Wb/skr/اُشاک (جام ایم ڈی گانگا)

جے چہندن گریباں اساݙے نہ چاک تھیون

گانگاؔ وسیب واسیں کوں آکھ اُشاک تھیون

اُشاک

0300-6707148

جھوک پبلشرز، بیرون دولت گیٹ ‘ ملتان061-4511568

جملہ حقوق محفوظ

کتاب دا ناں اُشاک

شاعر جام ایم ڈی گانگا

کمپوزنگ شبیر احمد بلوچ

مُکھ پناں طاہر دھریجہ

پروف ریڈنگ عارف گلشنؔ

اوّل اشاعت 2023ء

چھاپہ خانہ جھوک پرنٹرز ‘ ملتان

مُل 600روپے

{اہتمام اشاعت}

گانگا ادبی اکیڈمی گانگا نگر

تحصیل و ضلع رحیم یارخان

انتساب

اپݨے بابا سئیں جام بہار گانگا  ؒ

تے وسیب دے جُملہ حقوق دی جنگ لڑݨ آلے

مردِ مجاہد فخرِ سرائیکستان سئیں ظہور احمد دھریجہ

دے ناں

ڄاݨ سُنڄاݨ

ناں محمد دین

قلمی ناں جام ایم ڈی گانگا

تخلص گانگاؔ

ولدیت جام بہار گانگا

ذات گانگا(راجپوت)

ڄمݨاں 1967ء

تعلیم ایم ۔ اے (اکنامکس)

آغاز شاعری 1993ء

اُستاد شاعری ہدایت کاشف

جاہ ٹِکاݨہ کے ایل پی روڈ گانگا نگر موضع محمد پور گانگا

تحصیل و ضلع رحیم یارخان

رابطہ نمبر 0300-6707148

تصانیف سِک عربی ؐ دی (نعتیہ کلام)

سرائیکی اینڈ انگلش (ہم آواز الفاظ و معنی)

ذرا سوچئے (کالموں کا مجموعہ۔ زیر اشاعت)

حالِ حقیقت(کالموں کا مجموعہ)

موہری اَکھر

سلام قبول تھیوے، شالا وسدے رہو

وطن وسیب دی خیر، تے جمل جہان دی خیر

’’اُشاک‘‘ میݙی شاعری دی کتاب تہاݙے ہتھیں وچ ہے ۔سچی گاٖلھ اے ہے جو میں بنیادی طور تے کُئی شاعر کائنی ، میݙی اصل فیلڈ کالم نگاری ہے۔ شاعر حضرات نال اُٹھدیں ، ٻہندیں شعری ذوق اڳوں تے ودھیا تے میں آپ وی اشعار لکھئے ، ابتداء وچ روزنامہ ’’جھوک‘‘ تے جھوک دی بھر پور حوصلہ افزائی دا وی میکوں شاعر بݨاوݨ وچ وݙا کردار اے ، میں دُعا گو ہاں اللہ تعالیٰ اپݨے کرم نال پیارے نبی حضرت محمدﷺ دی شفاعت اَتے کروٹ کروٹ جنت اِچ جاہیں عطا فرماوے ۔ بہشتی ہدایت کاشف چارن نے میݙی بھنّی تُرٹی شاعری دی وݙی محبت تے شفقت نال اصلاح کیتی ۔ آپ وݙے نفیس انسان تے نفیس شاعر ہن ۔ سئیں امان اللہ ارشدؔ تے سئیں رفیق ساحل مرحوم ، منیر احمد دھریجہ مرحوم ، مقبول احمد دھریجہ دا خلوص تے شفقت وی ہمیشہ میݙے نال رہی ہے ۔ انہاں دے نال نال وطن وسیب دے انہاں تمام ہیروز دا شکر گزار ہاں ، جنہاں میکوں محبت ݙتی، انہاں دی سنگت تے میکوں ماݨ ہے ۔ انہاں سمیت میں ہر اوں مہربان شخص دا وی تھورائیت جئیں ہک لفظ دی اصلاح کیتی یا چنگی سوچ ݙتی۔

میݙی کتاب بارے اپݨی قیمتی رائے دا اظہار کرݨ آلے تمام صاحبان نے یقینا محبت اَتے میݙی حوصلہ افزائی کیتی اے ۔ میں سب دا تھورائیت آں۔اللہ کرے ہمیش خوشیاں نال وسدے رہو۔

والسلام     

ڄام ایم ڈی گانگا

ڄام ایم ڈی گانگا ہک عظیم لکھاری

شاعری لطیف جذبے دا ناں ہے ۔جیویں جو ہوا تے خوشبو لطیف شئے ہے ، اساں اینکوں محسوس تاں کر سڳدوں پر پکڑ نئیں سڳدے ،ہوا دی گاٖلھ وی اینویں ہے جو اونکوں محسوس تاں کیتا ونڄ سڳدے پر پکڑیا نی ونڄ سڳدا۔ اینویں شاعری وی ہک لطیف کیفیت دا ناں ہے ۔کجھ لوک آکھدن جو انقلابی شاعری لطیف کائنی لوہا ہوندی اے ، حالانکہ انقلابی شاعری کوں وی ادب دے لطیف پیرائے وچ بیان کیتا ویندے ۔ ڄام ایم ڈی گانگا دیاں ڈھیر ساریاں نظماں انقلابی ہِن، اُنہاں اپݨے وسیب دے حقوق دی گاٖلھ ہک خوبصورت تے لطیف پیرائے وچ کیتی اے۔میں ڈھیر ساریاں مثالاں ݙے سڳداں پر میں حوالے دے طور تے او نظماں کوڈ نئیں پیا کریندا ، جو ساریاں نظماں کتاب دے وچ موجود ہِن تے کتاب دے قاری اُنہاں نظمیں کوں آپ پڑھ تے چس چانوِن۔

ڄام ایم ڈی گانگا صرف ادیب یا شاعر نی ، او سرائیکی رہنما وی ہے ، او وسیب دے ہر معاملے تے نظر رکھیندے ۔ کیونجو او کاشتکار اے ، کساناں دے مسئلے اُنہاں دے درجناں موضوعات وچ ہک موضوع تھی سڳدے پر ڄام صاحب دے سینکڑاں کالم وسیب دے حق حقوق بارے اتنے جاندار ہوندن جو ایجھے گاٖلھیں دا اِدراک ڈھیر سارے سرائیکی رہنماویں کوں وی کائنی ۔ ڄام ایم ڈی گانگا کݙاہیں اپݨے آپ کوں لیڈر یا رہنما نی آکھیا ۔ کݙاہیں کہیں دے اَڳوں ٹُرݨ دی کوشش نئیں کیتی ۔ پر اوندا کم اتنا زیادہ ہے جو لوک دِل نال قدر کریندن ، ڄام ایم ڈی گانگا صاحب اساݙی سرائیکی قوم دا سرمایہ تے فخر ہِن۔جیویں میں گاٖلھ کیتی اے جو اُنہاں کݙاہیں وی اپݨے آپ کوں لیڈر نی آکھیا ، اینویں اُنہاں کݙاہیں وی اپݨے آپ کوں شاعر نی آکھیا ۔ اُنھاں آپ لکھیے جو میں شاعر کائنی بس شاعریں دی صحبت کجھ شعر لکھݨ دے قابل بݨائے ۔ میں آکھداں جو کئی مسیت وݙی چھوٹی نی ہوندی ، اینویں کوئی شاعر وی وݙا چھوٹا نی ہوندا ۔ جیویں ہر مسیت احترام دے قابل اے اینویں ہر شاعر قابلِ احترام اے ۔ مہرے والے دا میلہ زیادہ پار دے لوگ آ تے سُہیندن۔ گانگا صاحب وی مہربانی کریندے ہَن ، چاچڑاں تے کوٹ مٹھݨ دے وچکار پُل نہ ہووݨ دی وجہ توں جانی جدا تھئے پے ہن، شکر اے گیلانی صاحب پُل بݨوائی اے ، سوکھ تھی ڳے ،ایں پُل بݨواوݨ وچ جتھاں ٻئے لوکیں دا ہتھ اے اُتھاں گانگا صاحب دے کالم ٻہوں زیادہ پڑھݨن کوں ملیے ۔ سرائیکی وسیب دے اہم مسئلے تے گانگا صاحب دے کردار کوں ہمیشہ یاد رکھیا ویسے ۔ میں آکھساں جو ماشاء اللہ شاعری دی کتاب چھپ ونڄے پر میݙی صلاح اے جو سارے کالم چھاپیے ونڄن۔کیونجو گانگا صاحب ساݙے وسیب دے عظیم لکھاری اِن۔

گانگا صاحب ویہہ تریہہ سال توں مختلف اخباریں دے وچ لکھدے اَمدن اُنہاں اپݨے ضلع رحیم یارخان دے مسائل کوں وی اُجاگر کیتے ،پر اُنہاں زیادہ تر پورے سرائیکستان دے بارے لکھیئے ۔ ایندے نال نال اُنہاں قومی تے عالمی امور تے وی تحریراں لکھین، اِتھوں پتہ لڳدے جو گانگا صاحب اعلیٰ تعلیم یافتہ تے جہاں دیدہ آدمی ہِن۔ میں اُشاک دی مبارک باد ݙینداں تے اُمید کرینداں جو گانگا صاحب دیاں ٻیاں کتاباں وی پڑھݨن کوں ضرور مِلسن۔

عاشق بزدار

مہرے والا

ݙکھ دی سانجھ

آپ دی کتاب اُشاک سرائیکی ادب وچ چنگا ودھارا ہے ،گانگا صاحب اپݨی کتاب دا ناں ’’اُشاک‘‘ رکھیے تے ایں حوالے نال سوہݨا شعر لکھیئے ’’جے چہندیں گریبان اساݙے نہ چاک تھیون، گانگاؔ وسیب واسیں کوں آکھ اُشاک تھیون‘‘۔ڄام ایم ڈی گانگا وسیب دے مخدومیں ،گنگدام نمائندیں ،فتویٰ فروش مولویں ، سرداریں ، بھتاریں تے تمنداریں دے ناں ڈھیر کجھ لکھئے تے چنگاٖ پیغام ݙتے ،ڄام ایم ڈی گانگا تے اساں ہکے علاقے دے رہݨ آلے ہسے،اساݙے نال خواجہ فرید دی نگری چاچڑاں ہے تے جام ایم ڈی گانگا مخدوم حمیدالدین حاکمؒ دے ہمسائن،جام ایم ڈی گانگا مخدوم حمید الدین حاکمؒ تے وی ڈھیر سارے مضمون لکھئین ، مخدوم حمیدالدین حاکمؒ ہک علاقے دے بادشاہ ہَن ایں واسطے حاکمؔ لقب کریندے ہَن ۔ میکوں ہک گاٖلھ یاد اَئی اے جو حضرت بہاء الدین زکریاؒ ملتانی تے مخدوم حمید الدین حاکمؒ دا زمانہ ہک ہے ۔ زکریاسئیں پیر تے حاکم سئیں مرید ہَن ،پیر تے مُرید شعری ذوق رکھدے ہَن ، آکھیا ویندے زکریا سئیں دا سرائیکی ݙوہڑہ وی موجود ہے ۔ تے اینویں حمیدالدین حاکمؒ سئیں دے بارے وی آکھیا ویندے جو آپ شاعر وی ہَن۔ سرائیکی ادب دے محققین ݙسیندن جو حضرت بہاول حقؒ سئیں ݙوہڑے دی صورت اِچ حمیدالدین حاکمؒ سئیں کوں خط لکھیا ہئی تے اُنہاں دا جواب وی ݙوہڑے دی صورت وچ آیا ہا ۔ ایں گاٖلھ توں ظاہر تھیندے جو رحیم یارخان ، ملتان تاں کیا سارا وسیب زمانہ قدیم توں ادب دی دھرتی وچ شمار تھیندے ۔

ڄام ایم ڈی گانگا وسیب دے ٻہوں چنگے لکھاری ہووݨ دے نال نال ٻہوں چنگے وی انسان وی ہِن۔ آپ وسیب نال محبت کریندن ، ماء ٻولی دی محبت اُنہاں دی خوش اِچ شامل ہے ۔ تعلیم توں فراغت توں بعد اُنھاں وسیب دی خدمت دا ٻیڑا چاتا تے وسیب دے مسائل تے لکھݨ دے نال نال ہر فورم تے وسیب دے حق حقوق دی گاٖلھ کیتی اے،کسان برادری دے مسائل اُنھاں دا خاص موضوع ہے۔ٻہوں زیادہ ادب نواز ہِن ،اُنھاں دا اُٹھݨ ٻہݨ شاعریں دے نال رہ ڳے ، گانگا ادبی اکیڈمی دے فورم توں اُنھاں کتاباں وی چھپوائن ، تے تقریباں وی منعقد کرائن۔

اونویں تاں سرائیکی قدیم زمانے توں لکھی ویندی اے ۔ہک ہزار سال تاں نور نامے دی تاریخ اے ،ملتان دی تاریخ ہزاراں سال اے ،ہزاراں سال پہلے شاہر ہا تاں اِتھاں وسݨ والیاں دی زبان وی ہئی ، اتھاں لوک شاعری وی مریندے ہن کتاباں وی لکھیاں ویندیاں ہن ، آکھیا ویندے جو قدیم کتاب رگ وید وی وسیب وچ لکھی ڳئی ہئی۔ گانگا صاحب جیرھی زبان وچ شاعری کیتی اے اوں زبان دا شمار دنیا دے قدیم تے وݙے زبانیں وچ تھیندے ۔ شاعری دے نال نال میں اے ݙسݨ چہنداں جو گانگا صاحب ٻہوں چنڳے انسان تے بہترین دوست وی ہِن ،او یاریں دے چار ہِن ،یاری لاوݨ تے توڑ نبھاوݨ کُئی اُنھاں کنوں سِکھے ۔ میݙا اُنھاں نال محبت تے احترام دا رشتہ ہے ، میں ہک دِل دی گاٖلھ وی کراں جو کجھ لوگ ایجھے وی ہوندن جو اُنھاں نال جھیڑا وی نی ہوندا پر سامھیں آوِن تاں چنڳے نی لڳدے ۔ کجھ لوگ ایجھے ہوندن جو او مِل پووِن تاں دِل باغ بہار تھی ویندے ۔ گانگا صاحب وی اُنھاں لوکیں وچ شمار تھیندن جنہیں دی جھاہ  دِل وچ ہوندی اے ۔میں والی کار گانگا صاحب وی علیل ہِن،ہک ݙوجھے دے نال محبت دی سانجھ دے نال نال اساݙی ݙکھ دی سانجھ وی ہے۔ گانگا صاحب میکوں دُعائیں ݙیندن تے میں گانگا صاحب کوں دُعائیں ݙینداں ۔ اللہ سئیں سب دے ݙکھ ٹالے ۔ گانگا صاحب دی کتاب دی ڈھیر ساری خوشی تھئی اے ، اللہ سئیں گانگا صاحب کوں سُکھی صحت ݙیوے تاں جو او ودھ توں ودھ کتاباں لکھن۔نال اے وی دُعا ہے جو اے کتاب وسیب اِچ قبولیت دا شرف حاصل کرے تے گانگا صاحب دا سنیہا جاہ جاہ پُڄے ۔ (آمین)

امان اللہ ارشدؔ   

دیرہ دوست محمد ۔خان پور

سئیں جام ایم ڈی گانگا دی کتاب’’اُشاک‘‘

سئیں جام ایم ڈی گانگا دی کتاب دا ناں’’اُشاک‘‘ہے۔ پہلی خوشی تاں ناں تھئی اے ، جو سوہݨا ناں اے ،سرائیکی ناں اے ،کتابیں دے ایجھے ناں ہووݨے چاہیدن۔سرائیکی ءِ چ اُشاک دا مطلب ہوشیار تے سمجھدار تھیندے ، ایندے نال اُشاک وی ہے ، ایندا مطلب صفائی پسند تھیندے ، ایویں ہک لوظ اُشا وی ہے جیندا مطلب روشنی تھیندے ، اُشاک ، اُشناک تے اُشا ، اساں ایہے لفظ اپݨے ٻالیں دے وی رکھ سڳدوں ۔ ضروری نی اساں ناں عربی لکھوں تے سرائیکی ناں نہ لکھوں۔ معنی کوں ݙیکھݨا چہیدے۔ ناں دا پُٹھا مطلب نہ ہووے ، باقی خیر اے۔ سرائیکی ناں ایں سانگے افضل اے جو تساں اوں زبان ءِ چ تہاکوں اللہ ݙتی اے تے تہاݙی ماء ٻولی اے۔اُشاک بارے گاٖلھ اِچوں گاٖلھ چلی اے تاں میں ذکر کیتے ہُݨ دراصل میں ڄام ایم ڈی گانگا دی سرائیکی شاعری بارے گاٖلھ کریساں تے آکھساں جو ہر او چنگی شاعری چنگی ہوندی اے جیرھی سمجھ آ ونڄے ،جیرھے مصرعے دا ترجمہ کرایا ونڄے اوندی چس نی رہندی ۔جام ایم ڈی گانگا کوں اساں ہمیش پڑھدے آیوں ، اساݙے سامݨے اُنہاں دے کالم ہِن۔سچ پُچھو تاں جام ایم ڈی گانگا صاحب دی کتاب دا مسودہ اَڄ پہلی واری ݙٹھے ۔ اساں اخباریں اِچ سئیں کوں ٻہوں پڑھیے تے جھوک تے خبریں دے سرائیکی مشاعریں اِچ وی آپ دے کلام سُݨدے رہ ڳیوں ، ہُݨ ماشاء اللہ کتاب شائع تھیندی پئی اے ، جتنی مبارک باد ݙیوں گھٹ اے۔ میں اپݨے پی ایچ ڈی دے مقالے واسطے وسیب دا دورہ کیتا ڈھیر سارے جہیں تے پروفیسر شوکت مغل تے سئیں ظہور دھریجہ نال ہوندے ہَن ،اساں گانگا نگر اِچ ڄام ایم ڈی گانگا کوں ملیوسے ، چنگے شاعر ہووݨ دے نال نال میں اُنہاں کوں چنگاٖ انسان وی پاتا ۔

اساݙی جئیں طرحاں مہمان نوازی کیتی میں اونکوں لفظاں وچ بیان نی کر سڳدا ،گانگا صاحب اَڄ کل علیل ہِن میݙی دُعا ہے جو اللہ سئیں اُنہاں کوں سکھی صحت ݙیوے، تے او ملک تے قوم دی خدمت کریندے رہن۔( آمین)

