Wp/kri/1936 Sòma Olimpikdèm

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kri
Wp > kri > 1936 Sòma Olimpikdèm

Di 1936 Sɔma Olimpik (Jaman: Olympische Sommerspiele 1936), we dɛn ɔfishal wan kɔl di Gem fɔ di XI Olimpiad (Jaman: Spiele der XI. Olympiade) ɛn we dɛn kin kɔl Berlin 1936, na bin intanashɔnal mɔlti-spɔt ivin we dɛn bin gɛt frɔm 1 to 16 Ɔgɔst 1936 na Bɛlin, insay Jamani. Berlin bin win di bid fɔ ɔs di Olimpik dɛn oba Basilona na di 29th IOC Sɛshɔn pan 26 Epril 1931. Di 1936 Gem dɛn bin mak di sɛkɔn ɛn di las tɛm we di Intanɛshɔnal Olimpik Kɔmiti bin gɛda fɔ vot na wan siti we bin de prɛzɛnt bak wan bid fɔ ɔs, a prɔsis we leta dɛn go ban.

Fɔ mek dɛn ebul fɔ pas di fayn fayn tin dɛn we dɛn bin de du na di 1932 Sɔma Olimpik gem dɛn we dɛn bin gɛt na Lɔs Ɛnjɛls, Adɔlf Hitlɛr bin mek dɛn bil wan nyu stediɔm we gɛt 100,000 sidɔm ples dɛn fɔ trak ɛn fil, ɛn i bin mek dɛn bil siks jimnaz ɛn ɔda smɔl smɔl arena dɛn. Di Olimpik gem dɛn na bin di fɔs wan we dɛn bin sho na tɛlivishɔn, ɛn di redio brodkas dɛn bin rich na 41 kɔntri dɛn.[2] Di Jaman Olimpik Kɔmiti bin kɔmishɔn fɔ mek di fim we nem Leni Riefenstahl fɔ film di ivin fɔ $7 milyɔn.[2] In fim we dɛn kɔl Olympia, na in bin payɔnia bɔku pan di we dɛn we dɛn kin yuz naw fɔ mek spɔt.

Hitler bin si di 1936 Olimpik gem dɛn as chans fɔ mek in gɔvmɛnt ɛn di tin dɛn we i bin want fɔ du fɔ mek pipul dɛn gɛt difrɛn kɔlɔ ɛn fɔ mek dɛn nɔ lɛk di Ju pipul dɛn, ɛn di ɔfishal Nazi Pati pepa, di Völkischer Beobachter, bin rayt wit di strɔng wɔd dɛn se dɛn nɔ fɔ alaw di Ju pipul dɛn fɔ tek pat pan di Olimpik gem dɛn.[3 ][4] . Dɛn bin de ban Jamani Ju atlet dɛn fɔ tek pat bay difrɛn we dɛn,[5] pan ɔl we sɔm uman dɛn we bin de swim frɔm di Ju spɔt klab we nem Hakoah Vienna bin rili tek pat. Dɛn bin se dɛn bin de put di Ju atlet dɛn we kɔmɔt na ɔda kɔntri dɛn na sayd fɔ mek dɛn nɔ mek di Nazi gɔvmɛnt vɛks.[6]

Total tikɛt revenyu na bin 7.5 milyɔn Reichsmark, we mek dɛn gɛt prɔfit we pas wan milyɔn R.M. Di ɔfishal badjɛt nɔ bin gɛt di mɔni we di siti na Bɛlin bin spɛn (we bin gi wan ripɔt we dɛn tɔk bɔt di kɔst dɛn we dɛn bin spɛn fɔ 16.5 milyɔn R.M.) ɔ di mɔni we di Jamani nashɔnal gɔvmɛnt bin spɛn (we nɔ bin mek di kɔst dɛn na pɔblik, bɔt dɛn se dɛn spɛn US$30 milyɔn).[7]

Jɛsi Owens we kɔmɔt Amɛrika bin win 4 gold medal dɛn na di sprint ɛn lɔng jomp ivin, ɛn i bi di atlet we bin gɛt bɔku sakrifays fɔ kɔmpit na Balin, we Jamani na bin di kɔntri we bin gɛt bɔku sakrifays ɔltogɛda wit 101 medal (38 pan dɛn na gold); Amɛrika bin tek di sɛkɔn ples we de fa wit 57 medal dɛn. Dis na bin di las Olimpik gem dɛn we Ɛnri de Baillet-Latour bin de bifo ɛn di las Olimpik gem dɛn fɔ 12 ia bikɔs Wɔl Wɔ Tu bin ambɔg. Di nɛks Olimpik gem dɛn bin apin insay 1948 (di Winta Olimpik gem dɛn na Sɛnt Mɔritz, Swizaland ɛn di Sɔma Olimpik gem dɛn na Lɔndɔn).