Wp/kri/Josef Stalin

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kri
Wp > kri > Josef Stalin

Joseph Vissarionovich Stalin[g] (bɔn Ioseb Besarionis dze Jughashvili;[d] 18 Disɛmba [O.S. 6 Disɛmba] 1878[1] – 5 Mach 1953) na bin Sɔviɛt pɔlitiksman, pɔlitikal tiori man ɛn rivɔlɔshɔnari we bin lid di Soviet Yunion frɔm 1924 te to in day insay 1953. I bin ol pawa as Jɛnɛral Sɛktri fɔ di Kɔmyunis Pati na di Sɔviɛt Yuniɔn (1922–1952) ɛn Chairmɛn fɔ di Kaɔnsil ɔf Minista dɛn na di Sɔviɛt Yuniɔn (1941–1953). Idiɔlɔjik wan we i bin de fala di Leninist intapriteshɔn fɔ Maksizm, i fɔmaliz dɛn aydia ya as Maksis–Lɛninizm, we dɛn kɔl in yon polisi dɛn Stalinism.

Dɛn bɔn Stalin na wan po etnik Jɔjian famili na di tɔŋ we nem Gori insay di Tiflis Gɔvnɔrɛt fɔ di Rɔshian Ɛmpaya (we na pat pan Jɔjia naw), ɛn i bin jɔyn di Maksis Rɔshian Sɔshial Dimokratik Leba Pati insay 1901. I bin ɛdit di pati in nyuspepa, Pravda, ɛn i bin gɛda mɔni fɔ Vladimir Lenin in Bolshevik fashɔn via robbery, kidnap ɛn protɛkshɔn rɛkɛt. We dɛn bin de arɛst am bɔku tɛm, ɛn dɛn bin kɛr am go na Sayberia bɔku tɛm insay di kɔntri. Afta di Bolshevik dɛn bin tek pawa insay di Ɔktoba Rivɔlɔshɔn ɛn mek wan pati stet ɔnda di nyu Kɔmyunis Pati insay 1917, Stalin bin jɔyn di Politbiro we bin de rul dɛn. We Stalin bin de wok na di Rɔshian Sivil Wɔ bifo i de oba di we aw dɛn mek di Sɔviɛt Yuniɔn insay 1922, i bin tek di lidaship fɔ di kɔntri afta we Lɛnin day insay 1924. Ɔnda Stalin, soshialism na wan kɔntri bin bi wan men tin we di pati bin de tink bɔt. As a rizulyt of in Fayv-Ia Plan dɛm, di kɔntri bin ɔnda agrikalchɔral kɔlektifayzeshɔn ɛn rapid industrialayzeshɔn, we mek wan sɛntralayz kɔmand ikɔmi. Di bad bad tin dɛn we bin apin to di we aw dɛn bin de mek it bin mek di angri we bin de insay 1930–1933 we kil bɔku bɔku pipul dɛn. Fɔ pul "ɛnimi dɛm fɔ di wokman klas", Stalin bin mek di Gret Purge, we dɛn bin put pas wan milyɔn na jel, bɔku pan dɛn na di Gulag sistɛm fɔ fos leba kamp, ɛn at le 700,000 pipul dɛn we gɔvmɛnt ɛjɛn dɛn kil bitwin 1936 ɛn 1938.

Stalin bin promot Maksizm–Lɛninizm na ɔda kɔntri dɛn tru di Kɔmyunis Intanɛshɔnal ɛn sɔpɔt Yuropian anti-fasist muvmɛnt dɛn insay di 1930 dɛm, mɔ insay di Spanish Sivil Wɔ. Insay 1939, in gɔvmɛnt bin sayn wan agrimɛnt wit di Nazi Jamani fɔ nɔ fɛt wɔ, ɛn dis bin mek di Sɔviɛt Yuniɔn kam fɔ atak Polan. Jamani bin dɔn di agrimɛnt bay we dɛn bin atak di Sɔviɛt Yuniɔn insay 1941, afta dat Stalin bin jɔyn di Alɛy dɛn we bin de insay Wɔl Wɔ Tu as wan pan di Big Tri. Pan ɔl we bad bad tin dɛn bin apin fɔs, di Sɔviɛt Rɛd Ami bin mek di Jamani dɛn kam fɛt dɛn ɛn dɛn bin tek Bɛlin insay 1945, ɛn dis bin mek Wɔl Wɔ Tu dɔn na Yurop. Insay di wɔ, di Sɔviɛt Yuniɔn bin tek di Baltik stet dɛn ɛn Bɛsarabia ɛn Nɔt Bukɔvina, ɛn afta dat dɛn bin mek gɔvmɛnt dɛn we di Sɔviɛt Yuniɔn bin gri wit ɔlsay na Sɛntral ɛn Istan Yurop ɛn sɔm pat dɛn na Is Eshia. Di Sɔviɛt Yuniɔn ɛn Amɛrika bin kɔmɔt as big big pawa dɛn na di wɔl ɛn dɛn bin go insay wan tɛm we pipul dɛn bin de fɛt, we na di Kɔl Wɔ. Stalin bin de bifo fɔ bil bak di Sɔviɛt Yuniɔn afta di wɔ ɛn fɔ mek wan atɔmik bɔm insay 1949. Insay dɛn ia ya, di kɔntri bin gɛt ɔda big angri ɛn wan kampen we dɛn bin de fɛt fɔ di Ju pipul dɛn we bin dɔn mek di dɔktɔ dɛn plan fɔ du dat. Afta Stalin day insay 1953, Nikita Khrushchev bin tek in ples, afta dat i bin kɔndɛm in rul ɛn bigin fɔ pul Stalin na di Soviet sosayti.

