Wb/skr/ٻاویہواں سیپارہ

سورۃ الاحزاب مدنیہ

اَتے تُہاݙے وِچُوں جہڑی کوئی اَللہ تے اُوندے رسول دِی فرمانبردار رَہسی، تے نیک عَمل کِیتی رَکھسی، اُوکوں ݙوڑا اَڄر ݙیسُوں، اَتے اُوندے کِیتے اَساں عزّت برکت والا رِزق تیار کِیتا ہویا ہے (٣١)۔ اَے نبی دِیاں ذالیں ! تُساں ٻِنھاں ذالیں وِچُوں کہیں وَانگوں وِی کائے نِھیوے، جیکر تُساں پرہیزگاری اختیار کرݨ چَہندیاں ہِیوے، تاں تُساں کہیں غیر مرد نال نزاکت نال ڳالھ وِی نہ کِیتی کرو، تاں جو جِہڑے شَخص دے دِلّ وِچ کوئی وَٹ ہے تاں او کوئی طَمع نہ رَکھݨ لڳ پووے، اَتے اُوندے نال صاف سِدّھے طریقے نال ڳالھ کِیتی کرو (٣٢)۔ اَتے آپݨیں گھراں وِچ (آرام نال) ٻیٹھیاں رِیہاں کرو اَتے جاہلیت دے زمانے والی سَڄ دَھڄ وِی نہ ݙِکھائی کرو، اَتے نماز پڑھی کِیتی کرو تے زکوٰۃ ݙِتی کرو، تے اَللہ تے اُوندے رسول دِی فرمانبرداری کِیتی رَکّھی کرو، اَے (نبی دے) گھر والیو! اَللہ تاں چَہندے جو تُساں کنُوں سارا گَند مَند ہَٹا گِھنّے، اَتے تُہاکوں اَصلُوں پاک صاف کر ݙیوے (٣٣)۔ اَتے یاد کِیتی رَکھو جِہڑیاں اَللہ دِیاں آیاتاں تے حکمت دِیاں ڳالھیں تُہاݙے گھراں وِچ پڑھیاں ویندِن، بیشک اَللہ اَصلُوں باریک کنُوں باریک شَئے کُوں ݙیکھ گِھنّݨ والا تے چَن٘ڳی طرح خبر رَکھݨ والا ہے (٣٤)۔ بیشک مسلمان مرداں تے مسلمان ذالیں کِیتے، اَتے مومن مرداں تے مومن ذالیں کِیتے، اَتے فرمانبردار مَرداں تے فرمانبردار ذالیں کِیتے، اَتے سَچّے مَرداں تے سَچّیاں ذالیں کِیتے، صابر مَرداں تے صابر ذالیں کِیتے، اَتے عاجزی کرݨ والے مَرداں تے عاجزی کرݨ والیاں ذالیں کِیتے، اَتے خیراتاں کرݨ والے مَرداں تے خیراتاں کرݨ والیاں ذالیں کِیتے، اَتے روزے رَکھݨ والے مَرداں تے روزے رَکھݨ والیاں ذالیں کِیتے، اَتے اَپݨاں نَنگیج کڄݨ والے مَرداں، تے اَپݨاں نَنگیج کجّݨ والیاں ذالیں کِیتے، اَتے اَللہ کُوں ٻَہُوں یاد کرݨ والے مَرداں تے ٻَہُوں یاد کرݨ والیاں ذالیں کِیتے، انھاں ساریاں کِیتے اَللہ اَپݨیں بخشش تے ہِک وَݙا اَجر تیار رَکھیا ہویا ہے (٣٥)۔ اَتے کہیں مومن مَرد یا مومن ذال کُوں مناسب کائے نھیں، جو ڄَݙاں اَللہ تے اُوندا رَسول کوئی فیصلہ کر ݙیوے، تاں او اُوں معاملے وِچ اَپݨاں وِی کوئی اختیار سَمجھے اَتے جَیں کہیں اَللہ تے اُوندے رسول دِی نافرمانی کِیتی ٻَس تحقیق او اَصلُوں گُمراہ تِھی ڳیا (٣٦)۔ اَتے (یاد کر) ڄَݙاں تَیں اُوں شخص کُوں آکھیا ہا، جیکوں اَللہ دِی نعمت بخشی ڳئی ہَئی، تے تَیں وِی اُوندے اُتے احسان کِیتا ہا، جو اَپݨیں ذال کُوں اَپݨیں ہَتّھ وِچ رَکھی رَکھ، اَتے اَللہ کنُوں ݙر  ! اَتے تَیں خود آپݨیں دِل وِچ او ڳالھ لُکائی ہَئی، جیکوں اَللہ ظاہر کرݨ والا ہَا، اَتے تُوں لوکاں کنُوں ݙردا ہاویں، حالانکہ اَللہ دا پُورا پُورا حق ہے جو تُوں ٻَس ہُوں کنُوں ݙریں، اَتے ڄَݙاں زید کُوں اُوندی ذال دِی ضرورت نہ رَہئی، تاں اَساں اُوں (ذال) کُوں تیݙے نال پَرنا ݙِتا، تاں جو مومناں کِیتے انھاں دے پُتریلیاں دِیاں ذالیں نال نِکاح کرݨ وِچ کوئی روک ٹوک نہ رَہوے، ڄَݙاں جو او اَپݨیں اَپݨیں ضرورت پُوری کر چُکیئے ہووِن اَللہ دا حُکم پُورا تِھی تے رَہݨ والا ہوندے (٣٧)۔ نبی اُتے اُوں ڳالھ وِچ کوئی حرج کائے نھیں جیکوں اَللہ اُوندے کِیتے مقرر کر ݙِتا ہووے، انھاں لوکاں وِچ وِی جِہڑے پہلے گزر چُکے ہِن، اَللہ دِی سُنت اِیہا ہَئی اَتے اَللہ دا حُکم تاں اِیویں تِھی وِی چُکیا ہوندے (٣٨)۔ اَتے اِیہ لوک اَللہ دے سنیہے (پیغامات) ٹھیک ٹھیک پُچا ݙیندے ہِن، اَتے اُوں کنُوں ݙردے وِی رَہندے ہِن، اَتے اَللہ کنُوں سِوا اے کہیں کنُوں وِی نھیں ݙردے، اَتے حساب گِھن ڄاݨݨ وِچ اَللہ کافی ہے (٣٩)۔ محمدؐ تُہاݙے جواناں وِچُوں ہِک دَا وِی پِیو کائے نھیں، بلکہ اَللہ دا رسول ہے تے نبیّاں کِیتے مُہر (سِلسلہ ختم کرݙیوݨ والا) ہے، اَتے اَللہ ہر ہِک شَئے کُوں چَن٘ڳی طرح ڄاݨݨ والا ہے (٤٠)۔ اَے لوکو، جِہڑے اِیمان گِھن آئیوے اَللہ کُوں یاد کِیتی رَکّھو، تے یاد وِی ڈھیر سارا کِیتی رَکّھو (٤١)۔ اَتے اُوندے پاک ہووَݨ کُوں سویرے وِی تے شام کُوں وِی بیان کِیتی رَکّھو (٤٢)۔ او تاں او ہے جِہڑا تُہاݙے اُتے رحمت بِھیڄیندا ہے اَتے اُوندے فرشتے وِی دُعا کریندِن، تاں جو تُہاکوں اَندھارے وِچُوں کڈھ تے سوجھلے دو گِھن آوے، اَتے او مومناں اُتے ہمیشہ رحمت وَسائی رَکھݨ والا ہے (٤٣)۔ انھاں کِیتے (اُوندا تحفہ) تاں اُوندا سَلام ہوسی، جِہڑے ݙین٘ہ جو او اُوکوں مِلسن، اَتے انھاں کِیتے وَݙا عزّتاں والا اَجر تیار کِیتا ہوئے (٤٤)۔ اَے نبی ! بیشک اَساں تیکوں گواہی ݙیوݨ والا، خوشخبری سُݨاوَݨ والا تے ݙراوَݨ چِتاوَݨ والا بݨائے (٤٥)۔ اَتے اَللہ دو اُوندے حکم نال سَݙݨ والا اَتے ٻَلدا ہویا ݙیوا (ٻݨائے) (٤٦)۔ اَتے مومناں کُوں خوشخبری سُݨا ݙے، جو بیشک انھاں کِیتے اَللہ دِی طرفوں ٻَہُوں وَݙا فضل ہے (٤٧)۔ اَتے کافراں تے منافقاں دے آکھیئے نہ لڳیں اَتے نہ انھاں دے تکلیف ݙیوݨ کُوں ݙیکھ ٻَس اَللہ اُتے توکّل کِیتی رَکھ، اَتے کارساز دے طور تے ٻَس اَللہ کافِی ہے (٤٨)۔ اَے لوکو، جِہڑے اِیمان گِھن آئیوے، جِہڑے ویلے تُساں مومن ذالیں نال نِکاح پڑھوا گِھندو، وَت اُنھاں کُوں طلاق ݙے ݙیندو، او وِی اُنھاں کُوں ہَتّھ لاوݨ (چِمبڑ وَن٘ڄݨ) کنُوں پہلے، تاں تُہاکوں انھاں اُتے اختیار کائے نھیں جو اُنھاں کنُوں عِدّت پُوری کراؤ، ٻَس اُنھاں کُوں کُجھ ݙے ݙِوا بَھل منسائی نال چُھٹی کر ݙیوُو (٤٩)۔ نبی آ! اَساں تیݙے اُتے تیݙیاں ذالیں حلال کر ݙِتیاں ہِن بشرطیکہ تَیں اُنھاں کُوں اُنھاں دا حق مہر ݙے ݙِتا ہووے، اَتے جِہڑیاں تیݙے سَڄے ہَتّھ دِی ملکیت وِچ ہِن، تے تیکوں اَللہ ݙیوائِن، اَتے تیݙے چاچے دِیاں دِھیاں، تے تیݙی بُوا دِیاں دِھیّاں، تے تیݙے مامے دِیاں دِھیّاں، تے تیݙی ماسی دِیاں دِھیّاں، جِہڑیاں تیݙے نال ہِجرت کر تے آڳئیِن، (ساریاں حلال ہِن) اَتے کوئی مومن ذال آپݨاں تَن (حق مہر گھدے بغیر) نبی کُوں بخش ݙیوے، جیکر نبی وِی اُوندے نال نِکاح کرݨ چَہندے تاں وِی (اِجازت ہے) اِیہ محض تیݙے کِیتے ہے، پَر سَب مسلماناں کِیتے کائے نھیں، تحقیق اَساں ڄاݨدے ہَیں جِہڑا کُجھ اَساں اُنھاں اُتے مقرر کر ݙِتے انھاں دِیاں ذالیں کِیتے وِی تے انھاں دے سَڄے ہَتّھ دِی ملکیت والیاں ٻانھیاں کِیتے وِی! تاں جو تُہاݙے کِیتے کوئی تَنگی نہ پَئی تِھیوے، اَتے اَللہ تاں بخشݨ ہار تے ہمیشہ رحمت کرݨ والا ہے (٥٠)۔ جیکوں تُوں چَہنویں اُوکوں آپ کنُوں اَن٘ج کر تے رَکھ، اَتے جیکوں چَہویں آپݨیں نال کر تے رَکھ، اَتے جیکوں آپ کنُوں پَرے کر ݙِتا ہاوی، وَلا وِی آپ دو سݙ گِھنسیں تاں وِی تیݙے اُتے کوئی گُناہ کائےنھیں اِیہ اِجازت اِیں ڳالھوں ہے جو اُنھاں دِیاں اَکّھیں ٹَھردِیاں رَہن، اَتے مونجھیاں وِی نہ تِھیون اَتے راضی رہن جو کُجھ وِی انھاں کوں ݙیویں اَتے اَللہ چَن٘ڳی طرح ڄاݨدے جِہڑا کُجھ تُہاݙے دِلّاں وِچ ہے، اَتے اَللہ سَب کُجھ ڄاݨݨ والا ٻَہُوں تحمل والا ہے (٥١)۔ اِنھاں دے بعد تیݙے کِیتے کوئی ٻِیاں ذالیں کرݨ حلال کائے نھیں اَتے نہ اِیہ جو انھاں کُوں بدل تے ٻِیاں ذالیں کر گِھنّیں چاہے تُہاکوں انھاں دا سوہݨپ کِتنا چَن٘ڳا کیوں نہ لَڳے، اَلبتہ اَپݨیں سَڄّے ہَتھ دِی ملکیت والیاں ٻانھیاں دِی اِجازت ہے، اَتے اَللہ تاں ہَر شَئے کُوں نگرانی وِچ رَکھیا ہوئے (٥٢)۔ اَے لوکو، جِہڑے اِیمان گِھن آئیوے، نبی دے گھراں وِچ اِیویں نہ وَڑ ڳئے کرو، سِوائے اِیندے جو تُہاکوں اَندر آ تے طُعام کھاوَݨ دِی اِجازت ݙِتی ڳئی ہووے، اَتے نہ اِیہ جو اُوندے انتظار وِچ ٻیٹھے رِیہے کرو، ڄَݙاں تُہاکوں سݙیا وَن٘ڄے تاں لَنگھ ڳئے کرو ٻَس ڄَݙاں طعام کھا گِھنّو، تاں کِھن٘ڈ پُن٘ڈ ڳئے کرو، اَتے ڳالھیں وِچ وِی نہ لڳے ٻیٹھے رِیہے کرو بیشک تُہاݙی اِیہ ڳالھ نبی کُوں ݙُکھ ݙیندی ہے ٻَس او تُہاݙا لحاظ کریندے، اَتے اَللہ سَچّی ڳالھ دے آکھݨ وِچ لحاظ نھیں کریندا، اَتے ڄَݙاں انھاں کنُوں کوئی ضرورت دِی شَئے منگݨِیں ہووے تاں پَردے دے ٻاہروں مَنگی کِیتی کرو، اِیہ تُہاݙیاں دِلّیں کُوں تے انھاں دیاں دِلّیں کُوں نیک پاک رَکھݨ والا طریقہ ہے، اَتے تُہاݙے کِیتے اِیہ مناسب کائے نھیں، جو تُساں اَللہ دے رسول کُوں کوئی ݙُکھ ݙیوُو اَتے اِیہ وِی مناسب کائے نھیں جو اُوندے بعد کݙاہِیں وِی اُوندیاں ذالیں نال نِکاح کر گِھنّو، بیشک اَللہ دے نزدیک تُہاݙی اِیہ ڳالھ ٻَہُوں وَݙی (بَد اخلاقی) ہے (٥٣)۔ جیکر تُساں کہیں شَئے کُوں ظاہر کرو یا اُوکوں لُکا تے رَکھّو، بیشک اَللہ تاں ہَر شَئے کُوں چَن٘ڳی طرح ڄاݨݨ والا ہے (٥٤)۔ کوئی حَرج کائے نھیں (جیکر پردہ نہ کرِن) اِیہ ذالیں آپݨیں بِھراواں کنُوں، اَتے اَپݨیں بِھراواں دے پُتراں کنُوں اَتے آپݨیاں بھݨیجیْاں کنُوں، اَپݨیں جیہاں ذالیں کنُوں اَتے آپݨیں سَڄے ہَتھ دِی ملکیت والیاں کنُوں! ٻِیا اِیہ جو اَللہ کنُوں ݙردِیاں وِی رہن، بیشک اَللہ ہَر شَئے کُوں چَن٘ڳی طرح ݙیکھݨ والا ہے (٥٥)۔ اَتے بیشک اَللہ تے اُوندے فرشتے نبی اُتے درود بھیڄیندِن، اَتے اِیمان گِھن آوَݨ والے لوکو! تُساں وِی اُوندے اُتے درود بھیڄا کرو، اَتے اُوں طرح سلام بھیڄا کرو جیویں جو بھیڄݨ دا حق ہے (٥٦)۔ بیشک جِہڑے لوک اَللہ کُوں تے اُوندے رسول کوں ݙُکھ ݙیندِن، اُنھاں اُتے اَللہ دِی لعنت ہے، اِیں دُنیا تے وِی تے آخرت کُوں وِی اَتے انھاں کِیتے ہِک ذلیل کر چھوڑݨ والا عذاب تیار کِیتا ہوئے (٥٧)۔ اَتے جِہڑے لوک مومن جواناں تے ذالیں کُوں ݙُکھ ݙیندِن اَݨ تِھیّاں ڳالھیں دِیاں تُہمتاں لا تے، ٻَس تحقیق انھاں بُہتان تے کُھلے ݙُلے گُناہ دِی ڳنڈھڑی وِی سر تے چا گِھدّی ہے (٥٨)۔ اَتے اَے نبی ! تُوں آپݨیاں ذالیں کُوں تے آپݨیاں دِھیّاں کُوں، تے مومناں دِیاں ذالیں کُوں آکھ ݙے، جو او آپݨیاں چادراں نال پَردہ کر گِھدّا کرِن (ڄَݙاں ٻاہر وَن٘ڄن)، اِیہ محض اِیں ڳالھُوں ہے، تاں جو او سُن٘ڄاݨ گِھدّیاں وَن٘ڄن، تے ݙُکھ نہ ݙتیاں وَن٘ڄن، اَتے اَللہ ٻَہُوں بخشن ہار تے وَݙی رحمت والا ہے (٥٩)۔ جیکر منافق لوک تے او لوک جِنھاں دے دِلّاں وِچ وَٹ ہے، اَتے جِہڑے شہر وِچ گندیاں اَفواہیں کھن٘ڈیندے رَہندِن، اُنھاں ڳالھیں کنُوں نہ ہَٹے، تاں وَل اَساں تُہاکوں انھاں دے پِچُّھوں لا ݙیسُوں، وَل او تُہاݙے کولھُوں رَہ وِی نہ سَڳسِن، سِوائے تھوڑے جیہاں دے (٦٠)۔ او ملعُون (لعنت دِی پِھٹکار والے) ہِن! جِتّھاں وِی مِل وَن٘ڄن پَکڑ گِھدّے وَن٘ڄن تے قتل کر ݙِتے وَن٘ڄن جیویں جو حق بݨدے (٦١)۔ اَللہ دا دستور اِیہو ریہے، اُنھاں لوکاں کِیتے وِی جِہڑے جو پہلے گزر چُکئِن، اَتے تُوں وِی اَللہ دے دستور وِچ کوئی تبدیلی نہ ݙیکھسیں (٦٢)۔ لوک تَیں کنُوں قیامت دے متعلق پُچھدِن، آکھ ݙے جو بیشک اِیندا عِلم اَللہ کُوں ہے، اَتے تیکوں کیا پَتہ جو شاید قیامت کولھوں اِی آئی کھڑی ہووے (٦٣)۔ بیشک اَللہ کافراں اُتے لعنت بھیڄی ہے، اَتے انھاں کِیتے (دوزخ دِی) بھڑکدی ہوئی بھا تیار کر رَکھی ہے (٦٤)۔ جیندے وِچ او ہمیشہ کِیتے رَہسِن، اَتے او اتھاں کوئی سَنگتی یا مددگار وِی نہ لَبھ سَڳسِن (٦٥)۔ اُوں ݙین٘ہ اُنھاں دے مُنہ بھا وِچ پُٹّھے سِدّھے کِیتے ویسِن، اَتے اکھیسن اَللہ کریندا جو اَساں اُوندی فرمانبرداری کِیتی ہوندی تے رسول دِی وِی فرمانبرداری کِیتی ہوندی (٦٦)۔ اَتے اکھیسِن، اَساݙے رَبّ آ! بیشک اَساں آپݨیاں سرداراں تے وَݙیریاں دا آکھیا مَنّی رَکھئے ٻَس انھاں اَساکوں سِدّھی رَاہ کنُوں ہَٹائی رَکھیئے (٦٧)۔ اَساݙے رَبّ آ! انھاں کُوں ݙوڑا عذاب ݙے اَتے انھاں اُتے وَݙی سخت لعنت بھیڄ (٦٨)۔ اَے اِیمان گِھن آوَݨ والے لوکو! تُساں انھاں لوکاں وانگوں نہ بَݨ وَن٘ڄݨاں جِنھاں موسیٰ کُوں ݙُکھ ݙِتا، ٻَس اَللہ اُوکوں (ہر تہمت کنُوں) پاک صاف کر چھوڑیا جِہڑی جو او لیندے ہَن، اَتے او اَللہ دے نزدیک وَݙی عزّت آبرو والا ہے (٦٩)۔ اَے اِیمان گِھن آوَݨ والو! اَللہ کنُوں ݙردے رَہوُو، اَتے ڳالھ سِدّھی سِدّھی کِیتی چَا کرو (٧٠)۔ (اَللہ) تُہاݙے سارے عمل درست کر ݙیسے، اَتے تُہاݙے گُناہ بخش ݙیسے، اَتے جَیں اَللہ تے اُوندے رسول دِی فرمانبرداری کِیتی، ٻَس تحقیق اُوں وَݙی کامیابی حاصل کر گِھدّی (٧١)۔ بیشک اَساں آپݨیں امانت (خلافت) کُوں اَسماناں تے زمین تے، اَتے پہاڑاں دے اَڳُوں رکھیا، اُنھاں اُوندے چاوَݨ کنُوں انکار کر ݙِتا، اَتے اِیں (ذِمّے داری) کنُوں ݙَر ڳئے، پر انسان نے اُوکوں آپݨیں ذِمّے لا گِھدّا، بیشک او بے انصافا تے بے سَمجھ ہا (٧٢)۔ (نتیجہ اِیہ نکلیا) جو اَللہ منافق جواناں تے منافق ذالیں کُوں، اَتے مُشرک جواناں تے مُشرک ذالیں کوں عذاب ݙیوے اَتے اَللہ مومن جواناں تے مومن ذالیں اُتے توجہ (مہربانی) کرے، اَتے اَللہ بخشݨ ہار تے وَݙی رحمت والا ہے (٧٣)۔

سورۃ سَبا مکیہ

شروع اَللہ دے ناں نال جِہڑا جو ٻَہُوں مہربان تے وَݙی رحمت والا ہے

سب تعریف اَللہ دِی ہے، جیندے ہَتّھ وِچ ہے، اسماناں دے وِچ دِی، تے زمین دے تَلّے اُتّے دِی ہر شَئے ! اَتے آخرت وِچ وِی اُوندی اِی تعریف ہوسی، اَتے او وَݙی حکمت والا تے ہر ڳالھ دِی پُوری خبر رَکھݨ والا ہے (١)۔ او ڄاݨدے جو کُجھ زمین وِچ چَلیا ویندے اَتے جو کُجھ اُوندے وِچُوں نِکل کھڑدے، اَتے جو کُجھ اَسمان کنُوں تَلّے لَہندے اَتے جو کُجھ اُوندے اُتے چڑھ ویندے، اَتے او تاں وَݙی رحمت والا تے ٻَہُوں بخشݨ ہار ہے (٢)۔ اَتے جِنہاں کُفر اختیار کِیتے او اَکھیندِن جو قیامت دی گھڑی اَساݙے اُتے اَصلُوں نہ آسی، (اَے نبی) آکھ ݙے، جو کیوں، نہ آسی! میکوں قسم ہے آپݨیں رَبّ دِی! جِہڑا غیب دے ڄاݨݨ والا ہے جو او تُہاݙے اُتے ضرور آسی ! اُوں کنُوں ذری جِتّی شَئے وِی لُکّی ہوئی کائے نھیں، چاہے او اَسماناں وِچ ہے چاہے زمین وِچ ہے، چاہے او ذری جِتّی کنُوں وِی چھوٹی ہے یا وَݙِی ہے، سَب کُجھ روشن کِتاب وِچ لِکھیا ہویا موجود ہے (٣)۔ اِیں واسطے ہے جو انھاں کُوں جزا ݙِتی وَن٘ڄے، جِہڑے لوک جو اِیمان گِھن آئِن، تے نیک عَمل کِیتے ہِینے، اِیہے لوک تاں ہِن جِنھاں کِیتے بخشش ہے تے وَݙی عزّت دِی روزی ہے (٤)۔ اَتے جِنھاں لوکاں اَساݙیاں آیاتاں دے بارے وِچ کوشش کِیتی جو انھاں کُوں بے وَسّ کر ݙیکھالِن، اِیہے تاں ہِن جِنہاں کِیتے سَخت قسم دا دَرد ناک عذاب ہے (٥)۔ اَتے (اَے رسول) جِنہاں لوکاں کوں عِلم ݙِتا ڳئے او ڄاݨدِن جو جِہڑا کُجھ تیݙے رَبّ دِی طرفوں تَیں دو نازِل کِیتا ڳئے، او بالکل بَرحق ہے، اَتے او غالب تے سَب تعریفاں والے (اَللہ) دے رَستے تے لا ݙیندے (٦)۔ اَتے کُفر اختیار کرݨ والے لوک ٻِنھاں کُوں کِھل تے اَکھیندِن ، جو اَساں تُہاکوں اِہجا بندہ ݙساؤں جِہڑا جو تُہاکوں خبر ݙیندے جو ڄَݙاں تُساں مَر بُھر تے اَصلُوں چِیݨاں چِیݨاں تِھی ویسو، تاں وَل تُساں ضرور نَویں سِروں جِیوا تے اُٹھا کھڑے کِیتے ویسُو (٧)۔ یَا تَاں اُوں بندے اَللہ اُتے کُوڑا بُہتان ٻَدھ ݙِتے، یَا اُوکُوں کوئی جنُونی تِھی ڳئِی ہے، بلکہ جِہڑے لوک آخرت اُتے اِیمان نھیں گِھن آندے اُوہے عذاب وِچ تے ٻَہُوں وَݙی گُمراہی وِچ ہِن (٨)۔ کیا اُنھاں اُوکوں نھیں ݙِٹھا جو کُجھ اُنھاں دے اَڳُوں ہے تے جو کُجھ اُنھاں دے پِچُّھوں ہے چاہے اَسمان والے پاسوں ہے چاہے زمین والے پاسوں جیکر اَساں چاہوں تاں انھاں کوں زمین وِچ لَہا چھوڑوں یا انھاں اُتے اَسمان دا کوئی ٹوٹا سَٹ ݙیوں، بیشک اِیندے وِچ (اَللہ دو) رجوع کرݨ والے ہر بندے کِیتے ہِک نشانی ہے (٩)۔ اَتے اَساں داؤد کُوں آپݨیں طرفوں فضیلت (بزرگی) بخشی، جو اَے پہاڑو، تے پَکّھیو، اُوندے نال تِھی تے (اَللہ دِیاں) صفاتاں بیان کِیتی رَکّھو، اَتے اُوندے کِیتے اَساں لُوہے کُوں کُولا کر چھوڑیا(١٠)۔ تاں جو پُوریاں پُوریاں زرہیں بݨا، اَتے انھاں دے کڑیاں کُوں ٹِھیک انداز دے مطابق جوڑ، اَتے نیکی دے عمل کِیتی رَکھ، بیشک مَیں ݙیکھدا کھڑاں جہڑا کُجھ تُوں کریندا وَدّیں (١١)۔ اَتے ہَوا کُوں اَساں سلیمان دے تابع کر ݙِتا، اُوندا سویر دا چَلݨ ہِک مہینے دے پَندھ دے برابر ہوندا ہَا، تے اُوندا شام دا چَلݨ ہِک مہینے دے پَندھ دے برابر ہوندا ہَا، اَتے اُوندے کِیتے اَساں پَگھرے ہوئے ترامے دا ہِک چَشمہ وَہا ݙِتا، اَتے جِنّ وِی تابع کر ݙِتے، جِہڑے آپݨیں رَبّ دے حُکم نال اُوندے اَڳوں کَم کریندے رَہندے ہَن، اَتے انھاں وِچُوں جِہڑا کوئی وِی اَساݙے حُکم کنُوں پِھردا ہَا، تاں اُوکوں دوزخ دِی ٻَلدی بھا دَا مزہ چَکھیندے ہَاسے (١٢)۔ او جِہڑا کُجھ چَہندا ہَا، اِیہ ٻݨا ݙیندے ہن، یعنی محراباں (والے قلعے) مُورتاں، حوض جیہے لغن، ہِکّی جاء پِیاں رَہݨ والیاں دیگاں، اَے دَاؤد دِی اَولاد! میݙی شُکر گزاری دے طریقے والے عمل کِیتی رَکّھو، پَر میݙے بَندیاں وِچُوں شُکر گزار بندے تھوڑے ہِن (١٣)۔ ٻَس ڄَݙاں اَساں اُوندے اُتے موت دا حُکم بھیڄیا تاں اُنھاں کُوں کہیں وِی اُوندے مَرݨ دِی خبر نہ ݙِتی، سِوائے ہِک نِکّے جیہے کِیڑے (سِوّی) دے ، جِہڑے جو اُوندی سوٹی (عصاء) کُوں کھاندی رَہئی ہَئی، اَتے ڄَݙاں او ڈھے پِیا، تَݙاں جِنّاں کُوں پَتہ لڳیا، (اَکھیونے) جیکر اُنھاں کُوں غیب دا پَتہ ہوندا، تاں او ذِلّت والے عذاب وِچ نہ رَہندے (١٤)۔ تحقیق سَبا (دِی قوم) آپݨیاں مکاناں وِچ ہِک نشانی ہَئی، یعنی ݙُوں باغ ہِک سَڄّے پاسُوں، ہِک کَھٻّے پاسوں ! آپݨیں رَبّ دے ݙِتے رِزق وِچُوں کھاؤ، اَتے اُوندا شُکر اَدا کِیتی رَکھو، تُہاݙے رَہݨ ٻَہݨ کِیتے اِیہ پاک صاف تے خوشحال عِلاقہ (شہر) ہے، اَتے رَبّ وِی ٻَہُوں بخشݨ ہار ہے (١٥)۔ پر اُنھاں مُن٘ہ پھیر گِھدّا، تاں اَساں اُنھاں اُتے تُرٹیئے ٻَندھ والی زور دِی چَھل بھیڄ ݙِتی ، اَتے انھاں دے ݙُوں باغاں کُوں اِہجے ݙُوں باغاں نال بَدل ݙِتا جِنھاں دے میوے کھاوَݨ وِچ بَد مزہ ہَن، تے نِکمّے کن٘ڈیاں والے درخت ہن، تے تھوڑیاں جیہاں ٻیریں ہَن (١٦)۔ اِیہا سَزا اَساں اُنھاں کُوں اِیں ڳالھ دِی ݙِتی، جو او حق کنُوں اِنکار کریندے ہَن، اَتے کیا اِہجی سزا ناشُکرے کنُوں سِوا کہیں ٻئے کُوں وِی ݙیندے ہَیں (١٧)۔ اَتے اَساں اُنھاں دے، تے اُنھاں وَستیاں دے درمیان جِنہاں اُتے اَساں برکت وَسائی ہَئی، مشہور مشہور وَستیاں وَسا کھڑائِن، اَتے انھاں توڑِیں دے سَفر دِیاں، سرائیں (منزلاں) مقرر کر ݙِتیاں ہِن، تاں جو اُنھاں وِچ راتیں کُوں تے ݙین٘ہاں کُوں وݙے اَمن نال ٹُرو پِھرو (١٨)۔ ٻَس اُنھاں دُعا مَنگی، جو اَساݙے رَبّ آ! اَساݙے سَفراں وِچ وݙیاں وَݙیاں وِتّھاں گَھت ݙے، اَتے اُنھاں آپݨیں آپ اُتے ظلم کِیتا، ٻَس اَساں اُنھاں (دِی بربادی) دِیاں کہاݨیاں بݨا چھوڑیاں، اَتے انھاں کُوں تیلی تیلی کر تے کِھنڈا پُھنڈا ݙِتا، بیشک اِیندے وِچ ہر اُوں شخص کِیتے نشانیاں ہِن جِہڑا صبر کرݨ والا تے شُکر کرݨ والا ہے (١٩)۔ اَتے تحقیق شیطان نے اُنھاں دے متعلّق دے آپݨیں گُمان کُوں سَچ کر ݙیکھایا، ٻَس انھاں اُوندی پَیروی چا کِیتی، سِوائے مومناں دی ہِک ٹولی دے (٢٠)۔ اَتے اُوندے انھاں اُتے کوئی زور (غلبہ) وِی نہ ہَا، سِوائے اِیندے جو اَساں ݙیکھݨاں چَہندے ہِیسے، جو کِہڑا آخرت اُتے اِیمان رَکھیندے تے او کوݨ ہے جِہڑا جو اِیندے وِچ شَک کریندے اَتے تیݙے رَبّ ہر شَئے کُوں آپݨیں نِگاہ وِچ رَکھیا ہوئے (٢١)۔ (اَے نبی) آکھ ݙے، اُنھاں کُوں سَݙ گِھن آؤو جِنھاں اُتے اَللہ کُوں چھوڑ تے تُہاکوں وݙا زعم ہے، حالانکہ انھاں دے اختیار وِچ ہرمل دے داݨیں جِتّی وِی کوئی شَئے کائے نھیں نہ اَسماناں وِچ تے نہ زمین دے تَلّے اُتے، نہ اِنھاں ݙوں وِچ انھاں دا کوئی سانجھ کھاتہ ہے، اَتے نہ انھاں وِچُوں کوئی وِی اَللہ دا مددگار ہے (٢٢)۔ اَتے اُوندے اَڳوں کہیں دِی وِی سِفارش نہ چَلسی، سِوائے اُوندے جیکوں اُوں اِیندی اِجازت ݙِتی ہوسے، ڄَݙاں جو انھاں دے دِلّاں کنُوں گھبراہٹ ہَٹ ویسے، تاں پُچھسِن کیا ہے جِہڑا تُہاݙے رَبّ آکھیئے اَکھیسِن، حق آکھیئس! اَتے او ٻَہُوں اُچّے مرتبے والا تے وَݙیاں شاناں والا ہے (٢٣)۔ (اَے رسول) پُچھ جو تُہاکوں اَسماناں کنُوں تے زمین کنُوں روزی کوݨ ݙیندے؟ ٻَس آکھ ݙے جو اَللہ ! اَتے بیشک اَساں یا تُساں وِچُوں کوئی تاں سِدّھے رَاہ تے ہے یَا وَت کُھلی گُمراہی وِچ ہے (٢٤)۔ آکھ ݙے جو نہ تاں اَساݙے گُناہاں دِی تُساں کنُوں پُچّھ ڳُچّھ تِھیسے، اَتے نہ اَسّاں کنُوں پُچّھ ڳُچّھ کِیتی ویسے اُوندی، جِہڑا کُجھ تُساں کریندے وَدّے ہِیوے (٢٥)۔ آکھ ݙے جو اَساݙا رَبّ اَساکوں ہِک جا کٹھا کریسے، وَل اَساݙے درمیان حقی حقی فیصلہ کر ݙیسے، اَتے او ہِکّو خوب فیصلے کرݨ والا ٻَہُوں وَݙے عِلم والا ہے (٢٦)۔ آکھ جو میکوں او لوک تاں ݙیکھاوُو، جِنھاں کُوں تُساں اُوندے شریک بݨا تے رَلایا ہوئے، اِیہ ڳالھ ٹھیک کائے نھیں بلکہ اُوہُو اَللہ ٻَہُوں زبردست تے وَݙی حکمت والا ہے (٢٧)۔ اَتے اَساں تیکوں کہیں ٻئے کَم کِیتے نھیں بھیڄیا سِوائے اِیندے جو تُوں سارے لوکاں کِیتے ٻَس خوشخبری سُݨاوَݨ ݙراوَݨ چِتاوَݨ والا ہیں ، پَر ڈھیر سارے لوک تاں اِیں ڳالھ کُوں ڄاݨدے وِی کائے نھیں (٢٨)۔ اَتے اَکھیندِن، جو قیامت دا وَعدہ کݙاں توڑِیں پُورا تِھیسے جیکر تُساں سَچ آکھݨ والیاں وِچُوں ہِیوے (تاں ݙَساؤ چا) (٢٩)۔ آکھ ݙے جو تُہاݙے نال ہِکّے ݙین٘ہ دا وَعدہ ہے اُوں کنُوں ہِک گَھڑی نہ پِچُّھوں کر سَڳدوں تے نہ اَڳوں کر سَڳدوں (٣٠)۔ اَتے او لوک جِنہاں کُفر اختیار کِیتا ہوئے، اَکھیندِن، جو اَساں نہ تاں اِیں قرآن کُوں مَنیندے ہَیں، اَتے نہ کہیں ٻَئی کِتاب کُوں جِہڑی جو اِیں کنُوں پہلے وِی ہے، اِیویں ہووے جو تُوں انھاں ظالماں کُوں اُوں وقت ݙیکھیں، ڄَݙاں جو او آپݨیں رَبّ دے اَڳُوں کھڑے کِیتے ویسِن اَتے انھاں دے بعضے بعضیاں کُوں اِلزام لاوَݨ لڳ پوسِن، اَتے جِہڑے لوک ہِیݨیں سمجھے ویندے ہِن، او انھاں لوکاں کُوں جِہڑے وَݙا گھمن٘ڈ کریندے ہِن، آکھیسِن جو جیکر تُساں نہ ہوندے تاں اَساں ضرور مومن ہوندے (٣١)۔ جِنھاں لوکاں کُوں گھمن٘ڈ ہَا، او ہِیݨیاں کُوں اَکھیسِن بَھلا کیا اَساں تُہاکوں سِدّھے رَاہ کنُوں روکی رَکھیا ہَا، ڄَݙاں جو ہدایت وِی تُہاݙے کولھ آچکی ہَئی، بلکہ تُساں تاں خود قصور وار ہِیوے (٣٢)۔ اَتے جِہڑے لوک ہِیݨیں ہوسِن او انھاں لوکاں کُوں اَکھیسِن جِہڑے تکبّر وِچ ہوسِن، جو تُہاݙیاں راتاں ݙین٘ہاں دِیاں چالاں اَساکوں روکی رَکھیا ہَا، ڄَݙاں جو تُساں اَساکوں حُکم ݙیندے ہاوے جو اَساں اَللہ دِی ناشُکری کروں، اَتے اُوندا کوئی شریک ٻݨاؤں، اَتے او وَݙا اَرمان کریسِن جہڑے ویلے جو او عذاب کُوں ݙیکھسِن، اَتے اَساں انھاں دِیاں ڳِچیاں وِچ ڳلاویں گھت ݙیسُوں جِنھاں جو کُفر اختیار کِیتا ہویا ہوسے، ٻَس انھاں دے عملاں دِی جَزا ݙِتی ویسی، جِہڑے جو او کریندے ہِن (٣٣)۔ اَتے اَساں کہیں وَستی (آبادی) وِچ کوئی ݙراوَݨ والا اِہجا نھیں بھیڄا جیکوں اِتّھوں دے رَڄّے کَڄّے لوکاں اِیہ نہ آکھیا ہووے جو، جو کُجھ تُہاکوں ݙے تے بھیڄیا ڳئے، اَساں ضرور اُوں دا اِنکار کریندوں (٣٤)۔ اَتے اِیہ وِی آکھݨ لڳے، جو اَساں ٻَہُوں سارا مال متال تے اَولاد رَکھیندے ہَیں، اَتے اَساکوں عذاب وِی نہ ݙِتا ویسے (٣٥)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے بیشک میݙا رَبّ جیندی روزی چَہندے کُھلی کر ݙیندے اَتے چَہندے تَاں تنگ وِی کر چھوڑیندے، لیکن اَکثر لوک اِیں حقیقت کُوں نھیں ڄاݨدے (٣٦)۔ اَتے اِیہ تُہاݙا مال متال تے اَولاد کوئی اِہجی شَئے کائے نھیں جِہڑی جو تُہاکوں درجات دے لحاظ نال اَساݙے کولھوں کر ݙیوے، سِوائے اُوں شخص دے جِہڑا جو اِیمان گِھن آوے تے نیک عݨل کرے، اِیہے ہِن جِنھاں کِیتے انھاں دے عملاں دِی وَجہ کنُوں ݙوڑی جَزا ݙِتی ویسے اَتے او اُچّیاں ماڑیاں وِچ اَمن چَیں نال رَہسِن (٣٧)۔ اَتے جِہڑے لوک اَساݙیاں آیاتاں وِچ گڑ بڑ کرݨ دِی کوشش وِچ ہِن، اِیہے ہِن جِہڑے عذاب وِچ گھتیے رہسِن (٣٨)۔ (اَے نبی) آکھ ݙے جو میݙا رَبّ آپݨیاں بندیاں وِچُوں جیندی روزی چَہندے کُھلی کر ݙیندے اَتے اُوکوں تَنگ وِی کر ݙیندے ، اَتے تُساں جِتّی وِی کوئی شَئے (اَللہ دے راہ) خرچ کریندو، ٻَس او تُہاکوں اُوندی جَاء تے ٻَئی ݙیندے، اَتے او ساریاں تُوں وَدھ رِزق ݙیوݨ والا ہے (٣٩)۔ اَتے جِہڑے ݙین٘ہ او اُنھاں ساریاں کُوں کٹھا کریسے وَل فرشتیاں کنُوں پُچھسے کیا اِیہ تُساں ہاوے جِنھاں دِی اِیہ پُوجا کریندے ہَن (٤٠)۔ او اَکھیسِن، تُوں تاں پاک ذات ہیں تُوں اِی اَساݙا کارساز ہیں، نہ کہ اِیہ ہِن، بلکہ اِیہ جِنّاں دِی پُوجا کریندے ہَن، اَتے اُنھاں وِچُوں ڈھیر لوک انھائیں تے اِیمان گِھن آئے ہِن (٤١)۔ ٻَس اَڄ دے ݙین٘ہ تُہاݙے بعضے وِی بعضیاں کِیتے کوئی نفع پُچاوَݨ دا کوئی اختیار نھیں رَکھیندے ، اَتے نہ نقصان پُچاوَݨ دا، اَتے اَساں اِنھاں لوکاں کُوں جِہڑے (آپݨیں آپ اُتے) ظلم کریندے رِیہے ہَن ، اکھیسُوں جو دوزخ دا عذاب چَکُّھو جیکوں تُساں کُوڑا اَکھیندے رَہندے ہاوے (٤٢)۔ اَتے ڄَݙاں اَساݙیاں کُھلیاں ݙُلیاں آیاتاں پَڑھ سُݨایاں ویندِن، تاں اَکھیندِن، جو اِیہ تاں کُجھ کائے نھیں، ٻَس ہِک بَندہ ہے، جِہڑا چَہندے جو تُہاکُوں اُنھاں شَئیں کنُوں پَرے ہَٹا گِھنّے، جِنھاں دِی تُہاݙے پِیو ݙاݙے پُوجا کریندے آئِن، اَتے اِیہ وِی اَہدِن، جو اِیہ تاں کوئی شَئے کائے نھیں ٻَس آپُوں گھڑیا ہوئیا ہِک کُوڑ ہے، اَتے جِہڑے ویلے کُفر کرݨ والیاں دے کولھ حق آ پہنتا، تاں اُنھاں اُوندے متعلّق آکھ ݙِتا، جو اِیہ تاں ضرور ہِک کُھلا جادُو ہے (٤٣)۔ حالانکہ اَساں نہ تاں انھاں کُوں کتاباں ݙِتیاں ہَن، جِنھاں کُوں اِیہ پڑھدے پڑھیندے رِیہے ہووِن، تے نہ مَیں کنُوں پہلے انھاں کولھ کوئی ݙراوَݨ چِتاوَݨ والا بھیڄیا ڳیا ہَا (٤٤)۔ اَتے اُنھاں وِی اِیکُوں کُوڑا آکھیا، جِہڑے انھاں کنُوں پہلے تِھی گُزرِن، اِیہ اُوندے ݙہویں حِصّے کُوں وِی حاصل نہ کر سڳئے ہَن جِہڑا کُجھ اُنھاں کُوں ݙِتا ڳیا ہَا، وَل وِی اِنھاں میݙے رسُولاں کُوں کُوڑا آکھیا، تاں ٻَس وَل میݙا عذاب وِی کیویں (سخت) ہا (٤٥)۔ (اَےنبی) آکھ ݙے جو مَیں تُہاکوں ہِکّا نصیحت کرینداں جو تُساں اَللہ واسطے کلھے کلھے تے ݙُوں ݙُوں کھڑے تِھی وَن٘ڄو، وَل سوچو تے غور کرو، جو تُہاݙے سَنگتی کُوں جنُوںی اصلُوں کائے نھیں، اِیہ تاں تُہاݙے کِیتے ہِک سخت قسم دے عذاب دے آوَݨ کنُوں پہلے محض ݙراوݨ چِتاوَݨ والا ہے (٤٦)۔ آکھ ݙے، جو مَیں تُساں کنُوں جِہڑی کوئی مزدوری منگی ہوئی ہے تاں او تُہاݙی ! کیوں جو میݙا اَجر تاں میݙے رَبّ دے کولھ ہے، اَتے او ہَر شَئے کُوں آپݨیاں نظراں وِچ رَکھݨ والا ہے (٤٧)۔ آکھ ݙے، جو بیشک میݙا رَبّ اُتُّوں حق لَہیندے، او غیب دِیاں ڳالھیں چَن٘ڳی طرح ڄاݨݨ والا ہے (٤٨)۔ آکھ ݙے جو حق آ پُنّے، کوئی کُوڑا (خُدا) نہ تاں پہلی واری پَیدا کر سَڳدے تے نہ وَلا پَیدا کر سَڳدے (٤٩)۔ آکھ ݙے، جو جیکر مَیں گُمراہ تِھی ڳیاں، تاں وَل اِیندا گھاٹا وِی میکوں ہے، اَتے جیکر مَیں ہدایت اُتے ہَاں تاں ٻَس اِیہ اُوندی وَجہ کنُوں ہے، جِہڑا کُجھ میݙا رَبّ مَیں دو وَحی کریندے، بیشک او سَب کُجھ سُݨݨ والا ٻَہُوں کولھوں رَہݨ والا ہے (٥٠)۔ اِیویں ہوندا، جو تُوں ݙیکھدا، جو ڄَݙاں اِیہ وِٻل (گھبرا) ویسن، تاں کݙاہِیں بھڄ وِی نہ سَڳسِن (بھڄیئے وِی تاں) اَجݨ کولھوں ہوسِن جو پکڑ گِھدے ویسِن (٥١)۔ وَل اَکھیسِن، اَساں تاں اِیندے اُتے اِیمان گِھن آئے ہَیں، پَر ہُݨ اِتّی پرے تِھی وَن٘ڄݨ نال اِنھاں دا ہَتّھ (اِیمان توڑِیں) کِیویں پُڄ سَڳدے (٥٢)۔ اَتے تحقیق اِیہ پہلے کنُوں اِنکار کریندے رِیہے ہِن، اَتے بغیر ݙِٹھے پَرے کنُوں گُمان (دے تیر) چلیندے رِیہے ہِن (٥٣)۔ اُنھاں دے، تے جِہڑا کُجھ او چَہندِن اُوندے درمیان ہِک پَردہ سَٹ ݙِتا ڳئے، جِیویں جو پہلے اِنھاں جیہاں نال تِھی چُکیا ہَا، بیشک او وِی ہِک منحوس شَک وِچ پَے ڳے ہَن (٥٤)۔

