Jump to content

Wp/mos/Taekkyeon

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Taekkyeon
Taekkyeon
combat sport, martial art
Native label택견, 태껸 Tekre
McCune-Reischauer romanizationT'aekkyŏn Tekre
Revised romanizationTaekgyeon Tekre
CountrySouth Korea Tekre
Country of originKorea, South Korea Tekre
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, National Intangible Cultural Heritage in South Korea, National Intangible Cultural Heritage in South Korea Tekre
Official websitehttp://www.krtga.com/, http://www.taekyun.org/, http://taekkyonkorea.com/, http://www.taekkyeon.org/ Tekre
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00452, https://ich.unesco.org/fr/RL/00452, https://ich.unesco.org/es/RL/00452, https://english.cha.go.kr/chaen/search/selectGeneralSearchDetail.do?mn=EN_02_02&sCcebKdcd=17&ccebAsno=00760000&sCcebCtcd=33&pageIndex=1&ccebKdcd=17&ccebCtcd=, https://www.heritage.go.kr/heri/cul/culSelectDetail.do?ccbaCpno=1273300760000 Tekre

Taekkyon, Taekgyeon, Taekkyeon, la Taekyun (Kore: 태 ⁇ / 택견/ 托肩, Korea wã pʋgẽ) yaa Korea nebã sẽn maand sɩbgrã.

A yaa ned sẽn maand woto, n maand woto. Taekkyonã yaa b nug-rɩtbã sẽn tõe n maan n kɩt tɩ b pa zemsd b sẽn segd n maan to-to wã ye. A Taekkyon tara yĩn-kãense la a yĩn-vɩɩs wʋsg sẽn tar nus sẽn tar pãng n tʋmd ne a nugã. B boondda a Taekkyon karen-bi-poak tɩ "Taekkyon-kkun". Yʋʋmd 1900 wã tɛka, b ra getame tɩ a Taekkyon yaa Koore sẽn da be tẽngã pʋgẽ wã. Woto yĩnga, a kõo pĩnd wẽndẽ sõsgã sẽn wilgd Korea nin-buiidã sẽn maandã, la b get-a lame tɩ yaa kʋdemdã sẽn yaa kʋdemd Korea soolmẽ wã. B ra rat n sãama-a lame, Zapõ nebã sẽn da wa n soog tẽngã, tɩ Kore zabrã poore, b leb n yã-a. A kɩtame tɩ b boond tɩ Taekwondo la b tags a yelle.[1]

Yaa a Taekkyon n yɩ pipi zab-teed ning b sẽn gʋls UNESCO sẽn pa tar bũmb ning n tarã. Yaa Koore-Dĩngr sẽn yaa nin-buiidã la b sẽn tar-a wã.[2][3]

Taekkyon kibay[edit | edit source]

B sẽn gʋls bũmb ning sẽn gomd Taekkyon yellã yaa bilf la b pa wʋmd võor ye. B wilgame tɩ gom-biigã yaa zab-teed la b tõe n yeel tɩ yaa pĩnd soolmã neb a taab sẽn boond tɩ Subak, wall b sẽn boond tɩ logtoɛɛmbã. B sẽn gʋls gom-biis a yiib-n-soabã n wilg tɩ b ra yaa nin-buiidã sẽn da maand zabrã, b wilgame tɩ b ra segd n maana zabr n pa tar b mens n zabd ne nin-buiidã ye. A Lee Sung-Ji sẽn gʋls seb-kãngã pʋgẽ, a wilgame tɩ b sẽn maan b sẽn datã, b ra yaa wa a wakatã Taekkyonã:

Byeon: Byeon yaa zab ne taab (Subak), sẽn maand zab ne zab-teedã, (Lee Sung-Ji sẽn sɩngã sɩngr be) wa Taekkyon rũndã-rũndã.

