Wp/mos/Clinker (boat building)

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Clinker (boat building)
clinker boat building
technique, heritage, tradition
Subclass ofbuilding of pleasure and sporting boats Tekre
Country of originDenmark, Finland, Iceland, Norway, Sweden Tekre
Product or material produced or service providedwooden boat Tekre
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, National Inventory of Living Heritage in Finland, Immateriell kulturarv, Living traditions – An inventory of intangible cultural heritage in Sweden Tekre

B sẽn boond tɩ "clinker-built" (b sẽn boond tɩ lapstrake)[1][2] yaa koom-koglgã teed sẽn naan yɩll tɩ b sẽn tɩ b naan n naan yɩg n naan n maan koom-koglgã. Sã n yaa tɩlae ne koom-koglgã sẽn yaa kãsenga, b tõe n kɩtame tɩ b naag n dɩk n kõ-b-la koom-koglg sẽn yaa kãenkãe, n kɩt tɩ b lebg n kõ-ba.

Tʋʋm-kãngã yita Scandinavi, la a maana b sẽn tõe fãa ne Anglo-Saxon dãmba, Frisi la Scandinavi nebã, sẽn yaa b sẽn boond tɩ cogs wã. B sẽn da naan n naan n naan b koom koglgã, b sẽn naan n naan tɩ b naan n naan yɩ gãndb sẽn na n yɩg n naan yɩg n maan tɩ b naan yɩg tɩ b naan wa paam n maan tɩbgr sẽn yaa kãseng n yɩɩd koom koglgã. (Ges-y sull ning sẽn be tẽng zug sẽn makd klinker ne karblemã n makd-a wã.) [3]

B yãta koom-koglgã sẽn da yaa b sẽn da naan ne b sẽn naan ne b tɩb sẽn yaa b sẽn naan n naan ne b b sẽn naanã, la b yãta b sẽn naan naan n naan n naan tɩb sẽn da yaa to-to wã, la b sẽn da maand n maand n maand b sẽn da tõe n maan to-to n dɩk b teedã.[4]

A We-Rums Kibare[edit | edit source]

Yaa german gom-biig sẽn yit ne gom-bi-pugl sẽn yaa "kẽng taab n paas" wã.[5]

A Singre[edit | edit source]

B ra zãada koom-koglgã sẽn yaa b sẽn da boond tɩ "clinker" wã sẽn da yaa b sẽn naan naan naan n dɩkd n naan naan naan naan rɩtgã. Baa ne b sẽn yã tɩ b yaa koom-koglgã sẽn da be yʋʋm kob-gĩnd a 4 soabã pʋgẽ, b ra tõe n yãa bũmb a taab n paas koom-koglg sẽn da be b sẽn boond tɩ Hjortspring koom-koglsẽ wã,[6] b sẽn yã bũmb a taab sẽn yaa sẽn tar kaset tɩ koom-koglga sẽn da be n be n yaa b sẽn da be yʋʋmd 190 soabã, yaa koom-koog-koglg b sẽn yã n yã n kẽed n kẽed koom-koglẽ wã pʋgẽ. Nydam koom-koglgã meng, sẽn da be yʋʋmd 320 wã poor, yaa koom-koglg sẽn da yaa pĩnd n paam n paame.[7] B sẽn da naan-b koom-koglgã ne b sẽn da maand ne b sẽn boond tɩ klinker wã ra yaa Norid-rɛɛg koom-koglg yʋy sẽn da be tẽn-kɩr wẽndẽ, sẽn yɩɩd fãa, Viking rãmbã sẽn da maand koom-kogl n maand koom-koɛɛg n maand koomã, la b ra yaa Hanse lagem-n-taagã raab n maand teedã. B maana koom-koglgã sẽn yaa b sẽn naan ne b sẽn naan-a wã n ta Baski soolmã.[8]

A Tuum Kigma[edit | edit source]
A comparison of clinker and carvel building styles

