Talk:Wt/xmf/დუდხასჷლა

ზუგიდი (ქორთულოთ: ზუგდიდი) - ქალაქი საქორთუოს. მარგალონა-ჟინი შონეშ რეგიონიშ დო ზუგიდიშ მუნიციპალიტეტიშ ადმინისტრაციული ცენტრი. დორცხუაფილი რე ოდიშიშ ზენს, ჩხოუშ-წყარიშ მელე-მოლე პიჯის. ზოღაშ ეშე 110 მ.-შახ. ქართიშენ 321 კმ. უჩა ზოღაშენ 30 კმ. 2002 წანაშ ეკოროცხუათ 69.000 მახორუ (99% მარგალი). ფართანობა - 16.85 კვ. კმ.; ქალაქის რე რკინაშარაშ სადგური, ნამუთ 6 კმ. ნოკვათუთ ინგირიშ სადგურწკუმა მიარცხუაფუ მოლენ-კავკასიაშ რკინაშარაშ მაგისტრალსინ. უხოლაში ზოღაპორტი ფუთი (60 კმ.).

ტაროზი

ზუგიდის ჰავა ზოღაშ ლამე სუბტროპიკული რე, ტიბუ ზოთონჯით დო ჩხე ზარხულით. უჩქუ მუსონური ქარეფი. ჰაერიშ ოშქაშე-წანური ტემპერატურა რე +13.8 გრადუსი, იანარიშ ოშქაშე ტემპერატურა +4.9 გრადუსი, მარაშინაშ +22.7 გრადუსი. წარმოწანას ოშქაშეთ მოურს 1620 მმ ნოლექი, თავრეშე მაქსიმუმი - ეკენიას (165), ოდო მინიმუმი იანარს (107). ოშქაშე-წანური ტენიანობა რე 72 ‰. ბჟალონი დღალეფი წარმოწანას ეკიკოროცხუ 210-შახ.

ისტორია

ჯოხო მუში ზუგიდი ჯვეშ კოლხური (ლაზ-მარგალური) რენ (ზუგი/სუკი - ფერდი, გვალაშმაგური; დი - დიდი) დო მოურს ქალაქიშ ბჟაეიოლუ განშე დორზვენილი ჭიჭე გვალაშენ. პირჳელოთ მოშინელი რე XVII ოშწანურაშ დაჭყაფუს. ემდროშენო 1867 წანაშახ ზუგიდი მარგალონაშ (ოდიშიშ) ომთავარეშ დიაქალაქი დო მთელი საქორთუოში ართ-ართ დიდი პოლიტიკური, ადმინისტრაციული დო კულტურული ცენტრი რდუ. ქალაქიქ გიშაკერძაფილოთ ქოფალუ მარგალონაშ მთავარ ლევან II დადიაშ მთავარალაშ დროს. 1867 წანას მარგალონაშ (ოდიშიშ) ომთავარე რუსიაშ იმპერატორქ მოლასუ. ამუშ უკული 1930 წანაშახ დიო ზუგიდიშ მაზრაშ, უკული ზუგიდიშ რაიონიშ (ამდღა ზუგიდიშ მუნიციპალიტეტი) ცენტრი რე. 1993 წანას ზუგიდის რდუ საქორთუოშ პირჳელი პრეზიდენტიშ ზვიად გამსახურდიაშ ადმინისტრაცია.

მახორობა

ზუგიდი საქორთუოშ 2002 წანაშ მახორობაშ ეჭარუათ ქიანას მა-5 ქალაქი რე 69.000 შური მახორუთ. 2007 წანაში გიმოკოროცხუათ ქალაქის სქიდუდუ 75.550 შური კოჩი. მახორობაშ თე მუდანობას მიშეკოროცხუნა 1992-1993 წანეფიშ რუსია-საქორთუოშ აფხაზეთიშ ლიმაშ გამათ მუნეფიშ ჯინჯი-დიხაშენ გინორაყილი თხოზინერეფით. თიქ ხოლო ოკო ქითქუას, ნამუ-და ემდროშენო ქალაქი დიდოთ ბრელი მახორუქ ქიდიტალუ სამუშაშ ოგორუშ მიზეზით დო მუნეფიშ უმოსობა ამდღა სქიდუ რუსიას, უკრაინას, თურქონას დო ევროპაშ ქიანეფს.