B gʋlsda gom-biig ning sẽn yaa Taekkyon ne Hangul, sẽn wilgd tɩ yaa ne nin-buiidã la a yaa ne taab n pa beẽ wã, la b gʋlsda gom a taabã ne Hanja.

Song Deok-gi, sẽn da yaa Taekkyon nin-buiidã nin-buiidã taoor soaba yʋʋm kob-gĩnd 20 soabã pʋgẽ, gʋlsa a sebr ning sẽn yaa a yembr n wilg tɩ: "B pa tõe n bãng wakat ning la a sẽn wa n wa n naan naan naan naan wa n naan wa n zĩnd ye, la hal tɩ ta Korea soolmã saab wakate, neb kẽer ra maanda taab n maand a woto ye".

"Dae kwae do" (대쾌도, 大快圖), sẽn da gʋls yʋʋm 1846 ne Hyesan Yu Suk (유숙, 劉 ⁇). A wilgda Ssireum sẽn be yĩngri la a Taekkyon sẽn be tẽngre. Nebã sẽn na n maan woto wã, b paka fuug sẽn boond tɩ "Dopo" n na n gãd b futã n paas n tõog n kẽnd n paasdẽ. Sẽn da yaa b karen-biis bal n da nong n wore. A beed sẽn be Seul karẽn-biis roogã pʋgẽ

A Taekkyon wã yaa bũmb sẽn be vɩɩm la b sẽn maand tɩ b tõe n tõog n tõog n zab ne nebã. A Stewart Culin wilga rẽ pipi naoor tɩ b gʋls-a yʋʋmd 1895[4] wã. A Choe Yeong-nyeon sẽn gʋls sebr ning sẽn boond tɩ Haedong Jukji (East Sea Annals) yʋʋmd 1921 wã pʋgẽ, b boondame tɩ Taekkyon tɩ "bãng sẽn yɩgd n maand bũmbã". Taekkyon ra yaa wʋsg Joseon wakatẽ wã. Wakat kãnga, b ra tara buud-goam a yiib: a yembr yaa sodaasã sẽn da tʋmd ne zabrã, a to wã yaa game, sẽn da nong wʋsg tẽngr-n-soas rãmbã sʋka, n paas a Ssireum. Rɩt-rãmbã fãa ra maanda taab n maand kibs nins b sẽn da maandã. Wala makre, a Dan-O-Festival sasa, b maana kibs sẽn boond tɩ Gyeoll-yeon-taekkyon. Neb nins sẽn tõogd neb a nu n paagd taab n kaoos tõe n vʋʋgame n yaool n lebg n kẽe kibsã pʋgẽ. [Bɩ y ges kɩbayã.]

A Taekkyon nebã ra nong-a lame, bala a Neo-Konfuci ra yaa a sẽn da yaa a soabã, la a ra pa le tar pãng ye. Yʋʋm kob-gĩnd 20 wã sɩngrẽ, b ra maanda a woto Hanyang (Seoul) sẽn yaa a Jongro soolmã pʋga. Sẽn paase, Japon nebã sẽn da be be wã kɩtame tɩ b pa tõog n maan zab-teed nins b sẽn da maand ne tẽngã nebã ye.[5]

Kʋdemdã sẽn wa n wa n zĩnd Koore zabrã pʋgẽ wã, a Song Deok-gi bal n kell n põse. A sẽn da yaa pipi rũnna sẽn paam zãmsgo sẽn yaa to-to wã pʋgẽ, a Im Ho[6] karen-saambã taoorẽ, a kell n zãmsa a tʋʋmã ne zĩ-kɛgese, tɩ b yaool n wa kɩt tɩ b lebg n wa n maand yɩɩr. A sẽn da maandã, b boonda a Sajik tẽng yʋʋr n yeel t'a "Widae" ("tẽnga sẽn be tãnga"). Song ra yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsg Taekkyon siglgã koglg pʋgẽ, bala bãngrã wʋsg yita yẽ nengẽ. Yʋʋmd 1958 tʋʋlg kiuug rasem 26 wã, a Song ra yaa "Zoon-soaba a Zezi rogem-n-taagã" n wilg nebã tɩ b yaa a Zeova Kaset rãmba.

