Wb/skr/چویہواں سیپارہ

سورۃ اَلزمر مکیہ

ٻَس اُوں کنُوں زیادہ ظالم کوݨ تِھی سَڳدے، جِہڑا اَللہ اُتے کُوڑ مریندے، تے ڄݙاں سَچ اُوندے کولھ آئے، تاں اُوکُوں وِی کُوڑا اَکھیندے بَھلا کیا کُفر اختیار کرݨ والیاں دا ٹِکاݨاں دوزخ نھیں؟ (٣٢)۔ اَتے جِہڑا شخص سچ گِھن تے آئے، اَتے اُوندی تصدیق وِی کِیتی ہِس، اِیہے او لوک ہِن جِہڑے پرہیزگار سَݙیندِن (٣٣)۔ انھاں کِیتے اَللہ کولھ او سَب کُجھ ہے جو کُجھ او چَہسِن، اِیہو اِی ہے بدلہ نیکی دے کَمّ کرݨ والیاں کِیتے (٣٤)۔ تاں جو اَللہ ہٹا گِھنّے انھاں کنوں اُنھاں دِیاں بُرائیاں، جِہڑیاں اُنھاں کِیتیاں ہوسِن اَتے انھاں کُوں اُنھاں دا اَجر ݙیوے، جِہڑے جِہڑے چَن٘ڳے کَم او کریندے رَہندے ہَن (٣٥)۔ کیا اَللہ آپݨیں ٻانھِیں کِیتے کافی کائے نھیں، حالانکہ اَللہ جیکوں گُمراہ کر ݙیوے تاں وَل اُوندے کِیتے سِدّھا رَاہ ݙِیکھالَݨ والا کوئی نھیں (٣٦)۔ اَتے جیکوں اَللہ سِدّھے رَاہ تے لا ݙیوے، وَت اُوکُوں گُمراہ کرن والا کوئی نھیں تِھی سَڳدا، کیا اَللہ ٻُہُوں زبردست تے بدلہ چُکاوَݨ والا کائے نھیں (٣٧)۔ اَتے (اَے رسول) جیکر تُوں انھاں کنُوں پُچّھیں جو اَسماناں کُوں تے زمین کُوں کَئیں پَیدا کِیتے، تاں ضرور اَکھیندِن جو اَللہ نے! انھاں کوں آکھ ، بَھلا تُساں ݙِٹھے، جو اَللہ کُوں چھوڑ تے جیکوں تُساں سݙیندے وے، جیکر اَللہ میکوں کوئی ݙُکھ پُچاوَݨ چَہوے، تاں کیا میݙے ݙُکھ کُوں او پَرے ہَٹا سَڳدِن، یا او اَپݨیں رَحمت میݙے اُتے وَساوَݨ چَہوے تاں کیا او اُوندی رحمت کُوں روک سَڳدِن، انھاں کُوں آکھ ݙے جو میݙے کِیتے ٻَس اَللہ کافی ہے، سارے توکّل کرݨ والے ٻَس اُوندے اُتے توکّل کریندِن (٣٨)۔ آکھ ݙے جو اَے میݙی قوم! تُساں آپݨِیں جاء تے اَپݨیں عمل کِیتی رَکّھو، مَیں وِی آپݨاں کَم کِیتی رَکھداں، ٻَس اَجھو سَب کُجھ معلوم تِھی ویسے (٣٩)۔ جو کوݨ ہے جِیندے اُتے خوار کر ݙیوݨ والا عذاب آندے، اَتے اُوندےُ تے ہمیشہ دِی مُصیبت لَہندی ہے (٤٠)۔ بیشک اَساں لوکاں کِیتے تیݙے اُتے حقّی طور تے کِتاب نازِل کِیتی ہے ٻَس جِہڑا ہدایت حاصل کریندے، او اُوندے آپݨیں بَھلے کِیتے ہے، اَتے جِہڑا گُمراہ تِھی ویندے، ٻَس اُوندی گُمراہی دِی شامت اُوندے اُتے ہے اَتے تُوں انھاں اُتے کوئی دَاروغہ نھیں لڳیا ہویا (٤١)۔ اَللہ اِی ہے جِہڑا انھاں دے مَرݨ دے وقت رُوحاں کُوں قَبض کر گِھندے، جِہڑیاں جاناں نھیں مرݨاں ہوندا اُنھاں کُوں نِندر وِچ قبض کر گِھندے، جیندے کیتے موت دا حکم ہوندے انہاں دیاں رُوحاں کوں آپݨے کول روک گھندے، اَتے ٻِنھاں جاناں کُوں ہِک مقرر وقت تَئیں واپس (جاناں وِچ) بھیڄ ݙیندے، بیشک اِیندے وِچ اُوں قوم کِیتے نِشانیاں ہِن، جِہڑی جو غور تے فِکر کریندی ہے (٤٢)۔ کیا انھاں اَللہ کُوں چھوڑ تے ٻِنھاں کُوں آپݨاں سِفارشی بݨا گِھدّے، (اَے رسول) آکھ ݙے او تاں خود کہیں شَئے تے کوئی اختیار وِی نھیں رَکھیندے، اَتے نہ عَقل رَکھیندِن (٤٣)۔ آکھ ݙے جو ساری شفاعت تاں اَللہ دے کولھ ہے، بلکہ اُوندے کِیتے ہے اَسماناں تے زمین دِی بادشاہی ! وَل تُساں اُوں دو وَلائے وِی ویسو (٤٤)۔ اَتے ڄݙَاں ہِک دے ہِک اَللہ دا ذِکر کِیتا ویندے، تاں اُنھاں لوکاں دے دِلّ کُڑھدِن، جِہڑے آخرت اُتے اِیمان وِی نھیں گِھن آندے، اَتے ڄݙاں اُوں کنُوں عَلاوہ ٻِنھاں دا ناں گِھدّا وَن٘ڄے تاں وَل ݙیکھو تاں سَہی کیویں خُوش تِھی ویندِن (٤٥)۔ آکھ، جو اَے میݙے اَللہ! اَسماناں تے زمین کُوں پَیدا کرݨ والے ! غیب کُوں تے ظاہر کُوں ڄاݨݨ والے ! تُوں اِی آپݨیاں بَندیاں وِچ اُنھاں ڳالھیں دا فیصلہ کر ݙیسیں، جیندے وِچ او اِختلاف کریندے رَہندِن (٤٦)۔ اَتے جِنھاں لوکاں ظلم کِیتے اُنھاں کِیتے توڑے او سارا کُجھ ہووِے جِہڑا کُجھ زمین دے تَلّے اُتّے ہے، بلکہ اُوندے نال اِیہُو جتّی ٻِیا وِی ہووے، تاں وِی اِیندے عوض اِیہ لوک قیامت دے ݙین٘ہ دے گندے عذاب کنُوں خود کُوں نھیں چُھڑا سَڳدے، اُنھاں اُتے اَللہ دِی طرفوں او سَب کُجھ ظاہر کر ݙِتا ویسے، جیندا اُنھاں کُوں گُمان وِی کݙائیں نہ تِھیا ہوسے (٤٧)۔ اَتے اُنھاں اُتے او سَب بُرائیاں ظاہر تِھی ویسِن، جِہڑیاں او کریندے رِیہے ہوسِن، اَتے او شَئے اُنھاں کُوں گھبراہٹ وِچ وَلھیٹ گِھنسے جِیندیاں اُوں مذاقاں کریندے ہَن (٤٨)۔ اَتے ڄݙاں اِنسان اُتے کوئی مصیبت آندی ہے تاں او اَساکُوں سݙیندے، وَل ڄݙاں اَساں آپݨِیں طرفُوں اُوکُوں بچا گِھندے ہَیں تاں اَکھیندے جو دَر اَصل اِیہ سارا کُجھ میکوں میݙے علم (تے ہُنر) دِی وَجہ کنُوں مِلئے اِیہ تاں ہِک اَزمائش ہے، پَر انھاں دے ڈھیر سارے آدمی اِیکُوں نھیں ڄاݨدے (٤٩)۔ تحقیق اِیہو کُجھ اُنھاں کنُوں پہلے دے گُزرے لوک وِی آکھ ڳئِن، پر انھاں دے کہیں کَم وِی نہ آیا، جِہڑا کُجھ او کَماندے کھٹیندے رِیہے (٥٠)۔ ٻَس جِہڑا کُجھ او کماندے رِیہے اُوندی شامت وِی اُنھاں تے آئی، اَتے انھاں وِچُوں جنھاں زیادتیاں کِیتیاں، انھاں کُوں اَجھو اَپݨیں کمائی دِی شامت بھُگتݨِیں پوسی تے اَساکوں کوئی وِی عاجز نھیں کر سَڳدا (٥١)۔ کیا انھاں کُوں پَتہ کائے نھیں، جو اَللہ فراخ کر ݙیندے تے تَنگ وِی کر ݙیندے جِیندا رِزق چَہندے، بیشک اِیندے وِچ نشانیاں ہِن، اُوں قوم کِیتے جِہڑی اِیمان گِھن آندی ہے (٥٢)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے جو اَللہ دے بَندو! جنہاں وِی آپݨیں آپ اُتے زیادتی کِیتی رَکّھی ہے او وِی اَللہ دِی رحمت کنُوں بے آس نہ تِھیوِن، بیشک اَللہ ساریاں گُناہاں کُوں وِی بخش ݙیندے، یقیناً اُوہو بخشݨ ہار ہے رحمت کرݨ والا ہے (٥٣)۔ اَتے تُساں آپݨیں رَبّ دو رجوع کرو، اَتے اُوندے فرمانبردار تِھی وَںڄو، اِیں کنُوں پہلے جو تُہاݙے اُتے کوئی عَذاب آ وَن٘ڄے، وَل تاں تُہاکُوں کوئی مَدد نہ ݙے سڳسی (٥٤)۔ اَتے ٻَہُوں سوہݨی طرح پَیروی کرو اُوندی جو کُجھ تُہاݙے رَبّ دِی طرفوں تُہاݙے کِیتے نازِل کِیتا ڳئے، (او وِی) اِیں کنُوں پہلے جو اَچا چیت تُہاݙے اُتے عذاب آ وَن٘ڄے، اَتے تُہاکُوں پَتہ وِی نہ لڳے (٥٥)۔ اِیں نہ ہووے جو (بعد وِچ) کوئی جی اے آکھیے جو میکُوں اَفسوس ہے اُوں قصور اُتے جِہڑا مَیں اَللہ دے متعلّق کریندا رِیہاں، بلکہ مَیں تاں مذاقاں کرݨ والیاں وِچُوں ہَم ! (٥٦)۔ یا اِیہ آکھے جو جیکر اَللہ میکُوں ہدایت ݙیندا تاں مَیں وِی پرہیزگاراں وِچُوں ہوندا (٥٧)۔ یا ڄݙاں جو او جِی عذاب کُوں ݙیکھے تاں اِیہ آکھے، جو جیکر میݙے کِیتے ہِک واری وَلا وَن٘ڄݨ ہوندا تاں ٻَس میں نیک عَمل کرݨ والیاں وِچ شامل تِھی ویندا (٥٨)۔ ٹِھیک ہے، پَر تیݙے کولھ میݙیاں نشانیاں آندیاں رِیہاں ہِن، ٻَس تَیں اُنھاں کُوں کُوڑا آکھی رَکھیئے، اَتے مغریج ڳیُوں، اَتے تُوں انکار کرݨ والیاں وِچُوں تِھی ڳیُوں (٥٩)۔ اَتے قیامت دے ݙین٘ہ تُوں اُنھاں لوکاں کُوں جِہڑے اَللہ اُتے کُوڑ مرَیندے ہِن، ݙیکھیں جو انھاں دے مُن٘ہ کالے ہوسِن، کیا بَھلا وَݙائی کرݨ والیاں دا ٹِکاݨاں دوزخ وِچ نھیں؟ (٦٠)۔ اَللہ اُنھاں لوکاں کُوں جِہڑے جو پرہیزگار ہِن، انھاں دِی اِیں کامیابی دے سَببُّوں نجات ݙے ݙیسی، نہ اُنھاں اُتے کوئی مُصیبت آسے اَتے نہ او مُونجھے تِھیسِن (٦١)۔ اَللہ اِی ہر شَئے دے پَیدا کرݨ والا ہے ، تے ہر ہِک شَئے دا کارساز ہے (٦٢)۔ اُوندے کولھ ہِن کُن٘جیاں اَسماناں دے تے زمین دے (خزانیاں) دِیاں اَتے جِنھاں لوکاں اَللہ دِیاں آیاتاں کنُوں اِنکار کِیتا، تاں ٻَس اِیہے ہِن گھاٹا چاوَݨ والے (٦٣)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے جو اَے جاہِل لوکو ! کیا تُساں میکوں اَکھیندو، جو مَیں اَللہ کُوں چھوڑ تے ٻِنھاں دِی بندگی کراں (٦٤)۔ (اَتے اِیہ ڳالھ وِی ہے) جو تَیں دو، تے اُنھاں (رسولاں) دو وِی جِہڑے تَیں کنُوں پہلے تِھی گُزرِن، اِیہ وَحی کِیتی ڳئی ہے جو جیکر تَیں شِرک کِیتا تاں عَمل ضائع کر ݙِتے ویسِن، اَتے تُوں یقیناً گھاٹا چاوَݨ والیاں وِچُوں تِھی ویسیں (٦٥)۔ بلکہ تُوں تاں ٻَس اَللہ دِی عبادت کِیتی رَکھ، اَتے شُکر کرݨ والیاں وِچ شامل تِھیا رَہ (٦٦)۔ اَتے اُنھاں لوکاں اَللہ دِی قدر نھیں کِیتی، جیویں جو قدر کرݨ دا حق ہے، اَتے قیامت دے ݙین٘ہ ساری دی ساری زمین اُوندی مُٹّھ وِچ ہوسی، اَتے سارے اَسمان اُوندے سَڄّے ہَتّھ وِچ وَلھیٹیے ہوسِن، پاک ہے، اُوندی ذات! اَتے انھیں شَئیں کنُوں اُچّا ہے، جِیندے نال اُوکُوں شریک کریندِن (٦٧)۔ اَتے ڄݙاں صُور وِچ پُھوکا ماریا ویسی، تاں جو کُجھ اَسماناں وِچ تے زمین دے تَلّے اُتّے ہے، سَب بے ہوش تِھی تے ڈھے پوسِن، سِوائے اُنھاں دے جنھاں کُوں اَللہ (بے ہوش) نہ کرݨ چَہسے، وَل اُوندے وِچ ݙُوجھی واری پُھوکا ماریا ویسی، تاں ٻَس اُوں ہیں ویلے سارے دے سارے اُٹّھی کھڑے تِھیسِن تے سَب کُجھ ݙیکھݨ پَے ویسِن (٦٨)۔ اَتے زمین آپݨیں رَبّ دے نُور نال چَمکݨ پَے ویسی، عملاں والی کتاب اَڳُوں رَکھ ݙِتی ویسی، اَتے نبِیّاں کُوں تے گواہاں کُوں گِھن آیا ویسے، اَتے انھاں دے درمیان ٹھیک ٹھیک اِنصاف والا فیصلہ کِیتا ویسے، اَتے انھاں اُتے کوئی وِی زیادتی نہ کِیتی ویسی (٦٩)۔ ہر جِی کُوں اُوندے کِیتے ہوئے عَمل دے مطابق پُورا پُورا بَدلہ ݙِتا ویسے، اَتے او (اَللہ) تاں ڄاݨدا کھڑے جِہڑا کُجھ اِیہ لوک کریندے وَدّے ہِن (٧٠)۔ اَتے جِنھاں لوکاں کُفر اِختیار کِیتے اُنھاں دِیاں ٹولیاں دِیاں ٹولیاں دوزخ دو ہَکلیاں ویسِن، اِیہ توڑِیں جو او اُتّھاں پُڄ ویسِن، تاں اُوندے دروازے کھول ݙِتے ویسِن، اُنھاں دے چوکیدار پُچھسِن جو کیا تُہاݙے کولھ تُہاݙے وِچُوں اِہجے رسول نہ آئے ہَن، جِنھاں تُہاݙے رَبّ دِیاں آیاتاں تُہاکوں پَڑھ تے نہ سُݨائیاں ہووِن، اَتے تُہاکُوں اِیں ݙِین٘ہ دے اَڳُوں آ وَن٘ڄݨ کنُوں نہ ݙرایا ہووے، او اَکھیسِن، ہا (آئے تاں ہَن)! پَر عذاب دا حُکم کافِراں کِیتے اَصلُوں تِھی چُکئے (٧١)۔ اُنھاں کُوں آکھیا ویسے جو دوزخ دے دروازیاں وِچُوں اِیندے وِچ ہَمیش رَہݨ کِیتے داخِل تِھی وَن٘ڄو! ٻَس مَغریج وَن٘ڄݨ والیاں کِیتے ٻَہُوں گَندا ٹِکاݨاں ہے (٧٢)۔ اَتے جِہڑے لوک آپݨیں رَبّ دِی نافرمانی کرݨ کنُوں ݙردے رِیہے ہِن، اُنھاں دِیاں ٹولیاں بہشت دو گِھن ویسِن، اِیہ توڑِیں جو او اُتّھاں پُڄ ویسِن تاں اُوندے دروازے اُنھاں کِیتے کُھل ویسِن، اَتے انھاں دے چوکیدار اُنھاں کُوں آکھیسِن، تُہاݙے اُتے سلام ہووے! تُساں تاں ٻَہُوں چَن٘ڳے رِیہے وے! ٻَس اِیندے وِچ ہَمیش کِیتے وَڑ ڄُلّو! (٧٣)۔ اَتے او اَکھیسِن، ساری تعریف تَاں اَللہ کِیتے ہے جَیں اَساݙے نال آپݨاں وَعدہ سَچّا کر ݙِیکھائے اَتے اَساکُوں اِیں سوہݨِیں زمین دَا وارِث چَا بݨائے جِتّھاں اَساݙی مَرضی آوے جاء بݨا سڳدے، ٻَس چَن٘ڳے عَمل کرݨ والیاں کِیتے بہترین اَجر ہے (٧٤)۔ اَتے تُوں ݙیکھسیں، جو فرشتے عرش دے اِݙُوں اُݙُوں قطار ٻَدھی کھڑے ہوسِن، اَتے اَپݨیں رَبّ دِیاں تعریفاں کریندیں ہوئیں اُوندے پاک ہُووَݨ کُوں بیان کریندے کھڑے ہوسِن، اَتے انھاں لوکاں وِچ ٹھیک ٹھیک انصاف والا فیصلہ کر ݙِتا ویسے اَتے آکھ ݙِتا ویسے جو ساری تعریف اَللہ کِیتے ہے جِہڑا سارے جہاناں دا پالݨ ہار ہے (٧٥)۔