ڈاکٹرمقبول حسن گیلانی

چیئرمین ملتان ادبی فورم

نعتیہ کلام

{حمد}

شروع اللہ سئیں

دے ناں نال

جو رحمان ہے

رحیم ہے

٭٭٭

نعت شریف

سِک عربیؐ دی وَل وَل پئی آوے

سوہݨا دَر تے سݙا ڳل چا لاوے

روضے دیاں بہاراں عجب ہِن

بھالے نظراں تاں ٹلدے غضب ہِن

ایندا دشمن وی آ سِر جُھکاوے

سِک عربیؐ دی وَل وَل پئی آوے

سوہݨا دَر تے سݙا ڳل چا لاوے

سوہݨا او دڳ دے وچ کیویں کھڑدین

نال تیݙے جئیں دیاں اَکھیں اَڑ دین

کیویں نہ راہیں تے پلکاں وچھا وے

سِک عربیؐ دی وَل وَل پئی آوے

سوہݨا دَر تے سݙا ڳل چا لاوے

کر کرم میں تے جڳ دا طبیبؐ آ

بخش قربت خدا دا حبیبؐ آ

تیݙی رحمت توں نہ دِل سِکاوے

سِک عربیؐ دی وَل وَل پئی آوے

سوہݨا دَر تے سݙا ڳل چا لاوے

بُت پوجݨ توں آزاد کیتا

ربّ رحمت دے وچ شاد کیتا

گھدّا کملی دے وچ سئیں لُکاوے

سِک عربیؐ دی وَل وَل پئی آوے

سوہݨا دَر تے سݙا ڳل چا لاوے

خاص ربّ دی ہے رحمت اے گانگےؔ

اساں آ ڳے ہیں عربیؐ دے بھانگے

کیوں نہ رُل گئیں دے ویہڑے وساوے

سِک عربیؐ دی وَل وَل پئی آوے

سوہݨا دَر تے سݙا ڳل چا لاوے

نعت شریف

محمدؐ کنوں پہلے پیدا کئی تھیا نی

محمدؐ دی کئی ابتدا انتہا نی

محمدؐ ہی پہلا خیال ءِ خدا دا

محمدؐ خدا توں الڳ نی جُدا نی

محمدؐ تاں رہندے خدا دی آغوش وچ

محمدؐ جتھاں ڳئے اُتھاں ٻیا کئی ڳیا نی

محمدؐ دا فرمان ءِ فرمان ربّ دا

محمدؐ خدا نی خدا توں جُدا نی

محمدؐ دا ذکر خود ربّ سئیں کریندے

محمدؐ ورفعنا لک ذکرک دا بانی

محمدؐ ہے حسنِ اَزل دا آئینہ

محمدؐ ہے مظہر تصور ربانی

محمدؐ کنوں پہلے تے بعد گانگاؔ

بݨایا کوئی رب محمدﷺ جیہا نی

٭٭٭

نعت شریف

اُتھاں پوری تھیندی ہر دی دُعا ، مدینے دیاں ݙیکھ ڳلیاں

مِل ویندی ہے مریضاں کُوں شفا، مدینے دیاں ݙیکھ ڳلیاں

گھر ہے خدا دا تہوں چکریاں مریندے ہِن

ساوے ساوے روضے دیاں ڄالیاں چُمیندے ہِن

او سوہݨے ربّ کوں پسند ہے جاہ ، مدینے دیاں ݙیکھ ڳلیاں

جتھاں ربّ دیاں رحمتاں ہزار تے کروڑ ہِن

ݙکھاں اَتے غماں دے تھیندے اُتھاں توڑ ہِن

ہر بندے اُتے ہے خاص نگاہ ، مدینے دیاں ݙیکھ ڳلیاں

سوہݨا نظر چا بھالے تاں ݙیندا ݙکھ ٹالے

خالی جھولیاں بھر تے کریندا مالو مالے

ݙیندا سارے سوہݨا رولے مُکا ، مدینے دیاں ݙیکھ ڳلیاں

ہونواں عربیؐ دے کول اَتے نکلن ساہ ہے

گانگاؔ ساکوں ݙیوے سئیںؐ قدمیں وچ جاہ ہے

خود عربی تے ربّ ہے فدا ، مدینے دیاں ݙیکھ ڳلیاں

٭٭٭

نعت شریف

اساݙیاں اِتھاں نِت عیداں وو عیداں ہِن

اساں تے محمدؐ دیاں دیداں وو دیداں ہِن

اساں پڑھسوں صلوٰتاں جتنا پے روکو

ہَیں عاشق نبیؐ دے توݨے جتنی ٹوکو

رَچیاں عشق دے وچ دریداں  وو دَریداں ہِن

اساݙیاں اِتھاں نِت عیداں وو عیداں ہِن

اساں تے محمدؐ دیاں دیداں وو دیداں ہِن

ہن میلاد دیاں اساں محفلاں سنگاریاں

خدا عرش تے خود ہے منیندا کچاریاں

خدا دیاں ایہے خود تقلیداں وو تقلیداں ہِن

اساݙیاں اِتھاں نِت عیداں وو عیداں ہِن

اساں تے محمدؐ دیاں دیداں وو دیداں ہِن

بھٹک تے رُلیں دی کئی سُݨدا صدا نئیں

محمدؐ نہ ملے تاں مِلدا خدا نئیں

عاشق کیتے جنت دیاں شنیداں وو شنیداں ہِن

اساݙیاں اِتھاں نِت عیداں وو عیداں ہِن

اساں تے محمدؐ دیاں دیداں وو دیداں ہِن

اے جاہ جاہ تے سوہݨے دیاں نعتاں سُݨیسوں

محمدؐ دا گانگاؔ میلاد نِت کریسوں

اے قرآن دے وچ وعیداں وو وعیداں ہِن

اساݙیاں اِتھاں نِت تعریفاں وو تعریفاں ہِن

اساں تے محمدؐ دیاں دیداں وو دیداں ہِن

٭٭٭

نعت شریف

گھناں ناں محمدؐ دا آندا سرو اے

سئیںؐ عاشقیں دے دِل وچ وسدا ضرور اے

ایں عاصی کوں سوہݨا چا دَر تے سݙاوے

بھانویں گھر ٻیٹھیں سوہݨا مُکھڑا ݙکھاوے

اے سِکدیں دلیں دیاں چا مونجھاں لہاوے

پڑھو سارے صلوٰت او سُݨدا حضور اے

گھناں ناں محمدؐ دا آندا سرو اے

سئیںؐ عاشقیں دے دِل وچ وسدا ضرور اے

ہے جگ کیتے سئیں کوں بݨایا طبیب اے

خدا ایں کوں اپݨا بݨایا حبیب اے

ایں بدکار اُمت دا واہ واہ نصیب اے

اُتھاں احمدؐ اے اِتھ محمدؐ مشہور اے

گھناں ناں محمدؐ دا آندا سرو اے

سئیںؐ عاشقیں دے دِل وچ وسدا ضرور اے

اُمت کوں دوزخ کنوں سئیں بچیسے

سوہݨا کالی کملی دے وچ چا لُکیسے

اے ربّ سوہݨے کوں سوہݨا خود چا منیسے

جو محبوب دی مرضی ربّ کوں منظور اے

گھناں ناں محمدؐ دا آندا سرو اے

سئیںؐ عاشقیں دے دِل وچ وسدا ضرور اے

ایویں ساری خلقت ہئی دَر دَر تے رُلدی

خدا سوہݨے کوں خود اے ویندی ہئی بُھلدی

جیکر گانگاؔ رحمت دی نہ ہیل گُھلدی

اساں رب دی رحمت توں رہ ویندے دور اے

گھناں ناں محمدؐ دا آندا سرو اے

سئیںؐ عاشقیں دے دِل وچ وسدا ضرور اے

٭٭٭

نعت شریف

توں ہِیں جو خدا دا پیارا محمدﷺ

ݙے میکوں درشن دُلارا محمدﷺ

تیݙے پیارے روضے دا واہ جو سرور اے

تیݙا ݙیکھݨاں ساوا گنبد ضرور اے

نظر کوں ٹھریندے نظارا محمدﷺ

روکݨ آلے جینکوں پے روکیسن

تیݙے ہِن جو عاشق آ ڄالی چُمیسن

جو تیݙے سِوا نی گذارا محمدﷺ

کیجھی رب نے سئیں تیݙی شان ودھائی

نبیاں دی تئیں ہے امامت کرائی

مقام اے جو تیݙا اُچارا محمدﷺ

توں چن کوں ݙو ٹوٹے کرکے ݙکھاویں

لتھے سجھ کوں سوہݨا ولا چا ولاویں

کریں جیرھے ویلھے اشارا محمدﷺ

بشر ہیں یا نور ہئیں تیݙا رُتبہ عالی

توں منبع نورانی یتیمیں دا والی

توں بے آسریں دا سہارا محمدﷺ

تیݙے ناں تے سوہݨا ، جہڑے وِکاݨے

انہاں دے پے ہوسن جنت وچ ٹِکاݨے

کریسن جو ذکر وچ ودھارا محمدﷺ

خدا سئیں دا توں ہِیں جو محبوب سوہݨا

اساں تیݙے طالب توں مطلوب سوہݨا

تھیا جگ فدا تئیں تے سارا محمدﷺ

ٻہوں ہے گنہگار اے شودا گانگاؔ

بݨائی ٻیٹھے تیکوں اے بخشش دا سانگا

خدا کوں مَنا ݙے خدارا محمدﷺ

نعت شریف

مدینے والے آقاؐ تیݙے سُݨݨ دا جواب کائنی

سئیاںؐ تیݙے تے ربّ وچالے کئی حجاب کائنی

سوہݨا میݙے وی درداں دا دارو تھیوے

ݙیوو چا درشن کملی دیدارو تھیوے

گنہگار ہاں میں جُرماں دا حساب کائنی

مدینے والے آقاؐ تیݙے سُݨݨ دا جواب کائنی

سئیاں تیݙے تے ربّ وچالے کئی حجاب کائنی

آ کیویں ڄالیاں چُمیندن عاشق پیارے

مدینے چا سݙائوو کراں میں نظارے

جھٹ نی گذردا بچی کئی تاب کائنی

مدینے والے آقاؐ تیݙے سُݨݨ دا جواب کائنی

سئیاںؐ تیݙے تے ربّ وچالے کئی حجاب کائنی

خدا دے حکم بِناں تاں پتہ وی نی ہِلدا

پر تئیں ٻاجھ سوہݨا خدا وی نی مِلدا

تئیں وانگ ربّ دا کئی مہتاب کائنی

مدینے والے آقاؐ تیݙے سُݨݨ دا جواب کائنی

سئیاںؐ تیݙے تے ربّ وچالے کئی حجاب کائنی

سلسلہ نبوت دا آپؐ تے آن مُکایا

سئیںؐ کوں کُل نبیاں دا سردار بݨایا

قرآن جیہی وت کئی اَئی کتاب کائنی

مدینے والے آقاؐ تیݙے سُݨݨ دا جواب کائنی

سئیاںؐ تیݙے تے ربّ وچالے کئی حجاب کائنی

عشق نال سنگار دل خدا دا گھر ہے

ذکر حبیبؐ ربّ کوں محبوب تر ہے

عاشقاں دے نیڑے لڳدا کئی عذاب کائنی

مدینے والے آقاؐ تیݙے سُݨݨ دا جواب کائنی

سئیاںؐ تیݙے تے ربّ وچالے کئی حجاب کائنی

اے دنیا بݨی ہے جیندے پرسانویں

گانگاؔ لا ݙے جندڑی توں اوندےؐ نانویں

دَر آئے سوالی خالی ولیندے جناب کائنی

مدینے والے آقاؐ تیݙے سُݨݨ دا جواب کائنی

سئیاںؐ تیݙے تے ربّ وچالے کئی حجاب کائنی

٭٭٭

نعت شریف

ݙکھی دِلڑی پکارے محمدﷺ

ہر ہک وڳڑی سنوارے محمدﷺ

لوک ستیندے تے دُعائیں ݙیندے

ٻݙدیں کوں ݙیندا تارے محمدﷺ

بݨ تے آیا رحمتُ العالمین

ݙاڈھا غم خوارے  محمدﷺ

ہے خدا دا محبوب پیارا

نبیاں دا سردارے محمدﷺ

جݙاں اَسماناں دی سیر کیتی

تھیا بُراقاں سوارے محمدﷺ

شاہی ایندی خدا دی خدائی

کائنات دا تاج دارے محمدﷺ

گانگاؔ بخت سوائے تھی پوسِن

نصیب چا تھیوے دیدارے محمدﷺ

٭٭٭

نعت شریف

نی اصلوں دیر سہندی مدینے سݙا وو

ہے دل مونجھی ماندی ، مدینے سݙا وو

کر چنگیاں کوئی لیکھاں

آ روضے کوں ݙیکھاں

سِک میݙی نی لہندی ، مدینے سݙا وو

ہے دل مونجھی ماندی ، مدینے سݙا وو

لہݨ مونجھ ملہاراں

پڑھاں درود ہزاراں

نہ تھیواں میں واندی ، مدینے سݙا وو

ہے دل مونجھی ماندی ، مدینے سݙا وو

اپݨاں بݨا چا سوہݨا

مُکھ ݙکھا چا سوہݨا

بس دِلڑی اے چہندی ، مدینے سݙا وو

ہے دل مونجھی ماندی ، مدینے سݙا وو

ہے گانگےؔ تے احسان

کرائی خدا دی پہچان

نی گاٖلھ ٻئی بھاندی، مدینے سݙا وو

ہے دل مونجھی ماندی ، مدینے سݙا وو

٭٭٭

نعت شریف

جتھ پہنچے عربی جا کئی نی سڳدا

عربی دا رُتبہ پا کئی نی سڳدا

اوّل خیال ایں نبوت اخیری

تیکوں ملی ہے او عالمگیری

سب فرق مٹ ڳئے امیری فقیری

بے حجاب ربّ نال اَلا کئی نی سڳدا

جتھاں تائیں ہے یارو خدا دی خدائی

اُتھاں ہے محمدؒ دی مصطفائی

واہ واہ جو سوہݨے ٹھمکا ݙیکھائی

جیویں سئیںؐ چھکائی چھکا کئی نی سڳدا

رب سئیں ہے چیندا زُلفیں دیاں قسماں

محبت دیاں ہوندین ایہو جیہاں رسماں

چاتیاں ویندین پیاری شے دیاں قسماں

تائیں وانگ ربّ کوں منا کئی نی سڳدا

سئیںؐ کیویں انگل دا اشارہ کریندے

لتھے سِجھ کوں کیویں وَل چا ولیندے

نہ ممکن کوں ممکن کر ݙیکھیندے

ایجھاں حکم ٻیا سئیں چلا کئی نی سڳدا

کیجھاں ادب دا اعلیٰ مقام اے

جبرئیل گھن اَئے ربّ دا پیغام اے

گانگاؔ پئے سُتے ہِن سئیں وچ آرام اے

جڳا تے پیغام او سُݨا کئی نی سڳدا

جتھ پہنچے عربی جا کئی نی سڳدا

عربی دا رُتبہ پا کئی نی سڳدا

٭٭٭

نعت شریف

تئیں ٻاجھ کائنی کہیں دا گذارا

سُݨ عربیؐ مٹھڑا من ٹھار پیارا

ہر گاٖلھ عربی دی ربّ سئیں منیندے

جیویں آکھے سوہݨا اونویں کریندے

ربّ سئیں دا عربیؐ ہے ٻہوں دُلارا

زُلفیں دیاں قسماں چیندا خدا ہے

سݙ عرش سئیں کوں ٻلہیندا خدا ہے

آ حال سݨوائے ساکوں عربی سارا

جو منگسیں او تیکوں ݙیساں میݙا یارا

سر چا توں سجدے توں میݙا پیارا

تیکوں راضی کرݨے میݙا عربی یارا

تعریف عربی دی خود ربّ کریندے

گھنو ناں محمدؐ ربّ بخش ݙیندے

محبت دا کائنی اصلوں کنارا

دَر عربی سئیں دا نہ چھوڑیں او بندہ

ایں دَر توں منہ کوں نہ موڑیں او بندہ

گانگاؔ محمدؐ بݨسی سہارا

٭٭٭

نعت شریف

توں وی ٻہہ عربی ؐ دا دَر مل وے

نہ رہسے ، ویسی ہر ݙکھ ٹل وے

تیݙیاں نیکیاں لکھیسن ہر قدم

رہ ونڄ پڑھدا درُود توں ہر دم

ٻہوں مِلسی مٹھڑا ایندا پَھل وے

عرش فرش تے ہِن ایندے کارے

ربّ خود بیٹھا کریندے نظارے

ہر جاہ پئی تھیندی بھل بھل وے

راہیں چلدیں تے کھمدیں پیندیں

وَل اُٹھدیں ٻہندیں تے سُمھدیں

عربیؐ دے نقشِ قدم تے چل وے

عربی ؐ سوہݨا تاں ٻہوں وفادار اے

ݙیکھ کٹھے روضے سمھیندا یار اے

ربّ دی رحمت اتھاں ہر پل وے

آپؐ توں پہلے کہیں کوں بݨایا کائنی

کئی ثانی کائنی کئی سایہ کائنی

کوئی نی سڳدا سئیںؐ نال رَل اے

گانگاؔ ساہ نِکلن محمدؐ سݙیندیں سݙیندیں

عمر گذرے محمدؐ کریندیں کریندیں

اساکوں نہ ݙیوے کوئی جل وے

٭٭٭

مدنی ؐ مدنی ؐ کریندیں کریندیں

عربیؐ عربیؐ سݙیندیں سݙیندیں

محمدؐ محمدؐ پکیندیں پکیندیں

گانگاؔ شالا زندگی گذرے

حمد نعتاں لکھیندیں لکھیندیں

٭٭٭

سرائیکی شاعری

{سوہݨے دا سݙا}

گانگاؔ جشن مناوو انعام وݙا آ ڳئے

ساری خلقت کوں ݙساوو انعام وݙا آ ڳئے

کر سجدے جھمراں پاوو انعام وݙا آ ڳئے

کرو حج دی تیاری سوہݨے دا سݙا آ ڳئے

{محمدؐ دے صدقے}

ہووے ہر دم جیندے نیڑے سرکارؐ

ساکوں جنت دوزخ دا وِپّرا کیہاں

گانگاؔ محمدؐ دے صدقے ٻیڑے پار

{شبِ برأت}

آسرا ہے ربّ دے رسولؐ دی ذات دا

گانگاؔ ہزار راتیں توں افضل

اساکوں فخر ہے شبِ برأت دا

{نسبت دا کمال}

نسبت تے پیا ونڈیندے جمال سارا

گانگاؔ ہر کئی ودّا کریندے مدینہ مدینہ

ایہو نسبت دا ہے یار کمال سارا

{روشن تارے}

کئی بسترے سُتّے کہیں ݙیوٹی ݙتی غاراں دی

روشن تارے ابوبکرؓ عمرؓ عثمانؓ علیؓ سارے

گانگاؔ ہے اُچی شان مدنی ؐ دے سبھ یاراں دی

٭٭٭

الیکشن

سُݨو میݙے مزدور کسان تے غریب یارو

ہک واری وَت وَل آئن الیکشن پیارو

آئو اپݨے حقوق دے قاتلیں دے نعرے مارو

گانگاؔ اوہے دعوے اوہے وعدے ہُݨ کن نہ دھارو

{الیکشن امیدوار}

ہُݨ انہاندے تولے تے ماسے تُلسِن یار

جتھاں اَڄ تک نی ڳئے اُتھ وی ڄُلسِن یار

گانگاؔ توں نہ منیں تیݙی کیا مجال اے

ہُݨ تاں کئی پُراݨے شجرے وَت کُھلسِن یار

{تیݙی فریاد}

ہُݨ فائلیں لکھلیسی تیݙی فریاد وَل

اُڄڑے پُڄڑے دیرے تھی ڳن آباد وَل

گانگاؔ حقوق کݙاں اوہو مِٹھا پاݨی مِلسے

سرداریں کُوں کئی بُھلّے لوگ آ ڳن یاد وَل

٭٭٭