A Deok-gi zãmsa karen-biis a wãn, tɩ b me zãms neb a taabã. Yʋʋmd 1983 zu-nif kiuug rasem a 1 soabã, a karen-biig a Shin Han-seung sẽn maan woto wã yĩnga, Korea goosneema wã kɩtame tɩ a Taekkyon paam n lebg "Insert Intangible Cultural Asset No. 76". Yaa Korea zabrã me la a ye n tar woto. Song Deok-gi ne Shin Han-seung paama kom-bɩɩs sẽn vɩ tẽng zug arzɛkã sẽn yaa Koore-Dĩng goosneema wã nengẽ. Rẽ tɛka, a Taekkyon paama pãng n paas ne karẽn-biis sull sigls sigls, karẽn-paals sull yug la goosneema wã la a taab sẽn tʋmd n kengd a meng n kengd nebã raoodo. Yʋʋmd 1985[7] tʋʋs kiuug rasem 30 wã, b maana pipi Taekkyon kibsã Busan. Rẽ poore, b lugla lekoll a taab n welg Taekkyon karen-biis nins sẽn tũud Song zãmsgã (Widae Taekkyon Conservation Association taoor dãmb) ne Shin karen-biisa sẽn get b sẽn tõe n maan yɩɩr n kɩt tɩ b tall minimã n kẽng dũniyã gill zug.

A Deok-Gi ki-la yʋʋmd 1987 zu-loe-rɩ rasem 23 a yʋʋm 94. Yʋʋmd 2011 yʋʋm-rɩt kiuugã, UNESCO wilgame tɩ a Taekkyon tara bark la a be a nin-buiidã[8] sẽn pa mi bũmb ning sẽn be UNESCO wã pʋga, la a to wã yaa Ssireum.[9]

Teknɛɛg dãmba[edit | edit source]

Taekkyonã tũnugda ne manesem toor-toor sẽn yaa toor-toore, sẽn tar n be n wẽed ne b nusã, b nusã la b yĩn-bõonegã, b wẽed ne taab n wẽed b sẽbgã, b wẽeda ne b sẽbga, b wẽnda ne b gãndã, b ningd b zutã la b wẽed b zutã.[10] B rɩkda b yĩngã tõre n maand a sẽn maand a to wã fãa. Baa ne a Taekkyon sẽn tũnugd ne b sẽn na n wẽed ne nugã, n wẽed n wẽedã, la b sẽn na yɩl n tõog n maan bũmb ning sẽn yaa sõma wã, a tara kʋɩlen-kɛglem, n yãkd n maand bũmb toor-toor n na n sõng-a t'a tõog n maan a sẽn tõe n maan bũmb ningã. Taekkyonã tʋʋmd yaa n paam ned ning sẽn be be a poorẽ wã n pa tõe n maan a sẽn datã ye.

Yaa a Zeova n kɩt tɩ b maand bũmb nins fãa sẽn yaa sõma wã. Ned yĩngã maanda a sẽn tõe fãa. Taekkyonã kẽnd yaa sõma, tɩ karen-biisã kẽnd wakat fãa. A sẽn yaa bũmb ning sẽn tar yõod n yɩɩd yaa a sẽn boond t'a gumsil bɩ neung-cheongã: A yaa a sẽn da tol n kelemd a zoobã n kõ-a sũ-noog wa kibsã. B leb n maanda woto ne Korea maskã dansã sẽn boond tɩ Talchum wã. Woto kɩtame tɩ b sẽn maandã fãa wõnda taab woto: b sẽn maand woto wã yaa wa dans sẽn kɩtd tɩ b zabd-n-taagã toeem a sẽn maandã, a sã n wa n kẽnd taoor n leb n kẽnd n kẽng rɩtgo, a sẽn tar a nug n zẽk n segl a nugã, n naag a nugã ne a nao wã. Taekkyon pa maand yẽn- tãag- yẽn- taag ye. Sẽn na yɩl n tõog n tõog n kõ-b pãng n paasã, b ra segd n saka b yĩnsã fãa n paas n paas b yĩn-kãnga pãng.

