپے نیندر. ملک کریمݨ دی ، تے پنج روپے میݙی ویل دے، ایویں ایہ سلسلہ مغرب دی نماز تئیں چلدا رھے ڳیا، ݙوں سو روپے ویل ملک نبن دی تے ست روپے ویل دے، جینویں، جینویں بھرا نیندر ݙیندے ڳے انویں، انویں کھسکدے ڳے، وستی وسدیاں کوں کماں دے رولے وی کوئ تھوڑے نی ہوندے، چھیکڑ اچ ملک الہی بشک، ملک اللہ یار تے منشی آ بچیے رقم ڳݨیجݨ شروع تھئ، آمدنی دے بعد سارے خرچے لکھیج ڳے تاں منشی ٻولیا ملک صاحب،، تہاݙی نیندر نال خرچے تاں سارے پورے تھی ڳن، ول اوں انھاں لوکاں دے ناں ݙساے جنھاں دی نیندر حالی نہ آئ ھئ، ملک صاحب آکھیا منشی پتر کوئ ڳالھ نی مجبوریاں ہوندن ایہ رقم وی آ ویسی ساݙی برادی لین دین دی کھری اے ول دیر دٻیر تاں تھی ویندی اے،. جیڑھیلے سارے ٹر ڳے تاں کھوہ آلی کچی مسیت اچوں مولوی اللہ وساے مغرب دی بانگ ݙتی ملک الہی بشک تے ملک اللہ یار اٹھی کھڑے تھی، انھاں آپݨے صافے چھنڈکیے تے مسیت آلے پاسے ٹر ڳے، رستے اچ ملک اللہ یار آکھیا کاکا، شکر کر شادی ݙاڈھی سوھݨی گزر ڳئ،، گھاٹا وی نی آیا جے کوئ قرضہ ہا تاں او وی لہہ ڳیا، ملک الہی بشک آسمان در منہ کر اللہ دا شکر ادا کیتا تے ول او ݙوہیں مسیت اچ وڑ ڳئے سمجھ نی آندی یاداں دی اندھاری بندے کوں کتھاں دا کتھاں ونج سٹیندی اے، ڳالھ اچوں ڳاݪھ نکل آندی اے، شرط ایہ ہے جو تہاݙے پلے کجھ ہووے، میکوں اسلام آباد نوکری کریندے ڈھر عرصہ تھی ڳے، ھݨ زندگی گھر دی درسال توں شروع تھی دفتر دی درسال تئیں مک ویندی اے، ایہ ڳالھ میݙی ذال وی چنگی طرحاں ڄاݨدی اے، اونکوں سدھ ہے جو روز نویں سنگتی نی بݨدے، ہک مدت بعد،، ثمینہ،، دا دیداریاداں دے دروازے کھول ڳے اوندے بعد،، غلابی شاہ،، دی ملاقات میݙی رلی حیاتی کوں نواں رستہ لاے، ھݨ کئ ݙینہاں توں ساݙی روز دی ملاقات میݙی گھر آلی کوں نی بھاݨی اوں جیڑھا حشر میݙے نال کیتے تہاکوں ݙس ٻیٹھاں، بھلے مانس کوں ایہ ڳالھ ٹھاندی نہ ھئ اوآڄکل میݙے نال جیڑھے کؤا کریندی کھڑی ہے تہاکوں ݙس ٻیٹھاں،لیکن زالیں ہر کیہں دا ایویں ہوندن، اللہ ڄاݨے تہاݙیاں ایویں نہ ہوون میں کیوں خاں مخاں انھاں تے ڈوھو ݙیواں گھر دے سودے گھن رن دیاں صلواتاں سݨ ٻالاں کو چٹی بھر