Wp/mos/Kwaku Agyemang-Manu

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Kwaku Agyemang-Manu
Kwaku Agyemang-Manu
human
Sex or gendermale Tekre
Country of citizenshipGhana Tekre
Name in native languageKwaku Agyemang-Manu Tekre
Given nameKwaku Tekre
Family nameManu Tekre
Date of birth6 September 1955 Tekre
Place of birthDormaa Ahenkro Tekre
Languages spoken, written or signedEnglish, Bono Tekre
Occupationaccountant, politician Tekre
Position heldMember of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Minister for Health of Ghana, Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana Tekre
Educated atUniversity of Ghana Tekre
Work locationBono Region Tekre
Member of political partyNew Patriotic Party Tekre
Candidacy in election2008 Ghanaian general election, 2012 Ghanaian general election, 2016 Ghanaian general election, 2020 Ghanaian general election Tekre
Religion or worldviewChristianity Tekre

Kwaku Agyemang-Manu (A rogem daare yaa yʋʋmd 1955 Bõn-bɩʋʋng Kiuug dahem a yoob daare) yaa Ghana politik neda. A yaa Dormaa Central depite ned la a me yaa Laafɩ-Ministr Taoor Soaba (Anglindi: Minister for Health). A ya Chartered Management Accountant la da pam a Economics Bachelor of Arts la a Statistics University of Ghana yʋʋmd 1989.

A Yel-manesem Sɩngre la Kaorengo[edit | edit source]

Agyeman-Manu dag roga Dormaa Ahenkro pʋge m'be Brong Ahafo Region m pa ya Bono Region wã.A paama'a G.C.E Ordinary Level yʋm 1973 la'a G.C.E Advanced Level yʋm 1975.A ya Chartered Management Accountant la Associate ned yʋm 1990. La paam a Bachelor of Arts Economics pʋge la Statistics University of Ghana yʋm 1979.A leb sa Management Accountantancy bãngre London School of Accountantancy.

Tʋʋma[edit | edit source]

A dag ya Ghamot Compaby Limited' finace taoor soaba la Toyota Ghana Company Limited. A leb n yɩɩ Deputy Accountant MIM Timber Company Limited pʋgẽ.

A Politik Tʋʋma Agyeman-Manu ya New Patriotic Partɩ neda la Dormaa Central Consituency m'be Brong Ahafo region Gana pʋge. A dag yi Public Accountant Committee taoor soaba ne depite rãmb soog looga la leb dag ya National Health Authority kasma yʋm 2006,n leb dag ya ned m pʋgde Minister of Finance la Economic Planning prizda Kufuor wakat (yʋm 2001 diki kẽng yʋm 2008). Gofneema kanga naam pʋge,a yi Deputy Minister of State ne ministr yʋi m pʋgda: leebgo la lozind tʋʋma, Finace,goama la soya la gõobo.

A yi Boards of Institutions n ya Small Arms Commission of Ghana,Ghama Revenue Authority,Bank of Ghana la Implementation Committee.

Minisri Tʋʋma[edit | edit source]

Yʋʋmd 2017 tʋʋlg kiuugã, tẽnga taoor soab a Nana Akufo-Addo yãka a Kwaku Agyemang-Manu t'a yɩ minisr dãmb piig la a wɛ sẽn na n sig a goosneerã. Minisr dãmb 19 wã yʋya paama Ghana tẽnga dooga taoor soab a Rt. Bi-nongre. Prof. A Mike Ocquaye. A Agyemang-Manu yaa minisr sẽn yaa tẽnga taoor soaba, la a sõngda tẽnga politikã wɛɛngẽ.

Komite Tʋʋma[edit | edit source]

A yaa sull ning sẽn get Members Holding Offices of Profit wã ned a ye.