Bõn-naands n be Taekkyon pʋgẽ. B tõe n maana form a ye n maan b toor-toore, la b tõe n maana a toor-toorã yʋʋm piigã zãmsg sasa. Yaa ne b sẽn da wae n zãmsd nebã bũmb ningã la b tõe n toeem b karen-biisã. Sẽn yaa karen-bi-rãmbã tõe n yãka b sẽn na n zãms nebã bũmb ning sẽn yaa tɩlae ne-b tɩ b zãms nebã.

Pumbalki (Dẽn-dẽn-dãmba)[edit | edit source]

Taekkyon sẽn yaa a to wã sẽn yaa toor fasɩ yaa a nao-rɩtg sẽn yaa tãns-tõnd sẽn boond tɩ pumbalki bɩ pum balbki (품밟기), sẽn wõnd kibsã. Pumbalkki võor yaa "b sẽn na n gãe pumã". Pum gomda hanja 品 sẽn yaa tãnsãasã yelle, bala pumbalki wã me yaa tãns-sãasã. "Pum" yaa hanja sẽn dat n yeel tɩ "tõnd" bɩ "tõnda", la b tũnugda ne-a bala, la pa a võor yĩng ye. [1] A nao wã tʋmda ne sũ-noogo, la a kɩtdame tɩ gravite wã zĩiga toeem tao-tao. A paasda a yĩngã wilã pãng la a kɩtdame tɩ b zab ne b zabdã zems taaba.

Pumpalki tãnsãrã zĩiga.

Taekkyon pumbalki wã yaa tãnsĩr sẽn yaa to-to (△). B maanda woto zĩig a yembre, la b sã n zabd ne neb sẽn yaa wẽnsã, b maanda woto wakat fãa.

Hwalgaejit (Bã-rãmbã sẽn yaa bĩngd)[edit | edit source]

A Hwalgaejit wẽnda wa liii yi-yãgd sẽn kẽnd to-to. B sẽn maand woto wã, b na n kɩtame tɩ b gãnegda b kugã. A paasda a yĩngã ratem, a sẽn tõe n maan bũmb ninsã, la a sẽn tõe t'a maan bũmb ninsã. A yaa b sẽn na n zabd ne b taabã n zabd b mens ne b taabã. B sẽn maand woto wã, b kɩtdame tɩ b pãng lebg kãn-kãe.

Baljil (B sẽn maand woto wã)[edit | edit source]

Taekkyon ra mii a nao wã sẽn yaa sõma tɩ pĩnd wẽndẽ sõssã ra boond-a lame tɩ "vɩɩg sẽn yɩgd ne Wẽnnaam sẽn yaa koabg koabg sẽn yaa koobg koabga" (baek gisintong bigaksul), "tẽn-kiir" (gak sul), bɩ "vɩɩga koabg koglg koabg" (bi gak sul).[11] Rũndã-rũndã, Taekkyon lekollã zãmsda nebã b sẽn tõe n maan to-to n kʋɩ, n kʋɩ. A sã n wa n kʋɩ ne a nao wã n kõ-a koglg n kõ-b koglg n kʋɩ, a sã n wa kõ-b-la koglg sẽn yaa wa zĩ-gũudã. B sã n wa n kʋ-a, b na n kɩtame t'a yi n kẽng a pʋga, tɩ b boond t'a gyeot chigi. B leb n maanda woto ne sɩlem-dãmb wala b sẽn na n kẽed n kẽedẽ, b sẽn na yɩl n lʋɩ wallã, b sẽn tõe n maan tɩ b lebg n wa, b sẽn maand tɩ b pa tõe n wa n wa n kẽng zĩig ning b sẽn dat n kẽngã, b sã n wa n kẽed ne-ba, b sãn-b sẽn na n wa n dɩk n kẽng zĩig ninga, b sãnda b sẽn na ne-b n wa n maan tɩbẽnna.