سورۃ المومن مکیّہ

شروع ہے اَللہ دے ناں نال جِہڑا ٻَہُوں مہربان ہے وَݙی رحمت والا ہے

حٰمٓ (١)۔ اِیں کتاب دا اُتّوں لَہاوَݨ اَللہ دِی طرفُوں ہے، جِہڑا جو ٻَہُوں زبردست سَب کُجھ ڄاݨݨ والا ہے (٢)۔ جِہڑا گُناہاں کُوں بخش ݙیوَݨ والا ، توبہ قبول کر گِھنّݨ والا، سَخت عذاب ݙیوݨ والا تے ٻہُوں فَضل تے کرَم کرݨ والا ہے، کوئی ٻِیا معبود کائے نھیں سِوائے اُوندے ٻَس ہُوں دو ہر کہیں وَل وَن٘ڄݨیں (٣٩)۔ اَللہ دِیاں نشانیاں دے متعلّق محض اُوہے لوک لڑدے جھگڑدے رَہندِن جِنھاں کُفر اختیار کِیتا ہوئے، انھاں دا شہر وِچ (دَھڄ ڄما تے) چلݨ پِھرݨ تیکُوں کہیں دھوکے وِچ نہ گھت ݙیوے (٤)۔ اُنھاں کنُوں پہلے نوح دِی قوم وِی (حقیقت کُوں) کُوڑ آکھیا ہَا، اَتے انھاں دے بعد والیاں اُمتّاں وِی ! ہر ہِک اُمتّ آپݨیں رسول دے خلاف زور لایا، جو اُوکُوں گرفتار اِی کر گِھنّے، اَتے او باطِل دِی تَݙ تے لڑدے جھگڑدے رِیہے، تاں جو حق کُوں لوݙے وات گَھت ݙیون، ٻَس مَیں انھاں کُوں پَکڑ گِھدّا وَت ݙیکھ جو میݙا عذاب کِیہو جیہا ہَا (٥)۔ اَتے اِیں طرح تیݙے رَبّ دا قانون (فیصلہ) انھاں لوکاں اُتے جِنھاں اِنکار کر ݙِتا ہَا، ثابت تِھی ڳیا، بیشک اِیہے بھا وِچ رَہݨ والے ہِن (٦)۔ جِہڑے جو عرش کُوں چائی کھڑے ہِن، اَتے اِیمان رَکھیندِن ، اَتے جِہڑے جو اِیمان گِھن آئِن انھاں دِی بخشش دِی دُعا مَنگدے رَہندِن، جو ساݙے رَبّ آ ! تَیں ہر شَئے کُوں آپݨِیں رحمت وِچ وَلھیٹیا ہوئے تے عِلم وِچ گِھدّا ہوئے، ٻَس انھاں لوکاں کُوں بخش ݙے جِہڑے توبہ کریندِن، اَتے سِدّھے رَاہ تے چَلدِن، اَتے انھاں کُوں دوزخ دے عذاب کنُوں وِی بچا (٧)۔ اَساݙے رَبّ آ ! انھاں کُوں سَدا بہار بہشتی باغاں وِچ داخل کر جِنھاں دا تَیں وَعدہ کِیتا ہوئے، اَتے اُنھاں کُوں وِی جِہڑے انھاں دے پِیو ݙاݙیاں وِچُوں، انھاں دِیاں ذالیں وِچُوں، اَتے انھاں دِیاں اَولاداں وِچُوں نیک ہووݨ! بیشک تُوں ٻَہُوں زبردست وَݙی دَانائی والا ہیں (٨)۔ انھاں کُوں بُرائیاں کنُوں بچا، اَتے جیکوں تَیں اُوں ݙین٘ہ عذاباں کنُوں بَچا گِھدّا، تاں ٻَس اُوندے اُتّے تیݙی رحمت ہوسی، اَتے اِیہا ہے ٻَہُوں وَݙی کامیابی! (٩)۔ بیشک جِنھاں لوکاں کُفر اختیار کِیتے انھاں کُوں سَݙ مار تے آکھیا ویسے جو اَللہ دِی ناراضگی تُہاݙے آپݨیں آپ اُتّے دِی ناراضگی کنُوں ڈھیر ہوندی ہَئی، ڄݙاں جو تُہاکوں اِیمان گِھن آوَݨ کِیتے سَݙیا ویندا ہَا، تاں تُساں اِنکار کر ݙیندے ہاوے (١٠)۔ او اَکھیسِن، اَساݙے رَبّ آ! تَیں اَساکُوں ݙُوں واری مار چھوڑیا ہَا تے ݙُوں واری اَساکوں زِندہ چَا کِیتا ہا، اَساں آپݨیاں گُناہاں کُوں مَن گِھدّے، بَھلا کیا کہیں پاسے نِکل وَن٘ڄݨ دا کوئی رَاہ وِی ہے؟ (١١)۔ (آکھیا ویسے) جو اِیہ تاں اِیں وَجہ کنُوں ہے جو ڄݙاں کلھّے دے کلھّے اَللہ کُوں سَݙیا ویندا ہَا، تاں تُساں اِنکار کر ݙیندے ہاوے، اَتے جیکر اُوندا کوئی شریک بݨایا وَںڄے ہَا، تاں اِیمان گِھن آندے ہاوے، ٻَس اِیں (ڳالھ) دا فیصلہ اَللہ دے کولھ ہے او ٻَہُوں اُچّا وِی ہے ٻَہُوں وَݙا وِی ہے (١٢)۔ او اُوہو تاں ہے جِہڑا تُہاکُوں آپݨِیاں نشانیاں ݙیکھیندے اَتے تُہاکُوں اَسمان کنُوں رِزق پُچیندے، ٻَس نصیحت تاں اُوہو اِی مَنیندے، جِہڑا رَجوع کرݨ والا ہوندے (١٣)۔ ٻَس آپݨیں دِین (طور طریقیاں) کُوں اُوندے کِیتے خالص کر تے اَللہ کُوں سَݙو، بھاویں جو اِیں ڳالھ کنُوں کافراں کُوں کریہت وِی آوے (١٤)۔ او تاں اُچّیاں درجیاں والا، عرش دا مالِک ہے، آپݨیاں ٻانھیاں وِچُوں جیندے اُتے چَہندے، آپݨیں حُکم نال وحی (روح) کوں بھیڄ ݙیندے، تاں جو او ساریْاں کُوں ملاقات والے ݙین٘ہ کنُوں ݙراوے (١٥)۔ جِہڑے ݙین٘ہ او ظاہر تِھی تے آکھڑسِن، انھاں دِی کوئی شَئے وِی اَللہ کنُوں لُکّی نہ رَہسی، اَڄ دے ݙین٘ہ کیندی بادشاہی ہوسی؟ اُوں اَللہ دِی جِہڑا ہِک دا ہِک ہے (ہر کہیں تے) غالب ہے (١٦)۔ اَڄ دے ݙین٘ہ، ہر ہِک جِی کُوں اُوندا اَجر ݙتا ویسے جِہڑا کُجھ کمایا ہوسِس اَڄ دے ݙین٘ہ کہیں اُتّے ذَرِّی وِی زیادتی نہ کِیتی ویسے ، بیشک اَللہ ٻَہُوں جلدی حساب گِھن گِھنّݨ والا ہے (١٧)۔ اَتے (اَے رسول) تُوں انھاں کولھوں آوَن٘ڄݨ والے مصیبت دے ݙین٘ہ کنُوں ݙرا، ڄݙاں جو غَم کنُوں بھریے ہوئے دِل سَنگھ توڑِیں آویسِن، اَتے ظالماں دا کوئی یار نہ ہوسے، اَتے نہ کوئی سِفارشی، جیندی ڳالھ مَن گِھدّی وَن٘ڄے (١٨)۔ او اَکّھیں دِی بَد نِیّتی وِی خوب ڄاݨدے تے سِینیاں وِچ لُکیاں ڳالھیں وِی (١٩)۔ اَتے اَللہ حقّی طور تے فیصلے کریندے، پر اُوکُوں چھوڑ تے اِیہ جِنھاں کُوں سَݙیندِن، او کوئی وِی فیصلہ نھیں کر سَڳدے، بیشک اَللہ تاں او ہے جِہڑا سَب کُجھ سُݨدا تے چَن٘ڳی طرح ݙیکھدا کھڑے (٢٠)۔ اِیہ زمین تے نھیں ٹُردے پِھردے تاں جو ݙیکھ گِھنِّن جو انھاں لوکاں دِی عاقبت کِہجی تَھئی ہَئی، جِہڑے اُنھاں کنُوں پہلے تِھی گُزرئِن، حالانکہ او انھاں کنُوں طاقت وِچ وِی ڈھیر تَکڑے ہَن، تے زمین اُتے یادگاراں چھوڑ مَرݨ وِچ وِی! ٻَس اَللہ اُنھاں کُوں اُنھاں دے گُناہاں دے سَببُّوں پکڑ گِھدّا اَتے انھاں کُوں اَللہ کنُوں چُھڑاوَݨ والا کوئی وِی نہ ہَا (٢١)۔ اِیہ (پَکڑ) انھاں دِی اِیں ڳالھوں ہَئی جو جِہڑا وِی انھاں دا رَسول انھاں وِچ صاف صاف نشانیاں گِھن تے آندا ہَا، تاں اِیہ انھاں دا اِنکار کر ݙیندے ہَن، ٻَس اَللہ انھاں کُوں پَکڑ گِھدّا، بیشک او وَݙا طاقت والا ٻَہُوں سَخت عذاب ݙیوݨ والا ہے (٢٢)۔ اَتے تحقیق اَساں مُوسیٰ کُوں آپݨیاں نشانیاں اَتے کُھلی دلیل ݙے تے بھیڄیا (٢٣)۔ فرعون کولھ! ہامان تے قارون کولھ! اَڳُوں اُنھاں آکھیا، اِیہ تاں اَصلُوں کُوڑا جادوگر ہے (٢٤)۔ ٻَس ڄݙاں او اَساݙی طرفوں حَق (حقیقت) اُنھاں کولھ گِھنّ تے آیا، تاں اَکھیُونیں جو جِہڑے لوک اِیندے نال اِیمان گِھن آئِن، انھاں ساریاں دے پُتراں کُوں قَتل کر چھوڑو، تے انھاں دِیاں دِھیّاں (ذالیں) کُوں جِیندا چھوڑ ݙیوُو، اَتے کافراں جِہڑی وِی چال چَلی، او ٻَس اُنھاں کُوں گُمراہ کر چھوڑݨ دے سِوا کُجھ نہ کر سَڳی (٢٥)۔ اَتے فِرعون آکھیا، ٻَس میݙے اُتے چھوڑ ݙیوُو، جو مَیں مُوسیٰ کُوں قَتل کر چھوڑاں، چاہے او آپݨیں رَبّ کُوں کِیُوں نہ پِیا سَݙے، میکُوں تاں اِیہُو اَندیشہ ہے، جو او تُہاݙے دِین (طور طریقیاں) کُوں بَدل چھوڑیسی، یا او مُلک وِچ کوئی فَساد مَچا چھوڑیسی (٢٦)۔ اَتے مُوسیٰ آکھیا، بیشک مَیں اَپݨیں رَبّ کنُوں تے تُہاݙے رَبّ کنُوں وِی ہَر اُوں مغریے ہوئے (دے مقابلے وِچ) پَناہ مَنگی ہے، جِہڑا جو قیامت اُتے اِیمان وِی نھیں گِھن آندا (٢٧)۔ ہِک مومن ڄَݨیں، جِہڑا جو فرعون دِی قوم وِچُوں ہَا، پَر آپݨیں اِیمان گِھن آوَݨ کُوں لُکایا ہویا ہَا، آکھیا کیا تُساں اِیں شخص کُوں اِیں واسطے قتل کریندو، جو اِیہ اَکھیندے جو میݙا رَبّ اَللہ ہے، حالانکہ تحقیق او تُہاݙے رَبّ کنُوں کُھلیاں نشانیاں گِھن تے آئے، جیکر او کُوڑا ہے تاں اِیندے کُوڑ دِی شامت اُوندے اُتے پوسی، جیکر او سَچّا ہے تاں ضرور کُجھ نہ کُجھ تُہاݙے اُتے آ تے رَہسی، جِہڑی شَئے دا تُہاݙے نال وعدہ کریندے، بیشک اَللہ اُوں شَخص کُوں ہدایت نھیں ݙیندا، جِہڑا حَد کنُوں ٹَپ ویندے، وَݙے کُوڑ مریندے (٢٨)۔ اَے میݙی قوم، اَڄ دِی بادشاہی تُہاݙے کولھ ہے تُساں اِی زمین اُتے غلبہ پاتا ہوئے، پَر کوݨ اَساکوں چُھڑویسی اَللہ دے عذاب کنُوں، جیکر او اَساݙے اُتے آڳیا تاں؟ فِرعون آکھیا، مَیں تاں تُہاکُوں اُوہو کُجھ ݙَسینداں جِہڑا کُجھ مَیں خود ݙیکھدا پِیاں، اَتے میں تُہاکُوں محض بَھلائی دا رَاہ ݙیکھیندا پِیاں (٢٩)۔ وَل اُوں شخص جِہڑا جو اِیمان گِھن آ چُکیا ہَا، آکھیا اَے میݙی قوم اَصل وِچ مَیں تُہاݙے متعلّق ݙرداں جو تُہاݙے اُتّے (وِی او ݙین٘ہ نہ آ وَن٘ڄے) جِہڑا ٻِنھاں اُمتّاں تے گُزر چُکیے (٣٠)۔ نُوح دِی قوم تے عاد تے ثمود ، تے اِنھاں دے بعد آوَݨ والیاں اُمتّاں دِی طرح ! اَتے اَللہ آپݨیاں بَندیاں اُتے ظُلم کرݨ نھیں چَہندا (٣١)۔ اَتے اَے میݙی قوم! مَیں تُہاݙے اُتے اُوں ݙین٘ہ (دے آوَن٘ڄݨ) کنُوں ݙرداں ڄݙاں تُساں دھاڑاں فریاداں کریسُو (٣٢)۔ جِہڑے ݙین٘ہ تُساں کن٘ڈ وَلا تے بھڄسُو، تاں تُہاکُوں اَللہ کنُوں بچاوَݨ والا کوئی نہ ہوسی، اَتے جیکوں اَللہ گُمراہ کر ݙیوے، تاں اُوکُوں وَل کوئی سِدّھا رَاہ ݙِیکھاوَݨ والا نھیں تِھی سَڳدا (٣٣)۔ اَتے تحقیق تُہاݙے کولھ اِیں کنُوں پہلے یُوسف کُھلیاں نِشانیاں گِھن تے آیا، پَر تُساں ہمیشہ اُوندے متعلّق شَک وِچ پَے ڳِیُوہے جِہڑا کُجھ او تُہاݙے کولھ گِھن تے آیا، اِیہ توڑِیں جو ڄݙاں او مَر ڳیا تاں تُساں آکھیا جو اِیندے بعد اَللہ کوئی رسول نہ بݨا بِھڄیسے، اِیں طرح اَللہ اُوکُوں گُمراہ کر ݙیندے، جِہڑا وِی حَد کنُوں ٹَپ وَن٘ڄݨ والا ہووے، شَک کرݨ والا ہووے (٣٤)۔ جِہڑے جو اَللہ دِیاں نشانیاں دے متعلّق بغیر کہیں اِہجی دلیل دے جِہڑی جو اُنھاں کولھ آئی ہووے، لڑدے جھڳڑدے رَہندِن، اِیہ ڳالھ اَللہ دے نزدیک تے اِیمان گِھن آوَݨ والیاں دے نزدیک ٻَہُوں ناراضگی دا باعث ہے، اِیں طرح اَللہ ہر اِہجے آدمی دے دِل تے مُہر لا ݙیندے، جِہڑا جو وَݙائی ݙیکھاوے تے نافرمانی کرے (٣٥)۔ اَتے فرعون آکھیا، اَے ہامان ! میݙے کِیتے ہِک اُچّا محل تیار کراچا، تاں جو مَیں (رَستیّاں) ذریعاں تُوڑِیں پُڄ سَڳاں (٣٦)۔ (یعنی) اَسمان دے رَستیاں توڑِیں! تاں جو مَیں مُوسیٰ دے معبود کُوں (جھاتی پاتے) ݙیکھ گِھنّاں، اَتے میں تاں یقیناً اِیں (مُوسیٰ) کُوں کُوڑا اِی سَمجھداں، وَت اِیں طرح فِرعون دے کِیتے ہوئے گَندے عَمل اُوکُوں چَن٘ڳے لڳن پَے ڳئے، اَتے اُوکُوں (ہدایت دے) رَاہ کنُوں وِی روک گِھدّا ڳیا، ٻَس فِرعون دِی ساری چال خود اُوندی تباہی دا باعث بݨی (٣٧)۔ اَتے جِہڑا ڄَݨاں اِیمان گِھن آ چُکیا ہَا، اُوں آکھیا ، اَے میݙی قوم! تُساں میݙی ڳالھ مَنّو، مَیں تُہاکُوں بَھلائی دے رَستّے لا چھوڑیساں (٣٨)۔ اَتے میݙی قوم ! بیشک اِیہ دُنیاوِی زندگی کُجھ عارضی فائدہ مَند تاں ہے پَر یقینی طور تے آخرت (دا گھر) ہمیشہ رَہݨ دے ݙا دَا ہے (٣٩)۔ جَیں بُرے عَمل کِیتے ٻَس اُوکُوں اُوہو جیہا بَدلہ ݙِتا ویسی، اَتے جَیں نیک عَمل کِیتے، چاہے او جوان ہے یا ذال ہے، تے او مومن وِی ہے، ٻَس اِیہے لوک بہشت وِچ داخِل تِھیسِن، جِیندے وِچ اُنھاں کُوں بے حِسابا رِزق ݙِتا ویسے (٤٠)۔ اَتے اَے میݙی قوم! میکوں سَمجھ نھیں پَئی آندی، جو مَیں تاں تُہاکُوں نِجات والے پاسے سݙینداں، اَتے تُساں میکُوں (دَوزخ دِی) بھا والے پاسے سݙیندے وے (٤١)۔ تُساں میکوں اِیں ڳالھ دِی دعوت ݙیندو، جو مَیں اَللہ دا اِنکار چَا کراں، اَتے اُنھاں کُوں اُوندا شریک چَا بݨاواں، جِنھاں دا میکُوں کوئی عِلم وِی کائے نھیں، حالانکہ مَیں تُہاکوں ٻَہُوں زبردست تے بیحد بخشݨ ہار دو سݙیندا پِیاں (٤٢)۔ بِلا شَک تُساں میکُوں اِہجے دو سݙیندے وے جِہڑے کُوں نہ اِیں دُنیا وِچ تے نہ آخرت وِچ سَݙݨ دِی کوئی جاء (مناسبت) ہے، اَتے بیشک اَساں اَللہ دو وَل وَن٘ڄݨیں، تے بیشک حد کنُوں ٹَپ وَن٘ڄݨ والے دوزخ دِی بھا وِچ رَہݨ والے ہِن (٤٣)۔ ٻَس البتہ تُساں یاد کریسو، جِہڑا کُجھ مَیں تُہاکُوں اَہدا پِیاں، مَیں اَپݨاں معاملہ اَللہ دے حوالے کر ݙینداں بیشک اَللہ آپݨیاں ٻانھیاں دا خیال رَکھݨ والا ہے (٤٤)۔ ٻَس اَللہ (مُوسیٰ) کُوں بچا گِھدّا اُنھاں بُرائیاں (مصیبتاں) کنُوں جِہڑیاں وی او چال چَلدے ہَن، اَتے فرعون دِی قوم کُوں ٻَہُوں گندے عذاب وَلھیٹ گِھدّا (٤٥)۔ او عذاب ہِک اِہجی بھا ہے، جِیندے سامݨیں اُنھاں کُوں سویر کُوں وِی تے شام کُوں وِی پیش کِیتا ویندا رَہسے، اَتے قیامت دے قائِم تِھیوَݨ والے ݙین٘ہ وِی! (حُکم تِھیسے جو) فِرعون دِی قوم کُوں سخت عذاب وِچ سَٹ ݙیوُو (٤٦)۔ اَتے (خیال کرو) ڄݙاں او (دَوزخ دِی) بھا وِچ ہِک ٻئے نال تکرار بازی کریسِن، ٻَس ہیݨیں لوک وَݙائیاں کرݨ والے لوکاں کُوں اَکھیسِن، بِلا شَک اَساں تُہاݙی پَیروی کریندے ہاسے، کیا اَساݙے نال بھا دا کُجھ حِصّہ وَن٘ڈا گِھندے وے (٤٧)۔ جِہڑے جو مَغریے ہوئے ہِن، او اَکھیسِن (ݙیکھدے نِھیوے جو) اَساں تُساں سارے اِیں عذاب وِچ ہَیں، دَر اَصل اَللہ آپݨیاں بَندیاں دے درمیان فیصلہ کر چھوڑے (٤٨)۔ اَتے جِہڑے (دوزخ دِی) بھا وِچ ہوسِن، او دَوزخ دے چوکیداراں کُوں اَکھیسِن، جو آپݨیں رَبّ کنُوں دُعا مَنگو، جو اَساں کنُوں عذاب دا ݙِینہ تاں گَھٹا ݙیوے (٤٩)۔ او اکھیسِن، کیا تُہاݙے رَسُول تُہاݙے کولھ کُھلیاں نِشانیاں گِھن تے نہ آئے ہَن، اِیہ اَکھیسِن ضرور آئے ہَن چوکیدار اَکھیسِن، وَل تاں تُساں خود اِی دُعا مَن٘ڳو، اَتے کافر جِہڑی وِی دُعا مَنگدِن، بے اَثر (بیکار) تِھی تے رَہ ویندی ہے (٥٠)۔ بیشک اَساں آپݨیاں رَسُولاں دِی اَتے جِہڑے لوک اِیمان گِھن آندِن اُنھاں دِی مَدد کریندے ہَیں، اِیں دُنیا دِی زندگی وِچ وِی ! اَتے جِہڑے ݙین٘ہ گواہی ݙیوݨ والے وِی موجود آکھڑسِن (٥١)۔ اُوں ݙین٘ہ ظالم لوکاں کُوں اُنھاں دا کوئی عُذر بَہانہ کوئی فائدہ نہ ݙیسے، اَتے اُنھاں اُتے لَعنت ہے تے اُنھاں (دے رَہݨ کِیتے) ٻَہُوں گَندا گَھر ہے (٥٢)۔ اَتے تحقیق اَساں مُوسیٰ کُوں سِدّھی رَاہ تے لَا ݙِتا، اَتے بنی اِسرائیل کُوں اُوں کِتاب دا وارِث چَا بݨایا (٥٣)۔ (جِہڑی) عَقل سَمجھ والے لوکاں کِیتے ہدایت تے نصیحت دِی شَئے ہے (٥٤)۔ ٻَس صبر کِیتی رَکّھو، بیشک اَللہ دا وَعدہ سَچّا ہے، اَتے آپݨیں گُناہاں دِی بخشش مَنگی رَکّھو، اَتے آپݨیں رَبّ دِیاں تعریفاں کریندے ہوئیں اُوندا پاک ہُووَݨ بیان کِیتی رَکّھو، تریجھے پہر (شام کُوں) وِی تے فجر ویلے وِی! (٥٥)۔ بیشک جِہڑے لوک اَللہ دِیاں نشانیاں دے متعلق بغیر کہیں اِہجی دلیل دے جِہڑی جو انھاں کولھ آئی وِی ہووے، مخالفت کِیتی رَکھدِن، انھاں دے سِینیاں وِچ ٻِیا کُجھ نھیں، سِوائے وَݙائی (مغرائی) دے، پَر او تاں کہیں توڑِیں پُڄ وِی نھیں سَڳدے ٻَس اَللہ کنُوں پَناہ مَنگی رَکّھو، بیشک اُوہو خُوب سُݨݨ تے خوب ݙیکھݨ والا ہے (٥٦)۔ اَسماناں تے زمین کُوں پَیدا کرݨ، لوکاں دے پَیدا کرݨ کنُوں وَݙا کَمّ ہے، پَر ڈھیر لوک اِیکُوں نھیں ڄاݨدے (٥٧)۔ اَتے اَندھا تے سُڄاکا ہِکّو جیہے نھیں تِھی سڳدے، اَتے جِہڑے لوک اِیمان گِھن آئِن اَتے نیکی دے کَمّ وِی کِیتی رَکھیئے ہِینے، او گَندے کَمّ کرݨ والیاں سَن٘وّیں نھیں تِھی سڳدے، تُساں ٻَہُوں تھوڑے غور و فِکر کریندے وے (٥٨)۔ بیشک (قیامت والی) گھڑی تاں ضرور آ تے رَہسی، اِیندے آوَݨ وِچ کوئی شَک کائے نھیں، پَر ڈھیر لوک اِیکُوں مَنیندے وِی کائے نھیں (٥٩)۔ اَتے تُہاݙا رَبّ اَکھیندے، جو مَیں کنُوں دُعائیں مَن٘ڳو، مَیں تُہاݙیاں دُعائیں قبول کریساں، بیشک جِہڑے لوک میݙی عبادت کرݨ دِی بجائے وَݙائی کریندِن، اَجّھو او ذلیل خوار تِھی تے دَوزخ وِچ داخِل تِھیسِن (٦٠)۔ اَللہ تاں اُوہو ہے جَیں تُہاݙے کِیتے رات بݨائی ہے، تاں جو تُساں اُوندے وِچ آرام تے سکون حاصل کرو، اَتے ݙین٘ہ ݙیکھݨ بھالݨ (تے کَمّ کار) کِیتے روشن کِیتا ہوئِس، بیشک اَللہ لوکاں اُتے فضل کرݨ دا سارا اِختیار رَکھیندے پَر ڈھیر لوک شُکر (قدر) کریندے وِی نھیں (٦١)۔ اِیہُو تاں تُہاݙا اَللہ ہے، تُہاݙا پَالݨ ہار ہے، ہر شَئے دے پَیدا کرݨ والا ہے، اُوندے سوائے کوئی ٻِیا معبود کائے نھیں، ٻَس کِتُّھوں تُھڑکائے ویندے وے (٦٢)۔ اِیں طرح او لوک وِی تُھڑکائے ویندے رِیہِن، جِہڑے اَللہ دِیاں نشانیاں دا اِنکار کریندے ہن (٦٣)۔ اَللہ اِی تاں او ہے جَیں زمین کُوں تُہاݙے کِیتے رَہݨ ٻَہَݨ دِی جاء بݨائے اَتے اَسمان کُوں چَھت ! اَتے تُہاݙی شَکل بݨائی ہِس، ٻَس او وِی ٻَہُوں سوہݨِیں اَتے سُتھریاں شَئیں وِچُوں تُہاکوں رِزق ݙِتس، اِیہو تُہاݙا اَللہ ہے، تُہاݙا پالݨ ہار ہے، ٻَس ٻَہُوں برکتاں والا ہے سارے جہاناں دا پالݨ والا ہے (٦٤)۔ او ہمیشہ جِیندا رَہسی، اُوندے سِوا کوئی ٻِیا معبود کائے نھیں، ٻَس آپݨیں طور طریقیاں (دِین) کُوں اُوندے کِیتے ٻَہُوں خالص کر تے اُوکُوں سَݙی رَکّھو، اَللہ کِیتے ہَر طرح دِی تعریف (جِہڑا) سارے جہاناں دا پالݨ ہار ہے (٦٥)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے جو میکوں ہَٹک ݙِتا ڳئے جو مَیں انھاں دِی پُوجا کراں جِنھاں کُوں تُساں اَللہ کُوں چھوڑ تے سݙیندے رَہندے وے، ڄݙاں جو میݙے رَبّ دِی طرفوں میݙے کولھ نِشانیاں وِی آچُکئِن، اَتے میکُوں حُکم ݙِتا ڳئے، جو مَیں سارے جہاناں دے رَبّ دا فرمانبردار بݨ تے رَہاں (٦٦)۔ او اُوہو ہے جَیں تُہاکوں مٹی وِچُوں پَیدا کِیتے، وَل نُطفے وِچُّوں، وَل لہُو دا لوتھڑا بݨائے وَل تُہاکوں ٻال دِی شکل وِچ (ماء دے پیٹوں) ٻاہر کڈھیس، تاں جو تُساں آپݨِیں پُوری جُوانی کُوں وَن٘ڄ پُڄو، وَل تُساں ٻُڈھے تِھی ویسو، اَتے تُہاݙے وِچُوں بعض پہلے اِی فوت تِھی ویندِن، اَتے تُساں اَپݨیں مقرر شُدہ اَجل (معیاد) توڑِیں پُڄ ویندو۔ (اِیہ سَب اِیں واسطے ہے) جو تُساں حقیقت کُوں سَمجھو (٦٧)۔ اُوہو اِی اَللہ ہے، جِہڑا جیویندا وِی ہے، تے مار وِی چھوڑیندے، ٻَس ڄݙاں کہیں کَم دا فیصلہ کریندے، تاں ٻَس اُوندے کِیتے اِیہُو کُجھ اَکھیندے جو تِھی وَن٘ڄ ٻَس او تِھی ویندے (٦٨)۔ کیا تُساں اُنھاں کوں نھیں ݙِٹھا، جِہڑے اَللہ دِیاں نشانیاں دے متعلّق لڑدے جھگڑدے رَہندِن، بَھلا او کِتُّھوں وَرغلائے ویندے پَے ہِن (٦٩)۔ جِہڑے لوک کتاب کُوں کُوڑا اَکھیندِن، اَتے جِہڑا کُجھ اَساں آپݨیاں رَسُولاں دے ذریعے بھیڄے، اُوکُوں وِی! ٻَس اَجُّھو سارا پَتہ لڳ ویسے! (٧٠)۔ ڄَݙاں اُنھاں دِیاں ڳِچّیاں وِچ ڳلان٘ویں ہوسِن، اَتے زنجیراں نال گِھلیندے ویسِن (٧١)۔ ٻَڑکدے ہوئے پاݨِیں وِچ وَل بھا وِچ سَٹ ݙِتے ویسِن (٧٢)۔ وَل اُنھاں کنُوں پُچّھیا ویسے کِتَّھاں ہِن او جِنھاں کُوں تُساں (اَللہ دا) شریک بݨیندے ہاوے (٧٣)۔ اَللہ کُوں چھوڑ تے! او اَکھیسِن جو او تاں اَساں کنُوں پُھٹ ڳئِن، ڳویا اَساں اِیں کنُوں پہلے کہیں کُوں سݙیندے (پُوجا کریندے) وِی نہ ہاسے، بَہر حال اِیں طرح اَللہ کافراں کُوں گُمراہی وِچ چھوڑ ݙیندے (٧٤)۔ اِیہ سَب کُجھ (اِیں وَجہ کنُوں) جو تُساں حق کُوں چھوڑ تے زمین اُتے خوشیاں منیندے ہاوے، اَتے تُساں اِیندے اُتے مغریندے وِی ہاوے (٧٥)۔ تُساں دوزخ دے دروازیاں کنُوں لںگھ ڄُلّو، تُساں اِیندے وِچ ہَمیش کِیتے رَہسُو ٻَہسُو، ٻَس ٻَہُوں گَندہ ٹِکاݨاں ہے، وَݙائیاں کرݨ والیاں کِیتے (٧٦)۔ ٻَس (اَے رسول) تُوں تکڑا تِھیا رَہ، بیشک اَللہ دا وَعدہ بَر حق ہے، بھاویں اَساں تیݙے سامݨیں اُوندا کُجھ حِصّہ ݙِیکھا وِی ݙیوُوں، جیندا وَعدہ اُنھاں نال ہے یا تیکُوں وَفات اِی ݙے ݙیوُوں، بہر حال او وَلائے تاں اَساں دو اِی ویسِن (٧٧)۔ اَتے تحقیق اَساں تَیں کنُوں پہلے اُنھاں وِچُوں رسُول بھیڄے ہَن، جِنھاں وِچُوں کُجھ دا حال تیکُوں ݙَسا ݙِتے، اَتے اُنھاں وِچُوں بعض اِہجے وِی ہِن جِنھاں دے حالات تیکُوں نھیں سُݨائے ڳے، اَتے کہیں رسول کوں اِیہ اختیار نہ ہَا، جو او اَللہ دِی اجازت دے بغیر کوئی نِشانی (آیت) گِھن آندا، ٻَس ڄݙاں اَللہ دا حُکم تِھیا، تاں اِنصافی طور تے ہر معاملے دا فیصلہ کر ݙِتا ڳیا، تے کُوڑ مارݨ والے گھاٹے وِچ رَہ ڳئے (٧٨)۔ اَللہ تاں او ہے جَیں تُہاݙے کِیتے چار پیرڑے جانور بݨائِن، تاں جو اُنھاں وِچُوں بعضیاں تے سواری کرو، اَتے انھاں وِچُوں بعضیاں کُوں کھاندے وِی ہِیوے (٧٩)۔ اَتے انھاں وِچ تُہاݙے کِیتے ٻَئے فائدے وِی ہِن، تُساں اُنھاں دے ذریعے اُتّھاں وِی پُڄ سَڳو جِتّھاں تُہاݙا دِل چَہوے، اَتے تُساں اُنھاں اُتے تے ٻیڑیاں اُتے چَوّے وَدّے رَہندے وے (٨٠)۔ اَتے او تُہاکُوں (اِیں طرح) آپݨیاں نشانیاں ݙِیکھیندے، ٻَس تُساں کِہڑی کِہڑی نِشانی دا اِنکار کریسُو (٨١)۔ کیا او لوک زمین تے ٹُریے پِھریے کائے نھیں، تاں جو ݙیکھ گِھنّن ہا جو اُنھاں کنُوں پہلے دے لوکاں دِی عاقبت کِہجی تَھئی ہَئی، حالانکہ او تعداد وِچ وِی ڈھیر ہَن، طاقت وِچ وِی زیادہ ہَن، تے زمین تے آپݨیاں نشانیاں (یادگاراں) چھوڑ وَن٘ڄݨ وِچ اُنھاں کنُوں وَدّھ ہَن، پَر اُنھاں دے کہیں کَم نہ آیا جِہڑا کُجھ او کماندے رِیہئے ہَن (٨٢)۔ ٻَس ڄݙاں اُنھاں کولھ اُنھاں دے رسول کُھلیاں نشانیاں گِھن تے آئے تاں عِلم دے وِچُوں جِہڑا کُجھ اُنھاں کولھ ہَا، ٻَس اُوندے اُتے مغریے رِیہے، وَل اُنھاں کُوں اُوں شَئے وَلھیٹ گِھدا، جِیندیاں اُوں مذاقاں کریندے ہَن (٨٣)۔ ٻَس ڄݙاں اُنھاں اَساݙا عذاب آندا ݙِٹّھا تاں آکَھݨ لڳیئے، جو اَساں ہِک دے ہِک اَللہ اُتّے اِیمان گِھن آئے ہَیں، اَتے اُنھاں کنُوں اِنکار کریندے ہَیں، جِنھاں کُوں اَساں اِیندا شریک بݨیندے ہاسے (٨٤)۔ پَر اُنھاں کُوں (اِہجا) اِیمان کوئی فائدہ نہ ݙے سَڳیا، جِہڑا جو اُنھاں ساݙے عذاب کُوں ݙیکھ تے اِختیار کِیتا، اِیہا اَللہ دِی سنت (عادت) ہے، جِہڑی جو اُوندے ٻانھیاں نال وَرتی ویندی رَہی ہے، اَتے کافراں اُتّھاں اَصلُوں گھاٹا چاتا (٨٥)۔

سورۃ حٰمٓ اَلسجدۃ مکیہ

شروع ہے اَللہ دے ناں نال جِہڑا ٻَہُوں مہربان تے ہمیشہ رحمت کرݨ والا ہے