میں کار چھکی رستہ ساڳی اوھو ہا، فیض آباد ایکس چینج توں مین روڈ ول اتھوں شاہراے دستور، رستے اچ سپریم کورٹ تھوڑا اڳوں آ، پارلیمنٹ ھاوس، ایـم این اے ہاسٹل پڄدے پڄدے کافی دیر تھی ڳئ، میں گیٹ تے آ آپݨا ناں لکھوایا اتی ݙینہاں اچ گیٹ کلرک وی سونھاں تھی ڳیا اوں سلا م کر پچھیا سر، کیا حال اے، میں ولدی ݙتی اللہ دا شکر ہے ٻچہ میں راہداری توں تھیندا سگریٹ دے سوٹے لیندا غلابی شاہ دے کمرے اڳوں آ ڳیم، دروازے کوں ہتھ لایم تاں دروازہ آپے کھل ڳیا، اندر ݙوں اݨ سونھیں بندے ٻیٹھے ھن، غلابی شاہ اٹھی میکوں چھک تے گلکڑی پاتی میں اتھاں موجود جواناں نال ہتھ ملایا انھاں غلابی شاہ کوں اٹھدا ݙٹھا تاں انھاں وی کھڑے تھی وݙی گرم جوشی نال میݙا استقبال کیتا، غلابی شاہ سوھݨے منہ متھے آلے نینگر جئیں بوزکی دی قمیض تے کورے لٹھے دی ستھݨ پاتی ہوی ھئ، اوندے پیریں کہروڑ پکے دی کنالی جتی ھئ، میݙے نال تعارف کرویندے. ہوے آکھیا مٹھل، ایہ ساݙا یار، دلبرخاں کانجو ہے لودھراں کنوں ایم این اے ہے، جوان ہتھ اڳوں کر ہتھ ملایا غلابی شاہ آکھیا، دلبر ایہ سرائیکی دا نام ور لکھاری تے ساݙے سارے گناھواں ثواباں دا آکھیں ݙٹھا گواہ ہے، دلبر میݙے منہ در ݙٹھا تے ٻولیا سیں، تہاݙا ناں سݨیا ہویا لڳدے، ول اوں دماغ تے زور ݙتا تے پچھیس ہیں سیں بھلا تساں ریڈیو ملتان توں افسانے پڑھدے ووے، دلبر دی ایہ ڳالھ سݨ میں ٹنڈریج ڳیم، جیا سیں جیا میں اوھو عبدالباسط بھٹی ھاں یار، توں تاں کمال دی کہانی لکھدیں سیں، بس ایویں تھت متھ لکھدے ہیں، واہ سیں واہ تہاݙا. سرائیکی پڑھݨ دلڑی مسیندے، ہیں سیں تساں کتھوں دے ھیووے میں عرض کیتی سیں احمد پور شرقیہ دا اچھا اچھا، ول تاں ھمساے تھیوسے، دلبر کانجو دے منہ اچوں آپݨی تعریف سݨ میں تاں ھوا اچ اݙݨ لڳ ڳیم، اتی دیر اچ غلابی شاہ ݙوجھے بندے در اشارہ کیتا تے پچھیس ایہ تہاݙا ھمسایہ ھے، انھاں کوں سنڄاتی جیاسیں جیا، ایہ بھلا چوھدری اسلم گوندل صاحب نی، سیں چوھدری علم دین آڑھتی دے پتر ھن، غلابی شاہ ٹہکارا مار آکھیا واہ واہ تساں تاں ہک ݙوجھے دے سنڄاݨو ھیوے، ایں دوران چوھدری اسلم گوندل اٹھی میکوں بھاکل پاتا تے آکھیس، مرشد،

