Wb/skr/ستواں سیپارہ

سورۃ اَلمآئدہ مدنیہ

اَتے جِہڑے ویلے اِیں (کتاب) کُوں سُݨدِن جِہڑی جو رسول اُتے بھیڄی ڳئی ہے تاں تُوں ݙیکھدیں جو انھاں دِیاں اَکھیں کنُوں ہَنجوں وَہݨ پَے ویندِن اِیہ اِیں ڳالھوں ہے جو اِنھاں حقّی ڳالھ کُوں ڄاݨ سُن٘ڄاݨ گِھدے، اَتے آہدِن جو اَساݙے رَب آ! اَساں اِیمان گِھن آئے ہَیں ٻَس اَساکوں آپݨیں مَنݨ والیاں وِچ لِکھ گِھن (٨٣)۔ بَھلا اَساکوں کِیا تِھی ڳئے جو اَساں اَللہ اُتے، اَتے جِہڑی حقّی ڳالھ اَساݙے کولھ پہنچی ہے اُوندے اُتے اِیمان نہ گِھن آؤں، ڄݙاں اَساں طمع وِی رَکھیندوں جو اَساݙا رَبّ اَساکوں نیک بندیاں نال بہشت وِچ داخل کریسے (٨٤)۔ ٻَس اَللہ نے اُنھاں دے اِیں ڳالھ دے آکھݨ اُتے اُنھاں کُوں بہشت دے او باغ ݙِے ݙِتِن جِنھاں تلے نہراں وڳدِیاں پِیاں ہوسِن، او ہمیشہ اُنھاں وِچ رَہسِن، ٻَس نیکی دے کَم کرݨ والیاں کُوں اِیں طرح جزا ݙِتی ویندی ہے (٨٥)۔ اَتے جِہڑے لوکاں اِنکار کر ݙِتے، اَتے اَساݙیاں نشانیاں کُوں کُوڑ اَکھیندِن اِیہے اِی جہنّم وِچ رَہݨ والے ہِن (٨٦)۔ اَے لوکو! جِہڑے اِیمان گِھن آئیوے اُنھاں پاک صاف شَئیں کُوں حرام قرار نہ ݙیوُو، جِہڑیاں اَللہ تُہاݙے کِیتے حلال کر ݙِتِن، اَتے حد کنُوں زیادہ وِی نہ وَدّھو، کیوں جو اَللہ حد کنُوں ٹَپ وَن٘ڄݨ والیاں کُوں یار نھیں بݨیندا (٨٧)۔ اَتے کھاؤ پِیؤ جِہڑیاں حلال تے پاک صاف شَئیں اَللہ نے تُہاکوں رِزق دے طور ݙِتِن، اَتے اُوں اَللہ کنُوں ݙردے رَہوُو، جیندے اُتے تُساں اِیمان رَکھیندو (٨٨)۔ اَتے تُہاکوں تُہاݙِیاں بے ہودہ قسماں اُتے اَللہ کائے نہ پکڑیسی، پَر تُہاکوں تُہاݙیاں اِنھاں پکیاں قَسماں دے خلاف کرݨ اُتے ضرور پَکڑیسی، ٻَس اِہجیاں قسماں دا کفّارہ ݙَاہ مِسکیناں کُوں درمیانے دَرجے دا کھاݨاں کھواوݨ ہے، جِہڑا تُساں آپݨیں ٻالاں ٻچیاں کُوں کھوِیندے وے، یا اُنھاں کُوں کَپڑے پَواوݨ یا ہِک غلام کُوں آزاد کرݨ ہے، جِہڑا اِتنا وِی نہ پَھر سَڳے، تاں وَل ترائے ݙین٘ہ روزے رَکھے، اِیہ کفّارہ ہے تُہاݙیاں پَکیّاں قَسماں دا جِہڑیاں تُساں چا کھڑو (وَت تروڑ ݙیوُو) تے آپݨِیں قسماں دے پابند تِھی تے رَہوُو، اَللہ تُہاݙے کِیتے اَپݨِیاں نشانیاں اِیں طرح کھول تے بیان کریندے تاں جو تُساں اُوندا شُکر اَدا کریندے رَہوُو (٨٩)۔ اَے اِیمان گِھن آوَݨ والو، بیشک شراب، جُؤا کافِراں دِیاں مَنوتیاں، تے تیراں والیاں فالیں، اِیہ سب شیطانی کَم ہِن، انھاں کنُوں ہِک پاسے ہَٹیے رَہوُو، تاں جو تُساں نجات پا سَڳو (٩٠)۔ شیطان تاں اِیہ چہندے جو شراب تے جُوئے دے ذریعے تُہاݙے آپس وِچ دُشمنی تے بُغض گَھت ݙیوے، اَتے تُہاکوں اَللہ دے ذِکر کنُوں تے نماز کنُوں روک گِھنے، کیا تُساں وَل وِی (اِنھاں کمّاں کنُوں) باز نہ آسو (٩١)۔ اَتے اَللہ دِی فرمانبرداری کِیتی رَکھو، تے اُوندے رَسول دا آکھیا مَنیندے رَہو، اَتے ݙردے رَہو، ٻَس جیکر تُساں اِݙُوں مُن٘ہ چا وَلایا، تاں تُہاکوں پتہ ہووے جو اَساݙے رسول دے ذمے تاں صاف صاف احکام تُہاݙے توڑیں پچاوَݨ ہے (٩٢)۔ اِنھاں لوکاں اُتے جِہڑے اِیمان گِھن آئِن ، تے نیک کم کیتی رَکھدِن جو کُجھ او کھا پِی چُکئِن اُوندا کوئی گُناہ کائے نھیں، بشرطیکہ او پرہیزگار بݨے رَہوݨ، تے اِیمان اُتے قائِم رَہوِن، تے چن٘ڳے کَم کریندے ہووِن، وَلا وِی اَللہ کنُوں ݙردے رَہوِن، اِیمان قائِم رَکھی رَکّھن، وَلا وِی (اَللہ کنُوں) ݙردے رَہوِن، تے چن٘ڳے کَم کِیتی رَکھن، اَللہ نیک کَم کرݨ والیاں کُوں پیارا رَکھیند ے (٩٣)۔ اَے اِیمان گِھن آوَݨ والو، اَللہ تُہاݙی آزمائش کریندے شِکار دِی ہِک تھوڑی جہی شَئے نال، جیندے توڑیں تُہاݙے ہَتھ تے تُہاݙے نیزے پُڄ ویندِن تاں جو اَللہ ڄاݨ گِھنے کِہڑا شخص ݙِٹھیں بغیر، وِی ݙردے، ٻَس اِیں (ڳالھ) دے بعد جِہڑا وِی حَد کنُوں ٹَپ ڳیا، ٻَس اُوندے کِیتے وَݙا دَرد ناک عذاب ہَے(٩٤)۔ اَے اِیمان گِھن آوَݨ والو ! شکار دے جانور نہ مارو، ڄَݙݨ جو تُساں احرام ٻَدھیا ہویا ہووِے، اَتے تُہاݙے وِچوں جیں ڄاݨ ٻُڄھ تے اُوکوں مار گِھدا، تاں اُوندا بدلہ (تلافی) ہے، پالتو جانوراں وِچوں اُوہو جیہے جانور دِی قربانی جِہڑا تُساں مار چھوڑیئے جیں طرح تُساݙے وِچوں ݙوں عَدل کرݨ والے بندے فیصلہ کر ݙیون، (اِیہ قربانی) کعبے تَئیں پُچائی وَن٘ڄے، یا اُوندا کفّارہ اِیہ ہے جو مسکیناں کُوں کھاݨاں کَھوایا وَن٘ڄے یا اُوندے برابر روزے رَکھیئے وَن٘ڄِݨ، تاں جو او اَپݨِیں کِیتی دا مَزہ چَکھ گِھنے (اَلبتہ) جِہڑا کُجھ پہلے تِھی چُکئے اَللہ اُوکوں بخش ݙِتے اَتے جیں کہیں وَلا اُووِیں کِیتا، تاں اَللہ اُوں کنُوں اُوندا بَدلہ گِھنسی، اَتے اَللہ زبردست اِنتقام گِھنݨ والا ہے (٩٥)۔ تُہاݙے کِیتے دَریائی (سمندری) شِکار حلال کر ݙِتا ڳئے اَتے اُوندا کھاوَݨ وِی (اِیہ) تُہاݙے تے مسافراں دے فائدے کِیتے ہے، اَتے تُہاݙے اُتے خشکی (جنگل) دا شِکار حرام کر ݙِتا ڳئے، جے توڑِیں جو تُساں اَحرام ٻَدھیا ہوئے، اَتے اَللہ کنُوں ݙردے رَہو، جَیں دو تُساں سارے کَٹھے کِیتے وِیسو (٩٦)۔ اَللہ نے تاں عزّتاں والے گھر یعنی کعبے کُوں لوکاں کِیتے پناہ دِی جاء ٻݨا چھوڑے، اَتے عزّتاں والے مہینے، تے قربانی دے جانوراں، تے قربانی دِی ڳانی والے جانوراں کُوں وِی (اَمن دا ذریعہ بݨائے) اِیہ اِیں واسطے ہے جو تُہاکوں پتہ لڳ وَن٘ڄے، جو بیشک اَللہ چن٘ڳی طرح ڄاݨدے، جِہڑا کُجھ اَسماناں تے ہے تے جِہڑا کُجھ زمین تے ہے بلکہ اَللہ تاں ہر شَئے کُوں چںڳی طرح ڄاݨدے (٩٧)۔ پتہ ہوویہے، جو اَللہ سخت عذاب ݙیوݨ والا ہے، ٻِیا اِیہ جو او بخشݨ ہار تے ٻَہُوں رَحم والا وِی ہے (٩٨)۔ رَسول دے ذِمے تاں لوکاں تَئیں اَللہ دے اَحکام پُچا ݙیوَݨ ہے تے ٻَس، اَڳوں اَللہ چن٘ڳی طرح ڄاݨدا کھڑے جِہڑا کُجھ تُساں ظاہر تِھی تے کریندو، بھاویں لُک تے کریندو (٩٩)۔ (اَے رسول) آکھ ݙیوُو، جو گندی پَلیت شَئے کݙاہِیں پاک صاف شَئے دے برابر نھیں تِھی سڳدی، توڑے جو پلیت تے گندیاں ڈھڳ ساریاں شَئیں تُہاکوں آپ دو کیوں نہ رجھا گِھنِن، پَر عقل وَالو! اَللہ دِی نافرمانی کنُوں بچے رَہوُو، تاں جو تُساں فلاح (نجات) پا سَڳو (١٠٠)۔ اَے اِیمان گِھن آوَݨ والو ! اِہجیاں شَئیں دے متعلق نہ پُچھیا کر، جِنھاں دے متعلق تُہاکوں ݙَسایا وَن٘ڄے تاں تُہاکوں بُریاں لَڳسِن، اَتے جیکر قرآن دے نازل تِھیندِیں ہوئیں اِہجیاں ڳالھیں کُوں اَللہ معاف کر ݙِتے کیوں جو اَللہ تاں بَخشݨ ہار تے وَݙے حوصلے (عمل) والا ہے(١٠١)۔ تُساں کنُوں پہلے دے لوکاں وِی اِیں طرح دے سوال پُچھیئے ہِن، (جواب ݙِتے ڳئے) تاں اُنھاں اِنھاں جواباں کُوں اَصلوں نہ مَنیا (١٠٢)۔ اَللہ نے بحیرہ، سائبہ، وصیلہ، تے حام جیئہے بُتاں دے نَذراَݨیاں دے خاص خاص جانوراں کُوں مقرر نھیں کِیتا، پَر جِنھاں لوکاں کُفر اِختیار کِیتا ہوئے، او اَللہ اُتے کُوڑی تُہمت لیندِن، ڄَݙاں جو اُنھاں وِچوں زیادہ تر لوکاں کولھ عَقل ہے وِی کوئے نھیں (١٠٣)۔ اَتے ڄَݙاں انھاں کُوں آکھیا ویندے جو جِہڑے کتاب اَللہ دِی طرفوں نازِل تَھئی ہے، اُوں دو، تے اُوندے رَسول دو توّجہ ݙِیوُو، تاں اَکھیندِن جو جِہڑے طریقے تے اَساں آپݨیں پِیؤ ݙاݙے کُوں چَلدا ݙِٹھے ٻَس اُوہُو اَساݙے کِیتے وِی کافِی ہے، بَھاویں جو اُنھاں دے پِیؤ ݙاݙے نہ کہیں شَئے دِی سَمجھ رَکھیندے ہُووِن، تے نہ سِدّھی رَاہ اُتے ہووِن (١٠٤)۔ اَے اِیمان گِھن آوَݨ والے لوکو، تُہاݙے اُتے محض اَپݨیں آپ دِی ذمہ داری ہے، ڄݙاں جو تُساں ہدایت اُتے ہِیوے، تاں کہیں ٻَئے دِی گُمراہی تُہاݙا کُجھ وِی نھیں وِڳاڑ سَڳدِی، تُساں ساریاں اَللہ دُو وَل وَن٘ڄݨیں تے ٻَس او تُہاکوں تُہاݙے ساریاں عملاں (دے متعلق) ݙسا ݙیسی جِہڑے تُساں کِیتے ہوسِن(١٠٥)۔ اَے اِیمان گِھن آوَݨ والو، ڄَݙاں تُہاݙے وِچوں کہیں تے موت آکھڑے تاں تُہاݙے کِیتے مُناسب اِیہ ہے ، جو وَصِیّت ویلے تُہاݙِے وِچُوں ݙُوں اِنصاف کرݨ والے مَرد گواہ کر گِھدے وَن٘ڄن یا ڄَݙاں تُساں زمین تے سَفر وِچ ہُووُو، اَتے تُہاکوں مَوت آ پَکڑے تاں ݙوں غیراں شخصاں کُوں گواہ کر گِھنو، جیکر تُہاکوں کوئی شَک پَے وَن٘ڄے، تاں انھاں ݙوہائیں کُوں نماز دے بعد روک گِھنّو تے انھاں کنوں اَللہ دِی قَسم چَواؤ، جو اَساں گواہی دا کوئی دُنیاوِی فائدہ نہ چَیسوں، توڑے جو (اِیں سِلسلے وِچ) اَساݙا کوئی سوڑا سَکّا وِی کیوں نہ ہوسے ! اَتے نہ اَساں اَللہ واسطے دی گواہی کُوں لُکیسوں جیکر اِیں طرح کریسوں تاں وَل اَساں گُنہگاراں وِچ ڳِݨیئے وِیسوں (١٠٦)۔ جیکر پتہ لڳے جو انھاں ݙوہائیں کُوڑ ماریے تے گُناہ کر کھڑِن، تاں انھاں پہلے ݙُوں دِی بجائے ٻئے ݙُوں (زیادہ اہل) گواہ بݨا گِھنو انھاں لوکاں وِچوں جِنھاں دا حق ماریا ڳِیا ہووے، ٻَس او اَللہ دِی قَسم چاوِن جو اَساں ݙوہائیں دِی گواہی اُنھاں پہلیاں دِی گواہی کنُوں زیادہ سَچّی ہے، اَتے اَساں کُوئی زِیادتی نھیں کِیتی جیکر (اَساں اِیویں کروں) تاں اَساں ضرور ظلم کرݨ والیاں وِچوں تِھی وِیسُوں (١٠٧)۔ اِیہ (طریقہ) زیادہ چن٘ڳا ہے، کیوں جو اِیہ لوک (اِیں طرح) بالکل سچّی گواہی ݙِیسِن، ہَا اِیں ڳالھ تُوں ݙَرسِن، جو اَساݙیاں قَسماں انھاں دِیاں قَسماں دے بعد (نتیجے وِچ) رَد کر ݙِتیاں ویسِن، تُساں اَللہ کنُوں ݙردے رَہوُو، اَتے غور نال سُݨو، جو اَللہ نافرمان لوکاں کُوں سِدّھی راہ نھیں ݙِکھلیندا (١٠٨)۔ ہِک ݙین٘ہ اَللہ پیغمبراں کُوں کٹھا کریسے تے وَل پُچھسے جو تُہاکوں (آپݨیاں لوکاں دِی طرفوں تبلیغ دا) کیا جواب مِلیا؟ تَاں او اَکھیسِن جو اَساکوں (چن٘ڳی طرح) پتہ نھیں لڳ سَڳیا بیشک تُوں (تاں خود) غیب دِیاں ڳالھیں کُوں چن٘ڳی طرح ڄاݨدِیں (١٠٩)۔ ڄَݙاں اَللہ عیسیٰ اِبنِ مریم کُوں آکھیا، جو تُوں میݙی اُوں نعمت (کرم نوازی) کُوں یاد کر جِہڑی تیݙے اُتے اَتے تیݙی مَاء اُتے بھیڄی ڳئی ہَئی، ڄَݙاں جو مَیں روح القدس دے ذریعے تیکوں قوت ݙِتی ہَئی، تے تَیں پینگھے وِچ وِی تے اَدھ کَھڑ عَمر وِچ وِی لوکاں نال ڳالھیں کریندا ہاوِیں، ٻیا اِیہ جو ڄݙَاں مَیں تیکوں کتاب، تے دانائی تے تورات تے اِنجیل دِی تعلیم ݙِتی اَتے تُوں میݙی مرضی نال پَکّھی وان٘گیں مٹی دا ہِک پُتلہ بݨیندا ہاویں تے میݙے آکھیئے تے اُوندے وِچ ساہ گھتیندا ہاویں، تاں او میݙے حکم نال اُݙݨ پَے ویندا ہا، اَتے میݙے حُکم نال تُوں ڄماندرو اَندھے تے چِترمّے (کوڑھی) آدمی کُوں چَن٘ڳا بَھلا کر ݙیندا ہاوِیں، اَتے ڄݙاں میݙے آکھئے نال موئے ہوئے کُوں قبر وِچوں کَڈھ کھڑیندا ہاویں، اَتے ڄَݙاں مَیں بنی اِسرائیل کُوں تیکوں نقصان ݙیوݨ کنُوں باز رَکھیا ہویا ہا، ڄݙاں جو تُوں اُنھاں کولھ کُھلیاں نشانیاں گِھن ڳیوں تے اُنھاں وِچوں حق تُوں اِنکار کرݨ والے آکھݨ لڳیئے، جو اِیہ تاں کُھلے ݙُلے جادو دے سِوا کُجھ وِی نھیں (١١٠)۔ اَتے ڄَݙاں مَیں حواریاں دے دِلاں وچ گھتیا، جو میݙے اُتے اَتے میݙے رَسول اُتے اِیمان گِھن آؤ، تاں اُنھاں آکھیا، جو اَساں ایمان گِھن آئیسے، تُوں گواہ رہ جو اَساں پُورے فرمانبردار ہِیسے (١١١)۔ (یاد کر) ڄَݙاں حواریاں آکھیا، جو اَے عیسیٰ اِبنِ مریم! کیا تیݙا رَب اِیہ طاقت رَکھیندے جو اَساݙے کِیتے آسمان کنُوں کھاݨیں دا ہِک طبخ نازِل کر سَڳے، اُوں آکھیا، جو جیکر تُساں اِیمان، گِھن آئیوے، تاں ٻَس اَللہ کنُوں ݙرو (١١٢)۔ اُنھاں آکھیا، اَساں چَہندے ہَیں، جو اَساں اُوندے وِچوں کھا ݙیکھوں اَتے اَساں آپݨیں دِلاں کُوں اِطمینان ݙِیواؤں، اَتے اَساکوں پَتہ لڳ وَن٘ڄے جو تَیں اَساکوں جو آکھیئے سَچ آکھیئے، اَتے اَساں اِہجے کھاݨیں دے (نازِل تِھیوݨ دے) گواہ وِی تِھی سَڳدے ہَیں (١١٣)۔ تَݙاں عیسیٰ اِبنِ مریم دُعا مَن٘گی، جو اَساݙے رَبّ آ! اَساݙے اُتے اَسمان کنُوں کھاݨاں بھیڄ، جِہڑا جو اَساݙے اَڳلے تے پِچھلے اِیمان گِھن آوَݨ والیاں ساریاں کِیتے عید جہی خوشی دا باعث بݨیئے، اَتے او تیݙی طرفوں ہِک نشانی ہووِے، اَتے اَساکوں روزی ݙِتی رَکھ، تُوں تاں رِزق ݙیوݨ والیاں ساریاں وِچوں وَدھ ہیں (١١٤)۔ اَللہ آکھیا، بیشک مَیں تُہاݙے اُتے اُوکوں ضرور نازِل کرینداں پَر اُوندے بعد تُہاݙے وِچوں جِہڑا وِی کُفر والیاں ڳالھیں کریسی تاں مَیں اُوکوں اِہجا عذاب ݙیساں، جو ساریاں وِچوں کہیں ہِک کُوں وِی نہ ݙتا ہوسی! (١١٥)۔ (یاد کرو) ڄݙاں اَللہ پُچھسی جو اَے عیسیٰ اِبنِ مریم کیا تَیں لوکاں کُوں آکھیا ہا، جو اَللہ کُوں چھوڑ تے میکوں تے میݙی ماء ݙوہائیں کُوں معبود بݨا گِھنو، او اَکھیسی، جو تیݙی ذات اِیں قسم دے شِرک کنُوں پاک ہے، میݙا اِیہ کم اِی نہ ہا، جو اِیہو جہی ڳالھ آکھاں ہا، جیندے آکھݨ دا میکوں کوئی حق اِی نہ ہَا، جیکر میں اِیں طرح آکھیا ہووے، تاں تیکوں ضرور پتہ ہوندا کیوں جو تُوں تاں میݙے دِل دِیاں ساریاں ڳالھیں ڄاݨدا کھڑیں، پر جِہڑا کُجھ تیݙے وِچ ہے، مَیں نھیں ڄاݨدا بیشک تُوں غیب دِیاں ڳالھیں کُوں چن٘ڳی طرح ڄاݨدیں (١١٦)۔ مَیں اِنھاں کُوں ٻِیا کُجھ نھیں آکھیا، سِوائے اُوندے جِہڑے کُجھ آکھݨ دا تَیں حُکم ݙِتا ہویا ہا، یعنی جو اَللہ دِی عبادت کرو، جِہڑا جو میݙا وِی تے تُہاݙا وِی رَبّ ہے، اَتے جیتوڑیں مَیں انھاں وِچ رِیہاں، انھاں دِی خبر رَکھی رَکھدا ہَم، وَت ڄَݙاں تَیں میکوں دُنیا تُوں چا گِھدا تاں تُوں آپ اِنھاں دی خبر رَکھیندا ہاوِیں، بلکہ تُوں تاں ہر شَئے کنُوں پُورا پُورا خبردار ہیں (١١٧)۔ جیکر اُنھاں کُوں عذاب ݙیویں، تاں وِی اِیہ تیݙے بندے ہِن، جیکر تُوں اُنھاں کُوں بخش ݙیویں ، تاں بیشک وَݙیاں طاقتاں والا تے وَݙی حِکمت والا ہیں (١١٨)۔ اَللہ اَکھیسے، اِیہ او ݙین٘ہ ہے ڄَݙاں سَچ کُوں مَنّݨ والیاں کُوں اُنھاں دِی سچّائی دا فائدہ تِھیسی، انھاں کِیتے اِہجے باغ ہِن جِنھاں تلے نہراں وَڳدِیاں پِیاں ہِن، او اُنھاں وِچ ہمیش رَہسِن ٻَہسِن، اَللہ اِہجیاں بندیاں کنُوں ݙاڈھا خوش ہے تے او وِی اَللہ کنُوں ݙاڈھے خوش ہِن، اِیہ ہِک وَݙیاں مُراداں حاصل کرݨ (دا ݙین٘ہ) ہے (١١٩)۔ اَللہ کِیتے ہے بادشاہی اَسماناں دِی تے زمین دِی، اَتے جِہڑا کُجھ انھاں وِچ موجود ہے، اَتے اُوہُو ہے جِہڑا ہر شَئے اُتے پُوری قدرت رَکھیندے (١٢٠)۔

سورۃ اَلانعام مکیہ

شروع ہے اَللہ دے ناں نال جِہڑا وَݙا مہربان تے ٻَہُوں رَحم والا ہے

سب تعریف اُوں اَللہ کِیتے ہے، جَیں اَسماناں کُوں تے زمین کُوں بݨائے، اَتے اندھارے تے سوجھلے کُوں پیدا کِیتے، وَل وِی کُفر کرݨ والے لوک ٻِنھاں کُوں وِی رَبّ سَن٘واں چا ٹھہریندِن (١)۔ حالانکہ او تاں او ہے جَیں تُہاکُوں مِٹی وِچوں پیدا کِیتے تے وَل تُہاݙی حیاتی دا اَجل مقرر کِیتا ہوئے، تے ہِک ٻِیا مقرر شدہ اَجل (قیامت) وِی اُوندے اِختیار وِچ ہے، وَت وِی تُساں (کافر) لوک اَللہ دے متعلق شَک وِچ پَے ہوئے ہِیوے (٢)۔ اَسماناں اُتے تے زمین اُتے اُوہُو ہِکو اَللہ ہے، او تُہاݙیاں لُکیاں ہوئیاں تے ظاہر دِیاں ڳالھیں کُوں خوب ڄاݨدا کھڑے، اَتے ڄاݨدا کھڑے جِہڑا کُجھ تُساں کمائی کریندے وَدّے ہِیوے (٣)۔ اَتے اُنھاں دے رَبّ دِیاں نشانیاں وِچوں کوئی وِی اِہجی نشانی انھاں کولھ نھیں آندی، جَیں کنُوں اُنھا مُن٘ہ نہ چَا وَلایا ہووے (٤)۔ ڄَݙاں اُنھاں کولھ حقّی شَئے (قرآن) آئے تاں اُوکوں وِی کُوڑ اَہدِن، ٻَس جلدی انھاں کُوں انھاں ڳالھیں دے اَنجام دِیاں خبراں پَے ویسِن، جِنھاں اُتے اِیہ کِھلّاں کریندِن (٥)۔ کیا انھاں نھیں ݙِٹھا، جو اَساں انھاں کنُوں پہلے دِیاں اُمتاں کُوں ختم اِی کر چھوڑے، جنھاں دے (اقتدار) دے پیر زمین اُتے اِہجے مضبوط ڄما ݙِتے ڳئے ہَن، جو اُوہو جیہے تُہاݙے پیر وِی نھیں ڄمائے، اَتے اَساں اُنھاں اُتے اَسمان کنُوں دبادب مِینہ وَساوݨ والے بَدّل بھیڄے، اَتے نہراں بݨا ݙِتیاں جِہڑیاں اُنھاں تلے وَہندیاں رہندیاں ہَن، وَل اُنھاں دے گُناہاں دِی وجہ کنُوں اُنھاں کُوں ختم کر چھوڑیا، تے اُنھاں پِچھُوں تازیاں اُمتاں کھڑیاں کر ݙِتیاں ڳئیاں (٦)۔ جیکر اَساں تیݙے اُتے کاغذاں اُتے لِکھی ہوئی کتاب نازِل کریندے، تے اِیہ اُوکوں ہَتھ لا تے ݙیکھ وِی گِھندے، تاں وِی جِنھاں کُفر اِختیار کِیتا ہوئے ضرور اَہدے، جو اِیہ تاں کُھلّا ݙُلا (نِرّا پرّا) جادُو ہے (٧)۔ اَتے اَہدِن، جو اِیندے اُتے فرشتہ کیوں نھیں لہایا ڳیا، جیکر اَساں فرشتہ لہیندے وِی سہی، تاں سارا قِصّہ اِی مُک ویندا، اَتے انھاں کُوں (نیکی کرݨ دِی) ذری وِی مُہلت نہ ݙِتی ویندی (٨)۔ اَتے جیکر اَساں فرشتہ بھیڄیندے تاں وِی اُوکوں بندے دِی شکل بݨا تے بھیڄیندے وَل وِی جِہڑا شَک اِیہ اُوندے اُتے کریندِن وَلا وِی ٻَہُوں شَک وِچ پَے وین٘دے (٩)۔ اَتے تَیں کنُوں پہلے والے رسولاں نال وِی کِھلّاں تِھیندیاں رِیہِن، ٻَس جِہڑے لوک انھاں وِچوں کِھلّاں کریندے ہَن، اُنھاں کُوں کِھلّاں کرݨ دے اَنجام نے آن ویہڑیا(١٠)۔ (اَے محمدؐ) آکھ ݙے جو زمین اُتے ٹُرو پِھرو تے وَل ݙیکھو، جو سَچ کوں کُوڑ آکھݨ والیاں نال کیا حشر تَھئے (١١)۔ انھاں کنُوں پُچّھو، جو اَسماناں وِچ تے زمین وِچ جِہڑا کُجھ ہے او کیندا ہے؟ آکھ ݙیوُو، جو اِیہ سَب کُجھ اَللہ دا ہے، اِیندے باوجود اُوں رَحم تے کرم کُوں آپݨِیں ذات اُتے لازِم کر رَکھیا ہوئے، او تُساں ساریاں کُوں قیامت دے ݙین٘ہ ضرور کٹھا کریسی تے اِیں ڳالھ وِچ ذری وِی شَک کائے نھیں، پر جِنھاں لوکاں آپݨیں آپ کُوں گھاٹے وِچ پاتا اُنھاں تاں اِیمان گِھن وِی نھیں آوݨاں(١٢)۔ اَتے او سَب کُجھ اُوندا ہے جِتّی کُجھ رات دے اَندھارے وِچ تے ݙین٘ہ دے سوجھلے وِچ وَسدا رسدا پَے، اَتے او چن٘ڳی طرح سُݨدا تے ڄاݨدا کھڑے (١٣)۔ (اَے محمدؐ) آکھ ݙے جو مَیں خُدا دے سِوا کہیں غیر کُوں آپݨاں یار تے مددگار کیوں بݨا گِھنّاں، ڄݙاں جو اَسماناں کُوں تے زمین کُوں بݨاوَݨ والا وِی اُوہُو ہے تے اُوہُو ساریاں کُوں کھاوݨ پِیوݨ کُوں ݙیندے پَر اُوں کہیں کنُوں نھیں کھادا، آکھ ݙے جو میکوں تاں حُکم تَھئے جو مَیں ساریاں کنُوں پہلے اِسلام کُوں مَن گِھنݨ والا بݨاں، اَتے اِیہ وِی جو میں مشرکاں وِچوں نہ تِھی وَن٘ڄاں(١٤)۔ (اَے محمدؐ) آکھ ݙے ڄیکر مَیں آپݨیں رَبّ دِی نافرمانی کراں، تاں میکوں تاں وَݙے (خوفناک) ݙِینہ دے عذاب کنُوں ݙر لڳدے(١٥)۔ جَیں شَخص کنُوں اُوں ݙین٘ہ دا عذاب ہَٹا گِھدا ڳیا، تاں سمجھو جو اُوندے اُتے رَحم تے کرم کِیتا ڳئے، اَتے اِیہ ہِک وَݙی کامیابی (نجات) ہے (١٦)۔ اَتے جیکر اَللہ تیکوں کہیں مصیبت وِچ گَھت ݙیوے، تاں اُوکوں اُوں کنُوں سِوا ٻِیا کوئی نھیں ہَٹا سَڳدا، اَتے جیکر تیݙے نال کوئی چن٘ڳائی تِھیندی پَئی ہے تاں (اَللہ کُوں) تاں ہَر شَئے اُتے پُوری قُدرت ہے (١٧)۔ اَتے او آپݨیاں بندیاں اُتے ٻَہُوں زبردست اختیار رَکھݨ والا ہے، اَتے وَݙی دانائی والا تے پُوری خبر رَکھݨ والا ہے (١٨)۔ پُچھو! جو کیندی گواہی ساریاں تُوں وَدّھ ہے؟ بلکہ آکھ ݙے جو اَللہ دِی! جِہڑا جو میݙے اَتے تُہاݙے درمیان گواہ ہے، اَتے اِیہ قرآن میݙے اُتے اِیں واسطے وحی دے ذریعے لَہایا ڳئے تاں جو مَیں اِیندے نال تُہاکوں اَتے جَیں توڑیں اِیں پُڄ سَڳے، ݙَراواں، کیا تُساں سَچ مُچ اِیہ گواہی ݙے سَڳدو، جو اَللہ دے نال ٻئے وِی معبود ہِن، آکھ ݙے جو مَیں تاں اِیں ڳالھ دِی گواہی نھیں ݙے سَڳدا، بلکہ آکھ ݙے، جو اَصل وِچ اُوہُو ہِکّو معبود ہے، اَتے مَیں اُوں کنُوں بَری ہاں جیکوں تُساں (اَللہ دا) شریک بݨیندو(١٩)۔ جِنھاں لوکاں کُوں اَساں اِیہ کتاب بھیڄی ہے، او اِیکوں اِیویں سُن٘ڄݨیندِن، جِیویں آپݨیاں پُتراں کُوں سُن٘ڄݨیندِن، ٻس جِنھاں ہر طرح آپݨیں آپ کُوں گھاٹے وِچ گَھتیا ہوئے، ٻَس اُوہے اِیمان نھیں گِھن آندے پَے (٢٠)۔ بَھلا اُوں کنُوں زیادہ کُوݨ ظالم تِھی سَڳدے، جِہڑا اَللہ اُتے بُہتان ٻَدّھے یا وَت اُوندیاں نِشانیاں کُوں کُوڑیاں آکھے، بیشک اِہجے ظالم لوک کݙائیں نِجات (بَھلائی) نھیں پا سَڳدے (٢١)۔ اَتے جِہڑے ݙین٘ہ اَساں انھاں ساریاں کُوں کَٹھا کریسوں تاں مشرک لوکاں کنُوں پُچھسُوں ، جو تُہاݙے بݨائے ہوئے شریک کِݙّے ڳِئن تُساں جِنھاں دا وَݙا زُعم رَکھیندے ہاوے (٢٢)۔ تاں انھاں کنُوں کوئی بَہانہ نہ بَݨ سڳسِی، ٻس اِیہو کُجھ آکھیسِن، اَساݙے رَبّ آ، اَللہ دِی قَسم، اَساں شِرک کائے نہ کریندے ہاسے (٢٣)۔ ݙیکھ تاں سَہی! اِنھاں آپݨیں آپ اُتے کِہجا کُوڑ چا ٻَدھیے، اَتے انھاں جِہڑا کُجھ بُہتان ٻَدھیے، اُنھاں دے کہیں کَم نہ آسڳسی (٢٤)۔ اِنھاں وِچوں کُجھ اِہجے وِی ہِن، جِہڑے ظاہری طور تے تیݙی ڳالھ سُݨدِن، پَر اَساں اُنھاں دے دِلاں تے پَردے گھت چھوڑئِن، اِیں ڳالھوں او کُجھ وِی نھیں سَمجھدے، اَتے اُنھاں دے کنّاں وِچ ٻوڑ گھت ݙِتے، اَتے جیکر اِیہ ہر ہِک نشانی ݙیکھ وِی گِھنّن، تاں وِی اُوندے اُتے اِیمان کائے نہ گِھن آسِن، اِیہ لوک اِیہ توڑِیں آ ڳِئن جو تیݙے کولھ آندِن تاں تیݙے نال جِھیڑا گھت ݙیندِن، بلکہ جنھاں لوکاں حق کنُوں اِنکار کِیتا ہوئے اِیہو کُجھ اَہدِن، جو اِیہ (قرآن) تاں ٻَس پُراݨیاں لوکاں دِیاں کہاݨیاں ہِن (٢٥)۔ اَتے ٻِنھاں کُوں وِی اِیں کنُوں روکیندِن، تے خود وِی پَرے بَھڄدِن، (اںھاں ڳالُھوں) او آپݨیں آپ دے سِوا ٻِنھاں کہیں کُوں وِی تباہ نھیں پَے کریندے پر اِیہ اِیں ڳالھ کُوں اَصلوں نھیں سَمجھدے(٢٦)۔ تُوں اُنھاں کوں (اُوں ویلے) ݙیکھیں ڄَݙاں او دوزخ دے سامݨیں کھڑے کِیتے ویسِن، (اُوں وقت) اَکھیسن چن٘ڳی ڳالھ ہے، جو اَساکوں وَلا دُنیا وِچ بھیڄ ݙِتا وَن٘ڄے تاں جو اَساں اَپݨیں رَبّ دِیاں نشانیاں کُوں کُوڑا نہ کروں تے مومناں وِچوں بݨ وَن٘ڄوں (٢٧)۔ (اِیہ اِیں ڳالھوں ہے) جو اِیہ پہلے جِہڑی شَئے کُوں لُکیندے ہَن، انھاں اُتے ظاہر تِھی چُکی ہوسی، ٻِیا اِیہ جو جیکر اِنھاں کُوں دُنیا تے وَلا بھیڄا وِی وَن٘ڄے، تاں جِہڑے کَمّاں کنُوں اَنھاں کُوں ہَٹکیا ہویا ہا، اُوہے کرݨ لڳ پوسِن، اِیندے وِچ کوئی شَک کائے نھیں جو اِیہ تاں اَصلوں کُوڑ مریندِن (٢٨)۔ (اِیہے تاں) اَہدِن جو اَساݙی حیاتی تاں محض دُنیا اُتے دِی حیاتی تَئیں ہے اَتے اَساں وَلا کائے نہ جِیوائے ویسوں (٢٩)۔ کاش، تُوں ݙیکھ گِھندا جو ڄݙاں اِیہ اَپݨیں رَبّ دِی پیشی وِچ کھڑے کِیتے وِیسِن، او انھاں کنُوں پُچھسی، جو کیا اِیہ (وَلا جِیواوݨ) حقیقت کائے نھیں، تاں اَکھیسن، کیوں کائے نھیں! اَساں تاں اَپݨیں رَبّ دِی قَسم وِی کھاندے ہَیں ٻَس انھاں کُوں او آکھسی اُوندے عذاب دا مزہ چَکھو، جِہڑی حقیقت کنُوں اِنکار کریندے ہاوے (٣٠)۔ ٻَس گھاٹے وِچ آڳئے او لوک جِنھاں اَللہ دے اَڳوں پیش ہووَݨ کُوں کُوڑ سَمجھی رَکھیا ہَا، اِیہ توڑیں جو اچاچیت آکھڑسی انھاں دے سامݨیں قیامت! تاں وَل آکھݨ لڳ پوسِن، جو اَساکوں اَفسوس ہے جو اَساں کنُوں اِیں سلسلے وِچ وݙی کوتاہی تَھئی ہے، وَل اِیہ ہوسِن تے انھاں کَنڈیں اُتے اَپݨیں گُناہاں دے بار چاتے ہوئے ہوسِن پتہ ہووِی جو جِہڑا بار اُنھاں چاتا ہویا ہوسی، ٻَہُوں بھارا بار ہوسی (٣١)۔ اَتے کُجھ نھیں اِیں دُنیا اُتے دِی حیاتی! ٻس ہِک کھیݙ ہے، تے ہِک شُغل ہے در اصل آخرت والا گھر اُنھاں دے کِیتے ٻَہُوں چن٘ڳا ہوسی، جہڑے خُدا کنُوں ݙردِن (پرہیزگار ہِن) کیا تُہاکُوں اِتنی ڳالھ وِی سَمجھ نھیں آندی؟ (٣٢)۔ (اَے رسول) اَساں ڄاݨدے ہِیسے، جو تیکوں مُون٘جھا کر ݙیندی ہے ہر ڳالھ جِہڑی اِیہ کریندِن، پَر اِیہ لوک تیکوں کُوڑا نھیں کریندے، بلکہ اِیہ ظالم لوک تاں اَللہ دِیاں نشانیاں (آیاتاں) کنُوں اِنکار پَے کریندِن (٣٣)۔ تے تَئیں کنُوں پہلے وِی رسولاں کُوں کُوڑا کِیتا ویندا رِیہے، وَل وِی او اُنھاں دے کُوڑ اُتے اُنھاں دے اَذیّت ݙیوݨ اُتے صبر کریندے رِیہے، اُتنے توڑیں جو اُنھاں کولھ اَساݙِی مَدد پُڄ ویندی ہَئیِ، اَتے اَللہ دے کلام (اَحکام) کُوں بدلݨ والا کوئی وِی نھیں ڄَمیا، اَتے تیݙے کولھ انھاں رسولاں دے حالات پُڄ چُکئِن (٣٤)۔ وَل وِی جیکر تیکوں اُنھاں دا مُن٘ہ پھیر وَن٘ڄݨ وݙا ݙُکھ ݙیندے، تاں وَت تیݙے وِچ وَسکت ہے، تاں زمین وِچوں کوئی سُرنگ ڳولھ گِھن یا اَسماناں تَئیں کُوئی پَوڑی لا گِھن تے وَل اُنھاں کولھ کوئی نشانی (معجزہ) گِھن آ، پَر اَللہ چَہندا تاں ساریاں کُوں ہدایت دے راہ اُتے گِھن آندا، ٻَس تُوں تَاں انھاں جاہلاں وِچ نہ رَل وَن٘ڄ (٣٥)۔ اَلبتہ (دعوتِ حق) اُوہے لوک قبول کریندِن جِہڑے (توجہ نال) سُݨدِن، ٻِیا اِیہ جو مُردیاں کُوں اَللہ وَلا جِیویسی! تے وَل اُوندے کولھ اُنھاں کُوں گِھن آیا وِیسی (٣٦)۔ اَتے اَہدِن جو اِیں (رسول) کولھ اُوندے رَبّ دِی طرفوں کوئی نِشانی کیوں نھیں لَہائی ڳئی، آکھ ݙے جو اَللہ کوئی وِی نشانی (معجزہ) لَہاوَݨ دِی پُوری قدرت رَکھیندے پر اُنھاں وِچوں ڈھیر لوک اِتنی ڳالھ وِی نھیں ڄاݨدے سَمجھدے (٣٧)۔ اَتے زمین اُتے ٹرݨ پِھرݨ والے جانور تے او پَکّھی جِہڑے آپݨیاں ݙوں کھن٘بھاں نال اُݙدے وَدِّن تے تُساں وَان٘گوں گروہاں (اُمتاں) وِچ وَنڈے ہوئِن اَساں کتاب (لوحِ محفوظ) وِچ لکھݨ ویلے اُنھاں دے متعلق کوئی شَئے نھیں چھوڑی بہر حال اِیہ سارے آخر آپݨیں رَب کولھ کٹھے کِیتے ویسِن اَتے جِنھاں لوکاں اَساݙیاں نشانیاں کُوں کُوڑا آکھیا، او اَندھیاراں وِچ گِھرے ہوئے، تے ٻوڑے تے ڳونگے تِھی ڳئِن، جیکوں اَللہ چہندے گُمراہ کر ݙیندے اَتے جیکوں اَللہ چہندے اُوکوں سِدّھے راہ تے لا ݙیندے(٣٩)۔ (کافراں کُوں) آکھ، بَھلا سوچو تاں سَہی، جیکر تُہاݙے اُتے اَللہ دا عذاب آوَن٘ڄے یا قیامت آوَن٘ڄے کیا وَل وِی اَللہ کنُوں سِوا کہیں ٻَئے کُوں سَݙیسو! جیکر ٻولݨ دِی ہمّت ہے (تاں جواب ݙِیوؤ) (٤٠)۔ تُساں تاں (مصیبت ویلے) ہُوکُوں سݙیندے وے، وَل جیکر او چہندے تاں اُوں ݙُکھ کُوں جِہڑے کِیتے اُوکوں سݙیندے وے، تُساں کنُوں ہَٹا ݙیندے، ٻِیا اِیہ جو جنھاں کُوں اُوندا شریک بݨیندے وے، اُنھاں کُوں اَصلوں وسار ݙیندو(٤١)۔ اَتے (اَے رسول) اَساں تَیں کِنوں پہلے والیاں اُمتّاں دو وِی رسول بھیڄے ہاسے، ٻَس اَساں اُنھاں کُوں سَختیاں تے بیماریاں وِچ گھت ݙیندے ہاسے تاں جو او عاجزی اختیار کرِن (٤٢)۔ اَتے ڄَݙاں اُنھاں اُتے اَساݙا عذاب آن٘دا ہا، تاں نہ اِیہ عاجزی اِختیار کریندے ہَن، بلکہ اُنھاں دے تاں دِل وِی سخت تِھی ڳئے ہِن، ٻِیا اِیہ جو شیطان اُنھاں کَمّاں کُوں سوہݨاں کر تے ݙیکھیندا ݙسیندا ہَا جِہڑے بھیڑے کَم او کریندے ہِن (٤٣)۔ ڄَݙاں اُنھاں اُوں نصیحت کُوں بُھلا ݙِتا، جِہڑی اُنھاں کُوں کِیتی ڳئی ہَئی، تاں وَل اَساں اُنھاں اُتے ہر شَئے دے دروازے کھول چھوڑے اِیہ اُنھاں (نعمتاں) کنُوں جِہڑیاں اَساں ݙِتیاں ہِن مغریڄ ڳئے، تاں اَساں اُنھاں کُوں اَچاچیت پکڑ وِچ گِھن اَیوسے، ٻَس او حیران تے مایوس تِھی تے رَہ ڳئے (٤٤)۔ ٻَس اَساں انھاں لوکاں دِی پاڑ پَٹ چھوڑی، جِنھاں کہیں تے ظلم کِیتے، وَل اِیہ ہے جو ساری تعریف اَللہ کِیتے ہے جِہڑا ساریاں جہاناں کُوں پلیندا کھڑے (٤٥)۔ (اَے رسول) اِنھاں کافراں کُوں آکھ، کیا تُساں اِیہ وِی سوچئے جو جیکر اَللہ تُہاݙے سُݨݨ تے تُہاݙے ݙیکھݨ والیاں شَئیں تُساں کنُوں کَھس گِھنّے اَتے تُہاݙے دِلاں تے مُہر لا ݙیوے تاں اَللہ کنُوں سِوا ٻِیا کِہڑا معبود ہے جِہڑا تُہاکوں اِیہ شَئیں وَلوا ݙیسی ݙیکھ تاں سَہی مَیں اَپݨیں آیاتاں کِیں کِیں طرح سَمجھینداں وَل وِی اِیہ لوک مُن٘ہ پھیر گِھندِن (٤٦)۔ اِیہ وِی آکھ ݙے، جو کیا تُساں اِیہ وِی سوچئے جو جیکر اَللہ دا عذاب تُہاݙے اُتے اَچاچیت یا چِتا تے آوَن٘ڄے، تاں کیا ظالماں کُوں چھوڑ تے بَھلا کوئی ٻئے ہَلاک کِیتے ویسِن (٤٧)۔ اَتے اَساں رسولاں کُوں نھیں بِھیڄیندے سِوائے ایندے جو او خوشخبری سُݨاوݨ والے تے ݙراوݨ والے تِھی تے رَہِن، ٻَس جِہڑے کوئی اِیمان گِھن آندِن، تے سُدھر ویندِن تاں اِہجیاں لوکاں کُوں نہ ݙر ہوسی، تے نہ او مُون٘جھے تِھیسِن (٤٨)۔ پَر جِہڑے لوک اَساݙیاں آیاتاں کنُوں اِنکار کریندِن تاں اُنھاں اُتے عذاب آسی، کیوں جو او نافرمانی کریندِن (٤٩)۔ (اِیہ وِی) آکھ ݙے ، جو مَیں تُہاکوں نہ تاں اِیہ آکھینداں، جو میݙے کولھ اَللہ دے خزانے ہِن، اَتے نہ مَیں غیب (دا عِلم) ڄاݨداں، اَتے نہ تُہاکوں اَکھینداں، جو مَیں کوئی (نیک پاک) فِرشتہ ہَاں، مَیں تاں اُوہُو کُجھ کریندا جِہڑا کُجھ میکوں وَحی دے ذریعے آکھیا ویندے، اُنھاں کنُوں پُچھ، جو کیا اَندھا تے سُوڄاکھا ہِکّو جیہے ہوندِن تُساں اِیہ ڳالھیں سوچیندے کِیوں نِہوے؟ (٥٠)۔ اَتے ݙرا اِیں (قرآن) نال اُنھاں لوکاں کُوں جِہڑے اِیں ݙر وِچ رَہندِن، جو او اَپݨیں رَبّ دے سامݨیں پیش کِیتے وِیسِن، ڄَݙاں جو اُوں کنُوں سِوا ٻِیا کوئی نہ اُنھاں دا یار ہوسی، تے نہ سِفارشی! کیوں نہ اِیں ڳالھوں پرہیزگاری اختیار کر گِھننّ (٥١)۔ اَتے (آپ کنُوں) پرے نہ ہَٹا اُنھاں لوکاں کُوں جِہڑے اَپݨیں رَبّ کنُوں سویرے وِی، تے شام کُوں وِی دُعائیں مَنگدِن اُوندی رَضا دے طالب ہِن اُنھاں دے حساب ثواب وِچوں نہ تُوں کہیں شَئے دا ذِمے دار ہیں تے نہ او تیݙے حِساب ثواب وِچوں کہیں شَئے دے ذِمّے دار ہِن، جیکر تَیں اُنھاں کُوں بھڄا چھوڑیا تاں تُوں ظالماں وِچوں ڳِݨیا وِیسیں (٥٢)۔ اَتے اِیں طرح اَساں بعض لوکاں دِی اَزمائش ٻِنھاں لوکاں نال کیتی رَکھی تاں جو او آکھ سڳِن، جو کیا اَساں وِچوں اِیہے (غریب) لبھے نِس جِنھاں تے اَللہ فضل تے کَرم کِیتے بَھلا ݙسو اَللہ شکر کرݨ والیاں کُوں چَن٘ڳی طرح نھیں ڄاݨدا کھڑا (٥٣)۔ اَتے ڄَݙاں تیݙے کولھ اِہجے لوک آوِن جِہڑے اَساݙیاں آیاتاں کُوں مَنیندِن تاں اُنھاں کُوں آکھ جو تُہاݙے اُتے سلامتی ہووے، تُہاݙے رَبّ نے آپݨِیں طرفوں رحم و کرم کرݨ لازِم کر گِھدے، جیکر تُہاݙے وِچوں کوئی نادانی دِی وَجہ کنُوں کوئی بُرا کَم کر ٻَہے تے اُوندے بعد تَوبہ چا کرے، اَتے سُدّھِر وَن٘ڄے تاں اَللہ تاں بخشݨ ہار تے ٻَہُوں رحم والا ہے (٥٤)۔ اَتے اِیں طرح مَیں آپݨِیاں نشانیاں کھول کھول تے ݙسینداں، تاں جو گُنہگاراں دِی ہر (چال) دَا وِی صاف صاف پَتہ لڳ وَن٘ڄے (٥٥)۔ آکھ ݙے، جو میکوں ہَٹکیا ڳئے جو مَیں انھاں دِی عبادت نہ کراں، جِنھاں کُوں تُساں اَللہ دے سِوا (مدد کِیتے) سݙیندے وے، آکھ ݙے مَیں، تُہاݙیاں بیہودہ خواہشاں اُتے نھیں چَل سڳدا، نہ تاں مَیں ضرور گُنہگار تِھی ویساں، تے وَل مَیں ہدایت پاوݨ والیاں لوکاں وِچوں وِی نہ ڳِݨیا وَن٘ڄ سَڳساں (٥٦)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے، جو مَیں آپݨیں رَبّ دِی طرفوں (بھیڄی ہوئی) ہِک روشن دَلیل اُتے قائِم ہاں، پَر تُساں اُوکوں کُوڑ آکھی رَکھدے وے، میݙے اِختیار وِچ او شَئے کائے نھیں جِیندے کِیتے تُساں ٻَہُوں اُٻٰہلے وے، کہیں وِی حُکم کرݨ دا پُورا اختیار تاں اَللہ کولھ ہے او تاں حقّی ڳالھ کوں بیان کریندے اَتے اُوہُو ساریاں کنُوں وَدھ فیصلے کرݨ والا ہے (٥٧)۔ (اِیہ وِی) آکھ ݙے جو تُساں جِہڑی شَئے کِیتے اُٻٰہلے وے، او میݙے وَس وِچ ہوندی تاں تُہاݙے تے میݙے درمیان (کݙاں دا) فیصلہ تِھی ڳیا ہووِے ہا، اَتے اَللہ ظالماں کُوں چن٘ڳی طرح ڄاݨدا کھڑے (٥٨)۔ اَتے اُوندے کولھ وِی غیب دِیاں کُنجیاں ہِن، جِنھاں (دے خزانیاں) کُوں اُوندے سِوا کوئی نھیں ڄاݨدا، اَتے او تاں جوکُجھ خشکی تے ہے، تے جوکُجھ پاݨیں وِچ ہے خوب ڄاݨدا کھڑے، اَتے کوئی پَتر اِیویں کائے نھیں ڈہن٘دا جیندا اُوکوں پَتہ نہ ہووے، اَتے نہ کوئی اِہجا داݨاں زمین دِیاں اُوڑاں (اَندھاریاں) وِچ ہوندے، اَتے نہ کوئی اِہجی سِنّی یا سُکّی شَئے ہے، جِہڑی اُوندی ہِک روشن کتاب وِچ دَرج نہ ہوسے (٥٩)۔ اَتے اُوہُو ہے جِہڑا رات کُوں تُہاݙی رُوح قبض کر گِھندے، اَتے جِہڑا کُجھ تُساں ݙین٘ہ کُوں کریندو کماندو، او وِی خُوب ڄاݨدا کھڑے، اُوہُو وَل تُہاکُوں ٻَئے ݙین٘ہ جگا ݙیندے تاں جو تُہاݙی حیاتی دا دَھاڳہ پُورا تِھی وَن٘ڄے آخر کار تُساں ہُوں دو وَن٘ڄݨیں ، وَل او تُہاکُوں ݙسیسی، جِہڑے جِہڑے عمل تُساں کِیتے ہوسِن (٦٠)۔ اَتے او آپݨیاں بندیاں اَتے پُوری قُدرت (غلبہ) رَکھیندے، اَتے تُہاݙے اُتے تُہاݙا پَتہ سُدھ رَکھݨ والا بݨا تے بھیڄیندے، اِیہ توڑیں جو تُہاݙے وِچوں کہیں ہِک دِی اَجل آویندی ہے، تاں اَساݙے بھیڄے ہوئے (فرشتے) اُوندا رُوح قبض کر گِھندِن، اَتے کہیں قسم دِی کمی بیشی نھیں تِھیوݨ ݙیندے (٦١)۔ وَل ساریاں کُوں اَللہ دُو، جِہڑا جو اُنھاں دا حقیقی مالِک ہے وَلایا ویسی، سُݨ گِھنو! جو کہیں وِی فیصلے دا اِختیار ہُوندے کولھ ہے، تے او حساب گِھنّݨ وِچ سَب کنُوں تِکّھا ہے (٦٢)۔ پُچھو تاں سَہی، جو بَھلا تُہاکوں خشکی تے سَمندر دے اَندھاریاں (خطریاں) وِچوں کَوݨ کڈھیندے، ڄݙاں جو اُوں کنُوں وَݙی عاجزی نال تے آپݨیاں کنُوں لُک لُک تے دُعائیں من٘گدو، جو جیکر اَللہ اَساکُوں انھاں (بلائیں) وِچوں کڈھے چا، تاں اَساں ضرور شُکر گزاراں وِچوں تِھی ویسوں (٦٣)۔ آکھ ݙے، جو اَللہ اِی ہے، جِہڑا تُہاکوں اُنھاں (بلائیں) وِچوں تے ٻِئی ہَر سختی وِچوں کڈھیندے وَل وِی تُساں شِرک کرݨ لڳ پوندو (٦٤)۔ آکھ جو او اِیں ڳالھ دِی پُوری قُدرت رَکھیندے، جو تُہاݙے اُتے تُہاݙے سِراں (اَسماناں) کنُوں، یا تُہاݙے پَیراں (زمین) تَلوں عذاب گِھن آوے، یا تُہاݙے مختلف فِرقے بݨا ݙیوے اَتے تُساں وِچوں کہیں ٻے نال لڑّݨ جھڳڑݨ دا مَزہ چَکھاوے، ݙیکھ! جو اَساں آیاتاں کُوں کِیں کِیں طرح کھول تے بیان کریندوں جو او سَمجھ وَن٘ڄِن (٦٥)۔ تیݙی قوم اِیکوں کُوڑ آکھیئے، حالانکہ اِیہ (قرآن) تاں ہِک حقیقت ہے، آکھ ݙے، جو مَیں تُہاݙے اُتے اِنھاں ڳالھیں کِیتے کوئی داروغہ نھیں مقرر کِیتا ڳیا (٦٦)۔ کہیں خبر دے وقوعے کِیتے ہِک وقت مقرر ہوندے جیندی حقیقت دا تُہاکوں جلدی پتہ لڳ ویسی (٦٧)۔ اَتے ڄَݙاں تُوں اُنھاں لوکاں کُوں اَساݙیاں آیاتاں اُتے اعتراض کریندا ݙیکھیں تاں ٻَس اُنھاں کنُوں مُن٘ہ چا وَلایا کر، تاں جو او کہیں ٻئی ڳالھ وِچ رُدِھیڄ وَن٘ڄِن، جیکر شیطان تیکوں اِیہ ڳالھ بُھلوا ݙیوے، تاں یاد آوݨ تے اِنھاں ظالماں دِی قوم دے رَلّے نہ ٻہن٘ویں (٦٨)۔ اَتے اُنھاں لوکاں دے حساب کتاب وِچوں ، جِہڑے جو پرہیزگار ہِن، تُہاݙے اُتے کہیں شَئے دِی ذمّے داری کائے نھیں، اَلبتہ نصیحت کر چھوڑن دِی ہے، شاید اِیہ لوک وِی پرہیزگار بݨ وَن٘ڄِن (٦٩)۔ اَتے اُنھاں لوکاں کنُوں پَرے رہ جِنھاں آپݨیں دِین کُوں کھیݙ تے مشغلہ بݨایا ہوئے، اَتے جنھاں کُوں دُنیا دِی حیاتی دھوکے وِچ سَٹیا ہوئے، تُوں اُنھاں کُوں (اِیں حقیقت دِی) نصیحت کِیتی رَکھ، جو ہر کوئی آپݨیں عَملاں دِی وَجہ کنُوں (عذاب وِچ) پَھسدے (جِہڑے ݙین٘ہ) اَللہ دے سِوا نہ تاں کوئی اُوندا وَلی وارث ہوسے تے نہ سِفارشی، اَتے جیکر او اَپݨیں بدعملاں دے بدلے ہر قسم دِی شَئے وِی ݙیوے تاں وِی اُوں کنُوں قبول نہ کِیتی وِیندی پَئی ہووے، اِیہے لوک ہِن جِہڑے جو اَپݨیں عملاں دِی وَجہ کنُوں عذاب وِچ سَٹیے ہوئے ہوسِن، انھاں دِے پِیوݨ کِیتے اُٻلدا پاݨیں ہے تے دَرد ناک عذاب ہے، اِیہ اِیں ڳالھوں جو او کُفر کریندے ہِن (٧٠)۔ انھاں کنُوں پُچھ، جو کیا اَللہ کنُوں سِوا کہیں اِہجی شَئے کُوں (مَدد کِیتے) سݙوں، جِہڑی نہ اَساکوں فائدہ پُچا سَڳے تے نہ نقصان اَتے ڄَݙاں اَللہ ہدایت وِی کر ݙِتی ہے تاں وَل وِی اُوں شَخص دِی طرح پِچھلے پَیریں وَل وَن٘ڄوں، جیکوں شیطاناں دُنیا تے سِدّھے راہ کنُوں بُھلوا چُھوڑے، تے او رُلدا وَدا ہووے، ڄݙاں جو اُوکوں سَنگتی سݙیندے پَے ہووِن، جو اِݙے ہدایت والے پاسے آوَن٘ڄ! آکھ ݙے جو بیشک ہدایت تاں او ہے جِہڑی اَللہ ݙیوے، اَتے اَساکوں تاں اِیہ حُکم ݙِتا ڳئے جو اَساں سارے جہاناں دے پالݨ ہار دے فرمانبردار ٻݨ وَن٘ڄوں (٧١)۔ اَتے اِیہ جو نماز وِی قائم کِیتی رَکھوں تے اُوں (اَللہ) کنُوں ݙردے رَہُوں وَل اِیہ جو او اُوہو تاں ہے ، جَیں دو اَساں کَٹھے کِیتے ویسوں (٧٢)۔ اَتے او (اَللہ) اُوہُو ہے ، جَیں اَسماناں کُوں تے زمین کُوں ٹھیک ٹھیک پَیدا کِیتے، اَتے جِہڑے ݙین٘ہ اَکھیسے جو (اَے قیامت! ) آ وَن٘ڄ تاں او ہُوں ویلے آویسی، اُوندا آکھیا بَرحق ہے، اَتے اُوندی بادشاہی (اقتدار) ہوسی، جِہڑے ݙین٘ہ جو صُور پُھوکیا ویسی، او اَݨ ݙِٹھیاں تے ݙِٹھیاں شَئیں کُوں ڄاݨدا کھڑے، اَتے اُوہُو دانا، پُوری طرح ڄاݨݨ سُن٘ڄاݨݨ والا ہے (٧٣)۔ اَتے ڄَݙاں اِبراہیم اَپݨیں پِیؤ کُوں آکھیا، جو کیا تُوں بُتاں کُوں آپݨاں معبود بݨیندیں، مَیں تاں تیکوں تے تیݙی قوم کُوں کُھلی گُمراہی وِچ ݙیکھدا وَدّاں (٧٤)۔ اَتے اِیویں اِی اَساں اِبراہیم کُوں اَسماناں تے زمین دِی بادشاہی (دا اِنتظام) ݙیکھیندے ہاسے، تاں جو او یقین رَکھݨ والیاں وِچوں تِھی وَن٘ڄے (٧٥)۔ ٻَس جِہڑے ویلے رات اُوکُوں وَلھیٹ گِھدا، تاں اُوں ہِک تارہ ݙِٹھا تے آکھیُس جو اِیہ میݙا رَبّ ہے، وَل ڄَݙاں او لَہہ ڳیا تاں آکھیُس جو مَیں لَہݨ ٻُݙّݨ والیاں نال پیار نھیں کر سڳدا (٧٦)۔ وَل اُوں چَمکدے ہوئے چَندر کُوں (اُبھردا) ݙِٹھا تاں آکھیُس جو اِیہو اِی ہے میݙا رَبّ! ٻَس ڄَݙاں او وِی لَہہ ڳیا، تاں آکھیُس جو جیکر میݙا رَبّ ہدایت نہ کِیتی رَکھے، تاں مَیں وِی ضرور گُمراہ لوکاں دِی قوم وِچ شامِل تِھی وَن٘ڄݨیں (٧٧)۔ وَل سِجھ کُوں چَمکدا ہویا ݙِٹھُس، تاں آکھیُس ٻَس اِیہو اِی ہے، میݙا رَبّ کیوں جو اِیہ ساریاں کنُوں وَݙا ہے، وَل ڄَݙاں او وِی لَہہ ڳیا، تاں آکھیُس اے میݙی قوم (دے بِھراوُو) مَیں ساریاں کنُوں بیزار ہاں جِنھاں کُوں تُساں (اَللہ دا) شریک بݨیندو (٧٨)۔ بیشک مَیں آپݨاں رُخ اَصلوں اُوندی طرف پِھیر ݙِتے، جَیں اَسماناں تے زمین کُوں پَیدا کِیتے، اَتے مَیں شِرک کرݨ والیاں وِچوں اَصلوں کائے نمھیں (٧٩)۔ اُوندی قوم اُوندے نال حُجتاں کِیتیاں، تاں اُوں آکھیا، تُساں اَللہ دے معاملے وِچ میݙے نال حُجتاں کریندو، حالانکہ خود ہُوں میکوں سِدّھے راہ تے لائے، جِنھاں کُوں تُساں اُوندا شریک بݨیندے وے، مَیں اُنھاں کنُوں اَصلوں نِمھیں ݙردا، سِوائے اُوندے جَیں کنُوں میݙا رَبّ (میݙا ݙرݨ) چہوے، میݙے رَبّ تاں آپݨیں عِلم نال ہر شَئے کُوں گھیریا ہوئے کیا وَت وِی تُساں نصیحت کُوں نِہوے مَنیندے (٨٠)۔ بَھلا مَیں انھاں کنُوں کیوں ݙراں جِنھاں کُوں تُساں اُوندا شریک بݨیندے وے، ڄݙاں جو تُساں تاں اِیں ڳالھ کنُوں وِی نِہوے ݙردے، جو انھاں کُوں اَللہ دا شریک بݨا گِھندو، ڄَݙاں جو اَللہ انھاں دے متعلق تُہاݙے کولھ کوئی دَلیل (سَند) نھیں نازِل کِیتی، بَھلا اَساں ݙُوں فریقاں وِچوں کِہڑا اَمن تے دِلی اطمینان دا زیادہ حقدار ہے (ݙسو) جیکر تُہاکُوں کوئی پتہ ہے تاں (٨١)۔ دَراَصل جِہڑے لوک اِیمان گِھن آئِن، اَتے آپݨیں اِیمان کُوں ظلم تے زیادتی نال نھیں رَلایا وَن٘ڄایا، اِیہے اِی او لوک ہِن جِنھاں کِیتے اَمن تے دِلّی اِطمینان ہے اَتے اِیہے ہدایت پاوَݨ والے ہِن (٨٢)۔ اَتے اِیہ ہَئی اَساݙی حُجّت (دلیل) جِہڑی جو اَساں اِبراہیم کُوں اُوندی قوم دے مقابلے کِیتے ݙِتی، اَساں جیکوں چہندے ہَیں اُوندے درجات وَدھا ݙیندے ہَیں بیشک تیݙا رَبّ ٻَہُوں دانا، ہر کَہیں کُوں چن٘ڳی طرح ڄاݨݨ والا ہے (٨٣)۔ اَتے اَساں اُوکوں اِسمٰعیل (پُتر) تے یعقوب (پوترا) جہی اولاد ݙِتی، ہر کہیں کُوں اُوں سِدّھے راہ تے چَلایا، جیندے اُتے اَساں پہلے نوح کوں چَلایا ہَا، اَتے اُوندی نَسل وِچوں داؤد، سلیمان، یوسف، موسیٰ تے ہارون کُوں وِی (چلایا) اَتے اِیں طرح نیک کَم کرݨ والیاں کُوں اَساں اَجر (جزا) ݙیندے ہَیں (٨٤)۔ اَتے زکریا، یحییٰ، عیسیٰ، تے اِلیاس کُوں وِی (ہدایت ݙِتی)! اِیہ سارے نیک لوکاں وِچوں ہِن (٨٥)۔ اَتے اِسمٰعیل، الیَسع، یونس، تے لُوط کُوں وِی (ہدایت ݙِتی) اَتے انھاں ساریاں کُوں اَساں ساریاں جہاناں اُتے فضیلت (بزرگی) ݙِتی (٨٦)۔ اَتے انھاں دے پِیؤ، ݙاݙے تے انھاں دِی اولاد ، تے بِھراواں کُوں وِی، اَساں انھاں کُوں آپݨیں کِیتے چُݨ گِھدا، تے انھاں کُوں سِدّھے پَکّے راہ تے چَلݨ دِی ہدایت کِیتی (٨٧)۔ اِیہ اَللہ دِی ہدایت ہے، او آپݨیاں بندیاں وِچوں جیکوں چَہندے ایندے اُتے چَلیندے اَتے جیکر اُنھاں لوکاں کݙائیں شریک کِیتا ہوندا، تاں اُنھاں کنُوں او نیک عمل کَھس گِھدے ویندے جِہڑے او کریندے رِیہے ہَن (٨٨)۔ اِیہے او لوک ہِن، جِنھاں کُوں اَساں کتاب ݙِتی حکومت (بادشاہی) ݙِتی ، تے نبوّت ݙِتی، ٻس جیکر اِیہ انھاں (ڳالھیں) کنُوں انکار کریندِن تاں اَساں انھاں اُتے ہِک اِہجی قوم مقرر کریندے ہَیں، جِہڑی انھاں (ڳالھیں) کنُوں کݙائیں وِی اِنکار نھیں کریندے (٨٩)۔ اِیہے او لوک ہِن جِنھاں کُوں اَللہ ہدایت ݙِتی، ٻَس تُوں انھاں والے سِدّھے راہ اُتے چَل، آکھ ݙے جو مَیں تُساں کنُوں اِیں (ہدایت) دا کوئی اَجر (اُجرت) نِمھیں گِھندا، اِیہ تاں ساریاں جہاناں کِیتے محض نصیحت دے سِوا ٻِیا کُجھ کائے نھیں (٩٠)۔ اَتے انھاں اَللہ دِی قدر کُوں اِیں نھیں سُن٘ڄاݨیا جیویں سُن٘ڄاݨݨ دا حق ہوندے، کیوں جو اِنھاں آکھ ݙِتے جو اَللہ نے بَشر اُتے تاں کوئی شَئے وِی نازِل نھیں کِیتی ، (اَے محمدؐ) تُوں پُچھ جو او کتاب کئیں نازِل کِیتی ہَئی، جِہڑی موسیٰ گِھن تے آیا ہا، تے جِہڑی ساریْاں اِنساناں کِیتے ہِک سوجھلا تے ہدایت ہَئی، جیْکوں تُساں وَرقہ وَرقہ اَنج کر تے رَکھیا ہوئے، تُساں اُوں وِچوں کُجھ وَرقے تاں ظاہر کریندے وے، پَر اُوندا زیادہ حصہ لُکائی رَکھدے وے، اَتے تُہاکوں اوکُجھ سِکھایا ڳئے جیندا عِلم نہ تُہاکوں ہا، تے نہ تُہاݙے پِیؤ ݙاݙے کُوں ہا، آکھ ݙے جو اَللہ (نازِل کِیتی ہَئی) اِیندے بعد تُوں انھاں کُوں اُنھاں دِیاں بیہودہ بحثاں دی کھیݙ وِچ لڳیا رَہݨ ݙے (٩١)۔ اُووِیں اِیہ کتاب وِی جیکوں اَساں برکتاں والا بݨا تے بھیڄے، تصدیق کریندی ہے اُوندی جِہڑی اِیں کنُوں پہلے آئی ہَئی، ٻِیا اِیہ جو تُوں مَکّے والیاں کُوں تے اُوندے آسوں پاسُوں والیاں کُوں سَمجھا ݙرا، اَتے جِہڑے لوک آخرت کُوں مَنیندِن، او اِیندے اُتے وِی اِیمان گِھن آندِن، اَتے او اَپݨیاں نمازاں دِی ٻَہُوں پابندی کریندِن (٩٢)۔ اَتے اُوں شخص کنُوں ظالم کُوݨ ہوسی، جِہڑا اَللہ اُتے کُوڑے بُہتان گھڑئیے یا آکھے، جو میݙے اُتے وِی وَحی لَتّھی ہے! توڑے جو اُوندے اُتے کوئی شَئے وِی وَحی نہ کِیتی ڳئی ہووے، اَتے جِہڑا اِیہ وِی آکھے، جو جِہڑاکُجھ اَللہ نازِل کِیتے، مَیں وِی ہُوں وان٘گوں نازِل کر ݙیکھینداں، اَے کاش تُوں ݙیکھ سڳدا ڄَݙاں جو ظلم کرݨ والے موت دِیاں سختیاں (سکرات وغیرہ) وِچ رَڳڑیندے پَے ہوسِن ، اَتے فرشتے آپݨِیں ہَتھ اَڳوں تے کریندیں ہوئیں اَکھیسِن " کَڈھ ݙیو اَپݨیاں جاناں اَڄ تُہاکوں ذلیل کر چھوڑن والا عذاب ݙِتا ویسی، کیوں جو تُساں اَللہ دے متعلق نا حق ڳالھیں کریندے ہاوے، اَتے تُساں اُوندے احکامات (آیاتاں) دے (جواب وِچ) اَپݨیں وݙائی ݙیکھیندے ہاوے" (٩٣)۔ اَتے تُساں اَساݙے کولھ اُووِیں کلّھم کلّھا تِھی تے آئیوئے، جئیں طرح اَساں تُہاکُوں پَہلی واری کَلّھا پَیدا کِیتا ہا، اَتے جو (مال اَسباب) اَساں تُہاکوں ݙِتا ہا، او تُساں پِچھُوں چھوڑ آئیوئے، اَتے اَساں تُہاݙے سفارشیاں کُوں وِی تُہاݙے نال نِسے پَے ݙیکھدے، جنھاں دے متعلق تُہاکوں زُعم (وَݙا دَعویٰ) ہا، جو او سارے تُہاݙے معاملے وِچ تُہاݙے نال شریک ہِن، ٻَس تُہاݙی آپس وِچ کُٹی تِھی ڳئی ہے، اَتے جنھاں اُتے تُہاکوں زُعم ہا او تُساں کنُوں بھڄ ڳِئن (٩٤)۔ بیشک اَللہ داݨیں تے ڳٹک کُوں (پودے ڄَمݨ کِیتے) چِیر ݙیندے، اَتے جاندار کُوں بے جان (مادّے) وِچوں کڈھیندے، تے بے جان (مادے) کُوں جاندار وِچوں کَڈھیندے او (اِنھائیں ڳالھوں) تُہاݙا اَللہ ہے وَت تُساں کِݙے بَھٹکئے وَدّے وے (٩٥)۔ اُوہو سویل (وَݙے ویلے) کُوں سوجھلا کر ݙیوݨ والا ہے اَتے رات کُوں آرام کِیتے بݨائِس، تے سِجھ تے چَندر دے حساب مقرر کِیتے ہوئے ہیس، اِیہ مقرر کِیتے ہوئے انداز ے (حساب) ہِن اُوں غالب تے سَب کُجھ ڄاݨݨ والے دے (٩٦)۔ اَتے اُوہُو ہے ، جَیں تُہاݙے کِیتے تارے بݨائِن، تاں جو تُساں خُشکی تے سَمندر دِیاں اَندھاریاں جائیں وِچوں انھاں دے ذریعے آپݨاں رَستہ ڳولھ سَڳو یقیناً اَللہ چن٘ڳی طرح کھول تے آیاتاں بیان کر ݙیندے اُوں قوم کِیتے ، جِہڑی جو عِلم رَکھیندی ہے (٩٧)۔ اَتے اُوہُو ہے جَیں تُہاکُوں ہِکّے بندے وِچوں ڄَمائے وَدھائے، وَل ہِک تھوڑی دیر ٹِکݨ دِی جاء، اَتے ٻَئی حوالے تھی وَن٘ڄݨ دِی جاء ہے، ٻَس اساں اِیہ نشانیاں کھول تے بیان کریندوں اُوں قوم کِیتے جِہڑی جو سوچ وِچار رَکھیندی ہے (٩٨)۔ اَتے اُوہُو تاں ہے جِہڑا اَسمان کنُوں پاݨیں وَسیندے، جیندے نال ہر شَئے دِی پنیری (پھپھوڑ) ڄم آندی ہے، وَل اُوں کنُوں ساویاں شاخاں نِکل آندِن، انھاں اُتے ہِک ٻئے نال جُڑے ہوئے داݨیں لگدِن، ٻِیا اِیہ جو کھڄی دے پوجھے نال لڑکیئے ہوئے ڳُچھے ہوندِن، اَتے اَنگور، زیتون، تے اَنار دے باغ ہِن، (جِنھاں دے پَھل) ہِک ٻَئے نال مِلدے ڄُلدے وِی ہِن تے نھیں وِی مِلدے، اَتے ڄَݙاں پَھل لڳدِن تاں پَھلاں دے لڳݨ کنُوں لا تے اُنھاں دے پَکݨ تَئیں (دِیاں حالتاں تے) غور کرو، بے شک انھاں وِچ اِیمان رَکھݨ والی قوم کِیتے نشانیاں ہِن (٩٩)۔ وَل وِی لوکاں جِنّاں کُوں اَللہ دا شریک بݨا گِھدے، حالانکہ اوّل اَللہ تاں خُود انھاں کُوں پیدا کِیتے، ٻِیا اِیہ جو بغیر ڄاݨے سَمجھے اُوندے کِیتے پُتر تے دِھیاں وِی گھڑ گِھدئِن، او تاں اِنھاں شَئیں کنُوں پاک ہے تے اُنھاں ڳالھیں کنُوں پَرے ہے جِہڑیاں اُوندے نال لیندِن (١٠٠)۔ ہُوں آسماناں تے زمین کُوں پہلے پہلے بݨائے ، اُوندا کوئی پُتر کیویں تِھی سڳدے ڄَݙاں جو اُوندی ذال وِی کائے نھیں، اُوں تاں خُود ہر شَئے کُوں پیدا کِیتے، اَتے ہَر شَئے کُوں چن٘ڳی طرح ڄاݨدا کھڑے (١٠١)۔ اِیہو تاں ہے تُہاݙا رَبّ! سِوائے اِیندے ٻِیا کوئی معبود کائے نھیں، او ہر شَئے کُوں پیدا کرݨ والا ہے، ٻَس اُوندی عبادت کرو، او تاں ہر شَئے (ڳالھ) دِی سنبھال رَکھݨ والا ہے (١٠٢)۔ (دُنیا دِیاں) نظراں اُوکُوں نھیں پہچاݨ سَڳدِیاں، پَر او تاں ساریاں نظراں کُوں ڄاݨ سُن٘ڄاݨ سڳدے، او باریک کنُوں باریک شَئے کُوں وِی چن٘ڳی طرح ݙیکھݨ والا تے خوب ڄاݨݨ سُن٘ڄاݨݨ والا ہے (١٠٣)۔ تُہاݙے کُولھ تُہاݙے رَبّ کنُوں عقل وِچ آوݨ والیاں ڳالھیں (دلیلاں) آ چُکئِن ٻَس جَیں انھاں کوں اَکھ بھال تے ݙیکھ گھِدے اِیندا فائدہ خُود اُوکوں ہے اَتے جِہڑا اُندھا بݨیا رِیہے اُوندی ذمے داری خود اُوندے اُتے ہے ، اَتے (اَے محمدؐ آکھ جو) مَیں تُہاݙے اُتے کوئی پَہریدار کائے نِمھیں (١٠٤)۔ اَتے اِیں طرح اَساں آیاتاں کئی کئی طرح بیان کریندوں، تاں جو اِیہ آکِھن جو تَیں اِنھاں کُوں ٹِھیک ٹِھیک پڑھیئے، اَتے (حقیقت کُوں) اُوں قوم اُتے واضح کر ݙیؤں جِہڑی عقل سَمجھ رَکھیندی ہے (١٠٥)۔ (اَے رسول) تیݙے رَبّ دِی طرفوں تیݙے اُتے وَحی کِیتا ڳئے ٻَس اُوندے اُتے چَل، سِوائے اُوندے ٻِیا کوئی معبود کائے نھیں، اَتے شِرک کرݨ والیاں کنُوں ہِک پاسے تِھی وَن٘ڄ (١٠٦)۔ جیکر اَللہ چَہندا تاں اِیہ لوک (اَللہ دے) شریک نہ بݨیندے وَل اِیہ جو اَساں اُنھاں اُتے نہ تیکوں پَہرے دار بݨائے، اَتے نہ تُوں اُنھاں دا کوئی داروغہ ہِیں (١٠٧)۔ اَتے انھاں کُوں مَندے نہ کَڈھو جِنھاں کُوں اِیہ اَللہ دے سِوا (مدد کِیتے) سَݙیندِن، کِتھائیں اِیہ وِی اَللہ کُوں حَد کنُوں وَدھ تے بے عِلمی وِچ مَندے نہ کڈھݨ لڳ پُووِن، اِیں طرح اَساں ہر گروہ کُوں اُوندے عَمل (انھاں دِیاں نظراں وِچ) سوہݨیں کر تے ݙِیکھائِن وَل اُنھاں آپݨیں اَللہ کُولھ وَل آوَݨیں، تَݙاں او اُنھاں کُوں (اُوندی حقیقت) چِتویسی، جِہڑا کُجھ او کِیتی رَکھدے ہِن (١٠٨)۔ اَتے اِیہ لوک اَللہ دِیاں وَݙیاں قَسماں چیندِن، جو جیکر انھاں کولھ نشانی آوَن٘ڄے تاں او اُوندے اُتے ضرور اِیمان گِھن آسِن، انھاں کُوں آکھ ݙے، جو نشانیاں تاں اَللہ کولھ اِی ہِن، پَر تُہاکوں کِیویں سَمجھایا وَن٘ڄے جو او (خاص) نِشانی آوَن٘ڄے، تاں وِی او اِیمان نہ گِھن آسِن (١٠٩)۔ اَتے (اِیں ڳالھوں) اَساں انھاں دے دِلیں کُوں ، تے اَکھیں کُوں بَھں٘وا ݙیندے ہَیں کیوں جو او اِیں (قرآن) اُتے پہلی واری وِی ایمان نہ گِھن آئے ہَن اَتے اِیہ آپݨیں سَرکشی (نافرمانی) وِچ سر مارݨ کِیتے چھوڑ ݙِتے ویندے پَئن (١١٠)۔