ზუგიდიშ მახორობა შხვადოშხვა წანეფს: 1851– 2.000, 1863– 800, 1886– 1.078, 1897– 3.407, 1917– 4.000, 1922– 4.525, 1926– 5.600, 1939– 15.100, 1959– 31.100, 1970– 39.000, 1976– 41.400, 2002– 69.000.

2002 წანაშ ეკოროცხუათ, მახორობაშ 99%-შახ ერუანობათ მარგალი რე დო მუნეფიშ ორაგადე ნინეფი რე ქორთული დო მარგალური.

არქიტექტურა

ქალაქიშ არქიტექტურული ოძირაფუეფშენ გიშაგორილი რე მარგალონაშ მთავარეფიშ - დადიეფიშ დოხორეეფი - დიაფალიშ დოხორე დო მთავარიშ (ნიკოშ) დოხორე. ჟირხოლო დოკიდილი რე XIX ოშწანურაშ 90-იან წანეფშახ. პირჳელი ნეოგოთიკური სტილშა რე ეგაფილი, ოდო მაჟირა რუსული კლასიციზმიშ სტილშა. დოხორეეფწკუმა გედგუ ვლაქერნაშ ნანაღორონთიშ ოხვამეთი (1825-1830 წ.წ.; ქორთული არქიტექტურა). დიდო სქვამი რე დიაფალ ეკატერინე ჭავჭავაძეშ დუდებათ დორცხუაფილი ბოტანიკური ბაღი, სოდეთ ფალუნა ქიანაშ ირი კონტინენტიშე გიშაჭარილი დო დოჭყანაფილი ჯალეფინ. ბაღიშ დინოხოლე აკან-აკანოთ გესქილადირი რე მთავარეფიშ ჯვეში, გეხილი დოხორეეფი. სუკის, ნამუთ ქალაქის ბჟაეიოლ-განშე მიკუძუნ, დოკიდილი რე XIV ოშწანურაშ ოხვამე (ქორთული არქიტექტურა), ნამუსით ანწი მანცხვარ-კარიშ ოხვამე ჯოხონ. მუჭოთ მარჩქინჯეფს მიორჩქუნან, ამ ოხვამეშ ჯვეში კორუეფი X ოშწანურაშ ოკო რდას. ქალაქიშ შქაგურს რე XIX ო.-ს რაფიელ ერისთავიშ დორცხუაფილი ცენტრალური ჯალონა.

კულტურა დო რელიგია

მარგალონაშ მთავარეფიშ დოხორეეფს 1921 წანაშენ გონწყუმილი რე სახენწიფო ეთნოგრაფიული მუზეუმი, ნამუსით 50.000-შახ ექსპონატი უღუნ. თარი ექსპონატი დო მთელი ქირსიანობაშ ართ-ართ უდიდაში სიწმინდე რე ნანაღორონთიშ გალენკაბა, ოდო ხოლო ფრანგონაშ იმპერატორ ნაპოლეონიშ ლენჯიშ ნიღაბი. ქალაქის რე შალვა დადიაშ ჯოხონობაშ სახენწიფო დრამატული თეატრი, სოდეთ პირჳელი სპექტაკლი - მოლიერიშ "ძალოთ ექიმი" 1869 წანაშ 11 აპრილს დოდგუ ანტონ ფურცელაძექ.

ქალაქიშ დღახუ რე 15 კვირკვე - ვლაქერნობა, მუ დროსით მუზეუმშე დიდი ხვამა-ხიოლით გიმაზოჯუანა ნანაღორონთიშ გალენკაბას დო დასვანჯუანა კარიშ ოხვამესინ.

ზუგიდი რე ზუგიდიშ დო ცეიშიშ ეპარქიაშ ცენტრი.