بھٹی صاحب شاندار مقرر ھن ہک دفعہ ساݙے  لیاقت پور دے دے جناح ہال اچ جشن فرید ھا، میں اتھاں مہمان خصوصی ھم، انھاں بڑی شاندار تقریر کیتی ھئ، 

غلابی شاہ مزید ھوا بھریندے ہوے آکھیا سیں واقعی سرائیکی لکھݨ تے ٻولݨ اینکوں ݙا آندے، میں ولدی ݙتی سیں، تہاݙی زرہ نوازی ہے، ووے بھٹی زرا نوازی دی ڳالھ نی یار، توں ساݙا ماݨ ہیں، تعارف دے بعد آپݨی آپݨی جاء تے ٻہہ ڳیوسے، غلابی شاہ. دلبر کانجو کوں مخاطب تھی آکھیا یار دلبر، میں سویر دا تیکوں فون ملیندا ٻیٹھاں یکا بند ھا، خیر تاں ھئ ھا یار مرشد کیا کروں جݙاں اساں اسلام آباد آؤں یکے فون توں فون ھوندن کوی آھدے کانجو صاحب میݙا پتر بی اے کیتی کھڑے ایندی نوکری لوا ݙیو، کوئ آھدے میݙی نونہہ بلوچاں دی وستی ٹیچر ہے اوندا تبادلہ کھوراں دی وستی اچ کرا ݙیو، کھوراں دی وستی ساکوں نال پوندی اے، مرشد سر کھا ویندن بھیݨ دے چݙ ووٹ تاں ݙیندن، پر مل گھن گھندن،. بندے دی چت بند کرݙیندن، اڳے ساکوں آپݨے رولے تھوڑے ھن ݙوجھا ایہ نی جیوں ݙیندے بندہ مرے تاں کیݙے مرے گھر ونجو تاں سویر نی تھیوݨ ݙیندے کوئ نہ کوئ رن چود پہلے دیرے تے آیا ٻیٹھا ہوندے، کندن کوں سنگتاݨیاں رنگیل پاویاں آلے کھٹڑے تے ونج ٻلھایا لحظہ اوندے نال ٻہہ، خچکے مریندیاں رھے ڳیاں، انھاں اچوں ہک ٻولی، کاکی، ھݨ تیکوں پتہ لڳسی جو شادی کیا ھوندی اے، ھݨ توݨی تئیں ڈھیر مزے کیتن، کیہں چونڈھی پاتی کیہں بوچھݨ ھٹا چہرہ ݙٹھا، اتی دیر اچ گھوٹ دی ماء اندر آی تے ٻولی، اٹھو ڑی چھوہریں گھر ونجو، پھٹا کھاؤ عشا دی بانگ مل ڳی اے، چھوہریں شور کریندیاں سالھ چھوڑ آپݨے گھراں در روانہ تھی ڳیاں، کنوار رنگیل پاویاں آلے کھٹڑے تے سنگڑی ٻیٹھی ھئ، نواں کھیس سرھاݨہ وچھیا لاتھا ھا، او ہک سالھ اچوں نکل ݙوجھی سالھ اچ آئ ھئ اوندے کیتے ایہ ماحول کوئ نواں تے اوپرا نہ ھا، انھاں سالھیں اچ کھیݙ جوان تھئ، کھٹ ہک کلھوٹی دے اوڈھر پئ ھئ، تے ہک سامݨے، سالھ دی سفیل تے اوھے تھاں تھپے ھن جیڑھے اوندے گھر موجود ھن، سفیل دی چنݙ اچ ہک تریانگل تے ہک تونگ پیا ھا، ہک جالے اچ ݙیوا پیا ٻلدا ھا جیندی وٹ اچی ھئ، سالھ دے اندر سوجھلا چوکھیرا ھا، ݙر کنوں اوندی پھپھڑی کنبدی ٻیٹھی ھئ، دل دی دھڑکن تیز. ھس، اونکوں کئ کئ خیال آے، جیڑھیلے ہر پاسے کؤ کڑوا مرڳئ تاں او کھٹ تے آ ٻیٹھا نہ تاں کوئ سیجھ ھئ نہ کوئ عطر پھلیل، اوں نہ تاں کوئ پرفیوم سپرے کیتا، نہ کوئ ٻیا رولا تے نہ اونکوں کوئ سدھ ھئ اوں کھٹ تے ٻہہ کنوار دا ہتھ پکڑ یا تے ٻولیا مسات لیکن اوندے مونہوں کوئ جواب نہ آیا اوں گھنڈ چیندے ہووے، اوندے چہرے در ݙٹھا تے ول ٻولیا مسات، لیکن اوندیاں آکھیں جھکیاں رھے ڳیاں، اللہ ڄاݨے کیا ݙر ھس اوں چوں ای نہ کیتی گھوٹ اوندے ݙوھیں ہتھ پکڑ. آپݨے منہ در گھن ڳیا تےانھاں کوں آکھیں نال لا چم گھدس، ساری سالھ دے اندر دیسی مہندی اچ رچیے ہتھاں دی خوشبو تے اوندی مہک کھنڈ ڳئ، او ٻولیا مسات، کنوار ھمت کر سر چاتا تے ہولے ہولے ولدی ݙتس جی ، او کھل پیا تے آکھیس، مسات، میں صدقے تھیواں

اوں ول آکھیں جھکیاں کر گھدیاں تاں او ٻولیا ھاں مسات ھݨ ݙس ماسی کوں میݙیاں شکائیتاں کیوں کریندی ھانویں