Sonjil (Sõng sẽn tõe n sõng ned t'a tõog n maan bũmb ninsã)[edit | edit source]

Baa a sẽn da nong a kʋɩl-n-tɩrsã buud toor-toore hal pĩnd wẽndẽ wã, a Taekkyon tũnugda ne a nugã sɩlem wʋsg. B zabda ne b yĩnsã zĩis fãa, n tũnugd ne b nugã fãagr fãa: b nug-n-goabgã, b nug-kẽengã, b nugã poorẽ wã, la b nug-no-kãnga. Yaa tɩlae tɩ b tũ ne pumbalki wã tɩ b tõog n dɩk pãng n kẽng taoor ne b yĩngri wã. Naoor wʋsgo, b tũnugda ne b nugã n pãbd nebã.

Baa ne b sẽn da tũnug ne nugã sɩbgr n kogend b mens n tãag Widae wã, b karen-biis a tãabã zãmsda b karen-biisã "Yetbeop Taekkyon" pʋgẽ bal.

Taejil (B sẽn na n lobd la b lʋɩt)[edit | edit source]

A Taekkyon tũnugda ne sɩlemd sẽn na yɩl n lob a bɛɛbã taoor bɩ poorẽ. Ned sã n wa n pa zemsd a taabã, a tõe n lʋɩɩs n lʋɩɩse, wall a lʋɩɩse. Sẽn tar yõod yaa tɩ b rɩk b bɛɛbã pãng n maan zab zab zab-teedã.

Ttanjuk (Bõn-kiis nins sẽn yaa bĩngd)[edit | edit source]

Yaa b sẽn na n tõog n kɩt tɩ b zab ne b taabã. B sã n wa zab ne b bɛɛbã, b na n kɩtame tɩ b gãd-b lame.

Yaa zabrã sẽn yaa sõma[edit | edit source]

Nal-Chi-Gi
Taekkyon yãebã maana ne-a! Seoul kibs yʋʋmd 2007 zĩ-likr kiuug rasem 28

Taekkyon kibs lebga kibs sẽn yaa rũndã-rũndã, la Koore lekoll a tãab n maanda kibsã. La b kõo noor tɩ b tõog n tõog n maan Korea tẽng kibsã. A Taekkyon sã n maand yɩɩrã, a tũnugda ne minim a ye, n get b sẽn na n maan to-to wã yelle. B sã n paam bõn-sõma, b lobda b bɛɛbã tẽnga, b digd-b-la ringã pʋgẽ, wall b pãbd-b-ba n lʋɩ b zut. B pa tõe n maan nug-yẽng ye, la b pa segd n maan ned wẽng ne b sũur fãa ye. B sã n wẽ b zut n wẽed b sã n pa tar pãng wʋsgo, b pa tõe n maan woto ye. Wakat ninga, b sã n wa tõogd n zabd ne taaba, b sãn maand n lʋɩ a tãab sʋka, b yãkda a soab n na n yɩɩg a soab n tõog n paam a yiib n tõog n tõog n zab ne-a. La rũndã-rũndã, b sẽn yaa b taab taab taab taabã noy pa yembr ye. Neb nins sẽn maandã kẽnda taab n wẽe b nao n maan wẽnga, n yaool n zab ne b taaba.