Nokoeense A Woyome Yel-Beedã Yʋʋmd 2005, a Mr. A Kwaku Agyemang Manu, sẽn da yaa ligd minisr sull sull sull taoor soab a Kufuor taoor lʋɩtbã wakatẽ wã, gʋlsa letter ne ligd minisr ning sẽn get ligd yellã sẽn pa be wã n tool a Mr. A Alfred Agbesi Woyome sẽn kẽed ne CAN 2008 tãoosã meebo. A Mr. Rẽ poore, a Woyome kẽe bʋʋd ne Gana goosneerã yʋʋmd 2009 wã, n paam ligd sẽn yɩɩd GHC milyõ 51 bʋʋdo, a sẽn teeg letter ning a Mr. Kwaku Agyemang Manu.

Wiisi Tɩɩmã Raab Yel-Beedã Yʋʋmd 2019 sigr kiuug rasem 8 soabã, IMANI Centre for Policy & Education wã taoor soaba, sẽn yaa Ghana sẽn be Think Tank pʋgẽ wã, reng n togsa minisr ning sẽn get laafɩ wã yell tɩ b sẽn paam tɩ b yiis Anti-Snake Venom Serum wã, b gʋlsa lɛtr Facebook zug n tool minisrã. Sẽn na yɩl n tõog n bas yellã, minisr a Adom FM sẽn yaa radio-rãmb sẽn be tẽngẽ wã wilgame t'a pa sak n deeg t'a sẽn maan bũmb ningã pa zems ye. B leb n tʋmame tɩ b leoke ne a IMANI Minisrã sẽn yeel tɩ b sẽn maand woto wã yaa ziri, sẽn na yɩl n solg a sẽn da maand ne tẽng-n-biis sẽn boond tɩ Pharmanova wã. Public Procurement Authority (PPA) kaoo bʋʋd n zab ne ministɛɛrã, n wilg tɩ b sẽn maan bũmb ninsã pa zems ye. Yel-beed kãnga paama kibay wʋsg tẽnga sɛb pʋsẽ la neb wʋsg sokame tɩ bõe yĩng tɩ minisrã ket n be a tʋʋmẽ wã, a sẽn paam tɩ yel-kãsems a woto wã wa ne neb wʋsg kũum tẽnga pʋgẽ tɩ yaa tɩlɛ tɩ b ning-a tɩɩm sẽn yaa tɩlae wã. Sẽn ta yʋʋm 2020 tʋʋl-nif kiuugã, minisrã maana modgr toor-toor n na n bas tendɛɛr ning sẽn togse, n pak tendɛɛr-paals Anti-Snake Venom Serum yĩnga, n pa kelg PPA noore, la a mak n na n lebs n dɩk tendɛɛr-paalsã n kõ a Pharmanova Ghana Limited.

Condom Raab Yel-Beedã[edit | edit source]

Yʋʋmd 2019 wã pʋgẽ, Kɩtbã minisrãmb sẽn get laafɩ wã yell tʋg n baoo condom-rãmb ne yel-solemse. Sẽn be yamleoog me yaa tɩ sigls nins b sẽn yiis tɩ b na n kõ-b kondomã pa kẽes b toog n sok sogs-kãensã, sã n mikame tɩ b paka tendɛɛrã tɩ nebã wʋmd a võore, wa sẽn zems ne Public Procurement Act. A leb n yaa sõma tɩ d bãng tɩ kaoolã leb n kẽe a Pharmanova Limited.

Pharmanova Nokoeemda[edit | edit source]

Sẽn be tẽngẽ wã, kamb sẽn be Indi wã n soogd la b zãad a sẽn tʋmd Ghana wã hal yʋʋmd 2005 wã, la a paama kũun wʋsg sẽn yɩɩd fãa a Kwaku Agyemang Manu sẽn da yaa laafɩ wã minisrã wakate. Ghana goosneerã pa sɩng vaeesg zãng ye, tɩ tẽn-kɩremsã me yiis kaset sẽn wilgd tɩ yaa zãmb la zãmb la b maan ne tender.

A Meng Yel-manesem[edit | edit source]

A Agyeman-Manu yaa kiris-neda. A kẽe kãadem la a tara kamb a yoobe.

B sen yag ziri a COVID-19 bãaga wɛɛngẽ Yʋʋmd 2020 sigr kiuug rasem 13 daarã, Ghana sɛb wʋsg wilgame t'a ne a pagã la a bi-riblã paama COVID-19 bãaga, la tɩ b kẽnga University of Ghana Medical Center (UGMC).