B sã n na n maan koom-koglgã, b tigimda b sẽn na n dɩk-a n dɩt-a wã, n paas b sẽn na yɩl n tõog n tall a koglgã, b gãneg-a-la, b gãd-a-a-ta, b gãda a gãagã, b gãdg-a-yã, b gãnd-a-ra, b gãn-a-tõndã, b kõ-a-ba, b gãnda a zug n kõ-a. [b] Naoor wʋsgo, b na n yɩɩ wa b sẽn na n tallã. B sẽn da tar-b tɩ b yaa tãnsã, b sẽn da tar tãnsã to-to wã, b sẽn tall-b tɩ yaa tãns-to-to-tõnd n dɩt-b n dɩt b 'tẽnsã' - sẽn yaa tãns nins sẽn be taab sʋka. A sẽn be koom-koglgã zug n yaa gãndg n yaa gãnda, a yaa gãnda. Woto wilgdame tɩ b sã n wa tar zĩ-kãng n tɩ ta zĩ-kãng, b na n kɩtame tɩ zĩ-kãng ta zĩ-kãngã. Woto kɩtame tɩ b tõe n gãdga b tãnsã n tɩg-a ne b tãnsgã, tɩ b kɩt tɩ b tãnsdã sẽn be yɩngã me naag taab n tãns ne tãnsã. Woto rat n yeelame tɩ koom-koglgã sẽn na n loog koomã pʋgẽ wã pa na n kɩt tɩ b zãag ne koom-koglgã n bas tɩ b gãe koom-koglã. Sẽn deng n wa n zĩndg-a, b sã n wa n wa n gãneg-a, yaa tɩlɛ tɩ b maneg a sẽn be tẽng zug n wilg a sẽn na n gãneg a to wã. Woto yaa toor-toore tẽngã gill zugu. B tũnugda ne b gãndã n kɩt tɩ b gãd gãndã sẽn yaa a soab a ye wã, tɩ b yaool n gãd-a.

B Raad Wab La Malgre[edit | edit source]

B sã n wa tigim b ra-kãnga, b na n kɩtame tɩ b gãd-b-la ne koom-koglgã n tɩ gãd-ba. La koom-koglgã sã n be koom-koglg pʋgẽ, b pa tar pãng ye. B sã n wa n gãd tɩɩsã, b sã n wa gãd-b tɩ b gãd-ba, b sãn yaa ne sãn-tĩnd n kẽedẽ.

Bãad wʋsg sẽn yaa b sẽn naan ne b sẽn naanã, wala makre, Skandɩnoviya la Tɛmse koom-koglgã la b sẽn maand tʋʋm koom-koglg sẽn yaa kãsenga, wala b sẽn naan n naan n naanã, b tũnugda ne b sẽn tall b sẽn naan tɩ b naan n tigim b gãndã ne b sẽn zãad b teedã. Wakat ninga, b ra leb n zãadda koom-koglgã tɩɩs n yaool n kẽed-b n tɩ looge.

B sẽn da gãnegd tɩɩsã fãa, b ra gãda b yĩnsã. Sẽn kẽed-b ne b sẽn kẽed-a wã yaa b sẽn boond tɩ "gɛtb" wã. B gãda b mens ne b gãndã. B sã n da tar koom-koglgã, b sã n da pa tar koom-koakã, b da pa tõe n kõ-a-la koom-koglg ye. B sã n dat n paasd a gãagã, b sã n dat tɩ b gãag a gãagdã, b sãnda b gãad-a lame. D sã n maand koom-koglgã, b maanda woto n na n sõng-b tɩ b tall b gãndã. Yaa b sẽn tõe n zãag n yiis-b tɩ b tõe n gãneg-b tɩ ned tõe n kẽe b zugu. B kɩtame tɩ b tall pãng sẽn yit sullã zɩɩmã pʋgẽ wã n tɩ kẽ tẽngrã.

B Wakat Wogdo[edit | edit source]

A sẽn yaa toog n yɩɩd a to wã pʋgẽ, a yaa wa a sẽn yaa toog ne a to wã. A sẽn maan woto wã, a manegda a gãagã ne a gãag a naasã. B sã n wa n zãad b b tãnsã n na n gãneg-b n tãag b tãns-kãnga, b na n kɩtame tɩ b gãneg-a lame. A sẽn tar tãb-biis n zẽk n na n kʋdg n kʋdg a kolgã, a kɩtame tɩ b lebg koom-koglgã. Bũmb toor-toor n tõe n maan n maneg n kõ-a, la a sã n yaa koom-koglg sẽn yaa b sẽn dɩkd a to wã, b rɩkda a to wã.

B Tuum n Tumd To-To[edit | edit source]

Sẽn paase, b paka b sẽn tõe n maan bũmb nins sẽn yaa wa b sẽn na n wẽed n kõ-a, wala b sẽn na yɩl n kõ-b n kõ-ba, b rɩkda b sẽn dat n maan bũmb ningã. B ra segd n maana bũmb wʋsg koom-koglg pʋgẽ, wala b sẽn na n tall bĩng n kõ-b n kõ-ba, b na n maana bĩng-koglg n kõ-bã, b naaga b bĩngã, b naag b b bĩndã, b b naaga a Zezi n kõ-a.