اَڄ تاں کہیں کوں حق آکھݨ وی اوکھا تھی ڳے

چمچہ گیر اپݨی جاہ بݨا تے سوکھا تھی ڳے

گانگاؔ ولّے مار تے ٹُردے ویندوں سارے

سدھے دڳ تے ٹُرݨ وی ہُݨ اوکھا تھی ڳے

{آئو رَل سوچوں}

یارو ہُݨ غریب دا جیوݨ عذاب تھیندا ویندے

چنگیں بھلیں دا وی اَڄ خانہ خراب تھیندا ویندے

گانگاؔ چُپ ٻہݨ دا وقت کائنی آئو رَل تے سوچوں

کیوں مسلماناں دا پاکستان برباد تھیندا ویندے

{کف گیر}

اَڄ تاں کہیں کوں وی حق آکھݨ اوکھا تھی ڳئے

کفگیر اپݨی جاہ بݨا کے سوکھا تھی ڳئے

گانگاؔ کمزور ہِیں اُچیاں خود ساختہ دیواراں کیویں ٹُر یوں

سِدھے رَستے منزل ݙو ونڄݨ وی اوکھا تھی ڳئے

{حُسن والے}

محبت کیا ہے کوئی تاں آ کے ݙساوے میکوں

محبت نال جیوݨ دا سلیقہ سِکھاوے میکوں

سوہݨے حُسن والے زُلفیں دا اَسیر بݨا گھندن

گانگاؔ وَت منیساں کوئی تاں پھساوے میکوں

{نوجوان دے ناں}

میݙے جوانو ! ترقی وَل چا جلدی وِکھ گھنو

اپݨے دِل دماغ وچ اتحاد دا نعرہ لِکھ گھنو

گانگاؔ خدا دی ذات سوا کہیں توں نہ ݙرو

ٻس ہُݨ تساں غیرت دے نال جیوݨ سِکھ گھنو

{وطن دی مٹی}

وَل کروں آ پیار وطن دی مٹی نال

تیݙا میݙا وقار وطن دی مٹی نال

گانگاؔ اے نہ سوچ ݙتے کیا وطن میکوں

توں رہ ونڄ ہر دم وفادار وطن دی مٹی نال

{ݙہدا ڄُل}

سیاست دے نظارے وی ݙہدا ڄُل

تبدیلی دے اشارے وی ݙہدا ڄُل

گانگاؔ نہر بھکیں تئیں ہے تار متار

پر کمزور کنارے وی ݙہدا ڄُل

{منافق}

ہر بندہ تاں سُنار نی ہوندا

لالچی کݙاہیں وفادار نی ہوندا

گانگاؔ ہے ایہا گاٖلھ وی سچی

منافق کہیں دا یار نی ہوندا

{امن دا شہر کراچی}

کیندی سازش اے مسلم قوم آپس وچ لڑ مردی پئی اے

سیاݨے پئے آہدن تاریخ گذرے دورتوں گذردی پئی اے

گانگاؔ کیچڑ اُچھالݨ چھوڑوں اپݨی اپݨی میں کوں بُٖوڑوں

اندھارا تاں ہے پر اُمید دی کرن وی نظردی پئی اے

{ضعیف الاعتقادی}

نِت بدلدی رنگت پیا ݙیہداں تصویراں دی

کئی سمجھ نی آندی اَڄ رانجھے تے ہیراں دی

گانگاؔ زمانہ کتھوں توں کِتھاں تئیں پُڄ ڳئے پر

میں حالے وی جگیر ہاں اپݨے پیراں دی

{سلامی تے غلامی}

جݙاں دا ہوش سنبھالے میں غلامی پیا ݙہداں

چور لُٹیریں ، لفنگیں کوں سلامی پیا ݙہداں

گانگاؔ قوم دے رہنماویں تے یقین رہ نی ڳیا

ہر دور اِچ بدعہدی ، بدکلامی پیا ݙہداں

{اپݨا منشور}

اپݨا ہے منشور ایں ملک کوں لُٹو یارو

جیرھا وی ٻولے اوندا بُٖتھاڑ کُٹو یارو

گانگاؔ کتھ رہ ڳئی اے قانون دی حکمرانی

پُلس کوں پیسے ݙیوو تے چُھٹو یارو

{جرأت انقلاب}

کون پُچھے یارو پنجاہ سالیں دا حساب کتھائیں

ٻݙ ڳئے سارا وطن آہدن سیلاب کتھائیں

کرپشن، بے حیائی تے مہنگائی ننگا کر ݙتے

گانگاؔ بے حس قوم وچ جرأت انقلاب کتھائیں

{حرص تے خود غرضی}

اَڄ یار تنہا صرف توں نی تھیا ، میں نی تھیا

سئیں چھڑا اے نی تھیا تے چھڑا اُو نی تھیا

چار چوفیرے حرص تے خود غرضی دے بادل چھا ڳن

گانگاؔ توں چا ݙسا بھلا اَڄ شکار کون نی تھیا

{بغاوت}

جیویں ہونویں سستی دی سزا سو گُنا بھرݨی پوسی

اولاد کوں بچاوݨ کیتے کجھ تاں محنت کرݨی پوسی

گانگاؔ غلامی دیاں زنجیراں ایویں تاں نی ٹُٹ دیاں

بھراوو اَڄ نہ تاں کل اوڑک بغاوت کرݨی پوسی

{ملازمت دی خیرات}

کُوہیڑ توں برسات منگدا رہ ڳیاں

بے فیضیں توں برأت منگدا رہ ڳیاں

گانگاؔ میں وی اپݨے مخدوماں کنوں

ملازمت دی خیرات منگدا رہ ڳیاں

{چھوڑ ݙے}

چھوڑ ݙے چھوڑ ݙے مخالف دا پھڑ چھوڑ ݙے

چھوڑ ݙے چھوڑ ݙے روڑھی دا دَڑ چھوڑ ݙے

گانگاؔ بے ثمر درختاں کوں چھڑ پاوݨ چھوڑ ݙے

چھوڑ ݙے چھوڑ ݙے بے فیض دا لڑ چھوڑ ݙے

{دِل دا کھوٹ}

توں مونہہ پھیر ٻہیں میں ہتھ بَٖدھ کھڑ کلام کراں

توں کیا ہیں سردارا جو میں نِت تیکوں سلام کراں

گانگاؔ ایہو دِل دا کھوٹ سݙیندے ’’ہک کوں ہک نہ ڄاݨاں‘‘

ابلیس دی مرضی ہے جو بتاں اڳوں رام رام کراں

{عملاں ٻاجھ}

منگیں پِنیں نہ تھیسی گذارا وو یار

اُتھ عملاں ٻاجھ ہوسی اندھارا وو یار

گانگاؔ پُتر پیئو دا تے پیئو پتر دا

کوئی کہیں دا نہ بݨسی سہارا وو یار

{اپݨے مخدوم دے ناں}

نویں رشتے نویں چاہت مبارک ہووی

اقتدار دے مزے تے راحت مبارک ہووی

گانگاؔ ہُݨ گذریں گاٖلھیں دے شکوے کیہیں

تیکوں چاہت تے راحت مبارک ہووی

{روحیں دے رشتے}

روحیں دے رشتے عجیب ہوندن

محبوب عاشقیں دے طبیب ہوندن

گانگاؔ دُور نزدیک دی گاٖلھ کائنی

یار ہر دم ہک ٻئے دے قریب ہوندن

{جُرم ضعیفی}

اونکوں باغ نی آہدے جئیں وچ کوئی شجر نہ ہووے

اونکوں نیکی نی اَہدے جیندا کوئی اَجر نہ ہووے

گانگاؔ تیݙا جُرم فقط جُرم ضعیفی ہے

اُوں سزا کوں کیا آکھاں جیندی کوئی خبر نہ ہووے

{محبت پاک ہے}

محبت پاک ہے وَل وَل کیتی کر

محبت نماز ہے وَل وَل نِیتی کر

اے گانگاؔ لوڑ نہیں کہیں فتویٰ دی

ٻس یار حد وچ رہ تے پیتی کر

{اِتھ چہرے بدلن}

اِتھ چہرے بدلن خاندان نی بدلیے

پارٹیاں بدلݨ دیرے تے مکان نی بدلیے

اِتھ نِت کھیݙاں بدلن میدان نی بدلیے

گانگاؔ نظام نی بدلیا پہلوان نی بدلیے

{بُھتار}

چڑھیا وݙا بخار ہے

ذہن دے وچ غبار ہے

گانگاؔ اے دِل بیمار ہے

مرض دا ناں بھتار ہے

{فتویٰ فروش مُلاں}

کیویں مُک ڳئی ہے اَڄ پیت پریت کیا پُچھدیں

چُھٹ ڳئی ہے اساں توں مسیت کیا پُچھدیں

گانگاؔ اساکوں رول گھتیے فتویٰ فروش مُلاں

ہے بے مقصد لڑائی ہار تے جیت کیا پُچھدیں

{آئو سوچوں}

کیوں رُل ڳئے ہیں آئو سوچوں رستے بحالی دے

آئو ٹُر تے ݙیکھوں کوئی رستے خوشحالی دے

گانگاؔ ناہریں توں اَڄڑ کوں بچاوݨ کیتے

اساکوں کجھ نہ کجھ سِکھݨے پوسِن گُر رکھوالی دے

{گُنگ دام نمائندے}

نکمّے سارے بدلݨے پوسِن نھیں لائق رکھوالی دے

ہُݨ دشمن سارے لبھݨے پوسِن اساکوں اپݨی خوشحالی دے

گانگاؔ گُنگ دام تے بے حس نمائندیں کجھ نی کرݨا

ہِن سب توں ودھ رکاوٹ ایہے سرائیکستان دی بحالی دے

{غیریں تے ݙوہ ݙیوݨ}

حد توں ودھ لحاظی پن میکوں اُڄاڑ ݙتے

اُوں مغرور کوں کُجھ ٻیا وی وِگاٖڑ ݙتے

گانگاؔ غیراں تے ݙوہ ݙیوݨ ہے کم عقلی

سچی گاٖلھ اساکوں اپݨے بُھتار کر کٻاڑ ݙتے

{پڑھے لکھے بے شعور}

میں کئی اَݨ پڑھ باشعور ݙٹھن

میں کئی پڑھے لکھے بے شعور ݙٹھن

جیلاں وچ بند کئی بے قصور ݙٹھن

وچ شہر آزاد پھردے کئی سُور ݙٹھن

{انتقام دی بھاہ}

جݙاں احتساب دی گھنٹی کھڑکی تاں وَل ݙیکھ گھنّی

جݙاں مِلّیو بُٖوٹ دی دڑکی تاں وَل ݙیکھ گھنّی

بھڄݨ کیتے نہ لبھی کوئی سڑکی تاں وَل ݙیکھ گھنّی

جݙاں انتقام دی بھاہ بھڑکی تاں وَل ݙیکھ گھنّی

{غاصبیں دے گھر کوں}

ایہے رکھ رکھائو کے تئیں آخر کندھ ڈھاوݨی پوسے

چُپ دے روزے کے تئیں آخر ظلم کہانی سُݨاوݨی پوسے

گانگاؔ حق حقوق گھر ٻیٹھیں ٻلہائے تاں نی مِلدے

غاصبیں دے گھر کوں اوڑک ساکوں ہُݨ بھاہ لاوݨی پوسے

{ظالم دی ڳچّی}

یارا وقت دا دھارا بدلدا ݙیکھیں

اسلامی نظام اِتھاں سارا چلدا ݙیکھیں

گانگاؔ اقتدار مل ڳیا جے قاضی کوں

ظالم دی ڳچّی تے آرا چلدا ݙیکھیں

{محبت عبادت ہے}

توں من بھانویں نہ من محبت عبادت ہے

توں من بھانویں نہ من عشق شہادت ہے

گانگاؔ کر بھانویں نہ کر ، من بھانویں نہ من

محبت عبادت ہے ، عشق شہادت ہے

{تتڑی ہوا دے سنیہڑے}

سُݨ تتڑی ہوا دے سنیہڑے وے ماہی

ہُݨ آ وَس اساݙے توں نیڑے وے ماہی

رُسیمیں توں رُسدیں تے رَڄ رَڄ ستیندیں

میݙی سِکدی دِلڑی کوں وَل وَل سِکیندیں

اے چنڳے نی ہوندے نکھیڑے وے ماہی

بدل ڳن رُتیں وانگ تیݙے ارادے

وِسر ڳن وفائیں دے قسماں تے وعدے

تیݙے ٻاجھ سُنڄ تھی ڳے ویہڑے وے ماہی

زخم جگری جڳ کوں ݙکھا میں نی سڳدا

بُھلیندا ہاں تیکوں بُھلا میں نی سڳدا

سڑݨ توڑیں کیدو تے کھیڑے وے ماہی

نہ دشمن کِھلا ہُݨ ایہا میݙی عرضی

محبت دے وچ ہوندی ݙوہیں دی مرضی

کوئی گانگاؔ چہندا نی جھیڑے وے ماہی

{میں باغی ہاں}

(ڈاکٹر خالد جاوید جان کی اُردو نظم کا سرائیکی ترجمہ)

ایں دور دے رسم رواجاں توں

انھاں تختاں توں اِنھاں تاجاں توں

جہڑے ظلم دی کُکھ توں ڄمدے ہِن

انسانی خون پی پلدے ہِن

جہڑے نفرت دیاں بنیاداں ہِن

اَتے خونی کھیت دیاں کھاداں ہِن

میں باغی ہاں میں باغی ہاں

جیویں مرضی میں تے ظلم کرو

او جنھاں دے لب دے ہلݨ نال

او جنھاں دی اَکھ دے جھپکݨ نال

قانون بدلدے رہندے ہن

تے مجرم پلدے رہندے ہن

اُنھاں چوراں دے سرداراں توں

انصاف دے پہرے داراں توں

میں باغی ہاں میں باغی ہاں

جہڑے عورت کوں نچویندے ہِن

بازار دی جنس بݨیندے ہِن

وَت اوندی عزت دے غم اِچ

تحریکاں وی چلویندے ہِن

انھاں ظالماں تے بدکاراں توں

بازار دے انھاں معماراں توں

میں باغی ہاں میں باغی ہاں

جہڑے قوم دے غم اِچ روندے ہِن

تے قوم دی دولت ڈھوندے ہِن

او محلیں وچ جہڑے رہندے ہِن

تے گاٖلھ غریب دی کر ٻہندے ہِن

انھاں دھوکے باز لُٹیریں توں

سرداریں تے وݙیریں توں

میں باغی ہاں میں باغی ہاں

مذہب دے جہڑے وپاری ہِن

او سب توں ودھ بیماری ہِن

او جنھاں دے سوا سب کافر ہِن

جہڑے دین دے حرف آخر ہِن

انھاں جھوٹے تے مکاّراں توں

مذہب دے ٹھیکیداراں توں

میں باغی ہاں میں باغی ہاں

{نھاں نہ کریں جانی آں}

نھاں نہ کریں جانی آں ، چلدا ساہ رُک ویسی

جیکر نھاں کیتو اے حیاتی مُک ویسی

میݙی روح دی غذا ہِن تیݙیاں اُمیداں

میݙی زندگی دے ساہ ہِن تیݙیاں اُمیداں

ہجر دی ٹنگلی اُتے جندڑی دا پھل سُک ویسی

جانی آں دِل نہ تروڑیں ، بھرم چا رکھیں

ہِن تانگھ تنگھیندیاں اے سِکدیاں اَکھیں

توں پھیرا پا چا ڈھولݨ ، پیڑ جگر دی رُک ویسی

چن تیݙے ٻاجھوں ہوندا نی گذارا وے

آ ݙے تھکی ماندی دِلڑی کوں سہارا وے

کر کر تانگھاں بے وفا دیاں کمر جُھک ویسی

میکوں بھوپے ملدن گاٖلھیں عجیب اَہدن

تیں نی آوݨا اے او تیرے رقیب اَہدن

گانگاؔ روندیں روندیں اَکھ دا پاݨی سُک ویسی

{ڈھولا وے ڈھولا}

ڈھولا وے ڈھولا آ رَل وسیں ہا

رمزاں اے پیار دیاں ساکوں وی ݙسیں ہا

کھس کے سنگار پوا کالا ویس ڳیوں

روندی کوں چھوڑ کے ٹُر پردیس ڳیوں

جگ کِھلوایو کنڈ ݙے نہ نسیں ہا

ڈھولا وے ڈھولا آ رَل وسیں ہا

جندڑی ہے تئیں ٻاجھوں مونجھی تے ماندی

ڈاروں نکھڑ کے جیویں کونج کُرلاندی

اینویں ہاوی رولݨا تاں دِلڑی نہ کھسیں ہا

ڈھولا وے ڈھولا آ رَل وسیں ہا

پھیر کے مکھڑا نہ توں ایجھی سزا ݙے

یاری نی لاوݨی تاں مندری ولا ݙے

کئیں دے آکھیئے لڳ ڳیں میکوں وی ݙسیں ہا

ڈھولا وے ڈھولا آ رَل وسیں ہا

گانگاؔ پردیسی نال اَڑ ڳئی ءِ دِلڑی

گاٖلھیں سہیلیں دیاں سُݨ سڑ ڳئی ءِ دِلڑی

رَل مِل کے اَہدیں گاٖلھی اتھاں نہ پھسِیں ہا

٭٭٭

بے ایمان کوں آ ایمان ونڄے

تھی خوشیاں دا سامان ونڄے

ٻس گانگاؔ روز دُعائیں منگدے

شالا بݨ سرائیکستان ونڄے

{وَل آندا پے یار موسم ساوݨ دا}

وَل آندا پے یار موسم ساوݨ دا

من بھاوݨ دا یار مناوݨ دا

لوک پُچھدن کجھ تاں ݙسائو محبت بارے

محبت کیا ہے کیا ڄاݨن اے بے چارے

محبت ناں ہے کہیں دے ناں وِکاوݨ دا

وَل آندا پے یار موسم ساوݨ دا

من بھاوݨ دا یار مناوݨ دا

ہر واری آکھ آوݨ دا بُھلا ݙیندیں

بے درد آ آساں مٹی وچ مِلا ݙیندیں

کیا چسکا پئی ݙکھیں کوں رواوݨ دا

وَل آندا ہے پار موسم ساوݨ دا

من بھاوݨ دا یار مناوݨ دا

وِچھوڑا تاں چنگیں بھلے کوں جُھکا ݙیندے

انساں کیا اے پتھریں کوں وی رُوّا ݙیندے

سُݨ گانگاؔ نہیں اے بار تیݙے چاوݨ دا

وَل آندا ہے پار موسم ساوݨ دا

من بھاوݨ دا یار مناوݨ دا

{من بھاوݨ دا رُٹھے یار مناوݨ دا}

تھی ڳن اُڄڑیاں جھوکاں سُنڄݨیاں جاہیں میݙیاں

تیں بِن کُئی نی سُݨدا ڈھولا دھاہیں میݙیاں

رہ نی ڳیا ہُݨ کہیں کوں حال سُݨاوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

ݙس وے جوگی میݙا رانجھݨ کݙاں آسے

ݙے کے درد وِچھوڑا ٹُر ڳے کیڑھے پاسے

موسم آ ڳئے رَل کے پیلوں کھاوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

تیݙے سانگے سِک دی سیجھ سہا ٻیٹھی ہاں

تیݙے ناں دی ہتھیں میندی لا ٻیٹھی ہاں

مزہ آسی گاٖہݨے پا ٹھمکاوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

چارے پاسوں آ ڳن بدل رنگ رنگیلے

تیݙی یاد ءِ چ وسدن میݙے نین نشیلے

موسم ہے دِل لُٹݨ تے لُٹاوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

ݙینہیں جاگاٖں بھانویں راتیں سُمھاں سانول

نِت خیال وچ تیݙیاں ڳلھاں چُماں سانول

خیال نی بُھلدا تیکوں نال سماوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

