Wp/kiu/Adam Smith

Adam Smith jü filozof u nasyonalekonomo İskoçız biyo. Adam Smith serra 1723ine de suka İskoçya Fife de maa ho ra bi u serra 1790ine de suka İskoçya Edinburgh de şi heqa ho ser.

Liberalê dina Adam Smithi rê vanê: "Piyê liberalizmi". Kıtab u fıkrê ke Adam Smith kerdo beynelmılel kıtabê cıyo "O destokı nêaseno"wo.

Çı waxt Adam Smithi, serra 1737ine de Üniversıta Glasgowi de wendo, gıraniya wendena ho day bi matematik u tarixê tabiati ser. Waxtê telebêni de ki Adam Smithi zaf gosdariya Francis Hutchesonsi kerda. Wenden u seminerê Hutchesoni ki ser filozofiya morali u debarê sari biyo. Serra 1740ine de Adam Smithi bar kerdo u şiyo Oxford (Baliol college). Adam Smith 7 serri zon, tarix u filozofiye wenda u mektebi ra fek verdo u Oxford ra diplome (mezuniyet) nêgiroto u çand serri Kirkcaldy weşiya ho lewê maa ho de viarna ra. Adam Smithi çand serri Üniversıta Edinburghi de retorik u edebiyati sero semineri dê u no waxt de biyo albazê David Humey. Adam Smith 1751ine de Üniversıta Glasgowi de dersa mantıqi da u serra 1752ine de ki filozofiya morali sero derse da.

Serra 1752ine ra tepiya Adam Smithi fıkrê huyê "tıcareti de serbestiye" arda ra zon u be nê fıkrê ho piyo. Karê cıyê en naskerde u sıfte 1759ine de be namê "Theory of moral sentiments" neşır kerdi. Dıma no kıtabê ho 18 asmê ho Toulouse viarnay ra u çand asmi ki Cênevra de u nezdiyê 10 asmi ki Paris de. Paris de Adam Smithi ebe François Quesnay ra albaziye kerda. Quesnay o waxtu de ekonomê do zaf naskerde biyo.

Adam Smith dıma oncia peyde sono Kirkcaldy de ca beno u des serri dıma (1776) de kıtabê huyê en beynelmılel "An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations" nusto. Serra 1778ine de gumrıgê Edinburghi de gurino. Serra 1787ine de Üniversıta Glaskowi de çı weçeynenê "lord rektorey/mıdurey".

Gırşiya Adam Smithi kıtabê cıyê "Réheteya Şaran/Welatan" (The wealth of nations) dero u nê kıtabê cı, cı rê namê "Piyê debarê mılli" da. No kıtabê cı hemê welatunê dina de u taybetiya mabênê ekonomu de caê huyê beynelmıleliye guret.

Nustê Faruk İremeti ra çarna a.

Eserê cı[edit | edit source]

The Theory of Moral Sentiments (1759)
Réheteya Şaran/Welatan (The wealth of nations, 1776)

Çımey[edit | edit source]