تساں جو میکوں ہر ویلے کھڑیندے ھاوے، شارتاں ݙیندے ھاوے، چیگھاں کریندے ھاوے، اچھا ھݨ سݙ ماسی کوں ، تیکوں میݙے کنوں آ بچاوے کیا مطلب اچھا تیکوں سنگتاݨیاں کجھ نی ݙسایا اوں کنوار کوں چھک ھاں نال لایاں تے ول آپݨے سینے تے لٹا گھدا، مسات جی میں صدقے تھیواں رات ویہاندی ویندی ھئ اوں پٹکا لھا کھٹ دے سیروں نال ٹنگیاں، ݙیوے دی وٹ جھکی تھی ڳئ ھئ، ھݨ ݙونھائیں کوں ہک ݙوجھے دی شکل ای چنگی طرحاں نہ پئ نظردی ھئ، جینویں ای ݙیوے چھیکڑی ہݙکی گھدی سالھ اچ اندھارا گگھ تھی ڳیا، اوں اندھارے کنوں ݙری مسات کوں چھک ھاں نال لایا تے آپݨے ہوٹھ اوندے ہوٹھاں نال چنباڑ ݙتے، گگھ انھارے، کالی رات،اچ ہر پاسے چپ دا راج ھا لیکن تکھے تکھے ساھواں دا الا سالھ دیاں اݙیاں، لڑے، چنیں، تے کندھاں وی سݨدیاں پیاں ھن، سویرے سیجھ ابھرݨ توں پہلے کنوار دی ہک سنگتاݨی سالھ دا در آکھڑکایا ݙوھیں گھوٹ کنوار حالی گھراڑے ݙیندے پے ھن، اوں ول در کھڑکایا تاں گھوٹ دی آکھ کھل ڳی اوں مسات دا مونڈھا پکڑ ھلایا تے ٻولیا مسات اوں آکھیں مسلیندے. ہووےولدی ݙتی مسات میکوں سمݨ ݙے میں تھکی پئ ھاں ایہ ڳالھ کر او پاسا ولا ول سم ہئ، دروازہ ول کھڑکیا، اوں ول مونڈھا ہلایا، مسات، اللہ دا ناں من میکوں کجھ آرام کرݨ ݙے، میں تھک پئ ھاں، اوں آکھیا، میں تاں اللہ دا ناں منینداں، ٻاہروں تیݙی سہیلی. زرینہ نی منیندی زرینہ دا ناں سݨ او آکھیں مسلیندی اٹھی ٻیٹھی، آپݨی ستھݨ سنبھالیس سر تے بوچھݨ سدھا کیتس تے دروازہ آ کھولیس زرینہ اندر آ اوندے کن نال منہ لا ٻولی ہیں ڑی ھݨ پتہ لڳے جو شادی کیا ھوندی اے کنوار فورن اوندے منہ تے ہتھ چاء ݙتا، گھوٹ اٹھی آپݨا ݙیڈھا سدھا کیتا، سر تے پٹکا رکھیا تے سدھا کھوہ تے ڳیا تے. واھندے کھوہ. دے تازے پاݨی نال غسل ونج کیتس، زرینہ کنوار کوں سال دے پچھوں بݨی ہک نکی جیہں ولوݨ اچ گھن ڳئ، جتھاں چار دلے پاݨی دے بھرے پے ھن نال ہک سٻی تے لوٹی. اچ میٹ پسی پئ ھئ، ولوݨ اتنی چھوٹی ھئ جو بندہ کھڑ تے پاݨی نہ وھا سڳدا ھا، اوندا نہ کوئ در. ھا نہ دروزہ ، زرینہ کجھ دیر ولوݨ دے گل اڳوں چادر. اݙ کھڑی رھئ، ، کنوار جلتی جلتی اشناں کیتا، زرینہ اونکوں نواں جوڑا پکڑایا، اوں نواں جوڑا پاء کھڑی تھئ والاں کوں چھنڈکیس تاں سارے بت اچ رچی دیسی مہندی دی مہک سارے ویڑھے اچ کھنڈ ڳئ، زرینہ اوندا ہتھ پکڑ اونکوں سالھ اچ گھن آئ تے ٻولی پکوٹ اے، شالا مریں نہ ایہ نہ ݙسیو رات کیا تھیا، ہیں ڑی توں تاں وݙی چتر نکلیں، اوں سر چاء زرینہ دے منہ در ݙٹھا تے ٻولی شالا مریں نہ اوھو کجھ تھے جیڑھا کجھ سہاڳ رات تیڈے نال تھیا ھا ایہ ڳالھ کر اوں زرینہ دے ہتھ اچوں ہتھ چھڑایا تے بھڄ تے سالھ اچ وڑ ڳئ، سیں دلبر کانجو تے چوھدری اسلم گوندل نال ملاقات، انھاں دا میکوں سنڄاݨ گھنݨ میݙے کیتے پھوت دی ڳالھ ھئ، کانجو صاحب تے گوندل صاحب دی عزت افزائ میݙا حوصلہ ودھایا، غلابی شاہ چپ کر ساݙی ڳالھ مہاڑ سݨدا رھے ڳیا، میݙے چہرے تے خوشی دے اثار ݙیکھ زور دا ٹہکارا ماریس تے ٻولیا وؤے بھاڑ دے تل آ ساݙے نال راھسیں تاں ایویں مزے کریسیں، نہ تاں تیکوں ڄاݨدا کون ہے میں مرشد دی ݙکھدی رڳ تے ہتھ رکھیا کامریڈ،