حٰمٓ (١)۔ اِیہ ٻَہُوں مہربان تے ہَمیشہ رحمت کرݨ والے اَللہ دِی طرفُوں لَتّھی ہوئی (کتاب) ہے (٢)۔ اِیں کتاب دِیاں آیاتاں کھول کھول تے بیان کِیتیاں ڳیاں ہِن، اِیہ عربی زبان وِچ دا قرآن ہے، اُوں قوم کِیتے جِہڑی جو کُجھ عقل رَکھیندی ہے (٣)۔ خوشخبری ݙیوݨ والا وِی ہے تے ݙراوَݨ، چِتاوَݨ والا وِی! ٻَس انھاں وِچُوں ڈھیر کنھائیں اِیں کنُوں مُن٘ہ پھیر گِھدّے، بلکہ او اِیکُوں سُݨدے وِی نھیں (٤)۔ اَتے انھاں اِیہ آکھیا، جو اَساݙے دِل اُوں شَئے کنُوں غلافاں وِچ وَلھیٹے ہوئے ہِن، جَیں دو تُوں اَساکوں سݙیندیں، اَتے اَساݙے کَنّاں وِچ ٻوڑ ہے، اَتے اَساݙے تیݙے درمیان ہِک پَردہ سَٹیا ہوئے، ٻَس تُوں آپݨاں عَمل کر، اَساں وِی آپݨاں عَمل کریندے ہَیں (٥)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے جو مَیں تُساں وَانگُوں بشر ہاں، مَیں دو وحی آئی ہے جو بیشک تُہاݙا معبود تاں ہِک دا ہِک ہے، ٻَس اُوندے سِدّھے رَاہ تے قائم رَہُو، اَتے ہُوں کنُوں بخشش مَن٘ڳو، اَتے شامت ہے شِرک کرݨ والیاں تے (٦)۔ جِہڑے جو زکوٰۃ وِی نھیں ݙیندے تے آخرت دا وِی انکار کریندِن (٧)۔ بیشک جِہڑے لوک اِیمان گِھن آئِن تے نیک عَمل وِی کِیتے ہِینے اُنھاں کِیتے نہ مُکّݨ والا اَجر (بدلہ) ہے (٨)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے، جو کیا تُساں اُوں ہَستی دَا اِنکار کریندو، جَیں زمین ݙوں ݙِین٘ہاں وِچ پَیدا کِیتی، اَتے تُساں اُوندے شریک بݨیندے وے، او تاں ساریاں جہاناں دا مالک ہے (٩)۔ تے اُوں زمین اُتے اِیں کنُوں اُچّے پہاڑ بݨا کھڑائِن، اَتے اِیندے وِچ برکت گَھت ݙِتی ہِس، تے اِیندیاں پَیداواری صلاحیتاں (قوّتاں) محض چار ݙین٘ہاں وِچ مقرر کر گِھدئِن، جِہڑیاں ضرورت والیاں کِیتے پُوریاں پُوریاں ہِن (١٠)۔ وَل اُوں اَسمان والے پاسے توجہ کِیتی جِہڑا اُوں وقت محض دُھوں ہَا، ٻَس اُوں اُوکُوں تے زمین کُوں آکھیا، تُساں ݙوہائیں وجود وِچ آوَن٘ڄُو، بھاویں چَہوُو تے بھاویں نہ چَہوُو! ݙُوہائیں آکھیا، اَساں ݙوہائیں فرمانبردار بݨ تے آ ڳئے ہَیں (١١)۔ ٻَس اُوں سَتّے اَسمان ݙُوں ݙِین٘ہاں وِچ بݨا ݙِتے، اَتے ہر اَسمان کِیتے آپݨیں حُکم (قانون) چَلا چھوڑے، اَتے اَساں دُنیا والے اَسمان کُوں ݙِیویاں (تاریاں) نال رونق بَخشی، اَتے اُوکُوں ہَر طرح محفوظ کر چھوڑیا، اِیہ اندازے ہِن زبردست تے سَب کُجھ ڄاݨݨ والے دے! (١٢)۔ ٻَس جیکر وَت وِی اِیہ مُن٘ہ وَلا ویندِن، تاں آکھ ݙے، جو مَیں تاں تُہاکوں ہِک اِہجے اَسمانی کڑکاٹ (عذاب) کنُوں ݙرینداں چِتوینداں، جِیویں جو عاد تے ثمود اُتے تِھیا ہا (١٣)۔ ڄݙاں وِی اُنھاں دے رَسُولاں جِہڑے جو اُنھاں دے اَڳوں تے اُنھاں دے پِچُّھوں (ہَر پاسُوں) آئے ہن، آکھیا، جو کہں ٻے دِی عبادت نہ کرو، سِوائے اَللہ دے، تاں اُنھاں آکھیا، جو جیکر اَساݙا رَبّ چَہندا، تاں اَساں دو فرشتے لَہا بھیڄیندا، بہرحال جو کُجھ وِی تُہاکوں ݙے تے بھیڄیا ڳئے اَساں اُوکُوں مَنّݨ کنُوں اِنکار کریندے ہَیں (١٤)۔ ٻَس عاد دِی ڳالھ اِیہ ہے جو اُنھاں زَمین اُتے (حق دے مقابلے تے) وَݙائی شُروع کر ݙِتی، اَتے اَکھیُونے جو اَساں کنُوں طاقت وِچ زیادہ کوݨ تِھی سَڳدے، بَھلا کیا اُنھاں نھیں ݙِٹھا جو بیشک اَللہ جَیں خُود اُنھاں کُوں پَیدا کِیتے، اُنھاں کنُوں ڈھیر طاقت والا ہے، پَر او اَساݙیاں نشانیاں مَنّݨ کنُوں اِنکار کریندے رِیہے (١٥)۔ ٻَس اَساں اُنھاں اُتے اُنھاں دے کُجھ منحوس ݙین٘ہاں وِچ ٻَہُوں تیز اَندھاری بھیڄی، تاں جو اَساں اُنھاں کُوں دُنیاوی زِندگی وِچ ذلیل کر ݙیوݨ والا عذاب چَکھاؤں، اَتے آخرت دا عذاب ٻَہُوں ذلیل تے خُوار کرݨ والا ہے، اَتے اُنھاں دِی کوئی مَدد وِی نہ کِیتی ویسی (١٦)۔ اَتے ثمود (دِی ڳالھ اِیہ ہے) جو ٻَس اَساں تاں اُنھاں کُوں سِدّھا رَاہ ݙِیکھایا ہَا، پَر اُنھاں اِیں ہدایت دے مقابلے وِچ اَندّھے تِھی رَہݨ کُوں زیادہ پَسند کِیتا، ٻَس جِہڑا کُجھ او کریندے کماندے رِیہے ہن، اُوندی وَجہ کنُوں اُنھاں کُوں رُسوا کر ݙیوݨ والے اَسمانی کڑکاٹ دے عذاب آ وَلھیٹیا (١٧)۔ اَتے اَساں بَچا گِھدّا، اِیمان گِھن آوَݨ والیاں کُوں ، تے متّقی لوکاں کُوں وِی (١٨)۔ اَتے اُوں ݙین٘ہ ڄݙاں جو اَللہ دے دُشمناں کُوں (دوزخ دِی) بھا دو کَٹھا کِیتے ویسے تاں انھاں کُوں اَڳُوں تے وَدّھݨ کنُوں روکیا ویسے (١٩)۔ اِیہ توڑِیں جو سارے لوک اُوں توڑِیں پُڄ ویسِن تاں اُنھاں دے کَنّ، اُنھاں دِیاں اَکّھیں، تے اُنھاں دے چَم اُنھاں اُتے گواہی ݙیسِن جو او کیا کیا کریندے رَہ ڳئِن (٢٠)۔ اَتے او آپݨیں چَمڑیاں کُوں اَکھیسِن جو اَساکُوں اُوں اَللہ ٻولݨ دِی طاقت ݙے ݙِتی ہے، جِہڑا ہر (ٻولݨ والی) شَئے کُوں ٻولݨ دِی طاقت ݙے ݙیندے اَتے اُوں تُہاکُوں پہلی واری وِی پَیدا کِیتا، اَتے اُوندو ولائے وِی ویسُو (٢١)۔ اَتے تُساں تاں اِیں ݙَر کنُوں وِی کوئی شَئے نَہ لُکیندے ہاوے جو مَتّاں تُہاݙے کَنّ، تُہاݙیاں اَکّھیں تے تُہاݙے چَم تُہاݙے اُتے گواہی نہ ݙے ݙیوِن بلکہ تُساں تاں اِیہ گُمان کِیتا، جو اَللہ اُنھاں کَمّاں وِچُوں جِہڑے تُساں کریندے ہاوے، ڈھیر ساریاں کُوں ڄاݨدا وِی نھیں (٢٢)۔ اَتے تُہاݙے اُوں گُمان نے جِہڑا جو تُساں آپݨیں رَبّ دے متعلق کریندے وے تُہاکوں غارت تے برباد کروا ݙِتا، ٻَس تُساں وَݙا گھاٹا چاوَݨ والیاں وِچوں تِھی ڳیُوہے (٢٣)۔ ٻَس جیکر (اُنھاں حالات اُتے) صبر کریسِن، تاں وِی (دوزخ دِی) بھا اُنھاں دا ٹِکاݨاں ہے، اَتے جیکر او توبہ کریسِن تاں وِی اُنھاں دِی توبہ قبول کائے نہ کِیتی ویسی! (٢٤)۔ اَتے اَساں اُنھاں کِیتے اِہجے سَنگتی مقرر کر ݙِتے جِنھاں جو خود اُنھاں کُوں اُنھاں دے اَڳلے پِچھلے عَمل سُوہݨیں بݨا ݙِیکھائے، اَتے اُنھاں اُتے او قول ثابت آ تھئے جِہڑا جو اُنھاں قوماں تے ثابت تِھی چُکیا ہَا، جِہڑیاں جِنّاں وِچُوں تے اِنساناں وِچُوں اُنھاں کنُوں پہلے گُزر چُکیاں ہَن بیشک او وَݙا گھاٹا چاوَݨ والیاں وِچُوں تِھی ڳئے (٢٥)۔ اَتے جِںھاں کُفر اِختیار کِیتا ہَا، آکھݨ پَے ڳئے، جو تُساں اِیں قرآن کُوں نہ سُݨیا کرو، اَتے اِیندے (پڑھیجݨ) ویلے شور مَچا ݙِتا کرو، تاں جو تُساں غالب (ݙَاڈھے) تَھیئے رَہُو (٢٦)۔ ٻَس اَساں وِی اُنھاں لوکاں کُوں جِہڑے جو کافر ہَن سخت عذاب دَا مَزّ چَکھیسُوں، اَتے اُنھاں کُوں اُوندا ٻَہُوں بُرا بدلہ ݙیسُوں جِہڑا کُجھ جو او کریندے کماندے رِیہن (٢٧)۔ اِیہا (دوزخ دِی) بھا ہے اَللہ دے دُشمناں دا بَدلہ! اِیندے وِچ اُنھاں واسطے ہمیشہ کِیتے دا ٹِکاݨاں ہے، اِیہ بَدلہ ہے، اِیں ڳالھ دا جو او اَساݙیاں نِشانیاں دا اِنکار کریندے ہَن (٢٨)۔ اَتے جِنھاں کُفر اختیار کِیتا ہویا ہَا، او اَکھیسِن، اَساݙے رَبّ آ ! اَساکُوں ݙِیکھا تاں سَہی اُنھاں جِنّاں تے اِنساناں کُوں جِنھاں اَساکُوں گُمراہ کِیتا ہَا، اَساں اُنھاں کُوں آپݨیاں پَیراں تَلّے لَتاڑ چھوڑوں، تاں جو او اَصلُوں ذلیل خوار تِھی وَن٘ڄِݨ (٢٩)۔ بیشک جِنھاں لوکاں آکھیا ، جو اَساݙا پالݨ ہار تاں اَللہ اِی ہے، وَل اِیں ڳالھ تے قائم وِی رِیہے اُنھاں اُتے فرشتے لَہندِن، (اَتے اَکھیندِن) اَصلُوں نہ ݙَرو، اَتے مُونجھے وِی نہ تِھیوُو، اَتے خوشیاں مَناؤو اُوں بہشت دِیاں جِہڑی دا تُہاݙے نال وَعدہ کِیتا ڳیا ہے (٣٠)۔ اَساں تُہاݙے یار ہَیں، اِیں دُنیا دِی زِندگی وِچ وِی تے آخرت دِی زندگی وِچ وِی، اَتے اُوندے وِچ تُہاݙے کِیتے او سَب کُجھ ہے، جِیندے کِیتے تُہاݙا دِل چَہسی، اَتے اُوندے وِچ تُہاݙے کِیتے او کُجھ وِی ہوسی جِہڑا کُجھ تُساں مَنگسُو (٣١)۔ اِیہ سَب کُجھ بخشݨ ہار تے ٻَہُوں رحمت والے (اَللہ) دِی طرفوں مہمانی ہے (٣٢)۔ اَتے اُوں کنُوں چَن٘ڳی کِیندی ڳالھ تِھی سَڳدی جَیں اَللہ والے پاسے دِی دعوت ݙِتی، تے نیک عَمل وِی کِیتے، اَتے آکھیُس، جو بیشک مَیں مسلماناں (فرمانبرداراں) وِچُوں ہَاں (٣٣)۔ اَتے (اَے رسول) نیکیاں تے بَدیاں، ہِکّو جیہاں نھیں تِھی سڳدیاں، پَرے کرو بَدی کُوں، اُوں شَئے نال جِہڑی جو اُوں کنُوں چَن٘ڳی ہے، ٻَس اِیں طرح جِہڑے شخص دِی، تیݙے تے اُوندے آپݨیں درمیان دُشمنی ہے، بیشک او وِی تیݙا جِگری یار بݨ ویسی (٣٤)۔ اِیہ ڳالھ نصیب نھیں تِھیندی سِوائے اُنھاں لوکاں دے جِہڑے صَبر کریندِن اَتے نھیں نصیب تِھیندی سِوائے اُنھاں دے جِہڑے وَݙے نصیبے والے ہِن (٣٥)۔ اَتے (اَے رسول) جیکر تیݙے اَندر شیطان کوئی وِسواس گَھت ݙیوے تاں اَللہ کنُوں پَناہ مَنگی کر، بیشک اُوہو سَب کُجھ سُݨݨ تے ڄاݨݨ والا ہے (٣٦)۔ اَتے اُوندیاں نشانیاں وِچُوں ہِن، اِیہ رات، تے ݙین٘ہ تے سِجّھ تے چَندر، اَصلُوں سَجدہ نہ کریں سِجھ کُوں تے چَندر کُوں، بلکہ اُوں اَللہ کُوں سَجدہ کِیتا کر، جَیں انھاں شَئیں کُوں پَیدا کِیتے، جیکر تُوں محض اُوندی عبادت کرݨ چَہندیں تاں (٣٧)۔ ٻَس جیکر اِیہ وَݙائی ݙِیکھاوِنّ تاں (پَرواہ نھیں) کِیُوں جو جِہڑے وِی تیݙے رَبّ دے کولھ رَہندِن، بَس اُوہے رات ݙین٘ہ اُوندے پاک ہووَݨ کُوں بیان کریندے رَہندِن، اَتے او ہرگز تَھکدے وِی کائے نھیں (٣٨)۔ اَتے اُوندیاں نِشانیاں وِچُوں اِیہ ڳالھ وِی ہے جِیویں جو تُوں دَراَصل ݙیکھدیں جو جِہڑی زمین سُکّی لَتاڑی پَئی ہے وَل ڄݙاں وِی اَساں اُوندے پاݨِیں وَسیندے ہَیں تاں او جِی آندی ہے، تے پُھٹری تِھی آندی ہے، بیشک اِیکُوں جِیوائے، اُوہو مُردیاں کُوں وِی جِیوا کھڑا کرݨ والا ہے بیشک او ہَر شَئے اُتے پُوری قدرت رَکھیندے (٣٩)۔ تحقیق جہڑے لوک اَساݙیاں آیاتاں وِچ گڑ بڑ کریندِن، او اَساں کنُوں لُکیے ہوئے کائے نھیں، کِیا جِہڑا کوئی (دوزخ دِی) بھا وِچ سَٹیا ون٘ڄے او زیادہ چَن٘ڳا رَہسی، یا او جِہڑا قیامت دے ݙین٘ہ اَمن و اَمان وِچ آ ویسی، (بَہر حال) کر گِھنّو جِہڑا کُجھ تُساں کرݨ چَہندو، بیشک او چَن٘ڳی طرح ݙیکھدا کھڑے جِہڑا کُجھ تُساں کریندے وَدّے ہِیوے (٤٠)۔ بیشک (اُنھاں کُوں وِی)! جِہڑے ذِکر (نصیحت) کُوں نھیں مَنیندے ڄݙاں وِی اُنھاں کولھ آوے ! اَتے بیشک اِیہ ہِک زبردست کِتاب ہے (٤١)۔ باطِل (کُوڑ) نہ اِیندے سامݨیں کنُوں آ سَڳدے، تے نہ اِیندے پِچُّھوں کنُوں، اِیہ تاں وَݙے حکمت والے تے ساریاں تعریفاں والے دے طرفُوں لَہائی ہوئی ہے (٤٢)۔ (اَے رسول) تیکوں کوئی اِہجی ڳالھ نھیں ݙَسائی ویندی، جِہڑی تَیں کنُوں پَہلے والے رسُولاں کُوں نہ آکھی ڳئی ہووے، بیشک تیݙا رَبّ ٻَہُوں بَخشݨ ہار وِی ہے تے ٻَہُوں دَرد ناک عَذاب ݙیوݨ والا وِی (٤٣)۔ اَتے اَساں اِیکُوں عَجمی زبان دَا قرآن بݨا تے بھیڄیندے، تاں وَل اِیہ اَکھیندے ، جو اِیندیاں آیاتاں کُوں کیوں صاف صاف بیان نھیں کِیتا، کیا (اِیہ اَنوکھی ڳالھ نھیں) جو (قرآن تاں) عجمی زبان وِچ ہووے، پَر سُݨݨ والے عَربی ہووِن، (اَے رسول) آکھ ݙے جو اِیہ اُنھاں کِیتے جِہڑے جو اِیمان گِھن آئِن ہِک ہدایت وِی ہے، تے (ہَر طرح دِی) شِفاء (دا باعث) وِی! اَتے جِہڑے لوک اِیمان نھیں گِھن آندے اِیہ اُنھاں دے کنّاں دا ٻوڑ ہے تے اُنھاں (دِیاں اَکّھیں کِیتے) اَندھ (دِی پَٹی) ہے، اِیویں لڳدے جو اُنھاں کُوں ہِک پروبھری جاء کنُوں سݙیا ویندا پِیا ہووے (٤٤)۔ اَتے تحقیق اَساں مُوسیٰ کُوں وِی کتاب ݙِتی، پَر اِیندے وِچ وِی اختلاف (جھیڑا) گھتیّا ڳیا، اَتے جیکر تیݙے رَبّ دِی طرفوں ہِک ڳالھ پہلے کنُوں طَے نہ تِھی چُکی ہُوندی، تاں انھاں وِچ فیصلہ کر ݙِتا ویندا، اَتے بیشک او ہِک اِہجے شَک وِچ ہِن، جِہڑا جو اُنھاں کُوں اَصلُوں ٻَوّا (بے چین) کِیتی وَدّے (٤٥)۔ـ جَیں نیک عَمل کِیتے او اُوندے آپ کِیتے ہِن، اَتے جَیں بُرائی کِیتی تاں اُوندی شَامت خود اُوندے اُتے ہے اَتے تیݙے رَبّ آپݨیاں ٻانھیاں اُتے زیادتی کرݨ والا اَصلُوں کائے نھیں (٤٦)۔