Wp/ng/Oshakati

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | ng
Wp > ng > Oshakati

Oshakati ondoolopa yaakalimo ye thike pomayuvi omilongo ndatu[1] 30,000, yi li moshitopolwa shOshana mo Namibia. Oshi li onga Oshilandopangelo shopashitolwa, sha totwa po pambelewa mu Yuuli (July) momuvo eyovi limwe mathele omugoyi milongo hamano nahamano (1966). Ondoolopa ndjika okwali ha yi longithwa onga okamba yaakwiita ya South Africa "South Africa Defence Force (SADF)" pethimbo lyiita yo koongamba dha South Africa niita yekondjelomanguluko lya Namibia. Oshakati oyo yu ulikwa yi li ondoolopa onene koshitopolwa shokonooli, na oyi shiwike nawa onga oshilandopangelo sho kevi lyiimpungu.

Oshakati oya thikama po miikandjohogololo yi li iyali (2): Oshakati yo kuuzilo no Oshakati yo kuuninginino.

Ondjokonona[edit | edit source]

Melaka lyOshiwambo, edhina lyondoolopa ndjika otali ti "shoka shili pokati", nande yamwe oyi itaala kutya edhina Oshakati olyo ngaa natango Otshakati, shoka tashi faafanithwa nohawela [Tower] ndjoka ondeendeeka yomakwatathano gomawi komombepo yili pokati kondoolopa. Oshakati oyi li popepi nondjila onene ndjoka ya andjaka okuza ko South Africa yapita moshilandopangelo oWindhoek, ya thinda koongamba dhaAngola yishiwike nedhina B1. Ka pwali nando ogumwe e etwa pambelewa komeho gompangu moshiningwanima shika shomboma, na oshipotha shika osha li she ekelwahi lwo ku uka pemanguluko momuvo eyovi limwe mathele omugoyi nomilongo omugoyi (1990) molwa edhiminathanepo lyopashigana.

Mu febuluwali (February) momuvo eyovi limwe mathele omugoyi nomilongo hetatu nahetatu (1988), mombaanga yo tango yopashigwa mOshakati (First National Bank), omwali mwa topa omboma ndjoka ya dhipaga aantu yeli omilongo mbali na hetatu (27), nomwaalu gwaantu yeli lwo pomilongo (30) oya li yeehamekwa nayi noku lemanekwa, oyendji yo mu yo oya li aapangi naalongi sikola. Kapwali nando ogumwe otulwa miipandeko oku tamamekelwa oshipotha shika pambelewa shetopo lyomboma, noshipotha sholudhi nduka oshali she ekelwahi oku thinda pemanguluko lyoshilongo mo 1990, molwa oka tokolitho kedhiminathanepo lyopashigwana.

Ehumokomeho niilongithwamo[edit | edit source]

Ondoolopa yOshakati oya mona ehumokomeho olindji okuza sho Namibia sho lya mono emanguluka momilongo mbali nalimwe (21) March omuvo eyuvi limwe mathele omugoyi nomilongo omugoyi (1990).

Oshakati oyina a sipana yokatanga ko koompadhi, yedhinaOshakati City FC.

MOshakati omu na oosikola odhindji dhelongo lyotango neelongo etiyali, omadhina gawo o ngaashi: Iipumbu, Oshakati, Ngolo, Erundu Secondary School, Kabatana nookwawo dhagwedhwa po, mwakwatelwa Afoti Combined School yi li moshikandjohogololo shUuvudhiya, moshitopolwa shOshana tayi a dhika moshikandjolongo shOmapopo (Oshakati Circuit).

Omu na woo oongeshefa dhomalandithilo ngaashi 'Jet', 'Mr Price' nosho tuu. Inaa mu kwa telwa ndhoka ndazi noku tumbula metetekelo, omu na woo oositola dhiikwapundi noombete, oositola dhoongaku, oshiholelwa 'Mandoza'. Ota mu a dhika omahala gehwata lyomangeshefelo ge li gatatu (3), taga ithanwa: Game, Etango, noYetu. Otamu adhikwa woo okapale kemanguluko komawudhano ta ka ithanwa "Oshakati Independence Stadium" nosho woo osikola yelongo lyo pombanda hai ithanwa "Northern campus".

Omudhingoloko[edit | edit source]

Onkalombepo[edit | edit source]

Oshakati oyi na onkalombepo yo pokati. Omukwashilipaleki gonkalombepo gwedhina Köppen climate classification, okwa tumbula kutya ombepo ya pupyala mokwenye nombepo yopokati pothinge otayi dhindhilikwa mo, (kwa pupyala ethimbo lyomutenya, na okwa talala ethimbo lyuusiku). Ondjele yonkalombepo moshitopolwa oyi na omvula oyindji pethimbo lyokufu (summer).

Aakalimo yadhindhilikwa[edit | edit source]

  • Gazza omuhikingalo gokwaito
  • Tara Katupose and Muna Katupose, aadhanitanga yaamwayina aakwanambwiyu
  • Fresh Family, ongundu hai imbi oongalo yokwaito noku ndaanisa
  • Craig Williams (1984-), omudhani kwali guudhano wokiliketa (cricketer).
  • MR. W.P.J AKWENYE, (omutoloki gwepandja ndika),2011.

Oonzo dhuuyelele[edit | edit source]

  1. Ongongahangano yaaleli yoondoolopa shi nasha nomukithi omudhipagi muAfrica Alliance of Mayors and Municipal Leaders on HIV/AIDS in Africa

Omakwatathano go pondje[edit | edit source]