ساݙے نال نہ کھڑایا کر

کامریڈ دا لفظ سݨ جوان مچھر ڳیا، وؤے باسط انویں لڈھ دا لڈھ رھے ڳیوں، میں تیکوں کئ واری سمجھاے لیکن توں وی عادت توں مجبور ہیں، دلبر. کانجو تے اسلم گوندل مرشد دی ڳالھ سݨ میݙے منہ در ݙیکھݨ لڳے تے یک زبان تھی ٻولیے مرشد پاک، ایہ کامریڈآلا کیا رولا ہے، او سیں کوئ ڳالھ نی حرامی ساݙا پراݨا یار تے کلاس فیلو ہے حالی وی پراݨیاں ڳالھیں چائ ودے، سیں، ایہ یونیورسٹی دے دور دے قصے ھن، دنیا چندر توں ٹپ مریخ تے پڄ ڳئ اے، کیمونزم دا نظریہ آپݨی موت آپ مر ڳے، یار، ایکوں بکواس کرݨ دی پراݨی عادت ہے، میں غلابی شاہ کوں خوش کرݨ کیتے کناں کوں ہتھ لا معافی منگی اوں آکھیاءکائیناں، پہلے نعرہ لا میں نعرہ لایا،

انقلاب زندہ باد

سامراجیت مردہ باد ݙیکھ ݙیکھ وے بودن آں، ول انقلاب ول سامراجیت، پرے دفعہ کر، ایہ پراݨے نعرے ھن، تازہ نعرہ لا، غلابی شاہ زندہ باد میں آکھیا غلابی شاہ زندہ باد غلابی ساݙا شیر ہے، باقی ہیر پھیر ہے، آپݨا نعرہ سݨ مرشد دے منہ تے رونق ول آئ، اوں اٹھی میکوں چھک تے گلکڑی پاتی، سجی ڳلھ تے پولا، پولا چک پا ٻولیا باسط توں ساݙا دلبر ہیں میں آکھیا میݙا سار منہ پلیت کرݙتی، منہ پرے کر تیݙی ݙاڑھی پݙدی اے،.

، کانجو صاحب، گوندل صاحب ایہ ساݙا دلبر سڄݨ ہے کیا تھی پیا پکا سوور ہے، لیکن ایندے نال گزری جوانی، یونیورسٹی دا ٹائیم میݙی حیاتی دا سمل ہے، ݙونہائیں یک زبان تھی، آکھیا مرشد
تہاݙی کھل کھلا توں سارا اندازہ تھی ڳے، واقعی سیں،
 ایجھیں یار قسمت آلیاں کوں نصیب تھیندن، اللہ تہاݙے جوڑ سلامت رکھے، سدا جیوو تے لکھ تھیوو، مرشد ولدی ݙتی یار، ساری عمر کون جیندے، 

چار ݙیہاڑے چیتر دے کݙے ٻکر وال، سیں، وݙی مدت بعد اچاچیت مل پے ایندے ملݨ نال ساݙا طالب علمی دا زمانہ واپس ول آے، یار ساݙے پلے انھاں یاداں دے علاوہ ٻیا ہے کیا، نری، ددڑ، مٹی، خاکا، جیا سیں ایہ ڳالھ بر حق ہے دلبر، کانجو. صاحب، میکوں ݙیکھ آکھیا بھٹی صاحب او تہاݙے صوبے دا کیا بݨیا کانجو صاحب دی ڳالھ سݨ میں حیران تھیم سیں، ساݙا صوبہ کیا مطلب، تساں ایں صوبے کنوں ٻاہر وسدے وے، نہ سیں نہ، ایہو ساݙا وی وسیب ہے میں تاں ایں ڳالھوں آکھیے جو تساں ا دیب، شاعر، دانشور ایندا ٹھیکہ چاے ودے وے، میں ولدی ݙتی کانجوصاحب ، جے تساں آپݨی ایہا سوچ بدل گھنو تاں صوبہ انھاں دا پیؤ ای بݨاوے، لیکن یار اساں طاقت دے سیاست کریندے ہیں، دل تاں ساݙا وی آھدے جو ساݙا نویکلہ صوبہ ہووے، ساݙی نویکلی ہائ کورٹ ہووے، پبلک سروس کمیشن ہووے، ساݙے وسیب اچ وے چنگے تعلیمی ادارے ھوون، کیڈٹ کالج ھوون، یونیورسٹیاں ھوون، میڈیکل کالج ھوون لیکن، لیکن کیا سیں بھٹی صاحب،