Rũndã-rũndã yɛl sẽn wat ne[edit | edit source]

Rũndã-rũndã, b tara tigims toor-toor sẽn boond tɩ Taekkyon sẽn be Korɛɛ wã la tẽn-zẽmsẽ wã. Yaa woto:

  • Widae Taekkyeon Preservation Society, yaa World Wide Taekkyon Organization (WWTO) yaa Widae Taekkyeon: A sẽn be Seul la Los Angeles wã, a Lee Jun-seo (1962) la a Ko Yong-woo (1952) sẽn yaa Song Deok-gi karen-biis a yiibã n lʋɩt taoor. [12]Yaa Song Deok-gi la Lee Jun-seo n lugl tigis-kãnga yʋʋmd 1983 wã, la b pa basd b sẽn maan b sẽn na n tõog n bãngd bũmb nins sẽn kẽed ne zab-teedã yʋʋm 1980 wã sʋka ye.[13]

Korea Traditional Taekgyeon Association (KTTA): A sẽn be Chungju wã, rẽ n so t'a nong n boond-a lame t'a Chungju Taekkyon. KTTA wã taoor soab yaa Jeong Kyung-hwa (1954-) sẽn paam n lebg "tũusg a yiib-n-soab sẽn vɩ" yʋʋmd 1995 wã. A ra yaa a Shin Han-seung karen-biiga. KTTA wã ra tara sor n na n wilg tɩ Taekkyon yaa tẽng sẽn yaa nin-buiidã buud-gomd sẽn pa tar b meng ne-a wã.[14]

  • Korea Taekkyon Federation (KTF): Wakat ninga b boond-a lame t'a Daehan Taekkyon. A yaa Seoul Olympic Park tẽnga, a sigla yʋʋmd 1991 la a Lee Yong-bok (1948-2015) sẽn lʋɩt taoor. A sẽn da yaa a 8 soabã Taekwondo wã pʋgẽ, a zãmsda Taekkyon ne a meng, n maan wakat bilf Song Deok-gi la Shin Han-seung taoor. KTF kẽnga Kore wã Olympic Komitetã pʋgẽ yʋʋmd 2007 tɛka. Yaa Koore Taekkyon federation sẽn yaa Koore wã federation ning sẽn getã la a getã n getã n wilg tɩ b tara sor n na n tigim Koore wã wã wã wã. Yaa Koore la tẽn-zẽng tẽns a taab pʋsẽ, Taekkyon sullã fãa sʋka, yaa sull ning sẽn yaa kãseng n yɩɩd la sẽn tar pãng n yɩɩd a taabã. Lekoll kãngã sõnga nebã tɩ b bãnge tɩ Taekkyon yaa tẽng sẽn pa tar pãng ne b sẽn maandã.
  • Kyulyun Taekyun Association (KTK): A sigla Seoul, la a lugla yʋʋmd 2000. KTK wã taoor soab yaa Do Ki-hyun (1962-), sẽn zãms Song Deok-gi n yaool n sɩng a zãmsgo a Shin Han-Seung taoor. Yaa yʋʋmd 2004 tɛka, yaa yʋʋmd fãa la b tigimda Taekyun zabrã (sẽn yaa TK zabrã), sẽn yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsg Korɛɛ wã pʋgẽ.[15]

Taekkyon me yaa dũniyã gill zugu, ne koe-moonegã sẽn be Australia, China, Denmark, France, Germany, Japan, Kazahstan, Norway, Russia, United Kingdom, la USA.

Kibs nins sẽn be Taekkyon la goosneerã pʋsẽ wã[edit | edit source]

Yʋʋm kob-gĩndẽ wã, b gʋlsa sɛb sẽn wilgd tɩ b ra maanda zab-teedo, la b ra tar manesem toor-toor n zabd zab-teedo. Sẽn nan yɩll tɩ tẽnga nin-buiid fãa ra pa rat tɩ b maan zab-teedo, b wa n gesame t'a Taekkyon yaa zab-teedo, la wakat kẽere, b wa n tudgd-a-la ne Sibak (시박)[16], Pyeonssaum (편싸움)[17], Nalparam (날파람)[18], Nanjanbaksi (난잔박시)[19], Taegyeok (태격).[20] B zãmsda karẽn-bi-bɛd sẽn zabd ne nug-pĩim n zabd ne taab karẽn-bi-bɛd a tãabo, n boond-b tɩ "Yetbeop Taekkyon" bɩ "Taekkyon sẽn yaa wa kʋdemdã".[21]

