Wp/qwh/Yupa arukuna

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | qwh
(Redirected from Wp/qxn/Yupa arukuna)
Wp > qwh > Yupa arukuna

YUPA ARUKUNA

Wari yupakunawan arushun.

1.-Yapay.-[edit | edit source]

  • Qillqay: 3+5=8
  • Nin: kimaman, pitsqata yapasha, yargun puwaq.
  • Yapanakuna: 3, 5
  • Yapaskisha: 8.

2.- Qichuy, wallkay, yawyay.[edit | edit source]

  • Qillqay: 8-3=5
  • Nin: puwaqpita kimata qichusha, pitsqa putsun.
  • Wallkaq: 8
  • Pishitsiq,wallkatsiq,yawyatsiq: 3.
  • Putsu, wallkaskisha: 5.

3.-Kuti kutipay, miray.-[edit | edit source]

  • Qillqay 5*4=20.
  • Nin: Pitsqa, chusku kuti,ishkay chunkaman paqtan.
  • Kutiq, miraq: 5
  • Kutitsiq, miratsiq: 4
  • Atska kutin, miraskisha: 20.

4.-Paqta kuti aypuy[edit | edit source]

  • Putsunnaq rakiypis shutin kay arupa.-
  • Qillqay: 56:8=7
  • Nin: pitsqa suuqta, puwaqwan rakisha, qanchis yarqun.
  • Nin: pitsqa chunka suuqtata, puwaq-puwaq wallkasha, qanchis kutichu ushakan. Llapan illakaskin. Tsunyakata rakikan.
  • Aypuna,rakina: 56
  • Aypuq, rakiq: 8
  • Aykakuti, aypuskisha, rakiskisha: 7

5.- Putsuq aypuy,putsuq rakiy.-[edit | edit source]

5.1 Ayka kuti rakikan[edit | edit source]

  • Qillqay: 23div5=4
  • Nin: Ishkay chunka kimsata. Pitsqa-pitsqa aypusha, chuskupaq paqtan. Kimsa putsun.
  • Nin: Ishkay chunka kimsata, pitsqa-pitsqa qichusha, chusku kuti qichuntsik; mana ushakantsu, kinsa putsun.
  • 23-5-5-5-5=3.
  • Aypuna 23,
  • aypuq 5,
  • putsuypa aypusha, putsuypa rakisha: 4 yurin.

5.2. Putsu ashiy.-[edit | edit source]

  • Qillqay: 23mod5=3
  • Nin: ishkay chunkata, pitsqa-pitsqa rakisha, putsun kanqa kimsa (3).
  • Rakinapaq: 23
  • Rakiq: 5
  • Putsun: 3

==Yankishatukuq kaynin.- (nearly commutative)

  • 23div5=4
  • 23div4=5
  • Qatin: 23mod4=3,
  • 23mod5=3.

6.- Wayutsiy, hiqatsiy.-[edit | edit source]

  • Qillqay : 2*2*2 =22 = 8
  • Nin: Ishkay, kimsa kuti wayur, paqtan puwaqman.
  • 2x2x2= 2cubic3
  • Kimsa kuti, ishkayta miratsisha, yarqun 8.
  • Chapan, wayuq: 2
  • Umash, wayutsiq: 3
  • Wayun, wayusha: 8.
  • “Chapanta, kuti-kuti wayutsir, hipintsik wayunta”.
  • Ishkaykaq wayun. Su cuadrado, square; 2da. Potencia, second potence.
  • Kimsa wayun: su cubo, cubic, su tercera potencia,third potence.
  • -Kikillanta atska kuti miratsir, wayunta yarqatsintsik: chapan.
  • -Atska kuti miratsin: Umash, wayutsiq.

7.- Hawa ashiy.-[edit | edit source]

  • Nin Kinsakaq hawan, pachak ishkaychunka pitsqapa, kanqa pitsqa.
  • Raíz cúbica de 125=5.Cubic root of 125=5
  • Hawasha(wayun) 125
  • Hawa(chapa) 5
  • Tukiq(umash) 3
  • Cu. ro. of 125 = 5 ts.ts.k 125 = 5 to 3rt potence
  • √64 = 8 ts.ts.k 64 = 8to sq.
  • √16 = 4.
  • Nin: chunka suuqtapa ñawpa hawan, yurin chusku*
  • Abbreviating "Tsaynú, tsaynúlla katin" result ts.ts.k.
  • "Tsaynú, tsaynúlla katpin", ichikyar yarqun ts.ts.k.

Yupakuna[edit | edit source]

  • Wari yupakuna: 0.1, 3,...,10,11,...,201....,n,...