 تہاکوں تاں سارا پتہ ہے ایں ملک اچ طاقت تے اختیار کون ݙیندے، ایں ملک دے اصل وارث کون ھن

سیں کون ھن کانجو صاحب. مسک تے ولدی ݙتی بھٹی صاحب، تساں اتنے وی بھولے کائینی، ساکوں پیؤ ݙاݙے ایہو درس ݙتے جو پتر، جے تساں چاھندے وے تہاݙی راند رسی رھے، تاں ول انھاں نال بلکل نہ کھڑاے، ساری عمر مزے کریسو، جے انقلابی بݨسوں تاں ول،،،،،، میں اسلم گوندل در ݙٹھا تے پچھیم چوھدری صاحب تہاݙا ایں سلسلے کیا خیال اے، انھاں ایݙے اݙے ݙٹھا تے ٻولیے بھٹی صاحب،

مہربانی کرو اتھاں کندھاں دے وے کن ھوندن،،،،،،،، 

آپݨی جوانی دا کوئ قصہ سݨاؤ، فضول ڳالھیں چھوڑو، انھاں دیاں ڳالھیں سݨ میں غلابی شاہ در ݙٹھا مرشد جی سیں جی جند دی خیر ہووی، ھݨ سمجھ آئ اے بندہ کامریڈ توں مرشد کیوں بݨدے، ھاں ھݨ حکم کر، ھے روح، میں گوندل تے کانجو صاحب در ݙٹھا، وؤے بھٹی، ایہ ساݙے دلبر ھن، میݙے کمرے اوھو آندے جیڑھا دلبر ھوندے، فقیر ھوندے، اللہ آلا ھوندے، غلابی شاہ میز دی دراز اچوں کنجی کڈھی، اٹھی الماری کھولیس وچوں،، وؤڈکا، دی بوتل چاتس، پہلے بوتل کوں آپ پولا پولا ہتھ پھریس، ول گوندل صاحب دے سامݨے کر آکھیس چوھدری صاحب زری شفقت فرماؤ، گونل صاحب وی بوتل کوں ہتھ پھریا، کانجو صاحب وی شفقت کیتی، مرشد بوتل کوں مٹھا ݙتا تے ٻولیا وؤے نام نہاد ادیب آ، اللہ دی قسم ایجھاں ݪیسواں تے کولا بت کیہں چھوکری دا وی نی ھوندا، میکوں آپݨے ݙاݙے حضرت،، کھٻڑ فقیر سیں،، دی قسم جئیں ایہ بوتل بݨائ اے، او سدھا جنت اچ ویسی، ایہ سید دی گارنٹی ہے، اوں ہک ہک پیک بݨایا تاں. میں پچھیم مرشد آڄ میڈم مائیزہ نی آئ ھا یار،

انھاں دا فون آیا ھا تیکوں سلام آھدی ھئ، آڄ رحیم یار خاں  اچوں انھاں دے کجھ مہمان آ ڳن،  انھاں معزرت کیتی ہے تے آکھیے مرشد، کل بھٹی صاحب کوں ضرور سݙاے انھاں کنوں آپݨے وسیب دے ادب دے بارے ڳالھ کریسوں،،،،، 

اچھا، اچھا ایہ ڳالھ ہے، جیا ایندے بعد مرشد ہک دے بعد ݙوجھا، ݙوجھے دے بعد تریجھا پیک لا زور زور دا رووݨ شروع کر ݙتا، میکوں ہاسٹل دا زمانہ یاد آ ڳیا، مرشد ھوں زمانے وی ایویں کریندا ھا تریجھے پیک دے بعد کیہں نہ کیہں دوست دے ڳل لڳ زور زور دا روؤݨ شروع کر ݙیندا ھا،،،،،،