Bɔku pipul dɛn bin de tek Stalin as wan pan di 20t sɛntinari pipul dɛn we impɔtant pas ɔlman, Stalin na bin di sɔbjɛkt fɔ wan pervasive personality cult insay di intanashɔnal Maksis–Lɛninist muvmɛnt, we bin rɛspɛkt am as champion fɔ di wokman klas ɛn soshialism. Frɔm we dɛn pul di Sɔviɛt Yuniɔn insay 1991, Stalin dɔn kɔntinyu fɔ bi pɔpulɛshɔn na Rɔshia ɛn Jɔjia as wan lida we win di wɔ tɛm we bin mek di Sɔviɛt Yuniɔn gɛt ay pozishɔn as wan big pawa na di wɔl. Bɔt pan ɔl dat, bɔku pipul dɛn dɔn tɔk bad bɔt in gɔvmɛnt se i de rul wit ɔlman ɛn dɛn de kɔndɛm am fɔ we i de oba bɔku pipul dɛn we de mek pipul dɛn sɔfa, we dɛn de klin di trayb dɛn, we dɛn de drɛb bɔku bɔku pipul dɛn na di kɔntri, we dɛn de kil bɔku bɔku pipul dɛn, ɛn angri we kil bɔku bɔku pipul dɛn.Joseph Vissarionovich Stalin[g] (bɔn Ioseb Besarionis dze Jughashvili;[d] 18 Disɛmba [O.S. 6 Disɛmba] 1878[1] – 5 Mach 1953) na bin Sɔviɛt pɔlitiksman, pɔlitikal tiori man ɛn rivɔlɔshɔnari we bin lid di Sɔviɛt Yuniɔn frɔm 1924 te to in day insay 1953. I bin ol pawa as Jɛnɛral Sɛktri fɔ di Kɔmyunis Pati na di Sɔviɛt Yuniɔn (1922–1952) ɛn Chairmɛn fɔ di Kaɔnsil ɔf Minista dɛn na di Sɔviɛt Yuniɔn (1941–1953). Idiɔlɔjik wan we i bin de fala di Leninist intapriteshɔn fɔ Maksizm, i fɔmaliz dɛn aydia ya as Maksis–Lɛninizm, we dɛn kɔl in yon polisi dɛn Stalinism.

Dɛn bɔn Stalin na wan po etnik Jɔjian famili na di tɔŋ we nem Gori insay di Tiflis Gɔvnɔrɛt fɔ di Rɔshian Ɛmpaya (we na pat pan Jɔjia naw), ɛn i bin jɔyn di Maksis Rɔshian Sɔshial Dimokratik Leba Pati insay 1901. I bin ɛdit di pati in nyuspepa, Pravda, ɛn i bin gɛda mɔni fɔ Vladimir Lenin in Bolshevik fashɔn via robbery, kidnap ɛn protɛkshɔn rɛkɛt. We dɛn bin de arɛst am bɔku tɛm, ɛn dɛn bin kɛr am go na Sayberia bɔku tɛm insay di kɔntri. Afta di Bolshevik dɛn bin tek pawa insay di Ɔktoba Rivɔlɔshɔn ɛn mek wan pati stet ɔnda di nyu Kɔmyunis Pati insay 1917, Stalin bin jɔyn di Politbiro we bin de rul dɛn. We Stalin bin de wok na di Rɔshian Sivil Wɔ bifo i de oba di we aw dɛn mek di Sɔviɛt Yuniɔn insay 1922, i bin tek di lidaship fɔ di kɔntri afta we Lɛnin day insay 1924. Ɔnda Stalin, soshialism na wan kɔntri bin bi wan men tin we di pati bin de tink bɔt. As a rizulyt of in Fayv-Ia Plan dɛm, di kɔntri bin ɔnda agrikalchɔral kɔlektifayzeshɔn ɛn rapid industrialayzeshɔn, we mek wan sɛntralayz kɔmand ikɔmi. Di bad bad tin dɛn we bin apin to di we aw dɛn bin de mek it bin mek di angri we bin de insay 1930–1933 we kil bɔku bɔku pipul dɛn. Fɔ pul "ɛnimi dɛm fɔ di wokman klas", Stalin bin mek di Gret Purge, we dɛn bin put pas wan milyɔn na jel, bɔku pan dɛn na di Gulag sistɛm fɔ fos leba kamp, ɛn at le 700,000 pipul dɛn we gɔvmɛnt ɛjɛn dɛn kil bitwin 1936 ɛn 1938.