سورۃ فاطر مکیہ

شروع ہے اَللہ دے ناں نال جِہڑا ٻَہُوں مہربان تے وَݙی رحمت والا ہے

ساری تعریف اَللہ کِیتے ہے جِہڑا اَسماناں تے زمین دے پَیدا کرݨ والا ہے، اَتے اِہجے فرشتیاں کُوں آپݨاں قاصِد مقرر کرݨ والا ہے جِنھاں دے ݙوں ݙوں، ترائے ترائے، چار چار کَھن٘ب ہِن، اَتے اَپݨِیں مخلوق وِچ جیں طرح دا وَدھارا چَہندے کر چھوڑیندے، بیشک اَللہ ہَر شَئے اُتے پُوری قُدرت رَکھݨ والا ہے (١)۔ جیکر اَللہ اَپݨیں رحمت (دے دروازے) انساناں اُتے کھول ݙیوے تاں اُوکوں کوئی روک نھیں سَڳدا، اَتے جیکر بَند کر ݙیوے تاں اُوندے بعد کوئی ٻِیا اُوندے بھیڄݨ والا کائے نھیں، او ٻَہُوں زبردست تے وَݙی حکمت والا ہے (٢)۔ اَے لوکو! یاد کِیتی رَکّھو، اَللہ دِی نعمت جِہڑی تُہاݙے اُتے کِیتی ڳئی ہے، کیا اَللہ دے سِوا ٻِیا کوئی پَیدا کرݨ والا ہے؟ جِہڑا انھاں کُوں اَسمان تے زمین کنُوں رِزق ݙیوے، کوئی وِی ٻیا عبادت دے لائق کائے نھیں سِوائے اُوندے، ٻَس تُساں کِتُّھوں تُھڑکیے ویندے وے (٣)۔ اَتے جیکر اے تیکوں کُوڑا اَکھیندِن تاں تحقیق تَیں کنُوں پہلے والے رسُولاں کُوں وِی تاں کُوڑا آکھیا ڳئے، اَتے سارے معاملے (فیصلے کِیتے) اَللہ دو وَل وَن٘ڄݨن (٤)۔ اَے لوکو! بیشک اَللہ دا وَعدہ سَچّا ہے، ٻَس تُہاکوں دُنیاوی زِندگی دھوکے وِچ نہ رَکھے، اَتے نہ تُہاکوں اَللہ دے متعلّق کوئی دھوکے والا کہیں دھوکے وِچ سَٹے (٥)۔ بیشک شیطان تُہاݙا دُشمن ہے، ٻَس تُساں وِی اُوں کُوں دُشمن سَمجھو، دراصل او اَپݨِیں ٹولی کو سَݙیندے تاں جو او دوزخ وِچ رَہݨ والے تِھی وَںڄن (٦)۔ جِہڑے لوک کُفر اِختیار کریندِن، انھاں کِیتے سَخت عذاب مقرر ہے، اَتے جِہڑے لوک اِیمان گِھن آئے، تے نیک عمل وِی کِیتُونے تاں انھاں واسطے بخشش ہے ٻَہُوں وَݙا اَجر ہے (٧)۔ بَھلا (او وِی کوئی بَندہ ہے) جیکوں گَندے کَم سوہݨیں کر تے ݙیکھائے ون٘ڄن تے او اُوکوں سوہݨیں وِی لڳئِن، بیشک اَللہ جیکوں چَہندے گُمراہ کر ݙیندے تے جیکوں چَہندے ہدایت ݙے ݙیندے (اَے نبی! ) تیݙا سَاہ نہ پِیا گھُوٹیجے انھاں دے ارمان وِچ! بیشک اَللہ سَب کُجھ ڄاݨدا کھڑے جو کُجھ اِیہ کریندے گھڑیندے وَدّے ہِن (٨)۔ اِیہ اَللہ اِی تاں ہے جِہڑا ہَوائیں گُھولیندے او بَدّلاں کُوں اُچّا چِیندِن، وَل اَساں انھاں کُوں ہِک سکئے سڑیے شہر (علاقے) دو ہَکّل چھوڑیندے ہَیں، ٻَس اُوندے نال زمین وِچ سُکݨ سَڑݨ دے بعد سَاہ گَھت ݙیندے ہَیں، اِیویں اِی بندے جی کھڑے تِھیسِن (٩)۔ جِہڑا شخص عزّت چَہندے (تاں سَمجھ گِھنّے جو) ٻَس ساری عزّت اَللہ کِیتے ہے، اَلبتہ ہر پاک کلمہ اُوں توڑِیں چڑھ ویندے، اَتے ہر نیک عمل آپݨیں کرݨ والے کُوں اُچّا مَرتبہ ݙیوا ݙیندے، اَتے جِہڑے لوک گندے گندے مکر کریندے وَدّن انھاں کِیتے سَخت عذاب ہے، اَتے انھاں دا سارا مَکر خود بخود ختم تِھی ویسے (١٠)۔ اَتے اَللہ اِی ہے جیں تُہاکوں مِٹّی وِچُوں پَیدا کِیتے وَل تریڑے (نُطفے) وِچُوں ڄمائے ، وَل تُہاݙے جُٹ (جُوڑ) ٻݨا ݙِتے ڳئیِن، اَتے اُوندے عِلم کنُوں بغیر نہ کہیں ذال کُوں پیٹ تِھیندے، اَتے نہ کوئی ٻال ڄݨیندی ہے، اَتے نہ کہیں عمر والے دِی عمر وَدھائی ویندی ہے، اَتے نہ اُوندی عُمر تھوڑی کِیتی ویندی ہے، اِیہ سَب کُجھ کتاب وِچ لِکھیا ہوئے، بیشک اِیہ سَب کُجھ اَللہ کِیتے ٻَہُوں اَسان کَم ہے (١١)۔ اَتے ݙوں دریا کݙاہِیں ہِکّو جیہے نھیں ہوندے، ہِک مِٹھا ہے، تریْہہ لَہاوَݨ والا ہے، جیندا پاݨِیں پیوݨ ویلے ݙاڈھا بھان٘دے، اَتے ٻِیا کھارا ہے تے کوڑا ہے، پَر ہر ہِک دریا کنُوں تازہ گوشت کھاندے وے، اَتے انھاں وِچُوں ڳہݨے جیہاں شَئیں کڈھیندے وے، جِنھاں کُوں تُساں پَیندے وے، اَتے ٻیڑیاں کُوں ݙیکھدے وے، جِہڑیاں پاݨِیں کُوں چِیری ویندِن، تاں جو اُوندے فضل وِچُوں (روزی) ڳولھُو، تے تُساں شُکر اَدا کریندے رَہوُو (١٢)۔ او رات کُوں ݙین٘ہ وِچ داخل چَا کریندے اَتے ݙین٘ہ کُوں رات وِچ لُکا گِھندے، اَتے سِجھ تے چَندر کُوں کَم وِچ جُتیا ہوئے، ہر ہِک آپݨیں مقررہ وقت اُتے چڑھدا لَہندا رَہسے، اِیہو اَللہ اِی تاں ہے تُہاݙا پالݨ والا بادشاہی وِی ہِیندی ہے اَتے اُوں کُوں چھوڑ تے جِنھاں کُوں تُساں سݙیندے وے، او تاں پن٘ڈ دِی ڳٹک دی چھِل جِتّی وِی اختیار نھیں رَکھیندے (١٣)۔ جیکر تُساں اُنھاں دے اَڳُوں دُعائیں منگو او تاں تُہاݙیاں دُعائیں کُوں وِی نھیں سُݨ سَڳدے، اَتے جیکر سُݨ وِی گِھنّن، تاں وِی انھاں کُوں تُہاݙی خاطر منظور نھیں کر سڳدے، اَتے قیامت والے ݙین٘ہ او تُہاݙے انھاں نال شِرک کرݨ کنُوں وِی مُکر ویسِن، اَتے تُہاکوں (حق دِی) خبر کوئی نھیں ݙے سڳدا ، اُوں با خبر (اَللہ) وانگوں (١٤)۔ اَے لوکو! تُساں سارے اَللہ دے محتاج ہِیوے، اَے اَللہ تاں ٻَہُوں بے نیاز تے ساریاں تعریفاں دے ݙَا دَا ہے (١٥)۔ جیکر او چاہے تاں تُہاکوں مِٹا چھوڑے تے نوّیں خلقت کُوں آباد کر ݙیوے (١٦)۔ اَتے اِیہ اَللہ کِیتے کوئی اَوکھا کَم کائے نھیں (١٧)۔ اَتے کوئی بار چَاوَݨ والا کہیں ٻئے دا بار نہ چَیسے، اَتے بیشک کوئی بار نال لݙیا ہویا آپݨاں بار چواوݨ کِیتے کہیں کُوں سݙیسے، تاں او اُوندے وِچُوں کوئی شَئے وِی نہ چَوا گِھنسے، چاہے او اُوندا گھاٹے سنگ والا وِی کیوں نہ ہوسے (اَے رسول) بیشک تُوں انھاں کُوں نصیحت کر سڳدیں جِہڑے جو اَݨ ݙِٹھیں آپݨیں رَبّ کنُوں ݙردِن، اَتے نماز قائِم کِیتی رَکھدِن اَتے جِہڑا کُوئی پاک صاف رَہندے تاں او آپݨیں آپ کِیتے اِی پَرہیزگاری اختیار کریندے، اَتے (ساریاں کُوں) اَللہ دو وَل وَن٘ڄݨیں (١٨)۔ اَتے ہِک اَندھا تے ہِک سُڄاکا ہِکّو جیہے نھیں تِھی سڳدے (١٩)۔ اَتے نہ اندھارا تے سوجھلا (٢٠)۔ اَتے نہ چَھاں تے نہ دُھپ (٢١)۔ اَتے نہ جیندے لوک، تے نہ موئے ہوئے برابر تِھی سڳدِن؟ بیشک اَللہ جیکوں چَہندے سُݨا چھوڑیندے، پَر تُوں کُجھ نھیں سُݨا سڳدا اُنھاں کُوں جِہڑے قبراں وِچ ہِن (٢٢)۔ تُوں تاں محض ݙراوَݨ چِتاوَݨ والا ہِیں (٢٣)۔ بیشک اَساں تیکوں حق دے نال خوشخبری سُݨاوَݨ والا تے نال نال ݙراوَݨ والا بݨا تے بھیڄے، اَتے کوئی وِی اُمّت اِہجی کائے نھیں جیندے وِچ ݙراوَݨ والا نہ گُذریا ہووے (٢٤)۔ اَتے جیکر اِیہ تیکوں کُوڑا آکھدِن تاں انھاں کنُوں پہلے والیاں وِی (حق کُوں) کُوڑا آکھیا ہَا حالانکہ انھاں دے رسول انھاں کولھ کُھلیاں نِشانیاں، چھوٹیاں چھوٹیاں کتاباں تے روشن کِتاب وِی گِھن تے آندے رِیہے ہن (٢٥)۔ وَل مَیں اُنھاں لوکاں کُوں آپݨِیں پَکڑ وِچ گِھن آیُم جِنھاں کُفر اختیار کِیتا ہا، ٻس (ݙیکھ) میݙا عذاب کہجا (سخت) ہَا (٢٦)۔ کیا تُساں نھیں ݙٹھیا، جو بیشک اَللہ اَسمان کنُوں پاݨِیں بِھیڄیندے تاں اَساں اُوندے نال مختلف رَنگاں والے میوے پَیدا کریندے ہَیں اَتے پہاڑاں دے حِصّے ہِن، چِٹے تے رَتّے ہلکے تے تِکّھے رَنگاں والے، تے کالے دُھوں وِی (٢٧)۔ انساناں دے، ڈھان٘ڈے ڈھوراں تے ٻِنھاں جانوراں دے وِی، اِیں طرح دے کئی رَنگ ہِن، بیشک اُوندے بندیاں وِچُوں تاں اَللہ کنُوں محض اُوہے ݙردِن، جِہڑے عِلم والے ہِن، بیشک اَللہ ٻَہُوں زبردست تے وَݙا بخشݨ ہار ہے (٢٨)۔ بیشک جِہڑے لوک اَللہ دِی کتاب پڑھدے رَہندِن اَتے نماز وِی قائِم کِیتی رِکھدِن تے جِہڑا کُجھ رِزق اَساں انھاں کوں ݙِتا ہے لُکا تے وِی، تے ݙیکھا تے وِی اُوندے وِچُوں خرچ کِیتی رَکھدِن، اِیہ اُوں سوداگری دِی اُمید (توقع) رکھیندِن جِہڑی کݙائیں وِی کوئی گھاٹا نھیں ݙیندی(٢٩)۔ کیوں جو (اَللہ) اُنھاں کُوں اُنھاں دا پُورا پُورا بدلہ ݙیسے، بلکہ آپݨیں فضل نال وَدھا تے وِی ݙیسے، بیشک اَللہ بخشݨ ہار تے قدر کرݨ والا ہے (٣٠)۔ اَتے (اَے رسول) اَساں تَیں دو جِہڑی کتاب نازِل کِیتی ہے او بالکل حق ہے، اِیہ اُوندی وِی تصدیق کریندی ہے جو کُجھ اِیں کنُوں پہلے آئے، بیشک اَللہ آپݨیں بندیاں دِی خبر رَکھݨ والا تے ہر شَئے تے نظر رَکھݨ والا ہے (٣١)۔ وَل اَساں اُنھاں لوکاں کُوں کتاب دا وارث بݨائے جِنھاں کُوں اَساں آپݨیاں بندیاں وِچُوں چُݨ گِھدّے، پر انھاں وِچُوں آپݨیں آپ اُتے ظلم کرݨ والے وِی ہِن، اَتے اُنھاں وِچوں درمیانے رَستے تے چَلݨ والے وِی ہن، اَتے انھاں وِچُوں کُجھ اَللہ دے حُکم نال نیکیاں کرݨ وِچ اَڳوں نِکل وَن٘ڄݨ والے وِی ہِن، اِیہُو ہے سَب کنُوں وݙا فضل (٣٢)۔ انھاں کِیتے سدا بہار بہشت ہن جِنھاں وِچ اِیہ وَن٘ڄ رَہسِن، انھاں وِچ انھاں کُوں سونے دے کنگݨ پَوائے ویسِن، تے موتیاں دے ہار وِی ! اَتے اُتھاں اُنھاں دِی پوشاک وِی ریشمی ہوسی (٣٣)۔ اَتے اَکھیسِن، جو ساریاں تعریفاں اَللہ کِیتے ہِن، جیں اَساں کنُوں ݙُکھ درد پَرے ہَٹا گِھدِّن بیشک اَساݙا رَبّ ٻَہُوں بَخشݨ ہار تے وَݙی قَدر کرݨ والا ہے (٣٤)۔ جیں اَساکوں آپݨیں فضل نال ہمیشہ کِیتے رَہݨ والے گھراں وِچ آ ٻَہلائے، انھاں وِچ اَساکوں نہ محنت مشقّت کرݨِیں پوندی ہے، تے نہ اُنھاں وِچ اَساکوں کوئی تھکیڑا تِھیندے (٣٥)۔ اَتے جِنھاں لوکاں کُفر اختیار کِیتے اُنھاں واسطے دوزخ دِی بھا ہے، نہ اُنھاں اُتے قضا آسے، جو مَر وَن٘ڄن، اَتے نہ انھاں کِیتے انھاں دے عذاب وِچ کوئی کَمی کِیتی ویسے، اِیں طرح وِی اَساں ہر کُفر کرݨ والے کُوں جَزا ݙیندے ہَیں (٣٦)۔ اَتے او اُوندے وِچ دھاڑ پِٹ گھتیسِن، جو اَساݙے رَبّ آ! اَساکوں کڈھ گِھن تاں جو اَساں نیک عمل کر گِھنُّوں، انھاں کنُوں مختلف جِہڑے جو اَساں کریندے رِیہے ہِیسے ! (اَللہ اکھیسے) کیا اَساں تُہاکوں اِتّی عُمر نہ ݙِتی ہَئی، جو اُوندے وِچ کوئی وِی نصیحت حاصل کرݨ چَہندا، تاں کر گِھنّے ہَا، اَتے تُہاݙے کولھ ݙراوَݨ چِتاوَݨ والا وِی آیا ہَا ، ٻَس مَزے چَکُّھو! ظالماں کِیتے تاں مدد کرݨ والا وِی کوئی کائے نھیں (٣٧)۔ بیشک اَللہ اَسماناں دِیاں تے زمین دِیاں، غیب دِیاں سَب شَئیں ڄاݨݨ والا ہے، بیشک او دِلّاں دے اَندر دے بھید وِی خُوب ڄاݨݨ والا ہے (٣٨)۔ اُوہُو ہے جیں تُہاکُوں زمین اُتے آپݨاں خلیفہ بݨائے ٻس جیں کُفر کِیتے تاں اُوندے کُفر دا وَبال اُوندے اُتے ہے، اَتے کافراں کِیتے اُنھاں دا کُفر انھاں دے خلاف اَللہ دِی ناراضگی کُوں وَدھیندے، اَتے کافراں دا کُفر اُنھاں کِیتے کوئی شَئے نھیں وَدھا سَڳدا ٻَس چھڑا انھاں دے گھاٹے وِچ ودھارا کرݨ والا ہے (٣٩)۔ آکھ، جو بَھلا کیا تُساں آپݨیں بݨائے ہوئے (اَللہ دے) شریکاں کُوں ݙِٹھے، جِنھاں کُوں تُساں اَللہ کُوں چھوڑ تے سݙیندے وے، میکوں ݙیکھاؤ تاں سَہی جو انھاں زمین وِچُوں کیا شَئے پَیدا کِیتی ہے، یا اَسماناں وِچ انھاں دا کِہڑا سانجھ کھاتہ ہے، یا اَساں انھاں کُوں کوئی اِہجی کتاب ݙِتی ہے، جو او اُوندے وِچُوں کوئی روشن دلیل (سَند) رَکھیندے ہووِن! بلکہ ظالماں وِچُوں بعضے بعضیاں نال وعدے کریندِن تاں او وِی سوائے دھوکے فریب دے کُجھ کائے نھیں (٤٠)۔ بیشک اَللہ اَسماناں کُوں تے زمین کُوں جَھل رَکھیے تاں جو اِݙے اُݙے ہل نہ وَن٘ڄن، اَتے جیکر اِݙے اُݙے ہَل وِی ڳے تاں وَت اُوندے بعد کوئی ٻیا اِہجا کائے نھیں، جِہڑا انھاں کُوں جَھل گِھنّے، بیشک او وَݙا تحمل والا تے بخشݨ ہار ہے (٤١)۔ اَتے اِیہ اَللہ دِیاں وَݙیاں وَݙیاں قَسماں چیندے ہِن، جو جیکر کوئی انھاں کولھ ہدایت کرݨ والا آوے ہا، تاں اِیہ باقی اُمتّاں وِچُوں ہر کہیں کنُوں وَدّھ تے ہدایت اُتے ہوندے پَر جِہڑے ویلے کوئی ہدایت کرݨ والا آئے ، تاں انھاں دِی نفرت (کریہت) ٻئی وِی وَدّھ ڳئی (٤٢)۔ اُنھاں زمین تے فخر وَݙائی کِیتی، تے گندیاں چالاں چلݨ پَے ڳئے حالانکہ گندی چال دِی شامت چال چلݨ والے اُتے ہوندی ہے، تاں کیا اِیہ وِی اَڳلے لوکاں دِی کلّی تِھی وَن٘ڄݨ دِی انتظار وِچ ہِن، ٻَس تُوں اَللہ دے دستور وِچ کوئی تبدیلی نہ پَیسیں، اَتے نہ اَللہ دے دستور وِچ کوئی وَل پھیر ݙیکھسیں (٤٣)۔ کیا او زمین اُتے ٹُریے پِھریے کائے نھیں تاں جو خود ݙیکھ گِھندے، جو اُنھاں لوکاں دِی عاقبت کہجی تھئی، جِہڑے جو انھاں کنُوں پہلے گزرے ہِن، او تاں طاقت وِچ وِی زیادہ ہن، اَتے اَللہ اِہجا کائے نھیں، جو اُوکوں اَسماناں وِچ دِی تے زمین وِچ دِی کوئی شَئے بے وَسّ کر ݙیکھالے، بیشک او سَب کُجھ ڄاݨݨ والا تے پُوری قُدرت رَکھݨ والا ہے (٤٤)۔ اَتے اَللہ جیکر لوکاں کُوں (اُنھاں دے عملاں اُتے) جِہڑے او کریندے وَدّے ہن، پکڑ وِچ گِھن آندا، تاں زمین اُتے چَلّݨ پِھرّݨ والے کہیں کُوں وِی نہ چھوڑیندا، پَر او تاں انھاں کُوں ہِک مقرر وقت تَئیں مہلت ݙِتی آندے، ٻَس ڄَݙاں انھاں دا وقت آویسے تاں بیشک اَللہ آپݨیاں بندیاں کُوں آپ ݙیکھ گِھنسے (٤٥)۔

سورۃ یٰسٓ مکیہ

شروع ہے اَللہ دے ناں نال جِہڑا ٻَہُوں مہربان تے وَݙی رحمت والا ہے

یٰسٓ (١)۔ قسم ہے قرآن دِی جِہڑا حکمت نال بھریا ہوئے (٢)۔ (اَے رسول) بیشک تُوں بھیڄے ہوئے رسُولاں وِچُوں ہیں (٣)۔ سِدّھے رَاہ تے ہیں (٤)۔ اِیں (قرآن) کُوں ٻَہُوں زبردست تے ہمیشہ رحمت کرݨ والے نازِل کِیتے (٥)۔ تاں جو تُوں اِہجی قوم کُوں ݙراویں، جِنھاں دے پِیو ݙاݙیاں کُوں نھیں ݙرایا چِتایا ڳیا، اِیں ڳالھوں او غفلت وِچ ہِن (٦)۔ تحقیق انھاں وِچُوں اکثر دے اُتے اَللہ دا قول ثابت تِھی چُکیئے ٻَس او اِیمان نھیں گِھن آندے (٧)۔ بیشک اَساں انھاں دِیاں ڳِچّیاں وِچ ڳلاویں (طوق) گھت ݙِتے ہِن، اَتے او کھاݙی توڑِیں پَھسّے ہوئے ہِن، اِیں طرح اِنھاں دے سِر وِی اُچّے کَسّے ہوئے ہِن (٨)۔ اَتے اَساں ہِک کَندِھی اِنھاں دے اَڳوں اُسار چھوڑی تے ہِک کَندھی اِنھاں دے پِچُّھوں وِی، ٻَس اُنھاں کُوں کَڄ چھوڑیے، او تاں ݙیکھ وِی نھیں سَڳدے (٩)۔ اَتے انھاں کِیتے برابر ہے چاہے، تُوں اُنھاں کُوں نصیحت کریں یا نہ کریں، او اَصلُوں اِیمان نہ گِھن آسِن (١٠)۔ بیشک تُوں محض اُوکُوں ݙرا سَڳدیں، جِہڑا جو تیݙی نصیحت اُتے چَلدے اَتے ٻَہُوں مہربان رَبّ کنُوں بغیر ݙِٹھیں ݙَردے، ٻَس اُوکُوں خوشخبری سُݨا ݙے بخشش دِی، تے وَݙی عِزّت والے ثواب (اَجر) دِی (١١)۔ بیشک اَساں موئیاں کُوں جِیوا ݙیوَݨ والے ہَیں، اَتے لِکھ گِھندے ہَیں، جو کُجھ او اَڳُوں کِیتے بِھیڄیندے ہِن، اَتے جو کُجھ پِچُّھوں نشانیاں دے طور چھوڑ ویندِن، اَتے اَساں ہر شَئے کُوں روشن کِتاب وِچ لِکھ رَکھیا ہے (١٢)۔ اَتے (اَے رسول) اُنھاں کُوں اُوں وَستی والے لوکاں دِی مثال وِی سُݨا، ڄَݙاں جو اُنھاں کولھ اَساݙے رسول آئے ہَن (١٣)۔ (یعنی) ڄَݙَاں اَساں انھاں کولھ ݙُوں رسول بھیڄے، ٻَس انھاں ݙوہاہِیں کُوں کُوڑا آکھیا، اَساں تریجھے کُوں وِی بھیڄ تے انھاں دِی مَدد کِیتی انھاں آکھیا، جو اَساں تُہاݙے کولھ (رسول بݨا تے) بھیڄے ڳئے ہَیں (١٤)۔ لوکاں آکھیا، تُساں ہِیوے کیا؟ ٻَس اَساں جیہے بَشر تاں ہِیوے، اَتے ٻَہُوں مہربان اَللہ نے تاں کوئی شَئے وِی نازِل نھیں کِیتی، تُساں تاں اَصلُوں کُوڑ مریندے وے (١٥)۔ انھاں آکھیا، اَساݙا رَبّ ڄاݨدا کھڑے جو بیشک تُہاݙے کولھ اِی بھیڄے ڳئے ہَیں (١٦)۔ اَتے اَساݙے ذِمّے تاں ٻَس صاف صاف پُچا ݙیوݨ ہے، جو کُجھ او آکھݨ چَہندے (١٧)۔ لوکاں آکھیا، اَساں تاں تُہاکوں منحوس سَمجھدے ہَیں جیکر تُساں باز نہ آئے، تاں اَساں تُہاکوں پَتھر مار مار تے مار گھتیسُوں اَتے تُہاکوں اَساݙی طرفوں ہِک ݙُکھ ݙیوݨ والا عذاب وِی آ چِمبڑسے(١٨)۔ انھاں آکھیا، جو تُہاݙی نحوست تُہاکوں نصیب رَہے (اِیکوں وِی نحوست سَمجھدے وے) جو تُہاکوں نصیحت کِیتی ڳئی ہے، بلکہ تُساں تاں اَصلُوں حد کنُوں ٹَپ وَن٘ڄݨ والی قوم ہِیوے (١٩)۔ اَتے شہر دے اَصلُوں پرلے پاسُوں ہِک آدمی بَھڄدا ہویا آیا، تے آکھیُس، جو اَے میݙی قوم! تُساں انھاں رسولاں دِی پَیروی اختیار کر گِھنّو (٢٠)۔ اِہجیاں دِی پَیروی! جِہڑے تُساں کنُوں کوئی اَجر (مُعاوَضہ) وِی نھیں مَنگدے، اَتے خود ہدایت حاصل کر چُکے ہوئِن (٢١)۔