B Zim Yogde[edit | edit source]

Wakat ning fãa, b na n bool-a lame t'a maan tɩ b maneg a tɩɩsã, sẽn yɩɩd fãa, sẽn deng tɩ b maan tɩ tɩɩsã lebg sõma. Bãngdbã na n manegame, la b na n maneg-a lame, tɩ b tõe n paas rẽ me. Woto me, yaa sõma tɩ b sã n wa n segl b sẽn na n dɩk b teedã, b sã n yaool n tɩ looge. Woto, b na n kɩtame tɩ b rɩk n kõ-a sũ-noog la b tʋg-a-la, la b na n maana seb-pugl ne b tɩ-tɩ-tẽngã tɩ b tʋg n kõ-ba, la b kɩt tɩ b yãk-a n kõ-b tɩ b tɩ-a-yã.

B Luise[edit | edit source]

B tõe n kɩtame tɩ b gãd-b-la ne manesem toor-toor:

  • B ra tara sãnem-dãmb sẽn yaa wa ne sãnem-rɩtgo, la b ra tara sãn-tʋʋmd sẽn yaa wa b sẽn boond tɩ rʋg-rɩg-rɩɩg-rãmba. B sẽn da tar n gãd tẽnga, b wẽed b naandã n kõ-a, b wẽe b rʋʋg n kõ-ba, la b gãda b zut ne b gãagã (b sẽn yaa gãag sẽn yaa bilf n tõe n dɩk n kõ-b n kõ-bã, tɩ yaa wa b sẽn yaa silindr). B sã n kaoog n kõ-a la b sã n kõ-b la b pa tar n kõ-ba, b sã n wa kõ-a lame, b na n kɩtame t'a gãneg-a lame. Ned a yembr sã n maand b sẽn tõe n maan bũmbã, a tõe n zãad-a lame. Baa ne a sẽn yaa tɩlɛ tɩ b rɩk b sẽn tog n seg-a wã, b sã n dat n dɩk b sẽn tog ne a tɩbgã n tɩge, b sãnda b sẽn dat n dɩk-a wã b na n wẽnda-a lame, la b pa wẽt-a hal tɩ b yaool n maan-a ye. D sã n wa maan tɩ b gãd tɩɩs ne nus a yiibu, d segd n basa b sẽn na n gãd-b tɩ b sõng-b tɩ tɩ b tõog n sõng-b lame tɩ b tõog tɩ b gãdg b mens n gãd b mens n kõ-b tɩ d sõng-b.
  • La b sã n tar gãndg sẽn yaa ne kug-n-goam la b gãndg n tar gãnda, b na n wẽnda gãndg tɩ b gãndga b gãnda. B ra wae n maanda woto koom-koglg nins sẽn da yaa Scandinavi nebã sẽn da me wã pʋsẽ. Wakat ninga, b ra wẽnda b gãndã n paas n gãd-b tɩ b gãd-a lame. La b ra tõe n kẽesa b gãndã n kẽe b gãndbã zug n tɩ kẽe b bãndbã zĩigẽ.
  • B tõe n dɩka sik-sik n maneg n gãd-a ne a gãndã la a gãndgã. La wakat ning sẽn pʋglẽ wã, b ra leb n gãda b kolg n gãd b tãnsã la b gãd b gãndã, la b ra maanda woto ne b gãnd n kõ-a tãn-kãnga.
  • Dãm-d-la, sẽn yɩɩd fãa, epoxy. Sẽn yɩɩd fãa, b pa da pakd tẽng ye. B ra gãda b futã ne b gãndã, la b gãda b tãnsã ne b tãnsgã ne sãnem la sãnem sẽn yaa pemse. Yʋʋm kobs 20 soabã zabrã sasa, b ra tũnugda ne teed la teed a taaba n maand n paasd b sẽn tõe n maan n tõog n zab ne awiyẽ wã. Yʋʋmd 1950 wã sʋka, b ra kẽeda koom-koglgã tigisgã pʋgẽ. B maana koom-koglgã sẽn yaa b sẽn da yaa b sẽn boond tɩ "klinkers" wã. B ra tara taab n naan wa pĩndã, la b ra tara gãnd sẽn yaa b sẽn da tar n naan n naan n maneg-b tɩ b ra pa tar n da-kãnga, la b da pa tar n na n gãd b tẽngẽ ye. Sẽn mik tɩ b pa na n wa n wa n kʋɩ ye, b pa rɩkd tɩɩs ye. Sẽn pa yɩlẽ ne koglg sẽn yaa bilf la b sẽn da tar gãn-kãnga, b pa sak n maan bũmb ning sẽn yaa tɩlɛ ye. B sẽn da tar koom-koglgã, b ra pa tar pãng ye. Sẽn na yɩl tɩ b tõog n gãneg koom-koglgã n kõ-a koom-koglg n yaool n dɩk a taab n kõ-ba, b ra maanda koom-kogl-kãens n na n yɩg n wẽed n wẽe.
B Luit Suk To-To[edit | edit source]

