User:Frania pereira/2-744

मध्यानरातीर शीम हुंपून ताणें दोडामार्गार वचून पिटर आल्वारिशाचे बसकेंत वांटो घेतलो.

एप्रिल १९५५ ह्या दिसा पोलिसांनी ताका धरलो,खूब मार दिलो आनी बंदखणींत दवरलो.उपरांत प्रदेशीक लस्करी न्यायालयामुखार उबो करून १४ जुलय १९५६ ह्या दिसा ताका अडेज वर्सांखातीर बंदखणींत घालो.६ डिसेंबर १९५८ ह्या दिसा ताची बंदखणींतल्यान सुटका जाली.१९ डिसेंबर १९७३ ह्या दिसा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.

-कों. वि. सं. मं.

पिंटो,पेद्रु जुआंव

(जल्म:१३ नोव्हेंबर १९०९,हळदोणें,बारदेस;मरण:४ सप्टेंबर १९८६). सुटकेझुजारी.ताणें इंटर सायन्स मेरेन शिक्षण घेतलें.तो नॅशनल कॉंग्रेस गोवा हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.तो सुटके चळवळीचो वावर करतालो.मार्च १९५६ ह्या वर्सा ताका ताच्या हेर वांगड्यांसयत धरलो.ताका णव वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली पूण चार वर्सां बंदखण भोगले उपरांत ताची सुटका जाली.१९७२त भारत सरकारान तामंरपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.१८ जून १९८२ ह्या दिसा गोंय सरकारान ताचो भोवमान केलो.

-कों. वि. सं. मं.

पिंटो,फ्रांसिश्कु जुआंव

एक गोंयकार धर्मप्रचारक.तो मूळ पर्वरी वाठारांतलो.१८०१-०२ ह्या काळांत तो मोझांबीक ह्या वाठारांतलो एपिस्कोल गव्हर्नर आशिल्लो.

-कों. वि. सं. मं.

पिंपळ

(हिंदी:पीपल; गुजराती:पिपर; कन्नड:अरळीगिड; संस्कृत:अश्र्वत्थ,बोधिद्रुम; इंग्लीश:पीपल ट्री; लॅटीन:फायकस रिलिजेओजा; कूळ:मोरेसी).

एक व्हड रूख.ताचीं पानां सादीं एकाफाटोफाट एक,अशीर तोंकाचीं,काळजा आकाराचीं,लांब देंठाचीं आनी हुमकळपी आसतात.उपपर्णा तांतया आकाराचीं आसून खवळांवरी आसतात.तरणीं आसतना पानां तांबूस तपकिरी आसून उपरांत पांचवी जातात.पानांचे कुशीक जोडयेन फुलांचो तुरो येता.ताका देंठ नासता.सुर्वेक तो पाचवे आसून ताचो व्यास सुमार १.५ सेंमी.आसता.पुं.पुष्पां थोड्या प्रमाणांत वा केन्ना केन्नाय नासतातूय.

परिदलां तीन आनी केसरदल एक आसता.गुल्मपुष्पां खूब,स्त्रिपुष्पां थोडीं,तातूंत परिदलां पांच आनी किंजपूट आसता.परागण किटकावरवीं जाता.फळ जांबळें वा काळें आसता.

हो रूख उपहिमालय प्रदेश,बंगाल आनी मध्यप्रदेशाच्या रानांत,पुराय भारतांत देवळालागसार तशेंच खेड्यां लागसार दिशटी पडटा.ब्रह्मदेशांत (मियानमारांत) आनी श्रीलंकेत हो वृक्ष पळोवंक मेळटा.हिंदू लोक हाका पवित्र मानतात.

वैदिक साहित्यांत एक उपयुक्त वृक्ष म्हणून हाचो उल्लेख मेळटा.बृहत्संहितेंत घराचे अस्तंतेक पिंपळ लावप शुभ आसून,घराचे बांदावळींत ताचें लाकूड वापरचें न्हय अशें सांगलां.गौतमबुध्दाचो ह्या झाडाकडेन संबंद आयिल्ल्यान ह्या झाडाक बोधिवृक्ष वा बोधिद्रुम ह्या नांवानूय वळखतात.श्रीलंकेंतलो अनुराधापूरचो अश्र्वत्थ रूख सुमार २,२०० वर्सांआदलो अशें म्हणप जाता.हाचें बीं दुसऱ्या झाडार किल्लून रोंप अपिवनस्पतीवरी वाडटा आनी फुडें स्वतंत्र वाडटा.हाकाय वडावरीच म्हत्व आसा.ते दोनूय एकाच वंशांतले.

हें झाड सहज कोण तोडिना.तळपाकडेन जाल्ल्या चडशा पिंपळापोंदा गणपती,नाग हांच्यो मूर्ती दवरतात.तशेंच तळ्याकडेन जर वड,पिंपळ आनी उंबर एकठांय वाडले जाल्यार थंय दत्तगुरू वास्तव्य करता अशें मानतात.भूत योनींतलो मुंजो पिंपळाचेर रावता असो समज आसा.

आदिवासी पिंपळाक झाडांच्या राज्यांतलो द्वाररक्षक मानतात.कारण आपल्या पानांच्या सळसळाटान तो सदांच जागिल्ल्याचें काम करता.कांय कडेन पिंपळ खैरासारक्या झाडाचे खांदयेर वाडून त्या झाडाचो नाश करता.देखून ताका 'वैबाध' (नाश करपी) अशेंय म्हळां.

सिंधू संस्कृतायेंत पिंपळाचें पान हें सुख आनी आस्पतीचें प्रतीक समजप जातालें.लोकसंस्कृतायोंत अश्र्वत्थाचें पट नांवाचें एख व्रत आसा.ह्या व्रताखातीर पांच तरांचीं पिंपळापानां घेतात.पाचवें पान सोबितकायेखातीर,कंवळें पान नवजात पुताखातीर,पिकिल्लें पान घोवाक चड आयुश्य मेळचें म्हणून,सुकिल्लें पान सूख आनी समृध्दी वाडपाखातीर आनी पिनिल्लें पान अनपेक्षित,अमर्याद संपत्ती खातीर मानून त्या पांचूय पानांची पुजा करतात.

पिंपळाच्या लाकडापसबन खोकीं,जूं,फस्कां,आयदनां आदी तयार करतात.ह्या झाडाचे सालींत टॅनीन आशिल्ल्यान चामडी कमोवपाक तेचपरी ती रंगोवपाक सालीचो उपेग करतात.सालींतल्या घाग्यापसून दोरयो तयार करतात.तुरटी आनी पिंपळाचीं मुळां हांचो सुती कापड आनी धागो रंगोवपाखातीर उपेग करतात.

पिपळाची साल स्तंभक आसून ती प्रमेहाचेर दितात.फळां सारक,बी शितळ आनी आरोग्यप्रद,पानां आनी कंवळी पालवी रेचक (पोट निवळ करपी) आसा.

गोंयांत पिंपळाच्या झाडामुळांत वड,रुमड हाचेवरी पेड बांदतात.कांयकडेन ह्या पेडार सदांच तिनसांजचो दिवो पेटयतात.

-कों. वि. सं. मं.