A Kwaku Agyemang-Manu kẽe logtor yir rasem a yi la b yiis-a rasem a nu wã, t'a pagã ne a bi-riblã bee yell pʋgẽ UGMC logtor yirã. A wilgame t'a pa paam bãag sẽn tar bãag ning sẽn boond tɩ COVID-19 ye, a sẽn wa n sõsd ne kiba-kɩt yʋʋr sẽn boond t'a Afia Pokuaa sẽn boond tɩ Vim Lady. A yeelame t'a vʋʋsdame bala, la t'a rɩta a sẽn nong n yũud a sɩbgrã tɩɩm. B yetame tɩ a bãagã kɩtame tɩ rabeem yik goosneerã pʋgẽ, la tɩ taoor dãmb wʋsg bee b mens pʋgẽ.[29] Ghana tẽnga taoor soab a Nana Addo Dankwa Akufo-Addo wilgame t'a laafɩ wã

A segd n bãngame tɩ parliamentary wã taoor dãmb sull ning sẽn get tẽnga tʋʋm yell a minisrã sullẽ wã paama loogr. A na n yɩɩ toog tɩ d bãng sã n mikame t'a poorẽ dãmbã, la sẽn yɩɩd fãa a parti wã tʋm-tʋmdbã ket n teenda yẽnda.

B sen pẽg b meng ne WHO Executive Board wã Bi-nongre. B boola a Kwaku Agyeman-Manu t'a na n zĩnd World Health Organization WHO taoor lʋɩtb sullẽ n yɩ Gana sẽn yaa WHO wã tẽng-n-taagã wakili.

Ghana sɛbã wilgame tɩ yaa a tʋʋm sõma wã/tʋʋm-noy a sẽn maan wa minisr la a sẽn tar minim ning sẽn kɩt t'a paam tʋʋm kãnga. Agyeman-Manu naaga Afrɩka neb a yopoe wã sẽn na n maan b tẽns n sõng WHO taoor lʋɩtb sull yʋʋm 2020 soabã pʋgẽ.

A Yel-manesem Sɩngre la Kaorengo[edit | edit source]

Agyeman-Manu dag roga Dormaa Ahenkro pʋge m'be Brong Ahafo Region m pa ya Bono Region wã.A paama'a G.C.E Ordinary Level yʋm 1973 la'a G.C.E Advanced Level yʋm 1975.A ya Chartered Management Accountant la Associate ned yʋm 1990.[1] La paam a Bachelor of Arts Economics pʋge la Statistics University of Ghana yʋm 1979.A leb sa Management Accountantancy bãngre London School of Accountantancy.[2][3][4]

Tʋʋma[edit | edit source]

A dag ya Ghamot Compaby Limited' finace taoor soaba la Toyota Ghana Company Limited. A leb n yɩɩ Deputy Accountant MIM Timber Company Limited pʋgẽ.[1]

A Politik Tʋʋma[edit | edit source]

Agyeman-Manu ya New Patriotic Partɩ neda la Dormaa Central Consituency m'be Brong Ahafo region Gana pʋge.[5] A dag yi Public Accountant Committee taoor soaba ne depite rãmb soog looga la leb dag ya National Health Authority kasma yʋm 2006,n leb dag ya ned m pʋgde Minister of Finance la Economic Planning prizda Kufuor wakat (yʋm 2001 diki kẽng yʋm 2008).[6][7] Gofneema kanga naam pʋge,a yi Deputy Minister of State ne ministr yʋi m pʋgda: leebgo la lozind tʋʋma, Finace,goama la soya la gõobo.