Yʋʋm a wãn sẽn looge, koom-koglgã sẽn da yaa tɩɩg n naanã, b ra tara gãnd ne bĩng la b ra yaa bĩng n paasdẽ, la hal n tãag yʋʋmd 1950 wã, b ra gãnda bĩng ne bĩnd sẽn yaa pemse, bĩnd, bĩng, bĩnga, bĩnda, la tõe tɩ b ra gãnd ne gãnd sẽn yaa bĩnd la bĩnd. Bãrãb buud a tãab n be:

  • B sẽn boond tɩ bĩngã yaa b sẽn boond tɩ "scrub bolt" wã, la b sẽn boond t'a "nuts" la b sẽn dat n yiisd a to wã.
  • B sẽn da yaa b sẽn da yaa n naan n naan n tʋm ne b gãndã, b ra yaa b sẽn naan n tʋm n tʋm ne a gãndã. Sẽn yaa to-to wã yaa wa a sẽn yaa to-kãsengã. Woto sã n naag ne ko-teendã, a kɩtdame tɩ bãagã yɩ kãsenga, wa b sẽn maand ne bãag sẽn kẽed ne bãadã.
  • B sẽn boond tɩ b "clench bolt" wã yaa wa b sẽn boond tɩ "rivet" wã, la yaa wa b "rivetã" sẽn yaa wa b b sẽn boond t'a "clenche bolt" to-to. Bãng-y tɩ b yaa sãnem. B sã n wa n gãneg n ningd a zug a yembr n ningd-a, b na n kɩtame tɩ b gãneg a zug a ye. Rẽ poore, b sã n wa n gãneg-a, b sãnda b sẽn na n gãneg a pʋgẽ, b sãndã b sãnda a pʋgẽ, la b sãnda sẽn na n kõ-a wã, b sãnẽ-a-a-la ne ko-teendg. A zugã yaa dolli n tall n zẽk n kõ a soabã, la a to wã yaa wa a zugã sẽn zẽk n ningd ko-yoodã. [1] Hal tɩ ta yʋʋm kob-gĩnd 19 soabã, yaa woto n da kɩtd tɩ koom-koglgã fãa be taab n pa be ye. Hal tɩ ta yʋʋm 1950 wã saabẽ, b ra tara b sẽn da maand woto n na n kɩt tɩ b ra tõe n tigs b sẽn da tar n segl b sẽn da tõe n segl n segl a Zeova wã.

Sã n pa tar tɩbsg sẽn zemsã, b ra tõe n dɩka tɩɩg n kõ-b-la. B ra yaa wa b sẽn da tigim n tigim-b ne tɩɩs n na n kɩt tɩ b gãd-b tɩ b gãneg-b tɩb sẽn na n kɩt t'a wãb-b tɩbã. Rẽ poore, b ra sãame tɩ b sãame.

Bilgre n be Clinker la Carval Suka[edit | edit source]

A Zeova ra ratame tɩ b maan bũmb nins b sẽn da segd n maan n tõog n tõog n maan to-to wã. A Clinker yaa buud-gomdã sẽn yaa b sẽn boond tɩ "klink" wã sẽn yaa bãngr-gomdã pʋgẽ, la b boond-a lame tɩ "klipstrake".

D sã n wa ges koom koglg sẽn yaa yɩlemdã, d tagsdame tɩ yaa sõma tɩ d bãng tɩ koom koglgã yaa sõma n yɩɩda. B pa tõe n sãam b koomã sẽn be koomã pʋgẽ ye. B sẽn naan maan woto wã yaa yam-sãmb bala, b sã n get koglgã pãng sẽn yaa to-to wã, b pa tõe n maan bũmb sẽn yaa sõma ye.