پتلی پتلی چیل تے لمبے لمبے وال ءِ

قد سرو ہے تیݙا ہرݨی والی چال ء

ِوکھرا ہے انداز رُخ مہتاب لُکاوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

کتنی سوہݨی لڳدی لب تے لالی یار

تیر مریندی اَکھ ہے کجلے والی یار

فن توں ڄاݨے متھے ٹکا لاوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

کنیں جھمکے ، ہتھیں کنڳݨ پا کھڑدے

نک نتھلی تے ڳل وچ ہار سجا کھڑدے

ڈھنگ آندا ہِس یار سنگھار چھکاوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

مالم جبہ کالام دے رستے ڄُلوں ہا

توں ہونویں ہا ، نہر کنارے ڄُلوں ہا

لطف گھنوں ہا رَل کے ساتھ دھانوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

پُچھدن گاٖلھے لوک جو کیجھاں ہوندے پیار

پیار وچ سر کٹویندن ، کئی وَت چڑھدن دار

پیار ہے ’’ناں‘‘ جند کہیں دے نانویں لاوݨ دا

ہر واری توں نویں لارے لا ویندیں

ہر واری توں میݙا دِل وِندلا ویندیں

فائدہ کیا ہے رہاوݨ نال رواوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

ہجر جوانی وچ وی کمر جھکا ݙیندے

پتھر دِل انسانیں کوں تڑپھا ݙیندے

تیݙا کم نی گانگاؔ بارا چاوݨ دا

وَل آیا ہے جانی موسم ساوݨ دا

٭٭٭

میݙا چین لڄپال سرائیکی ہے

میݙا دَر درسال سرائیکی ہے

ہِیں نال ہے گانگاؔ عشق میکوں

میݙا او بھائیوال سرائیکی ہے

{بہشت}

میݙے سوہݨے باغ کوں ݙیکھو

دریا نہراں

تے چلدے آب کوں ݙیکھو

اَمب ، اَنار

تے میوہ جات کوں ݙیکھو

چمن دے سوہݨے

سرخ غلاب کوں ݙیکھو

ڳبھرو نینگر دی

ٹور نواب کوں ݙیکھو

وطن وسیب دی

پڑھ کتاب کوں ݙیکھو

میݙا وطن میݙا دیس تے میݙا وسیب

بہشت ءِ بہشت ءِ

٭٭٭

{توں کوہ کاف دی پری}

توں کوہ قاف دی پری ، اَتے میں روہی دا روہیلا

تیݙے پیریں وچ ڈالر ، اَتے میݙی جیب ءِ چ دِھیلا

ہک شب شبّاں نال پھرے ݙوجھا غرقی دے وچ غرق ءِ

تیݙیں میݙیں سوچیں ، رسمیں ، ریتیں دے وچ فرق ءِ

تیݙے گھر وچ نویں پجاور ، میݙے گھر وچ لیلہ

تساں وݙے لوک تھیوہے وݙے شہر دے واسی

اساں تتڑی روہی دے وچ تسے اللہ راسی

تُساں کلبیں جشن منائو ، ساݙا چنݨ پیر دا میلہ

تیݙے شہر دے آب نکاس تے ارباں ڈالر لڳدِن

ساݙی تریہہ مِٹاوݨ کیتے سُکے نعرے گجدن

توں ہِیں اَزلوں تخت دامالک ، میں صدیاں توں ویلا

توں نِت راہویں دعوتیں تے ، میں بھڳتاں روز وِنگاراں

توں ہر سال بدالیں کاراں ، میں سئیتوں بے کاراں

میکوں تاڑی رہندا ہے نِت تیݙے پیو دا چیلا

تیکوں کون رُکیندا ہے ،نی گانگاؔ ساکوں ملدا

میکوں یار ݙسا تاں ونڄ کیا ہے مقصد تیݙے دِل دا

تھیوی نہ ہُݨ دامن شالا پاند چُنی دا میلہ

٭٭٭

بݨ پاڳل جھلے کھاندے ہِن

اے وَل وَل ولے کھاندے ہِن

جہڑے ماء دھرتی نال دود کرن

او گانگاؔ کھلے کھاندے ہِن

{تیݙا شہر لہور میݙا تھل تے روہی}

نی تیݙے شہر لہور وچ

نہراں تے پیاں بتیاں چمکن

چوکاں تے پئے چلدے فوارے

نی تیݙے شہر لہور وچ

کیا ہے میݙی روہی تے تھل وچ

بندے تے زناور ہِن کٹھے پاݨی پیندے

سارا فنڈ آندے تیݙے بُٖوہارے

کیا ہے میݙی روہی تے تھل وچ

نی تیݙے شہر لہور وچ

مینھ وَس پے کھڑے پاݨی ݙو ݙیہاڑے

نواز ، قاضی ، عمران ، بدر بھڄ پن سارے

نی تیݙے شہر لہور وچ

کیا ہے میݙی روہی تے تھل وچ

موضعیں دے موضعے دریا نڳل ڳئے

ایݙے کیوں نی آندا کوئی غمخوارے

کیا ہے میݙی روہی تے تھل وچ

{وطن}

قدرت دا ہے شاہکار وطن

سر سبز تے باغ بہار وطن

واہ نینگر ہن پہلوان تیݙے

ہن محنتی کل کسان تیݙے

ہن فوجی شیر جوان تیݙے

تیݙا ہر ٻچہ جی دار وطن

سندھ سرحد سرائیکستان تیݙا

پنجاب بلوچستان تیݙا

سوہݨا ناں ہے پاکستان تیݙا

تیݙا ہر واسی خود دار وطن

تھل روہی تے دامان سوہݨاں

تھر خیبر تے مکران سوہݨاں

تیݙا راوی تے مہران سوہݨاں

ہر وادی ہار سنگھار وطن

نہراں ندیاں اینویں وہندیاں رہن

فصلاں ہر دم لہراندیاں رہن

سب قوماں رَل ٻہہ کھاندیاں رہن

رہے امن دا نِت پرچار وطن

تیݙے باغ پُھلاں دے پھلدے رہن

تیݙے ایٹم بم اینویں چلدے رہن

تیݙے دشمن ݙیکھ تے جلدے رہن

رہے قائم تیݙی چمکار وطن

تیکوں گانگاؔ پیش سلام ہووے

شالا اِتھ نافذ اسلام ہووے

نِت امن دا اِتھ پیغام ہووے

ملی حاکم باکردار وطن

٭٭٭

{کیا ݙکھ سُݨاواں}

وطن وسیب

دا کیا ݙکھ سُݨاواں

بلوچستان سرائیکی مزدور مریندے پِن

وسیب ءِ چ

سب کجھ اے

اَن اَناج ممدا کینھی

وطن وسیب دے

گھر دار اَن نال بھریے پِن

پیٹ کیوں خالی ءِ ن؟

وسیب واسیو سوچو

تہاݙا سارا ترکہ

غاصب ڳجھیں کھادی ویندن

جاڳو! ݙنڈکا چائو

غاصب مار بھڄائو

٭٭٭

{تیکوں چن خبر کیا ہے؟}

توں تاں خوش پیا وسدیں نال رقیباں

ساݙی جھٹ نی تیݙے ٻاجھ گزردی

تیکوں چن خبر کیا ہے؟

کوہتر ݙینہ تے راتیں ݙیݨ ݙراوِن

سِک سکرات وچ ساݙی پئی ہے نبھدی

تیکوں چن خبر کیا ہے؟

جوں جوں چارے کیتن آن طبیباں

نال دواواں ڳئی ہے مرض وِڳڑدی

تیکوں چن خبر کیا ہے؟

دِل کولا کر ݙتے جڳ دِیں طعنے

ہجر دے وچ پئی میݙی جندڑی سڑدی

تیکوں چن خبر کیا ہے؟

چھلو چھل ہُݨ تھی گِٖن میݙیاں اَکھیں

گانگاؔ آس دی ٻیڑی وی نئیں تردی

تیکوں چن خبر کیا ہے؟

٭٭٭

غزلاں

میݙے شہر وچ اپݨا جادو چلدا ݙیکھ

سورج والے پاسوں نکلدا ݙیکھ

حلال حرام دی سوچ ہے دقیانوسی ہے ہُݨ

شفا دا ہے کیا کیا دھندا چلدا ݙیکھ

غیرت والی عینک پا کے اَکھیں تے

گھر وچ رَن دے یاریں کوں ہُݨ پَلدا ݙیکھ

چوریں دا تے موریں دا توں کیوں پُچھدیں

بھونگا ݙے تے اپݨے مال کوں وَلدا ݙیکھ

تیل غریبیں کوں چمنی دا لبھدا نئیں

ڄُل فانوس توں راشی دے گھر ٻلدا ݙیکھ

نظرئیے دی نئیں مطلب دی ہے جنگ ساری

شام سویرے سیاسی بیان بدلدا ݙیکھ

گانگاؔ اتھاں سیاست دے ہِن رنگ عجیب

رَتّا ،پیلا ، ساوا ، چِٹا ، رَلدا ݙیکھ

غزل

اَٹّے دے وِچّوں وال نکلدا ݙیکھو

شرفا دا دھندا پاݨی پوڈر چلدا ݙیکھو

ہُݨ غیرت بُٖلاوے ݙیندی پئی اے

اپݨے گھر وچ رَن دا ڈھولݨ پَلدا ݙیکھو

اِتھ چور نی لبھݨے مُور نی لبھݨے

پر بھونگے ݙے مال ولدا ݙیکھو

غریب دی چمنی دا تیل غائب اے

راشی مُرتشی دے گھر فانوس ٻلدا ݙیکھو

کون اَہدے اِتھ نظریات دی جنگ ہے

مطلب کیتے شام سویر بیان بدلدا ݙیکھو

گانگاؔ اِتھ سیاست دے ہِن رنگ عجیب

رَتّا ، پیلا ، ساوا رَلدا ݙیکھو

)جھوک ملتان ، 5-1-98)