A yi Boards of Institutions  n ya Small Arms Commission of Ghana,Ghama Revenue Authority,Bank of Ghana la Implementation Committee.[8]

Minisri Tʋʋma[edit | edit source]

Yʋʋmd 2017 tʋʋlg kiuugã, tẽnga taoor soab a Nana Akufo-Addo yãka a Kwaku Agyemang-Manu t'a yɩ minisr dãmb piig la a wɛ sẽn na n sig a goosneerã. Minisr dãmb 19 wã yʋya paama Ghana tẽnga dooga taoor soab a Rt. Bi-nongre. Prof. A Mike Ocquaye. A Agyemang-Manu yaa minisr sẽn yaa tẽnga taoor soaba, la a sõngda tẽnga politikã wɛɛngẽ.[9][10]

Komite Tʋʋma[edit | edit source]

A yaa sull ning sẽn get Members Holding Offices of Profit wã ned a ye.[1]

Nokoeense[edit | edit source]

A Woyome Yel-Beedã[edit | edit source]

Yʋʋmd 2005, a Mr. A Kwaku Agyemang Manu, sẽn da yaa ligd minisr sull sull sull taoor soab a Kufuor taoor lʋɩtbã wakatẽ wã, gʋlsa letter ne ligd minisr ning sẽn get ligd yellã sẽn pa be wã n tool a Mr. A Alfred Agbesi Woyome sẽn kẽed ne CAN 2008 tãoosã meebo. A Mr. Rẽ poore, a Woyome kẽe bʋʋd ne Gana goosneerã yʋʋmd 2009 wã, n paam ligd sẽn yɩɩd GHC milyõ 51 bʋʋdo, a sẽn teeg letter ning a Mr. Kwaku Agyemang Manu.[11][12][13]

Wiisi Tɩɩmã Raab Yel-Beedã[edit | edit source]

Yʋʋmd 2019 sigr kiuug rasem 8 soabã, IMANI Centre for Policy & Education wã taoor soaba, sẽn yaa Ghana sẽn be Think Tank pʋgẽ wã, reng n togsa minisr ning sẽn get laafɩ wã yell tɩ b sẽn paam tɩ b yiis Anti-Snake Venom Serum wã, b gʋlsa lɛtr Facebook zug n tool minisrã. Sẽn na yɩl n tõog n bas yellã, minisr a Adom FM sẽn yaa radio-rãmb sẽn be tẽngẽ wã wilgame t'a pa sak n deeg t'a sẽn maan bũmb ningã pa zems ye. B leb n tʋmame tɩ b leoke ne a IMANI[13] [6] Minisrã sẽn yeel tɩ b sẽn maand woto wã yaa ziri, sẽn na yɩl n solg a sẽn da maand ne tẽng-n-biis sẽn boond tɩ Pharmanova wã. Public Procurement Authority (PPA) kaoo bʋʋd n zab ne ministɛɛrã, n wilg tɩ b sẽn maan bũmb ninsã pa zems ye.[7] Yel-beed kãnga paama kibay wʋsg tẽnga sɛb pʋsẽ la neb wʋsg sokame tɩ bõe yĩng tɩ minisrã ket n be a tʋʋmẽ wã, a sẽn paam tɩ yel-kãsems a woto wã wa ne neb wʋsg kũum tẽnga pʋgẽ tɩ yaa tɩlɛ tɩ b ning-a tɩɩm sẽn yaa tɩlae wã. Sẽn ta yʋʋm 2020 tʋʋl-nif kiuugã, minisrã maana modgr toor-toor n na n bas tendɛɛr ning sẽn togse, n pak tendɛɛr-paals Anti-Snake Venom Serum yĩnga, n pa kelg PPA noore, la a mak n na n lebs n dɩk tendɛɛr-paalsã n kõ a Pharmanova Ghana Limited.[14][15][16][17][18][19]

Condom Raab Yel-Beedã[edit | edit source]

Yʋʋmd 2019 wã pʋgẽ, Kɩtbã minisrãmb sẽn get laafɩ wã yell tʋg n baoo condom-rãmb ne yel-solemse. Sẽn be yamleoog me yaa tɩ sigls nins b sẽn yiis tɩ b na n kõ-b kondomã pa kẽes b toog n sok sogs-kãensã, sã n mikame tɩ b paka tendɛɛrã tɩ nebã wʋmd a võore, wa sẽn zems ne Public Procurement Act. A leb n yaa sõma tɩ d bãng tɩ kaoolã leb n kẽe a Pharmanova Limited.[20][21]