Taekkyon mitã la yɛlã[edit | edit source]

Rũndã-rũndã, b mii tɩ b wilgame tɩ Taekkyon yaa "tũud-n-taekondo" la b sẽn boond tɩ "tũudu". Yaa Korea zabrã poore, la a taekwondo ra yaa buud toor-toore. Rẽ tɛka, nebã ra mii Taekkyon ne a taekwonto sẽn yaa a soaba, la a sẽn da maand a woto wã, a ra pa tar bãngr wʋsg ye.[22] Baa ne Taekwondo sẽn yaa a meng meng meng n tar pĩnd wẽndẽ naam ne a Taekkyon wã, a pa tar a meng yʋʋr ye.[23][24][25] A yiibã pa tar bũmb wʋsg sẽn wõnd taaba.[26] Sɩda, Taekkyon sullã pa sak n deeg tɩ b tara taab ne taekwonto ye.[27]

Taekkyon nebã sʋka[edit | edit source]

Dĩng-d-la[edit | edit source]

  • The God of High School (갓 오브 하이 스쿨): b sẽn yiisd b sɛbã yʋʋmd 2011 wã tɛka, b yiisda b sɛbã. A lebgame anime ne MAPPA yʋʋmd 2020. A Park Il-Pyo ne a saam-bi-pogs tũuda ne b sẽn boond-b tɩ "Ssamsu Taekkyon".[28]
  • Bridal Mask (각시탈): Manhwa wã paama b sɛbã yʋʋmd 1974. Yʋʋmd 2012 wã, b kɩtame tɩ b lebg tele-rãmb pʋga. Sẽn yaa kãseng n be wã yaa a Lee Kang-To ne a ba-biigã sẽn yaa kãsenga. B zãa Taekkyon ne b Zapõ rãmb sẽn namsd-b wã.[29]
  • Fight Class 3 (격기 3반): Sẽn sɩng ne yʋʋmd 2015 wã, b yiisda b sɛbã b sẽn maand daar fãa Comic Champ wã zugu (b sẽn maand b sẽn dat n wa n maand b sẽn maand b tʋʋmdã yʋʋmd 2021 wã). A Gi Ba-ram sẽn yaa pipi yʋʋmdã karen-biiga, a sẽn be Nam-il High Schoolã pʋgẽ wã yaa Taekkyon zãad sẽn tar wuk-m-mengã.[30]

D filimã[edit | edit source]

  • Fighter in the Wind (바람 의 파이터): filim sẽn yaa zab zab zabd la zabd sẽn yiis yʋʋmd 2004 wã. A Oyama Masutatsu (1923-1993), sẽn yaa Kore wã-dãmb sẽn dogã vɩɩm zug n wilg tɩ yaa a Kyokushinkai buud-goamã sigand soaba. Filmã wilgda kom-bɩɩgã sẽn maand Taekkyon ne a karen-saambã, la a sẽn tũnug ne-a n zab ne Japõns sodaas a ye.[31]
  • The Showdown (거칠 마루) Geochilmaru: filim sẽn yaa zab zab zabd sẽn yi yʋʋmd 2005 wã. B sẽn da yãagd taab n na n maan b sẽn tõe n maan to-to wã, b yãaga taab n naaga ne taab n bãng sẽn na n yɩ-a soab ning sẽn na n wa n zab ne web-yoog ning sẽn yaa tẽng zug lagengã, sẽn yaa Geochilmaru.[32]
  • The three Master Kims (김관장 대 김관장 대 관장): Kom-dãmb sẽn yi yʋʋmd 2007 wã. "Master Kim" sẽn yaa a Shin Hyun-joon sẽn naanã yaa gãdga sẽn na n zab ne tãb-bi-bɩɩs nins sẽn be a zĩiga.[33]

Televẽzõ wã[edit | edit source]

  • Human Weapon: Zĩ-kãnga, a Jason Chambers ne a Bill Duff kẽnga Kore, n na n zãms b mens la b zab ne taekwondo. A Taekkyon yaa Korea zab-teed sẽn yaa toor-toorã.[34]
  • Warrior: A yiib-n-soabã pʋga, a 6 soabã pʋgẽ, "Bõnd sẽn tar gãndgã, bũmb fãa wẽnda wa gãndg", a Koore wã sodaas n zab ne a Taekkyon.