Sẽn paase, Viking rãmbã sẽn da tũnug ne b sẽn da maand b sẽn na n maan ne b sẽn na yɩl n tõog n naan koglgã, b maana koom-koglgã sẽn tõe n gilg n wa boog n kẽng n kẽng n tɩ ta koglgã. Woto kɩtame tɩ koom-koglgã ra tõe n dɩkd n dɩkd-a-la n kẽng n tɩ sõdgd Atlantik-Nɔɔgẽ wã. B sẽn paasd bãagã, sẽn yaa tɩlɛ tɩ b bãng tɩ b yaa vẽenega, pa kɩt tɩ koom-koglgã tõog n põs ye, la b tõe n kɩtame tɩ koom-koɛɛgã pãng paas n paas n kɩt tɩ b lebg bãagã sẽn yaa kãsenga. [Tõnd sẽn na n tool-y neda]

B kõo koom-koglgã sẽn yaa b sẽn naan ne b sẽn naanã b sẽn tõe n tall-a n yɩɩd b sẽn naan n naan ne b tɩbã. Bãngrã sẽn yaa b sẽn tõe n maan n kõ b sẽn tõe fãa n tõog n tall b sẽn tõe to-to wã, b segd n maana b sẽn tõe tɛka. Tẽns a taabã fãa pʋsẽ, sẽn tar n dat n togs tɩ b yaa gãndb, b yaa gãnda, la b yaa gãmba. Hal tɩ ta rũndã, b ket n maanda koom koglg sẽn yaa bilfã ne tɩɩs n na n maan tɩ logodo.

UNESCO sẽn pa tar bũmb nins b sẽn tarã[edit | edit source]

Nordic clinker boat tradition wã paama UNESCO sẽn gʋlsd a sẽn pa tarã sɛb lisg yʋʋmd 2021 yʋʋm-nif kiuug rasem 14 wã, n yɩ Nordic sẽn da naan maan pipi sɛb lisgã pʋgẽ.

Ges-y me[edit | edit source]

  • Classic Boat (magazine)
  • Dragon Harald Fairhair (ship)
  • Gableboat
  • Montagu whaler
  • Longship
  • Naglfar
  • Oselvar
  • Rivet
  • Yoal

Dẽn-kãsems[edit | edit source]

Sõndb sẽn be[edit | edit source]

Sebtiise[edit | edit source]

  1. http://www.clinkerboat.com/about%20clinker%20boats.html
  2. https://web.archive.org/web/20200220084210/http://www.danenbergboatworks.com/lapstrake.htm
  3. https://web.archive.org/web/20150211055137/http://www.boat-building.org/learn-skills/index.php/en/wood/clinker-and-carvel-different-types-of-planking/
  4. https://web.archive.org/web/20230121163600/https://www.hobby.net.au/flex/clinker-boat-building/1706/1
  5. https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Clinker
  6. https://web.archive.org/web/20050828001452/http://www.natmus.dk/cons/x/ww/ww1.htm
  7. http://www.abc.se/~pa/uwa/nydam-e.htm
  8. https://doi.org/10.1111%2F1095-9270.12053

Sebr a taab[edit | edit source]

  • Greenhill, Basil (1976). B sẽn wa n na n yã koglgã, b sok-a lame yaa: Londre: Adam ne Charles Black Publishers Ltd. ISBN 978-0-7136-1645-3. B sẽn boond-a t'a "São Zé" wã
  • Greenhill, Basil, ne Morrison, a John S. (1995). Bãngr-gomd sẽn gomd koom kogondã la koom kogondã yelle. London: Conway Maritime Press. ISBN 978-1-55750-039-7. B sẽn boond-a t'a "Sẽn-Ka-Saabã"
  • Leather, John (1990). B sẽn boond tɩ Clinker Boatbuildingã. A Adlard Coles. ISBN 978-0-7136-3643-7. A sẽn da yaa ninsabls tẽnsa taoor soaba.
  • McKee, Eric (1972). B sẽn boond tɩ Clenched Lap bɩ Clinker wã: Yaa b sẽn bãng koom koglg meeb to-to wã. Greenwich: Tẽngã koom-koglgã muze.
  • v
  • t
  • e

Shipbuilding

Periods
  • Ancient shipbuilding techniques
  • Shipbuilding in the early modern era
  • Shipbuilding in the American colonies
Methods
  • Dugout
  • Carvel
  • Clinker
  • Strip-built
  • Mortise and tenon
Facilities
  • Shipyard
  • Dry dock
  • Mould Loft
  • Ship model basin
  • Water tunnel (hydrodynamic)
Related Topics
  • Boat building
  • Sail plan
  • Marine engineering
  • Marine propulsion
  • Naval architecture
  • Maritime history
  • Archaeology of shipwrecks