Wp/lzz/lat/Zugdidi

ZUGDİDİ – noğa ren Okorturas/Gurcist’anis. Samegreloş k’untxuş/byolgeş irişen didi noğa. andğa Zugdidiş maxoroba/nufusi 70 000 k’oçi ren. muşi coxo Laz-Megrulişen moxtu – “zugi” – tepecik, “didi” – büyük, “zugdidi” – büyük tepecik. İst’orias maartani fara molişinaman XVII oş3’anuraş geç’k’apuris, mara 3’oxleni orapesti ek noğa na rt’u k’ai içkinen mcveşi cixaşi ok’oxveri k’idapeşi genot’alepeten do xoloti mcveşi noğaş mağala svas na dgin X-XV oş3’anurapes dok’ideri ar oxvameten. 1853-56 3’anapeş Qirimiş limaş (Kırım Savaşı) oras Samegreloşa Osmali Omer-paşak moxtu Osmalepeşi 30 000 malimarite/ask’erite. 1855 3’anas Zugdidi dikaçu. noğa ok’ot’axes do geç’ves, mara 1856 3’anas Megrelepek Grigol Dadianişi memcğonobate k’abğa doqves Osmalepeşk’ala, gyocgines entepes do omt’ines Samegreloşe. Megrelepeşen na geicginu İsk’ander paşas guri muxtu do Zugdidişe omt’inuşakis arçkva xolo geç’u mteli noğa, Samegreloş mapaş oxori, okrope/altunepe do dido çkva mutxanepe nixiru, Samegreloş k’raliçeş bot’anik’uri bağçaş ncalepeti nok’vatapu, dojvaru do geç’u, mteli duzi let’asteri doqu. 1869 3’anas Samegreloş k’raliçe Ek’at’erine Ç’avç’avaz’e-Dadianik ağneşa oxenapu do do3’opxu doloxveri oxorepe do bot’anik’uri bağça. hem bağça do oxorepe andğati koren. oxorepeş doloxe 1921 3′anas Ak’aKi Ç’ant’uriak muze doqu. Zugdidiş muze amkianaş irişen didi do çinoberi 100 muzeşen arteği ren do t’urist’epek dido qoropan. 1992-93 3’anapeşi Okorturaşi limapeşi/k’abğapeşi oras 1993 3’anas Zugdidis rt’u Okorturaşi p’rezident’işi Zviad Gamsaxurdiaşi do hukumetişi rezidensia. 2008 3’anas Rusia-Okorturaş limaş oras Zugdidişa rusepek moxtes do dikaçes, mara nak’otxani dğaşuk’ule geri guiktes. andğa Zugdidi Samegrelo-jileni Svanetişi guberniaşi/ilişi do Zugdidiş muni3ip’alit’et’iş/ilçeş şkaguri ren.

tude tkva gaz’irenan mcveşi (XIX-XX oş3′anurape) Zugdidişi suretepe.