غزل

چھوڑ ورتا یار ہُݨ بھاڄی اُدھاری دا

گھنݨ چھوڑ سامان مزید خواری دا

کِستہ تروڑݨ دے تئیں نعرے لائے ہِن

کر بہانہ ہُݨ نہ کہیں لاچاری دا

بݨ مسیحا اَمدِن قاتل بݨ ویندن

توڑیں علم ہے سب کوں اصل بیماری دا

ہے قانون شکنجہ صرف غریبیں کاݨ

تے ہے نِت بھئی وال امیر شکاری دا

امن امان دے چرچے اوںتاں ݙاڈھے ہِن

ملک نمونہ لڳدے کیمپ خرکاری دا

یارو ٹیکساں دی ہے نِت بھر مار اِتھاں

کُئی نی پُچھدا حال عوام بچاری دا

گانگاؔ اِتھاں کون ترقی کر سڳدے

جتھاں رہندے نِت جھگڑا سرداری دا

غزل

زندہ دِلاں دی یار توں زندہ دِلی آ ݙیکھ ونڄ

کُھلے اڳوں کیویں ٻدھیندی وَٹ ڈِھلی آ ݙیکھ ونڄ

ممبر اساݙا ڈھیر پھوتاں او مریندا رہ ویندے

میاں اڳوں بݨ ٻہندا ہے کیویں ٻلی آ ݙیکھ ونڄ

او ݙوں موٹر وے دے جشن پئے منیندن رات ݙینہ

ایݙوں قومی شاہراہ پئی ہے ڳلی آ ݙیکھ ونڄ

ݙتی کھڑا ہے جہڑا اُتھاں اپݨی پڳ ݙاڈھے دے ہتھ

گھندے مروڑ اِتھاں غریبیں دی نلی آ ݙیکھ ونڄ

او پھیر تے چھوٹیں دے سِر تے گندرا ہتھ اِکلاس دا

وݙا بھرا کھڑے سبھے جاہیں مَلی آ ݙیکھ ونڄ

گانگاؔ خزانے کوں اِتھاں ہر دور دے وچ سندھ لڳنیں

لُٹی مݙی اِتھاں کݙاہیں نی ولی آ ݙیکھ ونڄ

غزل

گوݙے ٹیکی ڈَٹھا پیا ہِیں اُدھار اَڳوں

بے زبان آ! کݙاں بُٖلیسیں بھتار اَڳوں

بݨ ڳیا کر موسیٰ توں وی فرعون اڳوں

پر کریں نہ پیا تݙ کݙاہیں وی پیار اڳوں

ݙیکھ دلال کیویں چوڑے پئے تھی کے ٻہندن

جیویں ٻہندا ہے ساقی جُڑ مئے خوار اڳوں

اَڳے ہا میرٹ ایمان داری اَتے شرافت

اَڄ تاں ہر پاسوں نظر اَمدے مکاّر اڳوں

مسیحا ہِیں تاں توں دل ٻدھ تے علاج وی کر

اِتھاں نہ رووݨ توں روڳ دارو بیمار اڳوں

ودّا گُٖلیندا ہے اَڄ او سابق وزیر چہرے

کل جیڑھے بھڄدے ودے ہَن اوندی کار اڳوں

علاج دا کنگ او لوکیں اڳوں سݙائی رہندے

ٻدھی کھڑا ہے او کیویں ہتھ تھاݨے دار اڳوں

گانگاؔ پرکھݨ دے اساں وی تاں بیربل ہوں

ݙسیندا نی بھانویں کھڑا ہووے غدار اڳوں

٭٭٭

تھی معاف جرم قصور ویندے

ساݙیاں گاٖلھیں کر منظور ویندے

آ گانگاؔ جیکوں نندر ونڄے

تھی منزل توں او دور ویندے

غزل

یار ایہو اَݨ ݙٹھا ݙر میکوں روز ݙرائی رکھدے

اَہدن سر پھرئیں کوں روز بھتّار مرائی رکھدے

ہکو رستہ ہے اوندی جاگیر وچ آوݨ ونڄݨ دا

ہے غلامی ہتھ وچ کستہ ݙے کے لین لوائی رکھدے

اصل جیندی ہے مٹی اَتے گندا قطرہ پاݨی دا

بھل کے آپݨی اصل کوں کِتی روز وݙائی رکھدے

میݙے دھرتی وسدے ہر ڳبھرو کوں یارو کیا تھی ڳئے

اپݨی دھرتی دا حق منگدیں وی شرمائی رکھدے

کتنیاں بدل ڳیاں ہِن قدراں رِیتاں رسماں اَڄکل

بݨ سر دار او تھاݨے وݙھی روز ݙیوائی رکھدے

صوم صلوٰۃ زکوٰۃ نہ کوئی صورت ہے نہ سیرت ہے

چاول غیب تے گدی باقی وَل وی پیر سݙائی رکھدے

گانگاؔ ݙیس دا مُلاّں وی نذراݨہ گھن تے بُھل ڳے

اپݨے فتوے اُتے وَل فتویٰ فرمائی رکھدے

٭٭٭

اُلفت اَݨ ݙٹھی ہوندی اے

اقرار دی چٹھی ہوندی اے

ساݙی ٻولی گانگاؔ ایویں

جیویں ماکھی مِٹھی ہوندی اے

غزل

خبر نی کیوں میکوں گھر دیوچ ہُݨ ݙو پہریں دا وی اندھارا ݙسدے

جگیرداریں دا سمجھ دے اڳوں جو میکوں اُچا چُٻارا ݙسدے

میکوں ݙسا سجھ دے سوجھلے کوں بھلا اِتھاں کوئی روک سڳدے

آ ݙیکھ پہریں دے بعد ظالم کھڑا میکوں بے وقارا ݙسدے

او جینکوں آیاں نمائندگی دا اِتھوں تاج سر تے پوا کے بھیجے

آ ڄل کے ݙیکھوں بھتار کیویں لہور وچ پیا بے چارا ݙسدے

اساݙے سرداریں دی پڳ تئیں ہُݨ غاصبیں دے ہتھ پُڄ ڳئے ہِن

تردے بُݙدے ایں ناخدا کوں وسیب آخر کنارا ݙسدے

گھاݨوں کشتی کوں کڈھ کراہیں طوفان ہُݨ خود چائی ویندن

او آپ بے وس کنڈا ہے ݙہدا میکوں تاں اے اَݨ تارا ݙسدے

گانگاؔ اے انگریز دے حکم تے نہ تھیوے اتنی ہا جی حضوری

خدا نہ کرنے خدا نہ کرے اے ملک میکوں اُدھارا ݙسدے

غزل

کتنا زہریلا نانگ ہے اے تیکوں خبر نئیں سردار دی

میݙے دیس کوں پیلا کر ݙتے زہر سرمایہ دار دی

ہس محض شرافت دا چولا جیڑھا ظاہری تیکوں نظر آندے

اے گاٖلھا یار نی خبر تیکوں ایندے وچلے کاروبار دی

ہئی ڳل وچ طوق غلامی دا رب ڄاݨے کیا مجبوری ہئی

ودا ہتھیں نال رکھیندا ہِیں کیوں جُتی جوڑ بھتار دی

مظلومیں نال الیندا ہے او کھورے کوڑے لہجے نال

ہمسائیں انال رکھیندا ہے فرعونی دھر گفتار دی

ضرورت نال منیج ویندیں اَتے شرم کنوں لتڑیج ویندیں

نہ چولیں گاٖل توں میݙے اڳوں ایں یکطرفے پیار دی

ربّ عزت ذلت دا مالک جو چاہندے اونویں کرݙیندے

پر تیکوں کرݨی پوسے پرکھ عزت دے یار معیار دی

ہے کوݨ جو گانگاؔ آ روکے دھن والے میرٹ دا رستہ

ہے کوݨ جو آن بدالے قسمت غربت والی ہار دی

٭٭٭

ݙے ساکوں پستی ویچی ہے

بِن پُچھے سستی ویچی ہے

تیں ساݙا وطن ویچا ہے

تیں ساݙی وستی ویچی ہے

غزل

اساں اپݨیاں رادھیاں ݙیندوں آپ اُڄاڑ

مردہ تھی ضمیر ڳئین کھا کھا کے بھاڑ

لڑھیاں سُک ڳین، پتے وی کملا ڳے ہن

سِوی وی ساوے وَݨیں دی ہے کھا ڳئی پاڑ

کیوں نہ ہُݨ او تیݙی پڳ وچ ہتھ پاوِن

ہتھیں نال جو ݙتا ہئی گھر دا اَڳواڑ

بھیݙاں ٻکریاں ہُݨ تاں نِت زخمی تھیسِن

واڑے وچ تئیں آپ تاں ݙتن ناہر واڑ

ساݙے کول ہُݨ ایں تو تریجھا دگ وی ہے

جیکر کِھل نِس بھمدی تے نی سُݨدا دھاڑ

٭٭٭

غزل

لوکاں دی گاٖلھ وکھری تے ݙاڈھی عجیب ہے

جو پَھر نی سڳدا یار اَڄ اوہو غریب ہے

اساں گُٖلیندے دُھپ دے وچ وَدّوں وفا دی چھاں

اتھ اقتدار کیتے خوشامد قریب ہے

حق میݙا کھا کے اَہدا ہے رب اینویں ہی ڳݨی

’’ میݙا قصور نیں تیکوں رولیا نصیب ہے ‘‘

گانگاؔ اندھاری رات وچ آ ڈِٖیوے ٻال ݙے

دنگ تھی جہان آکھے جو کیجھاں نقیب ہے

٭٭٭

غزل

پہلے وانگ اساݙی ہر ارداس سوالی تھی ڳئی اے

ساݙے کیتے تیݙی سوچ سمندر ، خالی تھی ڳئی ہے

یارو ہر پاسے ݙوں لوڑھے رڑھاں چرݨ پئے ڳئے ہِن

آئو رَل تے سوچوں اے کیجھی رکھوالی تھی ڳئی اے

واعظ نشہ مُکاوݨ دا سب وعظ کریندے رہ ویندن

وعظ دا ایجھاں اثر تھیا ، سب قوم موالی تھی ڳئی اے

کل تک درس قرآن دا مِلدا ہا جتھاں خنگاہیں توں

جھمر تاڑی تے اُتھ قوم دی قوم دھمالی تھی ڳئی اے

جڳ دئیں بد اعمالیں تے نِت مُلاں وعظ کریندا ہے

وچ مسیت دحے خود اوں توں اَڄ بداعمالی تھی ڳئی اے

یارو ایہو راز ہے کوئی یا وَت کہیں جادو کیتے

ݙینہ ݙراکلا سِجھ دی روشنی وی ہُݨ کالی تھی ڳئی اے

نہ روٹی نہ کپڑا ملیا ، گھر غریب دا اونویں اِی کائنی

سُکھ دی ڳول ءِ چ ڳل ڳئی جند ہتھوں بدحالی تھی ڳئی اے

گانگاؔ زر دی گردش نے ہِن عجب نظارے ݙکھلائے

پہلے خوشحال گھراں وچ ودھ خوشحالی تھی ڳئی اے

٭٭٭

دِل وچ تھی ارمانی ویسی

کوئی فیصلہ ذات او سبحانی کریسی

آ گانگاؔ آخر مونہہ متھے لڳسی

بے ایمان کے تئیں بے ایمانی کریسی

غزل

پیت پریت نبھاوݨ کیتے تیݙے نال گذارا کیتے

بے فیض آ ! ساکوں تیݙی عادت آپے اُݙݨ ہارا کیتے

تیݙے سر تے تاج وسیب سجایا رَل اسمبلی دا

بُھل کے دھرتی واسیں کوں تئیں ونڄ لاہور پیارا کیتے

لوکیں دے تئیں پیار کوں ویچے تیں اپݨے اعتبار کوں ویچے

حق حقوق تاں خواب تھئے ، تئیں خود کوں بے اعتبارا کیتے

واہ شریف شرافت دا پا چولا لُٹ وسیب گھدا ہئی

تئیں اپݨی جاگیر دا قومی دولت نال ودھارا کیتے

تیݙے وعدے کوڑ تھئے تے تیݙے نعرے دھوڑ تھئے

اپݨی ٻیڑی بُٖوڑ گھتی تے خود کوں بے کردارا کیتے

٭٭٭

غزل

ہُݨ پِیتاں پالݨ چھوڑ ݙتے

تن اَپݨا جالݨ چھوڑ ݙے

غیرت دی کر تے غیرت دی کھا

تِھندے اُگاٖلݨ چھوڑ ݙے

سرداراں کیا سُکھ ݙیوݨے

ہناں ݙے بھالݨ چھوڑ ݙے

ہُݨ آپ اِی اپݨی ٻال توں

غیریں دی ٻالݨ چھوڑ ݙے

سٹ گھت غلامی ریت توں

نسلیں کوں گاٖلݨ چھوڑ ݙے

نہ پندھ کھنّا میݙا سڄݨ

اَڄ کل تے ٹالݨ چھوڑ ݙے

توں اپݨے تِڑ تاݙے بچا

ٻئے دے سنبھالݨ چھوڑ ݙے

حق اپݨاں گانگاؔ کھس تے گھن

رو رو تے ڄالݨ چھوڑ ݙے

٭٭٭

بدنام جگ تے تھیندا راہندے

مر نی ویندا جِیندا راہندے

گانگاؔ روز نی عیداں ہوندیاں

کھاندا چور پکڑیندا راہندے

غزل

نہ سڄݨیں دی سُنڄاݨ ہے

نہ دشمنیں دی پہچاݨ ہے

کے تئیں ٹکیں بھاء وِکسوں

تلاوڑے دے وچ کاݨ ہے

سر سُولی نال کچھ تے ݙیکھاں

ظلم دی کتنی لمباݨ ہے

ہُݨ بغاوت دے سونہیں تھیووں

آزادی دا ہکو ٻاݨ ہے

اِتھاں کیویں نہ لُٹیجوں گانگاؔ

جتھاں راہزن خود اڳواݨ ہے

٭٭٭

غزل

ݙکھڑے مونہہ ݙکھیندے رہ گِٖن

بھانبھڑ کوں بھڑکیندے رہ ڳن

جیں کوں مونڈھیں چاتا ہاسے

اوہے سر کُٹیندے رہ ڳن

ساݙی صبر دی رَہکی کوں او

ظلم دا پاݨی ݙیندے رہ گِٖن

ساݙا جیوݨ کیہیں لیکھے

سمجھ کے لاش گھلیندے رہ ڳن

ݙینہہ دے رہبر رات دے رہزن

بدل کے ویس لُٹیندے رہ ڳن

ساکوں  وقت دی منڈی تے نِت

سڄݨ یار وِچیندے رہ ڳن

گانگاؔ اساں ہک نہ منّی

سیاݨے سچ اَکھیندے رہ ڳن

٭٭٭

کوئی رُلیا راہی راہ لڳسی

زندگی دا آخری ساہ لڳسی

گانگاؔ سرائیکی دا دشمن ہے جہڑا

اوندی قبر کوں ݙیکھیں بھاہ لڳسی

گیت

گھٹ یا ݙو گُھٹ پلا ݙے ساقی

توں ہوش میݙے بھلا ݙے ساقی

بیگانیں دا ہاں ستایا ہویا

تے اپݨیں دا ہاں ݙکھایا ہویا

پلا تے سب غم بھلا ݙے ساقی

میں تیݙے نیناں توں پیندا رہواں

تے اینویں مدہوش تھیندا راہواں

توں ایجھا مئے کش بݨا ݙے ساقی

اے جڳ دیں طعنیں توں ݙردے کائنی

تے مر کے عاشق وی مردے کائنی

ݙسا ݙے جڳ کوں ݙساݙے ساقی

میں ٻیٹھا گانگاؔ ہاں جام پیتی

تے عشق والی نماز نِیتی

توں میݙی ہستی مِٹا ݙے ساقی

گیت

کہیں نہ کیتا پیار ایہو جیہاں کر ونڄاں

جیواں تیݙے نال نہ تاں میں مر ونڄاں

تیݙی خاطر جگ دے طعنے سہہ ڳے ہاں

جئیں ݙینھ ݙٹھا تیݙے تھی تے رہ ڳے ہاں

بد نظریں توں شالا بچ کے تر ونڄاں

یار مِلݨ دی سِک ہے پندھ کشالے ہِن

دِھکڑے دھوڑے کھاندی پیریں چھالے ہِن

پیار دے کے ٹو دی چوٹی کر سَر ونڄاں

پیار ٻاجھوں اے زندگی کیہے کم کار دی ہے

درد نشانی تئیں سوہݨے دلدار دی ہے

ݙس میکوں تئیں ٻاجھوں کیہڑے دَر ونڄاں

دِل کیتا ہے اساں تیݙے نانویں چن

مونجھی ماندی دِلڑی وَل وی سِکاویں چن

گانگاؔ ملے جان دی بازی ہر ونڄاں

{کلھڑا چھوڑ کے ……}

زخم پُراݨے چولی ویندے

کلھڑا چھوڑ کے رولی ویندے

چن آہدا ہا چھوڑ نہ ویساں

کجھ آکھے جڳ توڑ نبھیساں

وعدے وَل وی تروڑی ویندے

کلھڑا چھوڑ کے رولی ویندے

ترسے تھل دے لوک ہَیں اساں

تِرسی دھرتی ترسے لوک ہَیں اساں

بے حست دی جھوک ہَیں اساں

بے چسی اتنی کر نی سڳدے شور اساں

زہر پریم ءِ چ گھولی ویندے

کلھڑا چھوڑ کے رولی ویندے

ٹُر پیا ہے گھن لائن جفا دی

بُھل ڳیا ہے ہر گاٖل وفا دی

رَلیا رقیباں دی ٹولی ویندے

کلھڑا چھوڑ کے رولی ویندے

صدا نی راہݨی شوخ جوانی

تروڑ کے روسے پریم کہاݨی

گانگاؔ ٻولی اے ٻولی ویندے

کلھڑا چھوڑ کے رولی ویندے

٭٭٭

اُٹھو نینگرو نندروں سڄاک تھیوو

دشمن دے سینے چاک تھیوو

ہے گانگاؔ اے پیغام میݙا

ٻس جاگو جاگو اُشاک تھیوو

{پاکستان تے کسان}

ایہو ہے وطن میݙا پاکستان

لُٹ ڳیا ہے جتھوں دا کسان

سبھو کݨک ڳنا تے چاول کپاہ

چا ڳئے بنیا باقی بچا ہنبھاہ

کیہڑا کیہڑا سُݨاوئوں ارمان

ایہو ہے وطن میݙا پاکستان

پٹواری کھڑدے اینکوں نِت ݙرّا

زرعی ٹیکس دے وچ ݙیساں ڈھکا

ݙے ترائے ٻوریاں کݨک ݙو دھان

ایہو ہے وطن میݙا پاکستان

کوئی تاں سُݨے ایندا جائز گِلہ

کݙاں مِلسی محنت دا پورا صلہ

کہیں وی نہ کیتا ایندا دھیان

ایہو ہے وطن میݙا پاکستان

ضلعی حکومت کیتے جو ٻل پاس

ایندی وَل وی پوری نہ تھیسی آس

کیوں قانون نی چڑھدا پروان

ایہو ہے وطن میݙا پاکستان

حکمرانیں دے نی مُکدے لارے

سبز انقلاب دے سُݨدے نعرے

ملی نہ خوشحالی تھیا پریشان

ایہو ہے وطن میݙا پاکستان

لُٹیرے اینکوں اتنا نہ مندھو

بُکھ مرسو وے عقل دے اندھو

گانگاؔ ملکی معیشت دی جان

ایہو ہے وطن میݙا پاکستان

٭٭٭

ہُݨ

کون آہدے؟

تیݙی سوچ یزیدی

رُکسے کائنا

رات اندھاری

مُکسے کائنا

پر سُݨ گھنو

اوڑک ہک ݙینہہ

سوجھل سویر تھیسے

وقت دے شمراں اڳوں

کئی تاں

حسینؓ بݨ آئوسے

کیوں جو

جبر دیاں حداں

مُکدیاں پِن

ہُݨ

سبھ ڄال تیݙے

تھی بیکار ویسن

تیݙے روکیں

رُکسی کائنا

سوچ اساݙی کوں

پر لڳ ڳن

٭٭٭

آر  ڄُلوں پار ڄُلوں

سندھ دریا دلدار ڄُلوں

عاشق بزدار ہر سال سݙیندے

سرائیکی میلے تے یار ڄُلوں

٭٭٭

{اقبال سانجھا ہے}

ایندی سوچ دی اُچی شان

جیں ݙتا

تصورِ پاکستان

تیݙا میݙا سانجھا ہے

اقبال

جیویں سانجھا ہے

پاکستان

تے جیویں سانجھا

سرائیکستان

واہ فرید

واہ واہ فرید

تیݙی گاٖل دے چرچے عرب عجم

اپݨی نگری آپ وسا توں ۔ پٹ انگریزی تھاݨے

٭٭٭

{اے قائد اعظم}

ݙے ڳیا ہے

خاص پہچان

تحفہ پاکستان

اے قائد اعظم

اساں بُھل نی سڳدے

تیݙا اے احسان

راہندی دنیا تیں رہسے

ناں تیݙا

قائد اعظم تسلیم کیتا

اے قائد

سرائیکی ریاست بہاول پور

دا احسان تئیں منیا تے آکھیا

بہاول پور پاکستان توں پہلے پاکستان ہا

تے تئیں تاں محسن پاکستان دا لقب ݙتا ہا

نواب بہاول پور صادق خان کوں

٭٭٭

{گداگری}

توں وَل آویں

شام توں پہلے

ہُݨ تاں ݙینہہ دے وی

بُھیندے پِن انسان

مذہب دے ناں تے

انسان بݨ ڳئے حیوان

کُئی نی سُݨدا دھاں

ہُݨ تاں منصف وی

تھی ڳئے ہِن گنگدام

٭٭٭

{دھرتی واسو}

دھرتی واسو

کے تئیں آپ مردے سُتے نندر ءِ چ راہسو

اَکھّیں پٹ تے ݙیکھو

کل تئیں نال تہاݙے کیا تھئے

اَڄ دے دور ءِ چ کیا تھیندا پے

پی کے قوم دا خون اساݙے لیڈر کِتھ ڳئے

ساݙے کیتے جیرھے خواب

اساݙے وݙکیں وَل وَل ݙٹھے

اَکھیں وچوں کیرھے پاسے ہجرت کر ڳن

کُئی تاں ہے جو اَڄ وی

ساݙی رَت ءِ چ دھمدے

وَل وی ساکوں اوہو بھمدے

قلم تیر کمان دے وانگے

سچ دا علم ساݙے سانگے

ہتھیں وچوں ڈھہندا ویندے

وَل وی سارے ݙیہدے کھڑوں

ظالم گُھپ اندھارے ساکوں

ویڑھی ویندن ، سِجھ وی دید بھلیندا کائنی

اساں ویڑے روز اَزل توں

ساݙیاں سوچاں کون سُچیسی

بھال اساݙی کون بھلیسی

کے تئیں منہ ہک ٻے دا تکسو

وارث روہی تھل دامانی

اُچ ، بہاول پور ، ملتانی

ہُݨ تاں اُٹھو !

اَکھیں پٹّو

آلس سٹّو

اپݨیاں لیکھاں آپ سنوارو !

