Wp/cnr/Matica crnogorska

Matica crnogorska je samostalna organizacija u oblasti kulture, posebnim Zakonom [[1]] proglašena za instituciju od nacionalnog interesa. Njena misija je afirmacija nacionalnog i kulturnog identiteta crnogorskog naroda i pripadnika drugih naroda koji žive u Crnoj Gori. Radi ostvarivanja svojih ciljeva, Matica crnogorska razvija vrijednosti multietničkog i multikulturalnog demokratskog društva, njeguje crnogorski patriotizam i produbljuje osjećanje i poštovanje građana za crnogorsku državnost, proučava kulturnu baštinu Crne Gore, podstiče veze crnogorskog iseljeništva sa matičnom državom i, uopšte, djeluje na svim područjima duhovnog, naučnog i umjetničkog stvaralaštva i javnog života.

Svoje programske ciljeve Matica crnogorska realizuje kroz organizaciju naučnih i stručnih skupova, javnih tribina i izložbi, zatim, izdavačku djelatnost, saradnju sa državnim i drugim javnim institucijama, saradnju sa stranim institucijama u oblasti kulture, prosvjete, duhovnog života i zaštite univerzalnih vrijednosti.

Matica crnogorska je osnovana 22. maja 1993. godine, na Osnivačkoj skupštini koja je održana na Cetinju.

Istorijat

Matica crnogorska je nastala kao reakcija na rat, nasilje, manipulacije, asimilaciju, a zalaže se za mir, demokratiju, multikulturu, slobodu stvaralaštva, vjersku i etničku toleranciju. Matica otpočetka promoviše integraciju demokratske i suverene Crne Gore u mediteranski i evropski kulturni prostor, kako u oblasti društvenih odnosa i ljudskih prava, tako i kulturi, medijima, nauci i umjetnosti i za uspostavljanje je univerzalnih kriterijuma i evropskih standarda.

Sazrijevanjem suverenističke svijesti u Crnoj Gori, preokretom u politici njenih lidera, kada počinje da se institucionalizuje pokret za suverenu, evro-atlantsku Crnu Goru, Matica crnogorska svojim ukupnim intelektualnim kapacitetima i organizaciono-radnim anganžmanom, daje puni doprinos takvim ciljevima. Ona je bila jedan od glavnih aktera Pokreta za obnovu nezavisnosti Crne Gore, u pripremama referenduma o državnom statusu, održanom 21. maja 2006. godine.

Prvi predsjednik Matice crnogorske bio je akademik i univerzitetski profesor Božina Ivanović (1993–1999), zatim književnik i kulturni radnik Branko Banjević (1999–2013). Aktuelni predsjednik Matice crnogorske je književnik i profesor filozofije Dragan Radulović (2013– ).

Prvi generalni sekretar Matice crnogorske bio je publicista i kulturolog Marko Špadijer, (1993–2013), zatim publicista i kulturolog Novica Samardžić (2013–2017). Aktuelni generalni sekretar je publicista i diplomata Gordan Stojović (2017– ).

Programska orijentacija

Obnova pune državnosti Crne Gore bila je jedan od glavnih ciljeva Matice crnogorske koja je nacionalnu samosvijest Crnogoraca, državotvornu tradiciju Crne Gore, njen osjećaj slobode i pravde, njene različitosti i vrijednosti koje iz toga proizilaze, afirmisala u svom Programu, nazvanom Crna Gora pred izazovima budućnosti usvojenom na Skupštini na Cetinju, 23. januara 1999. godine. Okosnica tog Programa je identitetska i kulturna misija Matice, ali ne samo vezana za međunarodno priznanje Crne Gore, već i za izgradnju demokratske, pravne i pravedne, samosvojne države i sveukupni preobražaj crnogorskog društva u skladu sa standardima moderne i civilizacijski prosperitetne Evrope i svijeta. Takva misija Matice crnogorske osnažena je njenim novim programom Crna Gora na evropskom putu usvojenim na Skupštini, na Cetinju, 22. maja 2013. godine. Program objektivno sagledava crnogorsku političku i društvenu stvarnosti, sa identifikacijom svih izazova: tranzicije, političke partitokratije, korupcije, kriminala, socijalne neuravnoteženosti, reforme obrazovanja, problema u vezi sa zaštitom kulturne baštine, nedosljednosti oko identitetskih pitanja i raznih drugih stranputica i mogućih nesnalaženja i lutanja crnogorskog društva u dinamičnom, pa i haotičnom modernom svijetu.