Stalin bin promot Maksizm–Lɛninizm na ɔda kɔntri dɛn tru di Kɔmyunis Intanɛshɔnal ɛn sɔpɔt Yuropian anti-fasist muvmɛnt dɛn insay di 1930 dɛm, mɔ insay di Spanish Sivil Wɔ. Insay 1939, in gɔvmɛnt bin sayn wan agrimɛnt wit di Nazi Jamani fɔ nɔ fɛt wɔ, ɛn dis bin mek di Sɔviɛt Yuniɔn kam fɔ atak Polan. Jamani bin dɔn di agrimɛnt bay we dɛn bin atak di Sɔviɛt Yuniɔn insay 1941, afta dat Stalin bin jɔyn di Alɛy dɛn we bin de insay Wɔl Wɔ Tu as wan pan di Big Tri. Pan ɔl we bad bad tin dɛn bin apin fɔs, di Sɔviɛt Rɛd Ami bin mek di Jamani dɛn kam fɛt dɛn ɛn dɛn bin tek Bɛlin insay 1945, ɛn dis bin mek Wɔl Wɔ Tu dɔn na Yurop. Insay di wɔ, di Sɔviɛt Yuniɔn bin tek di Baltik stet dɛn ɛn Bɛsarabia ɛn Nɔt Bukɔvina, ɛn afta dat dɛn bin mek gɔvmɛnt dɛn we di Sɔviɛt Yuniɔn bin gri wit ɔlsay na Sɛntral ɛn Istan Yurop ɛn sɔm pat dɛn na Is Eshia. Di Sɔviɛt Yuniɔn ɛn Amɛrika bin kɔmɔt as big big pawa dɛn na di wɔl ɛn dɛn bin go insay wan tɛm we pipul dɛn bin de fɛt, we na di Kɔl Wɔ. Stalin bin de bifo fɔ bil bak di Sɔviɛt Yuniɔn afta di wɔ ɛn fɔ mek wan atɔmik bɔm insay 1949. Insay dɛn ia ya, di kɔntri bin gɛt ɔda big angri ɛn wan kampen we dɛn bin de fɛt fɔ di Ju pipul dɛn we bin dɔn mek di dɔktɔ dɛn plan fɔ du dat. Afta Stalin day insay 1953, Nikita Khrushchev bin tek in ples, afta dat i bin kɔndɛm in rul ɛn bigin fɔ pul Stalin na di Soviet sosayti.

Bɔku pipul dɛn bin de tek Stalin as wan pan di 20t sɛntinari pipul dɛn we impɔtant pas ɔlman, Stalin na bin di sɔbjɛkt fɔ wan pervasive personality cult insay di intanashɔnal Maksis–Lɛninist muvmɛnt, we bin rɛspɛkt am as champion fɔ di wokman klas ɛn soshialism. Frɔm we dɛn pul di Sɔviɛt Yuniɔn insay 1991, Stalin dɔn kɔntinyu fɔ bi pɔpulɛshɔn na Rɔshia ɛn Jɔjia as wan lida we win di wɔ tɛm we bin mek di Sɔviɛt Yuniɔn gɛt ay pozishɔn as wan big pawa na di wɔl. Bɔt pan ɔl dat, bɔku pipul dɛn dɔn tɔk bad bɔt in gɔvmɛnt se i de rul wit ɔlman ɛn dɛn de kɔndɛm am fɔ we i de oba bɔku pipul dɛn we de mek pipul dɛn sɔfa, we dɛn de klin di trayb dɛn, we dɛn de drɛb bɔku bɔku pipul dɛn na di kɔntri, we dɛn de kil bɔku bɔku pipul dɛn, ɛn angri we kil bɔku bɔku pipul dɛn.