٭٭٭

{واہ بے نظیر واہ بے نظیر}

توں دھی سندھ دی

توں دھی وسیب دی

توں دھی دیس دی

توں دھی مشرق دی

اے سبھے گاٖلھیں سچّاں

تیکوں مار گھتیسن ، دیس نہ ونڄیں

او نہ رُکی او نہ منّی

اونکوں کُئی نکھیڑ نہ سڳیا

دھرتی تے عوام کنوں

سو سو گاٖلھیں کھڑ کریندے ہن

کلھ جہڑیاں بھیݨیں تے ویر

توں جھوکاں لݙ ڳئیں

ہُݨ اَکھیں توں نی رُکدے نیر

واہ بے نظیر واہ بینظیر

٭٭٭

{ارمان}

دِل تھیا بے ایمان

تلوں تتی دھرتی

اُتوں گرم اَسمان

گُھپ اندھارے دے وچ

دھرتی تے اَسمان

ہک بِٖک تھی ڳئے

وَل

دِٻکا ہا ہکو جیہا

پئی ٻولے وٹی تے وݙواݨ

دھرتی سمّی

اَسمان وی ٹپکیا

وہہ پے دل دا ارمان

٭٭٭

{بے توقیری}

بے توقیری

تیݙی گچی گُھٹ تے

ماراں تیکوں

ݙاڈھیں تے ویندی نِوّھی

ہینڑیں توں ٹلدی نِوھی

توں وی پولیس بݨی ودّیں

٭٭٭

وقت اساکوں تھوڑا ݙے ڳے

صدمہ ݙوڑا چوڑا ݙے ڳے

دھریجہ نگر دا منیر دھریجہ

گانگاؔ یار وِچھوڑا ݙے ڳے

{توں مونجھا کر ڳئیں}

تیݙا اَڄ تے کل

تیݙے والیں دے وَل

توں ہر موسم دا پَھل

تیݙیں اَکھیں دی مستی

تیݙیاں مٹھیاں مٹھیاں گاٖلھیں

مُومل

توں مونجھا کرڳئیں

٭٭٭

{غیرت مُکلاوے}

جے سُݨدیں تاں ہک گاٖل کراں

سئیں دِل نال سُݨ دِل نال کراں

تیکوں ݙیکھاں

وَل وَل ݙیکھاں

ٻس تیکوں ݙیکھاں

سر سبز تے خوشحال ݙیکھاں

ترقی دا عروج کمال ݙیکھاں

ݙیکھاں سالہا سال ݙیکھاں

سندھ ،پنجاب ،بلوچستان

خیبر پختونخوا ، سرائیکستان

ہووِن سبھ دیاں چنگیاں لیکھاں

تیکوں ݙیکھاں

وَل وَل ݙیکھاں

اللہ کرے جان چُھٹے

کُوڑے حکمرانیں دے

کُوڑے لپّے لاریں توں

مِٹھے مدنی  ؐ دے صدقے

اِتھاں کُئی ایجھاں نظام آوے

کُئی کہیں دا حق نہ کھاوے

نہ ایمان کُملاوے نہ غیرت مُکلاوے

٭٭٭

{سرائیکی صوبہ}

اساں جیوݨ چہندوں

پنجاب توں اَنج تھیوݨ چہندوں

ساکوں جیوݨ ݙیو

ساکوں اَنج تھیوݨ ݙیو

سرائیکی صوبہ

شربت ہے یازہر

اساں پیوݨ چہندوں

ساکوں پیوݨ ݙیوو

٭٭٭

{شرم و حیا}

تݙاں دا سئیں تہاݙے اڳوں اَلاوݨ آسان تھی ڳے

جݙاں دا ہر ݙوجھے گھر مخدوم ڄم تے جوان تھی ڳے

مِٹھل ریہا نی کہیں کوں کہیں دا شرم و حیا

پیر اَندھا تھی ڳے یارو مرید وی بئیمان تھی ڳئے

٭٭٭

{ڈھانڈھا}

رڑھ ءِ چ

ڈھانڈھا پہندے

رڑھ کوں کھمدے

ڄٹ دا

زبان کریندے

کاغذ تے

لکھ تے ارداس کریسو

اَݨ پڑھ ڈھانڈھا

ارداس نی پڑھدا

تے نہ فریاد کوں سُݨدے

پرے توں ݙنڈکا ݙکھائو

اونکوں گاٖل سمجھ آ ویسے

فرید فرید کرکے ٹُریاں میں وی خرید تھی ڳیاں

اوندا جو کرم تھیا ہے میں وی فرید تھی ڳیاں

محبت ءِ چ عاشقاں دا کھڑا ہر وال ݙسدے

جیݙے وی ݙیکھو تاں نسبتیں دا کمال ݙسدے

کریم دے بݨ کریم رَلّے کریم بݨسو

کریسو خود کوں عظیم حوالے عظیم بݨسو

سمجھ نہ سڳسی بے گُرا سارے اے گُرے دے گُر ہِن

کھاوݨ کوں داݨہ نہ لبھدا ہا ہُݨ کلہوٹے پُر ہِن

کُئی کہیں کوں کرے نہ تنگ ربّ ایجھاں سانگا کرے

مُکسی دہشت گردی دی جنگ دُعا بیٹھا گانگاؔ کرے

٭٭٭

{ہک شعر}

ہک بکھ مارݨ ݙوجھا کڈھݨ نہ ݙیندے چیک ءِ

وقت دا حاکم اَہدے لکھ سب کجھ ٹھیک ءِ

{محنت دا پھل}

میل ہتھیں دی ، دَر دے دربان تھئے جُتی دی کئی نوک

اِتھاں ہن تلخ حقائق ایہے گانگاؔ نہ سمجھیں کئی ٹوک

محنت دا پھل کینکوں ملدے پُچھدے ودّن کئی لوک

٭٭٭

اَدھی ہے گذری یار منیندیں منیندیں

ادھی ڳئی گذر پھٹ ݙیکھیندیں ݙیکھیندیں

گانگاؔ نہ پاتا پیار کریندیں کریندیں

فنا تھی ڳیوسے وفا ڳولیندیں ڳولیندیں

٭٭٭

ایہو نشہ تھیندا ہے نوش ݙاڈھا

تھیندا ہے جوانی دا جوش ݙاڈھا

سنبھالݨ کیتے چہندے ہوش ݙاڈھا

گانگاؔ ہووے بھانویں خاموش ݙاڈٹھا

توں سامݨے ٻہہ میں پھٹ سیواں میکوں پھٹ سیوݨ دی چس آوے

اَڄ ہتھیں نال پلا ساقی میکوں مئے پیوݨ دی چس آوے

توں نظراں نال چلا خنجر میکوں قتل تھیوݨ دی چس آوے

یا سینے نال چا لا گانگاؔ میکوں اَڄ جیوݨ دی چس آوے

٭٭٭

میکوں خلقت بیشک جو آکھے تیݙا دم دم کوں اِتبار ݙیساں

تیݙا پیار کݙاہیں تاں مل پوسے میں تانگھ وچ عمر گذار ݙیساں

تیکوں دنیا دے وچ نہ لبھسی میں اتنا تیکوں پیار ݙیساں

ٻس مُکدی گاٖلھ مُکا گانگاؔ میں جندڑی تئیں توں وار ݙیساں

٭٭٭

رَل تے کروں آ پیار وطن دی مٹی نال

تیݙا میݙا وقار وطن دی مٹی نال

گانگاؔ نہ سوچ اے ݙتے کیا وطن تیکوں

رہ ونڄ توں وفادار وطن دی مٹی نال

٭٭٭

ہک سوہݨے نال پیار کیتا ہے

وعدیں تے اعتبار کیتا ہے

کینکوں ونڄ ہُݨ سُݨوائوں گانگاؔ

ہُوں سوہݨے ہن خوار کیتا ہے

دِل مونجھی تھیوے تاں کیا کریجے

ڈھولا  نہ سُݨے  تاں  کیا  اَکھیجے

سوچ سوچ تے سُک ڳے میݙا خونِ

سانول نی سُݨدا اصلوں میݙا فونِ

نہ  گاٖلھ  سُݨدے کیویں  منیجے

سینگیں کوں ہولے ہولے اَکھینداں

منت تے میہڑھ ترلے کرینداں

نی  گاٖلھ  بݨدی کیݙے  ونڄیجے

او ݙیکھ کے حالت میݙی ہسدے

او میݙے دم دم دے وچ وَسدے

کیوں نہ وَل روز اونکوں ملیجے

مکاوݨ چہنداں تاں مُکدی کائنی

لُکینداں تاں گاٖلھ لُکدی کائنی

ایں دِل کوں گانگاؔ کیویں سمبھلیجے

گانگاؔ جݙاں لوک سُڄاک تھیسن

یاد رکھیں پردے چاک تھیسن

٭٭٭

ظالم اساکوں ہر حال مریندن

پاݨی وچ ٻوڑ مارن

یا ݙے تے تھوڑ مارن

٭٭٭

{جیندی ہک بکواس}

وسیب اِچ بھاہ لا ݙتی

ݙسو اے منہ ہا یا ماچس

ونڄ بُکھ ݙٹے جرنیل کوں آکھو

ونڄ اعجاز اعوان کوں آکھو

ݙس توں کیا چاتے آیا ہانویں

ہُݨ توں کتنی دھن دا مالک ہئیں

دھن دیاں ٻوریاں کھول تے نویں نعرے مارو

تخت لاہور دے چوکیداریں دے چوکیدارو

٭٭٭

سرائیکیں دی تاں ہئی روہی

چوہدری دا ہے چولستان

گانگاؔ وَل وی آہدے کھڑوں

صدا جیوے جیوے پاکستان

٭٭٭

اساں تاں اتنا اَہدوں اساݙا نہ انکار کیتا ونڄے

پاکستانی گلدستے وچ سرائیکی دا وی شمارکیتا ونڄے

٭٭٭

ہووِن سارے

دھرتی دے وَݨ ساوے

جتھاں ہر کُئی آن ٻاہوے

٭٭٭

{کیرھا قانون؟}

ارسطو آکھدے

قانون ایجھا ڄالا ہے

جیندے وچ

زورا ور نکلویندن

تے ہینڑیں پھس ویندن

ارسطوسچ آکھئے

سرائیکی سیاݨے وی کوڑ نی ماریا جو

کاوڑ تے قانون

ایجھی بلا اے جو ݙاڈھے تے

چڑھد اِی نی تے ہینڑیں توں لہندی نی

٭٭٭

اِتھاں آئی ہئی مٹی آزادی

پتہ نی او کتھ ڳئی آزادی

یارو ارمان ارمان ارمان اے

مخدوماں نال کیا کر ڳیا خان اے

٭٭٭

اپݨے دیس وچ آپ پرائے لڳدوں

اساں بھارت دے ہمسائے لڳدوں

٭٭٭

مخدوم لڑݨ پیا ویندے یارو لاڑیں نال

پٹ کھوہ نہ کر دھرتی دے پاڑیں نال

اے اَندھی حرص و ہوس برباد کر ݙیسی

پُھل باغیں دا نبھا نہ تھیسی ٻاڑیں نال

٭٭٭

نہ ونڄیں وئو تیکوں روہی دے چھیڑو یار چُھڑیسین

تیݙی ݙیکھ محبت سرائیکی نال کئی کھلے مریسن

٭٭٭

اساں دھرتی دے وَݨ

توں جتنا مرضی کپ

اساݙیاں دھرتی وچ پاڑاں

جݙاں آئوسی

وَݨ پھپھوڑ دا موسم

یاد رکھیں

اساں وَل پھپھڑ پوسوں

٭٭٭

راہبراں اڳوں کھٹڑا

تے توں ٹشو

کیویںتھیوے ٹور اَڳونہی

جندڑی جیوو

ہک مُٹھ تھیوو

کہیں پاسے ٹُرو  تاں سہی

٭٭٭

پیر ا ٻوہل دی وصولی توں فارغ تھیویں

شودے پریشان حال مریدیں دا وی سوچیں

٭٭٭

کہیں ویلھے ایں پِڑ تے

کہیں ویلھے اُوں پِڑ تے

جھمراں رَسیندے لوکو

اساں نئیں روکیندے

جھمر دے شوقین جھمراں کھیݙو

پر کھیݙو اپݨے پِڑ تے

اپݨی ٻالو گھر سنبھالو

غیریں دی ٻالݨ چھوڑو

٭٭٭

خدایا مُلاواں دی مکاّری کنوں بچا

خدایا پیریں دی چنگاری کنوں بچا

خدایاتیݙی زمین تے بݨیے ودِن

خدا یا سردار دی سواری کنوں بچا

{ݙاڈھا}

وطن وسیب دے لوک

کویلیاں مکوڑے بݨ تے رہسن

تاں دَپھیندے رہسن

ہاتھی کوں کویلی کوں کیویں آکھے

اندھا ݙیکھ تے ٹُر

کویلیاں نہ بݨو

ہاتھی تے شینھ تھیوو

تساں نی سُݨیا جو

ݙاڈھے دے ݙو بھانگے

تے ہینڑیں دی ما نہ ویاوے

٭٭٭

بھراوو کہیں کنوں شناخت نہ منگو

گانگاؔ ٻس ووٹ ݙیوݨ دا سلیقہ سِکھو

٭٭٭

لُٹ تے کھادی ویندن سرائیکی وسیب کوں ٹوکے

اللہ کرے کئی تاں آ کے انہاں ظالماں کوں روکے

٭٭٭

کیوں بھئی کیوں

جنوبی پنجاب دیاں گاٖلھیں کڈھیندن

سرائیکی وسیب کوں زوریں زہر پلیندن

کیوں بھئی کیوں

بلاول کھٹ ڳیا

وسیب گھٹ ڳیا

٭٭٭

روہی وچ کئی ایجھیاں عجب بلائیں لتھین

ہر شئے کھادی ویندین غضب بلائیں لتھین

٭٭٭

اَہدن تخت لاہور دی اُچی شان

کھاوے لاہور تے کماوے کسان

تخت لاہور دیاں ݙو چوکیاں

ہک بہاول پور ݙوجھی ملتان

٭٭٭

کئی تاں مئی دا لعل ایجھاں آوے

جہڑا روہی وچوں ناہر بھڄاوے

٭٭٭

جذبہ تے جذبات جے ہوون ݙونہیں سچے

کھپ نہ آڑی وَل منزل کیݙے ویندی ہے

تیݙا کم ٻس توں محنت کر تے ٹُردی ڄُل

منزل آسان کریسی اللہ پَھل پُھل لیسی

٭٭٭

بیورو کریٹ ، صنعت کار ، مشیر وزیر ڈھولا

قومی چوریں دا ٹولہ پئے ڳئے نواں رولا

چور ڈکیت تاں بݨ ڳن سارے حاکم

راکھے نہ بچے منصف کون پُھلیسی پھولا

جہڑے اپݨی بے توقیری تے فخر کرن

ایجھے چٻل بُودن کودن بھکن بغلول

ماء دھرتی دے غداریں کنوں

قوم دے ایجھے سرداریں کنوں

جان چھڑائو پے لکھݨے بھتاریں کنوں

ہُݨ پرے بھڄو ذہنی بیماریں کنوں

تخت لاہور دے غلام وپاریں کنوں

بے شک پیریں ٹُرو

پر غیر دے جیپیں نہ چڑھو

جتنا تھی سڳدے اپݨیں ٻانہیں ترو

شینہہ بُکھ مرے پر در بھ مول نہ چرے

سچ سُݨ تے کڈھ نہ ݙند بݨ غیرت وند

٭٭٭

آہدن غلامیں کوں آزاد کرو تاں ثواب تھیندے

کئی سرائیکی وسیب کوں آزاد کر تے ثواب کماوے

٭٭٭

انصاف کرو حرامی ھے یا حلالی ھے

جیندی نال ڈکیتیں بھائیوالی ھے

گانگاؔ کیویں قوم دا رہبر بݨ سڳدے

عمراں ساری جئیں کیتی دلالی ھے

٭٭٭

توں کیا ہِیں باوفا یا بے وفا

من گھنسوں توں خود چا ݙسا

٭٭٭

دھرتی ڄایا اپْنا وسیب وسانویں

توں کہیں دے دھوکے وچ نہ آنویں

٭٭٭

توں ماء دھرتی دا غدار نہ بݨیں

توں کُئی ایجھاں سردار نہ بݨیں

گانگاؔ راہیں جتنیاں وی اوکھیاں

ٻس آخری دم تئیں منزل ݙوں تݨیں

{دولت}

سیاݨے آکھدن

دولت بناں کجھ نی پر

سب کجھ دولت نی

دولت عزت دا

معیار ہوندی تاں

لوک قارون تے فرعون

دے ناں کوں مندا نہ آکھدے

دولت ہووے تاں

سخاوت وی ہووے

ذرا سوچ تاں سہی

جگ جہان ڄاتم طائی کوں کیوں نی بھلیا؟

٭٭٭

تساں ایویں مونجھا کر تے نہ پئے ونیجو

قسمت نال آئے وے میکوں مل تے ونیجو

وقت دے فرعون کوں آکھو تیݙی سلطنت اپْنی جاہ

میں تاں خدا وحدہُ لاشریک دی کائنات اچ رہنداں

٭٭٭

نواں نینگر لبھ گھن آئن ناں مہتاب ھے

مافیاز دی ݙیکھو چیندا کتنی تاب ھے

اتھاں لُٹیریں تے قبضے گیریں دا راج

رحیم یار دی سیاست اڄکل خراب ھے

٭٭٭

اُٹھی یار پھہ توں

غلامی دے دیھ کوں

٭٭٭

قوم دی پھکی ڈھیر بݨ ڳئی اے

ہݨ تاں ٻس کرو چن چکی والیو

٭٭٭

خوشامد اکسیر ھے اے رکھدی وݙی تاثیر ھے

گانگاؔ سچ اے خوشامد پیریں دی وی پیر ھے

پڑا ھے میدان خالی دوستو

اب جی بھر کر گھوڑے دوڑاؤ

٭٭٭

ٻس مُکدی گاٖل مکاؤ سئیں

کارڈ سکیماں فراڈ سکیماں

٭٭٭

جیویں اجلاسیں دے بعد کھاݨے وی ہوندن

ایویں الیکشنیں دے بعد تھاݨے وی ہوندن

٭٭٭

گانگاؔ حاکم دا حُکم سُݨ ویندوں ݙر ݙر

بھانویں کھوہ وچ ہووے ݙیݙر دی ٹر ٹر

٭٭٭

پٹرول تھی ڳئے مہنگا تاں کُئی گاٖلھ نئیں

چن توں چیتی نال سائیکل تے ٻہہ کے آ جا

٭٭٭

ݙس نانگیں کوں کئیں کھیر پلائے

ہُݨ تاں پچھو ماء دھرتی دے ڄائے

بے کرداریں دا یارو کردار کیا پچھدو

قانون مُوم دا نک ھے سرکار کیا پچھدو

ویہہ کروڑ دا ہک نڳ منڈی سجی پئی اے

ݙاڈھا عروج تے سیاست وپار کیا پچھدو

٭٭٭

وزیراعلیٰ پنجاب عثمان بزدار کو ہٹا دیا گیا ہے

اور اوپر گرنے والی دیوار کو بھی بچا لیا گیا ہے

٭٭٭

سر تے پنجابی پڳ ڳل وچ سرائیکی اجرک سجائے ہوئے

دھرتی کو جو ماں سمجھتے ہیں

وہی دھرتی کا احترام کرتے ہیں

کوئی کم نہیں ہوتا اقتدار کا نشہ

یہ بہت کچھ بُھلا اور رُلا دیتا ہے

٭٭٭

پیر مُلاں سکالر اینکر ٹینکر اور مالکان بِکتے ہیں

چودھری میاں سردار گودے ملک مخدوم خان بِکتے ہیں

گانگاؔ کون کہتا ہے کہ یہاں صرف ممبران بِکتے ہیں

یہ تو وہ جگہ ہے جس کے در بِکتے ہیں دربان بِکتے ہیں

ایہو کم تاں ھے وڈا لچر

لوٹا آکھو بھانویں خچر

٭٭٭

ݙائنڑیں دی گاٖلھ کیتی ویندی پئی اے

ݙائنڑیں دی ماء دی کُئی گاٖلھ نی کریندا

اے کتنی وݙا المیہ ھے جو ݙائنڑیں دی ماء

ودھدی ویمدی پئی اے رج کھمدی پئی اے

٭٭٭

اڄ اتحادی چودھری گاٖلھ مُکا چھوڑی اے

تحریک انصاف دی دھوتی لہا چھوڑی اے

ٻس کجھ کردار بدلسِن ڈرامہ جاری رہسے

اُوں اندر دی گاٖلھ ساری ݙسا چھوڑی اے

غدار چُپ اِن

دھرتی دے وفا دار چُپ اِن

عوام دے غمخوار چُپ اِن

دین دے ٹھیکیدار چُپ اِن

کُوڑ کہانی دے

سارے کردار چُپ اِن

ووٹ آ گِٖن بھتار بݨ تے گھوٹ آ گِٖن

شناخت دے دشمن کم دے تروٹ آ گِٖن

سردار دے دیرے پیا وڄدے نغارا

کھنڈ دے تھیلے بھریج نوٹ آ گِٖن

٭٭٭

ادھی راتیں اے عدالتاں کیویں کُھلدین کون کھولیندے

ݙس تاں سہی رات دے فیصلے کیویں تھیندین کون کریندے

٭٭٭

اساکوں نت حاکم چور لُٹیرے اندھے ݙیندن

جیندیں کوں پُچھدے نی موئیاں کوں کندھے  ݙیندن

اصل گاٖلھ ݙسو بس کرو یار مداری دے ݙیکھاوے

اے کیا ہن غلامی دے فتوے خوداری دے دعوے