Matica crnogorska u svom Programu Crnu Goru vidi kao „dom svih građana i naroda koji u njoj žive“, kao zemlju – zajednicu slobodnih ljudi koje vode principi humanizma i pravde. Matica crnogorska je posvećena da se ostvaruje upravo takva vizija Crne Gore što je pricizno definisano i Statutom Matice crnogorske [[2]]

Članstvo u Matici i organizaciona struktura

Članstvo u Matici crnogorskoj je dobrovoljno. Članstvo čine: članovi, počasni članovi i donatori. Matica crnogorska ima preko sedam stotina članova. Stranačka propaganda nije dopuštena u Matici. Organi Matice su Skupština, Upravni odbor, predsjednik Matice, generalni sekretar, Nadzorni odbor i Sud časti. Skupština Matice zasijeda jednom godišnje, svake četvrte godine ima izborni karakter. Upravni odbor je najviši izvršni organ Matice crnogorske, sa mandatom od četiri godine. Radi obavljanja svojih zadataka, Matica formira Savjet, zatim, odbore, ogranke, povjerenike, uredništva, redakcije, sekcije, žirije i druga tijela. Ogranci Matice mogu biti formirani u zemlji i inostranstvu. Matica crnogorska ima ogranke u većini crnogorskih opština i više od dvadeset povjerenika u zemljama širom svijeta. Matica ima Stručnu službu.

Izdavačka djelatnost

Matica crnogorska se afirmisala kao ugledna izdavačka kuća. Izdavačka djelatnost Matice je prvenstveno usmjerena na objašnjena crnogorskih identitetskih i istorijskih pitanja i razbijanje ustaljenih stereotipa. Matica je svojim izdavačkim poduhvatima popunila praznine u crnogorskoj istoriografiji, kulturologiji, arheologiji, a poseban segment izdavaštva odnosi se na biografije značajnih ličnosti, autentična svjedočenja o crnogorskom iseljeništvu i na knjige koje naučno osvjetljavaju poglede na Crnu Goru u evropskim zemljama. Do sada je objavljeno preko sto trideset djela domaćih i stranih autora (Katalog izdanja 2015–2017 )

Časopis Matica

Matica crnogorska od 2000. godine kvartalno izdaje časopis Matica. Prvi broj je štampan u proljeće 2000. godine, u tiražu od 500 primjeraka. Časopis tretira društvena pitanja i teme iz nauke i kulture, a pojedini brojevi su tematskog karaktera (obrazovanje, mediji, ustavna pitanja Crne Gore, Njegoš, desetogodišnjica obnove nezavisnosti...).

Do sada je svoje radove u Matici objavilo blizu 400 autora iz Crne Gore i inostranstva, sa oko 900 priloga (bibliografija časopisa Matica 2000-2015)

Izdanja Matice crnogorske i časopis Matica se besplatno distribuiraju u zemlji i inostranstvu bibliotekama, univerzitetima, školama, naučnim i kulturnim institucijama, svojim članovima, poštovaocima i gostima...

Finansiranje Matice crnogorske

Matica crnogorska je neprofitna organizacija. Do 2008. godine njen rad je finansiran isključivo donacijama. Skupština Crne Gore je 18. marta 2008. godine usvojila Zakon o Matici crnogorskoj, pa je njen rad dijelom finansiran iz državnog budžeta.

Rad Matice je javan i svi izvještaji o radu, realizovnanim programima i finansijama se štampaju u Godišnjaku Matice crnogorske.

Sjedište Matice crnogorske je u Podgorici, na adresi Beogradska ulica 24 C.

Poveznice

• http://www.maticacrnogorska.me/zakon.html
• Crna Gora pred izazovima budućnosti
• Crna Gora na evropskom putu
• Statut Matice crnogorske
• Katalog izdanja 2015–2017
• Matica 2000-2015

Izvori

• Matica crnogorska - sajt
• Informacija Matice crnogorske za Wikipediju
• Matica crnogorska - facebook stranica