Ges-y me[edit | edit source]

  • Korean martial arts
  • Song Deok-gi
  • Korean

Sebtiise[edit | edit source]

  1. https://web.archive.org/web/20210508100652/http://www.mastersmithama.com/tkd.html
  2. http://www.heritage.go.kr/heri/cul/culSelectDetail.do?VdkVgwKey=17,00760000,33&pageNo=5_2_1_0
  3. https://ich.unesco.org/en/RL/taekkyeon-a-traditional-korean-martial-art-00452
  4. http://archive.org/details/koreangameswith01culigoog
  5. http://www.unescoicm.org/eng/notice/qna.php?ptype=view&idx=7287&page=1&code=qna_eng
  6. https://www.taekyun.org/en/grand-master
  7. http://koreataekkyon.com/taekkyon/tk_taekkyon/sub01/sub01_2.php#tab5
  8. https://ich.unesco.org/en/RL/taekkyeon-a-traditional-korean-martial-art-00452
  9. https://en.unesco.org/courier/wang-luo-ban-xin-shi/cultural-heritage-common-both-koreas-traditional-wrestling-ssirum
  10. https://blackbeltwiki.com/taekkyeon
  11. https://web.archive.org/web/20220211173952/https://m.blog.daum.net/inkbook/12860518?category=925770
  12. http://m.mooye.net/a.html?uid=14462
  13. https://namu.wiki/w/%EC%9C%84%EB%8C%80%ED%83%9C%EA%BB%B8%ED%9A%8C?from=%EC%9C%84%EB%8C%80%ED%83%9C%EA%BB%B8
  14. http://www.cbinews.co.kr/news/articleView.html?idxno=78994
  15. https://www.tkbattle.com/
  16. https://mookas.com/news/11305
  17. http://www.culturecontent.com/content/contentView.do?search_div=CP_THE&search_div_id=CP_THE014&cp_code=cp0406&index_id=cp04060043&content_id=cp040600430001
  18. https://i.imgur.com/jaTY5Zr.jpg
  19. https://mookas.com/news/11150
  20. https://segye.com/view/20081112003370
  21. https://mookas.com/news/8491
  22. https://web.archive.org/web/20220817135411/https://bunkaijutsu.com/2011/07/review-killing-art-untold-history-tae-kwon/
  23. https://www.members.itkd.co.nz/reference/essays/6-broken_family.pdf
  24. https://web.archive.org/web/20210508100652/http://www.mastersmithama.com/tkd.html
  25. https://parksmartialarts.com/taekwondo/
  26. https://www.karateworldnj.com/taekkyon-folklore-or-the-grandfather-of-tae-kwon-do/
  27. http://central.oak.go.kr/journallist/articlepdf.do?url=/repository/journal/18661/NRF003_2012_v15n2_341.pdf&article_seq=18661
  28. https://www.webtoons.com/en/action/the-god-of-high-school/ep-58/viewer?title_no=66&episode_no=58
  29. http://www.incheonin.com/news/articleView.html?idxno=50716
  30. https://comic.naver.com/webtoon/list?titleId=701535
  31. https://www.scripts.com/script/fighter_in_the_wind_3577
  32. https://www.imdb.com/search/keyword/?keywords=taekkyon
  33. https://www.imdb.com/search/keyword/?keywords=taekkyon
  34. https://www.youtube.com/watch?v=kIACbGLWNUo