٭٭٭

گانگاؔ دیس اچ عجب نظارے پے ݙیہدوں

تل واسیں کوں مِلدے ٹٹارے پے ݙیہدوں

{جنوبی پنجاب}

کالجاں یونیورسٹیاں ءِ چ

سرائیکی زبان پڑھیندی ءِ

یا ول جنوبی پنجابی؟

مردم شماری تے

نادرا فارم دا خانہ

وی سرائیکی ہے

نہ کہ جنوبی پنجاب

سرائیکی کتاب کوں

صدارتی ایوارڈ وی سریائیکی دا ݙیندو

وَل جنوبی پنجابی اَکھیندو

بُٖݙ نِوھے مردے

٭٭٭

ریت دا محل ھے شیشے دا حمام سب کجھ نظردا کھڑا

رُخ ݙسیندا کھڑے ہوا وچ جہڑا جھنڈا اُݙردا کھڑے

٭٭٭

ہک کمپنی ھے

ہک کمپنی ھے

جہڑی ریت دے محل اُسریندی اے

محل اُسار تے ٹھیکے تے ݙیندی اے

پرمحل دی لائف ٹائم خفیہ رکھیندی اے

جیں ویلھے اوندا  دل کریندے

پھوکے مار ڈھہا ݙیندی اے

محل دے مکین کوں

اَمدیں تاج پواؤے ویندن

ویندیں لہائے ویندن

پُراݨا کر تے مسمار نواں بنڑیندین

کیوں جو محل دی اُوہا ہکا جاہ ھے

نہ کُئی کلیم نہ کُئی بلیم

جے کُئی مسئلہ بݨ ونڄے

اول تاں بنڑدا کائینی

ول نال دے کوٹ آلی ہمسائی

گاٖل مُکا جان چھڑا ݙیندی اے

لوک ول وی اوں کمپنی نال

شونق نال معاہدے کریندن

اے ساریاں گاٖلھیں سݨ تے

یقینا تساں سوچیندے بیٹھے ہوسو

عجیب لوک اِن، اے کون لوک ان

سݨو میں ݙسینداں وجہ کیا ھے

ایں ریت دے محل دی خاصیت اے ھے

جو پیسہ چار چوفیروں

ریت دی طرحاں اُݙ اُݙ اَمدے

تے ول ایندا ٹھیکیدار

دنیا دے امیرلوکیں وچ گنڑیجن پے ویندے

جے گاٖل پلے پئی ہووے

کجھ سمجھ آئی ہووے

ول سارے رل تے آکھو

زندہ باد

٭٭٭

{بدنے… لوٹے}

سرائیکی وسیب اچ بدنیں کوں بدلݨاں پوسے

ایں خونی ڄلمیں دے ڄال کوں بدلݨاں پوسے

ووٹ فار سرائیکستان

٭٭٭

{استاوا … لوٹا}

سرائیکستان دے لوکو استاوے چھوڑو

سرائیکستان دے لوکو پچھتاوے چھوڑو

ووٹ فار سرائیکستان

٭٭٭

الیکشن وچ سرائیکی صوبے دے ودے چیندن حلف

اے وسیب دے بدنیں بعد جتݨ دے بݨ ویندن ملھف

٭٭٭

اسمبلیاں چھوٹیاں یا وݙی

پیاں کھمدین قوم دی مݙی

٭٭٭

کُئی اعلیٰ ھے بھانویں ادنیٰ

یارو وچ اسمبلیں بنڑدے بدنا

اساں تاں منگدیں عمر نبھائی

سرائیکی صوبے دی واری نہ آئی

٭٭٭

سیاست اک امتحان ھے سیاست امتحان لیتی ہے

جب اندھی ہو جائے مرنے مارنے کا ٹھان لیتی ہے

٭٭٭

کیوں دھاندلی دھاندلی کردے او

فیر اپݨے کرتوتاں کولوں ݙردے او

٭٭٭

سچ ٻولیجے کیا کہیں دی مجال ھے

اتھاں سازشیں دا ڄال در ڄال ھے

اَکھ کھول کسان کھول

اُٹھی ہُݨ ٻول کسان ٻول

٭٭٭

چور ݙاڈھے یا ڈکیت ݙاڈھے

ݙسو ݙاڈھے لوکو کون ݙاڈھا

٭٭٭

سُݨو ظالم لوکو اساݙا پاݨی نہ روکو

ملک نہ قبرستان بݨاؤ زراعت بچاؤ

پاکستان کسان اتحاد رحیم یار خان

٭٭٭

انڈیا ساݙے کیتے واٹر بم بݨیندا رہ ڳے

اساݙے حکمران بس چٻلیاں مریندے رہ ڳن

٭٭٭

ݙاڈھیں دے پُچھ تے پیر نہ رکھ

خان متاں کݙاہیں پٹیج کھڑیں

اساں اَن اُگاٖ کھوانوݨ والے

اساں تریہے زمیناں تریہاں

اساکوں حصے دا پاݨی ݙیو

٭٭٭

{تخت لاہور}

تخت لہور

دی لوبھ مار ݙتے

پاکستانی ٹوٹے تھئے

باقی ساریاں قوتاں

تخت لہور دی جند

کوں پٹیندیاں ٻیٹھن

تخت لہور آلے نی

اساں سرائیکی

شہر بھنبھور آلے ہیسے

٭٭٭

میاں! تیݙے جذبے کوں سلام

ٻس توں اپݨے کپڑے ویچیں

سستا اَٹا ݙیوݨ دے ناں تے

قوم دے کپڑے لہانویں نہ

سُݨ کپڑے ویچ تھی نہ سڳسی

جے توں اَٹا سستا کرݨ چہندیں

جانی لوہا ویچ تے اَٹا سستا کر

٭٭٭

تسی روہی چولستان کوں پاݨی ݙیو

سارے سرائیکستان کوں پاݨی ݙیو

٭٭٭

تماش بینیں کوں چس آ ڳئی ھے

ݙینھ رات دا جاری ھے تماشہ

میجک آئینہ تے آئین ݙیہدوں

٭٭٭

بندہ لڳدے نیت کھوٹی دا

کُئی ہوسے چندرا چوٹی دا

مداریاں دے تماشے ہن فریاد کروں تاں کتھاں

اتھ ٹھگیں دی کھیݙ ھے روؤں تاں کیندے اڳوں

٭٭٭

ہوا بھریندی کیویں ھے ہوا کڈھیندی کیویں ھے

ݙساؤ ہوا بھریندا کون ھے ہوا کڈھیندا کون ھے

٭٭٭

اساں بُھل ڳیسے رُل ڳیسے

کُئی اساکوں راہ لاوے ہا

گانگاؔ اَڄ تاں اُوہے اِی عظمت دے مینار ہن

جہڑے ملک و قوم دے غدار ابن غدار ہن

٭٭٭

اَٹا کھاوے گھٹا ݙنڈے کھاوے بھیݙ

واہ وے وقت دے حاکمو تہاݙی کھیݙ

٭٭٭

سئیں تُساں اَمدو یا اساں آؤں

دل کریندے کٹھے ٹُکر کھاؤں

٭٭٭

کاغذ  اَتے  اَگ  نہ  رکھیں

پاگل دے سر پڳ نہ رکھیں

بلھے شاہ دی من لے سنگیا

ملک دا راکھا ٹھڳ نہ رکھیں

٭٭٭

گانگاٖ یہ ادائیں یہ وفائیں کہاں سے لائیں ہم

کیا تھا میرا قائد کیا سنائیں کیا دکھائیں ہم

٭٭٭

اساکوں وی نال گھدی ڄُل وے سانول

ساݙا کلہڑیں نہ لڳسی دل وے سانول

٭٭٭

کہیں دی فقیری تے ݙیہدا تاج کائینی

گانگاؔ وقت کہیں دا وی محتاج کائینی

٭٭٭

ہمیں نہیں چاہئیے نہ پرانا نہ نیا پاکستان

ٹھگبازو ہمیں واپس لوٹا دو اصل پاکستان

٭٭٭

{مترائی ماء}

سرائیکی دھرتی ہے اساݙی

سکی ماء

ریاست ماء تاں بݨی ءِ پر ہے

مترائی ماء

جو سیاݨے آکھدن

ماء مترائی تے پیئو قصائی

٭٭٭

اپݨی ہوندیں وی اپݨی نی ہوندی

کُئی وی گروی رکھی چیز وے یارو

٭٭٭

لوک رکھیندن چیزاں گروی

اساں تاں دیس گروی رکھیے

لہݨاں بھریں بغیر بندہ خود مختیار نی ہوندا

گروی لاتھی چیز تے مالک دا کُئی اختیار نی ہوندا

٭٭٭

وچ دیس نصیب قوم دا ہرݨ پے ڳے

ڄڈاں دا لوڑھا رڑھیں چرݨ پے ڳے

٭٭٭

جِتھ لوڑھا رڑھیں کھاوے

بندے تھی نی سڳدے ساوے

جِتھ لوڑھا رڑھیں کھاوے

کسان تھی نی سڳدے ساوے

٭٭٭

ہماری نہریں ہیں بند اور خالی ہیں مٹکے

ہم لوگ صوبے سے گرے اور ضلعے میں اٹکے

گانگاؔ دیکھے سیاسی سوداگروں کے سٹکے

یہاں کوئی نہ جانے تخت لاہور کے جھٹکے

ملک اچ ایویں نئیں پئے چلدے دھندے اے سچا قِصہ ہے

گانگاؔ ہرجاہ دیس دے ہر دھندے وچ یارو اپݨا حِصہ ہے

سچ کَوڑا اہدن سیاݨے لوک کُوڑ پِھکا ھے

اِیں کروں یا اُوں کروں گال تاں ہِکا ھے

غداری دے تمغے یا غرداریں کوں تمغے

ݙاڈھے دا سر اُچا قانون دا منہ جِھکا ھے

٭٭٭

پاݨی پاݨی پاݨی پاݨی آکھیندے ودے ہیں

گانگاؔ ملدا نی پاݨی دَر کھڑیندے ودے ہیں

٭٭٭

سرائیکی دھرتی دے غردار کوں آکھو

تخت لاہور دے ٹھیکیدار کوں آکھو

گانگاؔ او ہُݨ تاں جند اساݙی چھوڑے

وسیب دے ہر کوڑے دعویدار کوں آکھو

توں سُݨدا ہئیں تیکوں سݨیندے ھیں ڈُٖکھ ماء دھرتی دے

ترس پووی متاں توں گھن آنویں کجھ سُکھ ماء دھرتی دے

جݙاں آیا وقت آزمائش دا ویلھا

ٹُر ڳئے سب یار چُوری کھاوݨیں

٭٭٭

اُٹھ دی سواری کریندیں لڳدی ھے ݙاڈٹھی پیاری

جݙاں ݙھہندے ڈھولا ول ہوندی ھے آہ و زاری

ݙسو سچی گاٖل کروں یا تولُوں

دیس اچ چُھریاں آلا بھولُوں

چُھٹا ودے متاں نقصان کرے

لوکو آؤ سارے رل تے گھولُوں

٭٭٭

واہ جو لڳی پئی ھے ضمیر دی منڈی

بے ضمیر وِکدے پن بے ضمیر گھندے پِن

٭٭٭

گانگاؔ جتھ آئین شکنیں کوں سلام تھیون

کیوں نہ قانون شکنیں کوں سلام تھیون

٭٭٭

ڈھیر تھی ڳن نہ ٻئے کرتب ݙیکھا توں

ٻس کر وے چاچا نہ ٻئے چچر ودھا توں

اے ماڑی تاں کہیں ٻے اُساری ہے

زرداری تاں محض ظاہر داری ہے

ݙیکھو اڳوں کیا تھیندے گانگاؔ

رنگ روغن کہیں تے دیواری ہے

٭٭٭

اتنا تاں کُئی نی ویلا

جے کر آیا کُئی ریلا

کُوہیج ویسے

بݨ تے لیلا

٭٭٭

بات پلاٹوں سے بڑھ کر جزیروں تک جا پہنچی ہے

بات انسانوں سے آگے خنزیروں تک جا پہنچی ہے

٭٭٭

پہلے ݙتے ٻہوں رُول رولنگ

توں تاں جلدی تُول رولنگ

ترکڑی وٹے دا کڈھ کاݨ توں

ہݨ آئین اُتوں گھول رولنگ

٭٭٭

ہائے وؤ کُکِڑ ہائے وؤ بھیݙیں

کُکِڑ کُتا کھا ڳے

مالک کُتے پچھوں

ݙانگ چا بھڄدا ودے

پچھوں

رن جھلیندی ٻیٹھی اے

اے آکھیندی ٻیٹھی اے

ول آ

جو تھیوݨاں ہا تھی ڳے

ول آ ہݨ کیا بݨسے

جوآن جھلیندا نی

کُتا بھیݙیں وچ وڑ ڳیا

ول مالک

ݙانگاں مارݨ شروع تھی ڳے

بھیݙیں دے سر پھہݨ پے ڳے

وچ وستی پے ڳئی ہلو ہلی

ول ہکو جیہا ٻڑکا ہا

پر آواز ھئی کلہو کلہی

آوݨ آلے آڑو بِٖٹ تھی ڳے

ول لوک زخمی ہن

دھاڑاں ہن

ہائے وؤ کُکِڑ

ہائے وؤ بھیݙیں

واہ وے چاچا

تیݙیاں کھیݙاں

لاہور اسلام آباد ݙو ݙیہاڑے چھوڑ چکر تاں لاوے ہا

گودے کوں آکھیں تیڈا راج بُٖݙ ڳے آ مونہہ ݙیکھاوے ہا

٭٭٭

گودا وے گودا

گودا وے گودا

تیݙا راج ٻݙ ڳے

گودا وے گودا

تیݙا وسیب ٻݙ ڳے

گودا وے گودا

آ چکر تاں لا ونڄ

گودا وے گودا

توں کجھ نہ ݙیویں

گودا وے گودا

آ مونہہ تاں ݙکھلا ونڄ

گودا وے گودا

حاکم کوں فرصت کائینی

گودا وے گودا

کیݙے ونڄے غریب شودا

ݙس گودا وے گودا

تیݙا احساس ݙیکھ گھدے

گودا وے گودا

توں اساݙیں نسلیں دا دشمن

گودا وے گودا

توں ڈُٖکھ تے لنگھ نیوی آیا

گودا وے گودا

لنگھ نہ آویں ووٹاں کیتے

سُݨ گودا وے گودا

٭٭٭

رُس جو ڳئی ھے وزارت تاں منیندے ودے ہیں

پرویز کوں عمران کوں آکھیندے ودے ہیں

سئیں خود وزیر نی بݨیا اگلا وزیر اعلیٰ ھے

اڄکل لوکیں کوں ایہو سُݨیندے ودے ہیں

٭٭٭

اساں آزاد ہاسے

جݙاں ٻال ہاسے

اساں کݙاں آزاد ہاسے

بیٹھے سُݨدے ہَیں

چھڑے نعرے آزادی دے

پیا چلدا کُوڑ تے کُوڑ دی راند

غاصبیں دے ہتھ آ ڳئیوں

اصلوں نی مِلدی واند

کھوپے ٻدھ واہندے کھڑوں

جیویں واہندے کھوہ تے ݙاند

پاکستان دا مطلب کیا؟

میں نی سڳدا کجھ ݙسا

جہڑا مطلب پڑھیندے کھڑن

اڄ تک میݙی سمجھ نی آیا

اتھاں نہ جمہوریت ھے

نہ وت راج لا الہ الا اللہ

جہڑے آزاد ہیوے تساں ݙسو

اساں کݙاں آزاد ہاسے

اساکوں تاں صرف اتنا پتہ ھے

اساں آزاد ہاسے

جݙاں ٻال ہاسے

٭٭٭

توں اوڑک پکڑیا ویسیں

توں جئیں کوں ماریں

جتھاں ماریں

جیویں ماریں

تائیں توں کئیں پچھے

تائیں توں کئیں پُچھݨے

سو  ہن تیݙے رستے

کُئی نی تھوڑ

ٹنگ تے مار

کپ ریت اچ لوڑھ

بھانویں کُر تے ٻوڑ

پر  یاد  رکھیں

ہک ݙینھ حساب تھیسی

خالق حصے دے بخش سڳدے

پر اوندی مخلوق دے حصے دا

کُئی جرم نہ معاف تھیسی

توں اوڑک پکڑیا ویسیں

ول عذاب تھیسی

میں تھی ڳٖیاں قربان

آ ݙیکھ ونڄ توں کتھ ھیں

میݙے پرچم دا سایہ

میں وی ہاں دھرتی ڄایا

میں دھرتی وچ رادھا پیاں

سُݨو وقت دے حاکم

تساں کرسی دے کھیݙ کھیݙو

جݙاں ویلھ ملے سنبھال لہیجو

ضرروت پووے تاں لنگھ آویجو

میں دھرتی وچ رادھا پیاں

میں ول ڄمساں میں ول اَمساں

میݙے وارثو پٹ کھوہ نہ کریجو

نہ وت میݙی لاش اتے رویجو

مسیں سُکون دی نیندر آ سُتاں

جے تساں کجھ کرݨ چاہو تاں

ہݨ غاصبیں دے گریبان پکڑیجو

تخت لاہور دے دلیں کوں

ٻیا کجھ نہ آکھیجو

ٻس چھڑے کھلے مریجو

پڑھا لا الہ حاکمؒ اساکوں چا کیتا خرید

الحمد حمید بݨ تے آیا اساݙے کیتے عید

٭٭٭

جے آزادی گھݨی ھے تاں زنجیریں کوں تروڑنا پوسے

کہیں وی شکل وچ ھے ہر غاصب دا ہتھ مروڑنا پوسے

گانگا ؔاساݙے کیتے گودا تے غلامی ہک شئے دے ݙو ناں ہن

نسلیں کوں بچاوݨ کیتے اینکوں پاڑاں سودھ اُکھوڑنا پوسے

٭٭٭

اساں ہکل نی ݙے سڳدے ٻس چُپ کر ݙیہدے ٻیٹھوں

گانگاؔ ایجھاں ݙائݨیں ہن فصل اُڄاڑی ویندین

٭٭٭

سخت اندھیرا ھے دیا جلانے نہیں دیتے

اندھیروں میں مجھ سے رہا نہیں جاتا

٭٭٭

{صدقہ حسنین کریمینؓ}

مِٹھے مدنیؐ منٹھار

دے ناں توں صدقے

آل اطہار

حسنین کریمینؓ توں صدقے

کہتر سئیں کیجھا سوہݨا آکھ ڳے

وچ قبر حسنینؓ دا صدقہ

نہ رولیں

تیݙے قدماں پاک وچ

کہتر ہووے سر بھر ہووے

٭٭٭

عشق کُئی کرݨ دی چیز کائینی

عشق کریندا نہیں تھی ویندے

٭٭٭

{سندھ دی زبان سرائیکی}

سندھ دا مطلب

دریا ہے

سرائیکستان ست سندھ ہے

سارے دریا اِتھاں آ تے مِلدن

تریخ دے ورق اتھالو

سپت سندھو

یعنی ست دریاویں سر زمین

سرائیکستان کوں آکھیا ڳے

صدیاں پہلے اڄوکے سندھ دی

ساری زبان سرائیکی ہئی

ہُݨ وی دیبل توں پشاور تئیں دی

اصل زبان سرائیکی ہے

٭٭٭

نہ کر سڄݨ نکھیڑے دیاں گاٖلھیں

چنگیاں نی ہوندیاں جھیڑے دیاں گاٖلھیں

٭٭٭

تیݙے متھے دی چمکار

تیݙیں اکھیں دی مستی

کر ݙیندی ھے مست

ہک ٻیا وار

پپلیں دی جھپکار

اُتوں کجلے دی دھار

بجلی دی طرحاں

لنگھ ویندی ھے پار

گاٖلھیں دیاں ڳالھیں

نک دی دھار

کنیں دی کِناری

لبیں دی لالی

ݙندیں دی مالا

ڳچی دی تلوار

تِل دی مُسکار

اکھیں اِچ اکھیں پا تے ݙیکھݨ

اساں تاں دِھڑ تھی پمدوں

ول جانی آں

ساݙا دل ساݙا نی رہندا

ٻہندوں سبھ کجھ ہار

ݙسو ہُݨ کیا آکھیجے

دھاڑوؤ پیار

یا واہ وؤ پیار

تساں وی لب چولو تاں سہی

دل آلی کوٹھی کھولو تاں سہی

٭٭٭

کئی رُل گِٖن فرعونی مکر وچ

زمین تے خدا بݨ دے چکر وچ

خدا تاں ہک ھے ہک ھے ہک ھے

٭٭٭

اُتے تلے سبھ ݙو نمبر مال ھے

جینکوں کپّو شرطیہ لال ھے

مارکہ خیال کریجو

ووٹ آ ڳن

دیریں دے دَر کُھل ڳن

کجھ کوں صلاحیں دے سݙے

کجھ کوں کھاݨے دیاں دعوتاں

کجھ فصلیں تے نسلیں دا حال

رُٹھیں کوں مناوݨ دے مشورے

اَجھو فون آیا یا قاصد

سئیں یاد کریندے پن

اے فرمیندے پن

ساݙا کھاݨا کھاؤ یا

اساکوں چاہ پلاؤ

٭٭٭

تساں آپ تاں بیورو کریٹیں کوں سر تے ٻلھیندو

کھلے لڳدن تاں اسٹیبلشمنٹ کوں مندے کڈھیندو

٭٭٭

اتھاں نہ رو ٻچڑا چُپ کر جا

بلائیں دا ھے راج وے ٻچڑا

نہ تاں چا ویسی رات دی بلا

٭٭٭

عوام دے کُوہیجݨ  دا موسم آ ڳے

ڈالریں دے رہیجݨ دا موسم آ ڳے

گانگاؔ سچ کیتے ہر دور وچ سُولی