Pharmanova Nokoeemda[edit | edit source]

Sẽn be tẽngẽ wã, kamb sẽn be Indi wã n soogd la b zãad a sẽn tʋmd Ghana wã hal yʋʋmd 2005 wã, la a paama kũun wʋsg sẽn yɩɩd fãa a Kwaku Agyemang Manu sẽn da yaa laafɩ wã minisrã wakate. Ghana goosneerã pa sɩng vaeesg zãng ye, tɩ tẽn-kɩremsã me yiis kaset sẽn wilgd tɩ yaa zãmb la zãmb la b maan ne tender.

A Meng Yel-manesem[edit | edit source]

A Agyeman-Manu yaa kiris-neda. A kẽe kãadem la a tara kamb a yoobe.[3][5]

B sen yag ziri a COVID-19 bãaga wɛɛngẽ[edit | edit source]

Yʋʋmd 2020 sigr kiuug rasem 13 daarã, Ghana sɛb wʋsg wilgame t'a ne a pagã la a bi-riblã paama COVID-19 bãaga, la tɩ b kẽnga University of Ghana Medical Center (UGMC).[22][23][24]

A Kwaku Agyemang-Manu kẽe logtor yir rasem a yi la b yiis-a rasem a nu wã, t'a pagã ne a bi-riblã bee yell pʋgẽ UGMC logtor yirã. A wilgame t'a pa paam bãag sẽn tar bãag ning sẽn boond tɩ COVID-19 ye, a sẽn wa n sõsd ne kiba-kɩt yʋʋr sẽn boond t'a Afia Pokuaa sẽn boond tɩ Vim Lady. A yeelame t'a vʋʋsdame bala, la t'a rɩta a sẽn nong n yũud a sɩbgrã tɩɩm.[25] B yetame tɩ a bãagã kɩtame tɩ rabeem yik goosneerã pʋgẽ, la tɩ taoor dãmb wʋsg bee b mens pʋgẽ.[26] Ghana tẽnga taoor soab a Nana Addo Dankwa Akufo-Addo wilgame t'a laafɩ wã

A segd n bãngame tɩ parliamentary wã taoor dãmb sull ning sẽn get tẽnga tʋʋm yell a minisrã sullẽ wã paama loogr. A na n yɩɩ toog tɩ d bãng sã n mikame t'a poorẽ dãmbã, la sẽn yɩɩd fãa a parti wã tʋm-tʋmdbã ket n teenda yẽnda.[27][28]

B sen pẽg b meng ne WHO Executive Board wã[edit | edit source]

Bi-nongre. B boola a Kwaku Agyeman-Manu t'a na n zĩnd World Health Organization (WHO)[29] taoor lʋɩtb sullẽ n yɩ Gana sẽn yaa WHO wã tẽng-n-taagã wakili.

Ghana sɛbã wilgame tɩ yaa a tʋʋm sõma wã/tʋʋm-noy a sẽn maan wa minisr la a sẽn tar minim ning sẽn kɩt t'a paam tʋʋm kãnga. B segd n tẽegame tɩ WHO yãkda a nin-buiidã b tẽns nins sẽn yaa b saam-biisi wã sʋka bala. A sẽn yaa Ghana laafɩ wã minisr wã, yaa a sẽn na n mak Gana la pa a meng ye.[30] Agyeman-Manu naaga Afrɩka neb a yopoe wã sẽn na n maan b tẽns n sõng WHO taoor lʋɩtb sull yʋʋm 2020 soabã pʋgẽ.[31]

Sebtiise[edit | edit source]

