Wb/ceb/Batadila sa Binisayang Cebuano
Ang batadila sa Cebuano halos susama sa tanang sinultihang Binisaya. VSO ang sagad nga han-ay sa padayag niini. Ang matag padayag gimugna pinaagi sa pagsumpaysumpay sa mga liso nga pulong, mga langgikit, ug mga tigpaila. Tulo ka matang ang mga liso nga pulong - pungalan, punglihok, ug pangmatang.
Padayag
[edit | edit source]Ang unang bahin sa padayag mao ang hisgot. Ang hisgot mao ang pulong nga walay ubay nga tigpaila.
Pananglitan:
1) Gwapa si Maria. hisgot = gwapa
2) Dunay Ginoo. hisgot = duna
Ang ikaduha mao ang gihisgotan. Sagad kini giubayan sa tigpaila nga 'Y, SI o kaha ANG.
Panangliitan:
1) Gwapa si Maria. gihisgotan = si Maria
2) Dunay Ginoo. gihisgotan = 'y Ginoo
Ang ikatulo mao ang hingapin. Sagad giubayan kini sa tipaila nga OG, NI o kaha SA.
Pananglitan:
1) Gwapa og saya si Maria. hingapin = og saya
2) Dunay Ginoo sa langit. hingapin = sa langit
Ang laing-hingapin giubayan sa tigpaila nga NGA ('NG).
Pananglitan:
1) Gwapang sul-oban og saya si Maria. laing-hingapin = 'ng sul-oban
2) Dunay Ginoo sa langit nga nagtan-aw. laing-hingapin = nga nagtan-aw.
Punglihok
[edit | edit source]Halos tanang liso nga pulong puyde himuong punglihok kon sumpayan og langgikit sa lihok. Duha lang ka aspeto ang punglihok sa Cebuano - plano ug talihuman.
Ang talihuman kadtong mga punglihok nga nasugdan na.
Pananglitan:
Dunay Ginoo sa langit nga naglantaw. punglihok = naglantaw / aspeto = talihuman
Ang plano kadtong wala pa masugdi o kaha nasugdan apan giplanohan pang ipadayon.
Pananglitan:
Gwapang sul-oban og saya si Maria. punglihok = sul-oban / aspeto = plano
Kabuhatan sa Lihok
[edit | edit source]Dunay unom ka sahing kabuhatan sa lihok sa Binisaya:
- kabuhatan nga lumilihoknon
- kabuhatan sa pagkahisahi
- kabuhatan nga balosbalos
- kabuhatan sa gisahi
- kabuhatan sa nabulahan
- kabuhatan sa gigalamit