سُولی تے چڑھیجݨ دا موسم آ ڳے

٭٭٭

کجھ شکر کجھ مَکر دے لوک

کجھ لُوݨ کجھ شَکر دے لوک

گانگاؔ  لوہے پتھر دے لوک

کجھ ٹُکر کجھ ٹَکر دے لوک

٭٭٭

سرائیکی توں ھیں روہی چولستان دا وارث

سرائیکی توں ھیں سارے پاکستان دا وارث

دم دم جیوے سرائیکی جیوے سرائیکستان

٭٭٭

تڑیاں ہتھکڑیاں ٻوٹیں دی لتاڑ گولیں دی گجکار

ݙسو کون ٻولے کون ڈھکیجے کون لتڑیجے کون مرے

٭٭٭

منو منت ٻوٹاں والی سرکار تے

ݙینھ جمعرات جمعہ سنوار تے

گانگاؔ لوک آپے تیل پاتی رکھسن

توں ݙیوا گھن تے رکھ دربار تے

٭٭٭

دیس کوں نہ بانجھ کرو

وانجھ چھوڑ سانجھ کرو

٭٭٭

جیجھاں چا ہِن شکلاں دھار گھنن

مرضی ھے نقد گھنن یا اُدھار گھنن

گانگاؔ جنات دے کم تاں ایویں ہوندن

٭٭٭

کھڑ کھڑ تھک ڳیئوں ہُݨ لحظہ ٻہݨ وی ݙیو

٭٭٭

سُݨ وقت دا فرعون آں

سݨ دھرتی دا غدار آ

جے تئیں جان وچ ساہ ہن

جے تئیں ہوش حواس اچ ہُوں

حق سچ دی بانگ ݙتی رکھسوں

٭٭٭

گانگاؔ اساں تھی ڳیئوں ٻہوں اوکھے تے ݙاڈھے تنگ

کے تئیں لڑی ویسے میݙی دھرتی تے غیریں دی جنگ

٭٭٭

تساں تاں لُٹیرے ہیوے لُٹ تے ویسو پے

ملک ہے ساݙا دیس دیس کوں نہ عذاب بݨاؤ

٭٭٭

دیس کوں جہڑے لُٹ تے کھا ڳن جہڑے کھادی ویندن

گانگاؔ سارے دے سارے اپݨے اپݨے وقت دے معتبر ہن

٭٭٭

{ملتان}

ملتان ذیشان

دی تریخ پڑھ تے ݙیکھو

دنیا دا سب توں قدیم شہر

جݙاں کوئی شہر نہ ہا

ملتان ہا

کوئی منّے بھاویں نہ منّے

ہند سندھ تے جگ جہان منیندے

ہندی آکھاݨ ایویں تاں نی بݨی

آگرا اگر ، دلی مگر

ملتان سب کا پدر

٭٭٭

ایہو تاں ہا سارا مال اُدھارا

جیجھاں سلھیں جیجھاں گارا

پی ٹی آئی چھوڑی ویندن

ٻیڑی بُٖوڑی ویندن

پیا لہندے سُرخی پاؤڈر پارا

٭٭٭

اُردو کلام

نعت شریف

ذکر حبیبؐ صبح و شام کرو

زندگی مصطفیٰؐ کے نام کرو

حکم  اطیعو اللہ و اطیعو الرّسول

عمل کیجئے جو بھی کام کرو

چلتے پھرتے اُٹھتے بیٹھتے

سفر میں ہو یا آرام کرو

سرکارؐ کی پیروی ہو فقط

سوتے جاگتے یا کلام کرو

دل میں بھی ہو اسی کا ذکر

تحفۂ دَرود کو عام کرو

گانگاؔ دو دن کی زندگی کو

عشقِ رسولؐ میں تمام کرو

نعت شریف

رد نہ ہوگی کبھی میری دُعا

تیرے صدقے سے جو مانگوں مصطفیٰؐ

نام کی تیرے سجیں گی محفلیں

ہے پسند ربّ کو جو تیری ہر ادا

آپؐ ہی تو ہیں طبیب دو جہاں

آپؐ کے دَر سے ملتی ہے شفا

مجھ پہ ہو نظرِ کرم ہر کرم

یا نبیؐ یا شافعی روزِ جزا

تو نے پڑھوایا ہے سب کو لا اِلٰہ

وہ بھی چاہتا ہے سدا تیری رضا

مجھ کو گانگاؔ یہ سعادت ہو نصیب

ہوں غلام سیّد خیر الوریٰ

گیت

میری پیاسی آنکھوں میں سپنے بسا کر

کہاں چل دئیے ہو یوں وعدے بُھلا کر

اسے چار سو ڈھونڈتا پھر رہا ہوں

کہاں کھو گیا ہے وہ چہرہ چھپا کر

گذرتی ہیں راتیں بھی گِن گِن کے تارے

گذرتا ہے دن اپنا آنسو بہا کر

دُعا ہے کبھی بھی وہ دن میں نہ دیکھوں

کہ زندہ رہوں جان ! تجھ کو بُھلا کر

تیرا چہرہ ہو سامنے وقت آخر

میرے واسطے تو یہی بس دُعا کر

کہیں تجھ کو جو کچھ بھی یہ دنیا والے

تُو گانگاؔ نمازِ محبت ادا کر

گیت

میرے جیسا پیار تُم کہیں پا نہ سکو گے

گر بُھلانا بھی چاہو تو بُھلا نہ سکو گے

جاگتے جاگتے کٹی ہیں جو چاندنی راتیں

وہ سہانے خواب اپنے اور پیار بھری باتیں

تُم چھپانا بھی چاہو تو چُھپا نہ سکو گے

کشتیاں جو لا کے ہم پہنچے ہیں کنارے

تیری میری باتیں کیوں نہ کریں لوگ سارے

جو جانا بھی چاہو تو جا نہ سکو گے

زمانے نے کب پیار والوں کو چاہا ہے

پیار والوں نے کب جدائی کو سہا ہے

شہر چھوڑا تو تم تنہا رہ نہ سکو گے

تیری رُسوائی نہ ہو ہم لب سی لیں گے

تیری خاطر زہر جدائی کا ہم پی لیں گے

مگر تم یہ غم بھی سہہ نہ سکو گے

گیت

مر مٹے ہیں تیرے ناز پہ

اس گھنگھرو کی آواز پہ

رند جاگ اُٹھے ہیں ، رند جاگ اُٹھے ہیں

ہم آنکھ کے مست خماروں میں

لب نازک کی مُسکاروں میں

تیرے حُسن کے مُندر ساز پہ

رند جاگ اُٹھے ہیں ، رند جاگ اُٹھے ہیں

تیری زُلف کی ٹھنڈی چھائوں میں

ان سحر انگیز ہوائوں میں

تیرے جسم حسیں کے راز پہ

رند جاگ اُٹھے ہیں ، رند جاگ اُٹھے ہیں

آنکھوں کی شرارت پہ ہم تو

سانسوں کی حرارت پہ ہم تو

تیری جوبن قد دراز پہ

رند جاگ اُٹھے ہیں ، رند جاگ اُٹھے ہیں

اس بھینی بھینی مہک پہ ہم

تیری کوئل جیسی چہک پہ ہم

گانگاؔ پیار بھرے انداز پہ

رند جاگ اُٹھے ہیں ، رند جاگ اُٹھے ہیں

٭٭٭

گیت

نہ مار نیناں دے تیر کُڑئیے

دِل دتا اِی پہلے توں چیر کُڑئیے

تینوں تکیا جدوں دا کیتا جی اے

لگا جھٹکا پتہ نی ہویا کی اے

لگدا اے رب نے بنایا ، میرے لئے تینوں

نی ویکھی کُڑی سوہنی تیرے جئی

مینوں لگیں توں سوہݨی سسی ہیر کُڑئیے

نہ مار نیناں دے تیر کُڑئیے

لک پتلا تے مورنی دی چال اے

ریشمی تیرے کالے کالے وال اے

چوری چوری تکیا تیرا نِما نِما ہسنا

اولے رہنا اَکھیاں توں تے دِل وچ وسنا

توں بن گئی ایں میری تقدیر کُڑئیے

نہ مار نیناں دے تیر کُڑئیے

چُنی ریشمی دا گھنڈ تینوں پھبدا

تینوں تک تک کے دل نی او رجدا

لگیاں توڑ نبھاویں مُکھڑا موڑ نہ جاویں

کیتے قول نبھاویں اڑئیے کلھیاں چھوڑ نہ جاویں

میرے لیکھاں دی توں ایں لکیر کُڑئیے

نہ مار نیناں دے تیر کُڑئیے

٭٭٭

{بادل}

پیاسی دھرتی

پیاس سے تڑپے

یہ منظر دیکھ کربھی

بِن برسے گزرے

مَیں تو ایسا بادل نہیں

٭٭٭

{بارش}

دِل کی راہیں

مست نگاہیں

لمس کا نشہ

اُترے کیسے

جوش جوانی

سُکڑے کیسے

آئے ساون

آئے مینگھ ملہار

بجلی کڑکے

بادل گرجے

پھر بارش کی

رِم جِھم رِم جِھم

٭٭٭

آخرت میں نہ ہوگی شرمندگی

اگر زندگی میں کر لی بندگی

٭٭٭

جرم و گناہ کے بعد اگر احساس ندامت نہ ہو

پھر یوں سمجھو کہ تم دوزخ کا ایندھن ہو

٭٭٭

بڑے فخر سے بتاتے ہیں اوپر کی کمائی لوگ

خون نچوڑ لیتے ہیں خلق خدا کا قصائی لوگ

کہیں وفا ہی نہیں تھی ، ہر اک سوالی تھا

میرے مزاج کے لوگوں سے، شہر خالی تھا

٭٭٭

بن گئی قوم کی پھکی

واہ رے نظام کی چکی

٭٭٭

کارڈوں کی سیاست ہو یا کارڈوں کی خدمت

ہے کرپشن کا تحفظ، جدید دھوکہ اور فراڈ

٭٭٭

گر خوشامد کا دامن یارو ہاتھ سے نہ چھوٹے

آزما کے دیکھو مان جاتے ہیں محبوب روٹھے

٭٭٭

وسیب کے لوگو دعا کرنا راہِ راست پے لوٹ آئیں

ہم دشمن کو پہچان سکیں یارو جب ووٹ آئیں

٭٭٭

جو مہنگائی سے گبھراتا جائے

چُپ کر کے سائیکل پے آتا جائے

٭٭٭

سنو پاکستانیو! شور نہ مچانا

آئی ایم ایف آئی آئی پی ٹی آئی

٭٭٭

کہیں پر تبدیلی کے چرچے ہیں

کہیں پر تبدیلی کے خرچے ہیں

مہنگائی کو لِتاڑ کے رکھ دیا ہے

اقتدار کی اندھی حرص و ہوس

قبضہ گیری کے جھوٹے پرچے ہیں

٭٭٭

تُو اپنے آپ کو

تُو کیا سمجھتا ہے

تُو کیا ہے ؟

تُو کپتان ہے

تُو کچھ اور نہیں

تُو کس کو بکتا ہے

تُو جا اپنا کام کر

تُو ہمیں نہ بدنام کر

تُو جا اپنی اوقات دیکھ

٭٭٭

دھرتی کو جو ماں سمجھتے ہیں

وہی دھرتی کا احترام کرتے ہیں

٭٭٭

کیسے پہنچو گے منزل پے کھڑے رہنے سے

گر منزل پے پہنچنا ھے پھر چلنا ہوگا

٭٭٭

کون کہتا ہے کہ کرپشن کی بات صرف پرسوں کی ہے

نہیں نہیں برسوں کی ہے،صندقوں اور بندوقوں کی ہے

٭٭٭

مفافقتوں کا ایک جنگل ہے

جہاں وفا نام کے درندے ہیں

بے وفا نام کے پرندے ہیں

خونی سُور مُکار لومڑیاں

چٹے کوّے گجھیں تے باز

ہن اسلحے نال شکاری

شکاریاں نال کُتے

ہک ٻئے کنوں ہن اُتے

تماش بینوں کا ہجوم بھی ہے

کس کا ہے یہاں پر راج

ہم نہ سمجھے کل نہ آج

ہر ایک کا اپنا اپنا منہ

اور اپنی اپنی بولی ہے

جس کا جو جی چاہتا ہے کھاتا ہے

یہ  چُوری شوق سے کھاتے ہیں

جس کا جو دل کرتا ہے گُنگُناتا ہے

وفاداری اور بے وفائی کے نغمے خوب گاتے ہیں

عوام اور اسلام کے نعرے بھی لگاتے ہیں

جب ضمیر جاگتے ہیں منڈیاں سجتی ہیں

زنجیراں ہٍلدین تے کِلے پٹیدن

کوئی ہوا چلے سب پاگل ہو جاتے ہیں

جب بادل برسیں نگ دھڑنگ نہاتے ہیں

منافقتوں کا ایک جنگل ہے

یہاں الف اُلو بھی ہیں

یہاں م مور بھی ہیں

یہاں ط طوطے بھی ہیں

یہاں ل لنگور بھی ہیں

یہاں ش شیر بھی ہیں

اور کھ کھوتے بھی ہیں

ان سب کا مالک اوپر والا

ان سب کا رکھوالا نیچے والا

جب میں میں تو تو کی جنگ ہوتی ہے

شہد شربت چرس ہوتی ہے بھنگ ہوتی ہے

یہ مستی میں مست ہوتے ہیں

اور خلقت ساری تنگ ہوتی ہے

٭٭٭

نئے آنے والے تم سے پہلے بھی کوئی ایسے آیا تھا

نئے پرانے جانے والو ذرا اپنے اپنے اندر جھانکو

٭٭٭

نہ کرو ٹال مٹال حقداروں کو حق دیجئے

سرائیکی صوبے کے قیام کا اعلان کیجئے

٭٭٭

چور چوروں سے حساب تو کیا کرتے ہیں

کبھی چور چوروں کا احتساب نہیں کرتے

٭٭٭

بے شک تُم گوگی بچاؤ ایان بچاؤ

لازم ھے زراعت بچاؤ کسان بچاؤ

٭٭٭

گدھے کی جگہ گدھ آ گئے

خدایا پہلے سے ودھ آ گئے

٭٭٭

نہ مل سکا اپنا صوبہ نہ اپنا اختیار

اُلٹا گُم ہو گیا مخدوم خسرو بختیار

٭٭٭

ہم نے گزار دی زندگی دفاع اور وفا کی تلاش میں

نہ دفاع میسر ہو سکا اور نہ ہمیں وفا مل سکی

عمران خان تیرے کچھ جان نثار

نان سٹاپ جا بیٹھے سمندر پار

٭٭٭

دیکھ لینا یہ وزارت بھی خرید لیں گے عوامی ووٹوں کی طرح

سیاست میں یہ سوداگری کا علم اور تجربہ خوب رکھتے ہیں

٭٭٭

ہوا کے رُخ کی باتیں کرنے والو

بھلا ہوا کے رُخ کا کیا بھروسہ

٭٭٭

یہ نظر نہیں آتیں مگر بُری طرح جکڑ رکھا ہے

مصلحتیں ہی نئے دور کی نئی زنجیریں ہیں

٭٭٭

سبھی نظریں چرانے والے ہیں

گانگاؔ اِدھر نظر کون رکھے گا

کھا کھا کر ہم تھک چُکے ہیں کسان پیکیج کے دھوکے

کوئی وزیر اعظم سے جا کے یہ کہے کہ اب انہیں روکے

٭٭٭

تم چُھٹی کرکے گھر جاؤ گے تو جان چھوٹے گی

ہسپتال میں پڑھے رہو گے تو مریض کہلواؤ گے

٭٭٭

میرے دیس میں امن و امان کے حالات کیا پوچھتے ہو

قوم کے محافظوں نے بھی اپنے محافظ رکھے ہوئے ہیں

٭٭٭

ہے نعرہ ملک کو بچانے نکلے ہیں

اصل میں ملک کو کھانے نکلے ہیں

گانگاؔ ہم جھوٹوں کے نرغے میں

دیکھو جھوٹ پڑھانے نکلے ہیں

٭٭٭

خونخوار بھیڑیے

سینہ زوری بڑھ گئی ہے

حرام خواری بڑھ گئی ہے

اُٹھو غریبو اٹھو کسانو

اپنے بچوں کو بچا لو

محافظ بچانے والے نہیں

رولر سب کھانے والے ہیں

مافیاز کے گروہ در گروہ

درندوں کی یلغاریں

لیے پھرتے ہیں ننگی تلواریں

قانون شنون کوئی نہیں

اُٹھو غریبو اٹھو کسانو

گانگاؔ رہبروں کے روپ میں

خونخوار بھیڑیے پہچانو

٭٭٭

محافظوں و رہبروں کے روپ میں راہزن

اِدھر دیکھا اُدھر دیکھا آپ ہی آپ ملے

تم ہی بتاؤ وہ سوئے نہ تو اور کیا کرے

جس قوم کو ہردور میں لولی پاپ ملے

٭٭٭

وہ بھی کیا کمال کرنے آتے ہیں

جو آئین کو پامال کرنے آتے ہیں

گانگاؔ سرِتسلیم خم کر لیتے ہیں

جب دفاعی دھمال کرنے آتے ہیں

گانگا غداروں کے بھی تو یار ہوتے ہیں

کچھ تنخواہ دار کچھ حصے دار ہوتے ہیں

٭٭٭

وہ جو سرکاری مال پر ہاتھ صاف نہ کر سکے

گانگاؔ یہ بتائیں وہ ایسا کیوں نہ کر سکے

٭٭٭

یا اللہ اپنے کرم سے اسے شفاء دیجئے

مجھ صاحبِ فراش کے لیے یہی دعا کیجئے

تخت لاہور کے دلدادہ ہیں

تخت لاہور کے دلدادہ ہیں

تبھی تو ہم پس اُفتادہ ہیں

٭٭٭

اس سے چُھوٹے گی جان ہماری

دیس میں ہوگی پہچان ہماری

اپنے ہاتھ ہوگی کمان ہماری

ہم چھلنی چھلنی زخمادہ ہیں

٭٭٭

پیر ملاں بے ایمان پکڑو گے

غاصبوں کے گریبان پکڑو گے

ماء دھرتی کے مروان پکڑو گے

٭٭٭

سمجھو تو بات ہے بالکل سادہ

پھر صوبہ ہوگا کوئی آمادہ

٭٭٭

پنجابی ڳااوݨ

آ توں جپھیاں پا ، میں چُمیاں دیواں

تیرے میرے پیار دے چرچے

راہواں ٹک نی سگدے پرچے

آ توں جپھیاں پا ، میں چُمیاں دیواں

لوکی جو کہندے نے کہین دے

گلاں اُنہاندیاں رہین دے

آ توں جپھیاں پا ، میں چُمیاں دیواں

پیار کرنا تے ڈرنا کی اے

امر ہونا تے مرنا کی اے

آ توں جپھیاں پا ، میں چُمیاں دیواں

چھڈ کر نہ توں کئی لیکھے

دنیا پئی ویکھے ویکھے

آ توں جپھیاں پا ، میں چُمیاں دیواں

قدم اگاں نوں رکھی جا

لذتاں عشق دیاں چکھی جا

آ توں جپھیاں پا ، میں چُمیاں دیواں

گلیاں گائوندا پھردا گانگاؔ

مل پئے او رب بنایا سانگا

آ توں جپھیاں پا ، میں چُمیاں دیواں

٭٭٭

جام ایم ڈی گانگا سئیں

پہلے تاں قبول فرمائو، سلام ایم ڈی گانگا سئیں

بے مثال ہے تہاݙا ، کلام ایم ڈی گانگا سئیں

ظہور دھریجہ سئیں دی محبت دا سمجھو اے سانگا ہے

ہرہک دِل تے راج کریندا جام ایم ڈی گانگا ہے

ہے واہ واہ سوہݨی شاعری دا ، نظام ایم ڈی گانگا سئیں

سرائیکی حق حقوق دی گاٖلھ تساں جو چولی ہے

تیݙے مونہوں سوہݨی لڳدی ، سرائیکی مٹھڑی ٻولی ہے

ہے تہاݙی شاعری ساݙے لیوں انعام ایم ڈی گانگا سئیں

ہر ادیب ہر شاعر دی دلداری تئیں کیتی ہے

سرائیکی قوم دے دِلاں اُتے سرداری تئیں کیتی ہے

رب سوہݨے ہے بخشا تیکوں ، مقام ایم ڈی گانگا سئیں

عارف گلشنؔ حق آکھیا ہے ، اچھے لوک تساں وانگے

صدیاں بعد ہِن پیدا تھیندے ، سچے لوک تساں وانگے

تہاکوں کہیں دی نظر نہ لڳے ، جام ایم ڈی گانگا سئیں

سرائیکی شاعر عارف گلشن   

چیئرمین گلشن سرائیکی ادبی سنگت شجاعباد

یکم نومبر2023ء