  1. 1.0 1.1 1.2 "Parliament of Ghana". www.parliament.gh. Retrieved 2022-01-17.
  2. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :1
  3. 3.0 3.1 "Ghana MPs - MP Details - Agyeman-Manu, Kwaku". ghanamps.com. Retrieved 2017-02-09.
  4. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :3
  5. 5.0 5.1 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :2
  6. 6.0 6.1 https://imaniafrica.org/2019/02/28/still-on-ineffective-anti-snake-serum-and-procurement-breaches-evidence-finally/
  7. 7.0 7.1 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :0
  8. "Be discreet in last minute deals - Agyemang-Manu to gov't". www.ghanaweb.com. Retrieved 2017-02-09.
  9. Graphic.com.gh. "Profile of 1st batch of Akufo-Addo's minister designates - Graphic Online | Ghana News". Graphic Online. Retrieved 2017-02-09.
  10. FM, Citi. "Arts Minister Catherine Afeku makes it to Cabinet". ghanaweb.com. ghanaweb. Retrieved 7 July 2017.
  11. "Kwaku Agyemang - Manu, Biography". www.ghanaweb.com. Retrieved 2020-12-07.
  12. "Agyemang Manu's letter constitutes contract - Woyome". www.ghanaweb.com. Retrieved 2020-04-02.
  13. 13.0 13.1 "Kweku Agyemang Manu testifies at Woyome trial". www.ghanaweb.com. Retrieved 2020-04-02.
  14. "Franklin Cudjoe". www.facebook.com. Retrieved 2020-04-02.
  15. samuel. "MoH Slaughters Rural Folks …There Is No Anti-Snake Serum | NewDawn". Retrieved 2020-04-02.
  16. samuel. "Nana Deceived In Procurement Of Anti-Snake Serum | NewDawn". Retrieved 2020-04-02.
  17. "How Public Procurement Authority cancelled dubious anti-snake serum procurement deal". ABC News Ghana. 2019-05-02. Retrieved 2020-04-02.
  18. Arthur, Benson. "Procurement scandal hits MoH …as it flouts PPA ruling over anti-snake vaccines | Business Financial Times Online | Economy, World, Finances, IT, ICT, Business". Retrieved 2020-04-02.
  19. "Snake anti-venom scandal,more people die of snake-bites as MoH looks on". www.ghanaweb.com. Retrieved 2020-04-02.
  20. REPORT, NEWS DESK. "Procurement Authority Orders Health Ministry To Put Botched Snake Serum Deal Back To Tender". thedailystatesman.com. Retrieved 2020-04-02.
  21. "We followed due process in awarding GHC3m condom contract - Health Ministry". Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana, Current Affairs, Business News , Headlines, Ghana Sports, Entertainment, Politics, Articles, Opinions, Viral Content. 2019-04-01. Retrieved 2020-04-02.
  22. "Wife, son of Health Minister test positive for coronavirus - Reports". www.ghanaweb.com. 2020-06-13. Retrieved 2020-06-14.
  23. "Health Minister, Agyeman Manu recovering at UGMC after testing positive for Covid-19". MyJoyOnline.com. 2020-06-13. Retrieved 2020-06-14.
  24. "Ghana's Minister for Health tests positive for Coronavirus". Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana, Current Affairs, Business News , Headlines, Ghana Sports, Entertainment, Politics, Articles, Opinions, Viral Content. 2020-06-13. Retrieved 2020-06-14.
  25. "I don't have coronavirus, I'm only resting – Health Minister denies reports". www.ghanaweb.com. 2020-06-14. Retrieved 2020-06-14.
  26. "Fear grips Ghana's cabinet as Health Minister tests positive for coronavirus". www.ghanaweb.com. 2020-06-14. Retrieved 2020-06-14.
  27. "Akufo-Addo confirms Health Minister's coronavirus status". www.ghanaweb.com. 2020-06-14. Retrieved 2020-06-14.
  28. "Full text: NPP outlines guidelines for conduct of 2020 Parliamentary primaries". MyJoyOnline.com. 2020-06-08. Retrieved 2020-06-14.
  29. "Health Minister Kwaku Agyeman-Manu to serve on WHO Executive Board". MyJoyOnline.com. 2020-05-24. Retrieved 2020-05-24.
  30. "WHO | The Executive Board". WHO. Retrieved 2020-06-14.
  31. "Ghana's Health Minister elected to WHO Executive Board". Graphic Online. Retrieved 2020-05-24.