Jump to content

Wp/mag/इरान

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
(Redirected from Wp/mag/ईरान)
Wp > mag > इरान
इरान इस्लामी गणराज्य

جمهوری اسلامی ايران
इरान के झण्डा
झण्डा
इरान के कुल चिन्ह
कुल चिन्ह
ध्येय वाक्य: "استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی"
("स्वतन्त्रता, मुक्ति, इस्लामी गणराज्य")
"اَللَّٰهُ أَكْبَرُ"
("अल्लाह सबसे महान् हे")
राष्ट्रगान: سرود ملی جمهوری اسلامی ایران
(इरान इस्लामी गणराज्यके राष्ट्रगान)
इरान के अवस्थिति
राजधानी
आउ सबसे बड़का नगर
तेहरान
35°41′N 51°25′E / 35.683°N 51.417°E / 35.683; 51.417
आधिकारिकभाषाफारसी
निवासीनामइरानी
सरकारएकात्मक अध्यक्षीय धर्मतान्त्रिक इस्लामी गणराज्य
अली खामेनेइ
मसूद पेजेशकियान
मोहम्मद रेजा आरेफ
विधानमण्डलइस्लामी परामर्शक सभा
एकीकरण
ल. ६७८ ई पू
५५० ई पू
२४७ ई पू
२२४ ई
 इरानी नवजागरण
८२१
१५०१
१७३६
१२ दिसम्बर १९०५
१५ दिसम्बर १९२५
११ फरवरी १९७९
३ दिसम्बर १९७९
 संविधान सुधार
२८ जुलाई १९८९
क्षेत्रफल
 कुल
1,648,195 किमी2 (636,372 वर्ग मील) (१८मा)
 जलक्षेत्र (%)
1.6
जनसङ्ख्या
 २०२४ आकलन
Neutral increase 8,59,61,000 (१७मा)
 जनघनत्व
52/किमी2 (134.7/मील2) (१३२मा)
जिडिपि (पिपिपि)2024 प्राक्कलन
 कुल
बृद्धि $1.698 खरब (२३मा)
 प्रतिव्यक्ति
बृद्धि $19,607 (९५मा)
जिडिपि (साङ्केतिक)२०२४ प्राक्कलन
 कुल
बृद्धि $4.342 खरब (३७मा)
 प्रतिव्यक्ति
बृद्धि $5,013 (१२०मा)
गिनी (2022)positive decrease  34.8
मध्यम
माविसू (2022)बृद्धि 0.780
उच्च · ७८मा
मुद्राइरानी रियाल (ريال ) (IRR)
समय मण्डलयुटिसि+३:३० (इमास)
दूरभाष सङ्केत+98
आइएसओ ३१६६ सङ्केतIR
इण्टरनेट टिएलडि.ir

इरान (फारसी: ايران ) या इरान इस्लामी गणराज्य (फारसी: جمهوری اسلامی ايران जम्हूरिए इस्लामिए इरान्) पच्छिमी एसियामे स्थित एगो देस हे। एकरा १९३५ तक फारस (पर्शिया) नामो से जानल जा हे । एकर राजधानी तेहरान हे आउ ई देस पच्छिममे इराक आउ तुर्की, उत्तर-पच्छिदने अजरबैजान आउ अर्मीनिया, उत्तरदने केस्पियन सागर, उत्तर-पूरुदने तुर्कमेनिस्तान, पूरुदने अफगानिस्तान आउ पाकिस्तान आउ दक्खिनदने फारसके खाड़ी आउ ओमानके खाड़ीसे घिरल हे। इहाँके प्रमुख धरम इस्लाम हे तथा ई क्षेत्र सिया बहुल हे।

इरान दुनियाके सबसे पुरानी सभ्यतामे से एक हे । छठा शताब्दी ईसा पूर्वमे साइरस महान् हखामनी साम्राज्यके स्थापना कैलक जे इतिहासके सबसे बड़ साम्राज्यमे से एक बनलै । चौथा शताब्दी ईसा पूर्वमे सिकन्दर ई साम्राज्यके परास्त कर देलकै । यूनानी राजके बाद एकरा पर पहलवी एवं सासानी साम्राज्यके राज रहलै । अरब मुसलमान सतमा शताब्दी ईस्वीमे ई क्षेत्र पर विजय प्राप्त कैलकै आउ एकर इस्लामीकरण कैलकै । आगे चलके ई इस्लामी संस्कृति आउ शिक्षाके एक प्रमुख केन्द्र बन गेलै । एकर कला, साहित्य, दर्शन आउ वास्तुकला इस्लामी स्वर्ण युग खनि इस्लामी दुनियामे आउ ओकरासे आगे फैल गेलै । तुर्क आउ मङ्गोल शासनके बाद पन्द्रहमा शताब्दीमे इरान फिरसे एकजुट भेलै । उन्नैसमा शताब्दी तक ई अपन बड़ीमनी जमीन गवा देलकै हल । १९५३ के तख्तापलट निरङ्कुश शासक मोहम्मद रजा पहलवीके आउ ताकतवर बना देलकै जे दूरगामी सुधारके एक शृङ्खला शुरू कैलकै । इस्लामी क्रान्तिके बाद इरानके १९७९ मे इस्लामी गणराज्य घोषित कैल गेलै हल ।

एकरो देखी

[edit | edit source]

सन्दर्भ

[edit | edit source]